Katalog

CUMHURÎYET 13 Haziran 1974 Slk çağlara bir göz atın, Doğu'da dinl«=; Igelişiyordu, Batı'da hukuk. Bu durumuB •nedeni açıktı: dinler sınıf aynüğı tamtnayan, sosyal adalet güzeten toplumsal düEenlemede yan tutmeyan kurunüardı. Bur,% karsıhk Batı'da suııflı bir toplum oluşmaktay dı ve smıfh bir toplumun düzenleyıcisi olafak hukuka gereksinim vardı. Bu nedenle hukuk, Batı'da dhna bir hızıı gelisti. Dinler durağan (statis) vipılan ned=u niyle çag değişimlerine ayak uyduramaymca, bir başka degerlendirme ile, özlerindeki toplumeu değerleri bir kültür naline getiremedikleri için, düzenleyici işlevlerinı ve gürlerinl zamanla yitirmeye başladılar. Bu noksan sıruflı bir yapı kurma yoıunda huimkuiı eylemini kolaylaştırdı, gücünü arttırdı ve zanıanla dini de kertdi yanına alacak detılı geli&tirdi onu. Yalm bir gözlemle görülebilır bu gerçek. Helen düsüncesi ve onu siyasallaştıran Roma Hukuku, Hıristiyan dinini Kols»yca saptırabildi. Giderek liberal düşünceden kapitalist dlizen yaratacak gelişimler bu sapma ile oluşan iiçlii bagdaşma (ittifak) üzerine kuruldu Batı'da kaynağı ile dank düşmeyen slyasal oluşumlar böylesine çeiişiJt bir temelden kaynaklandılar. Sımf ayrıhklan ve onu sürdtirme amacına dönük hukuksal düzenlemeler iş'e bu çehşkili kaynakla çıktılar toplum düzeyine. Liberal düşünceden faşist uygularna yaratmaya olanak var mıdır? Bilimsel açıdan bakılırsa yok denecektir ama Oımuştur. Nedeni yukarda degindigimiz durumdur. HİLELİ BİR TUZAK GİBİ.. Faruk ERGİNSOY OLIYİS HUKUK MÜSAVİRÎ> Çalısanlars bir mal gftetiyle bakılıyordu A . Unırdı, satılırdı çahşanlar. emek hukuksa' çerçeveye böyle konmuştu. Çalışan emejjinden »oyutlanamayacağı için giderek insanm elınıp satılması demekti bu durum. Hukuk açıkça yazdı bunu kitaplanna. Ayrıntılı oiçımde düzenledi. Ortaçag aşınırken bir süre hümarıizm» gürültüleri içinde sustu Roma'nın sesı. Sonra bir patlama ile yeniden çıktı saiıneye. C ünk'J Avrupa, insanların iki bölilmde gruplastıgı. birinin öbürünü sömürerek geliştıgl, ezilenlerin hukukla susturuldugu bir çağı \TLsamaya oaşladı. Bu nedenle Roma hukuku ıcutsandı yeniden Çalışana mal gözüyle bakan düzen çağdaslastınldı. Bütün Batı Avrupa lukukları toplumun yeni yapısma denk bu kökenden oeslenerek çagdaş bir sömürii hukuku yarattılar. Kimi Ulkede Yunan düşüncesi ile özünü ttomyarak yumuşak bir görilnüm kiml Ulkerif! »iyasal karakt«rin ağır basması ile sert bir görünüra kazandı bu gelişme. örnejin, hir ye.de isçi'y* ilk çaglarm kölesi gözüyle bakan sosyo ekonomfk sistemlerin yapıcısı oldu. b/r ba$ka yerde fasist uygulamalara değin U2anan siyasaJ bir düzen rialine geldi. neye. Yspay bir özel sektBr yarstma çsbsltn içinde yer almışlardır. Bövle olduğundan o gereksinim yok oldu diye silinip atılmazlar, bir siyasol olu?um süred içinde, dejişik yorumlarla, alabildlğine yapay kurumlar olarak lüriip giderler. Bunun çok açık örnekleri vardır: Bilindiği gibi. 141 ve 142. maddelîrin uygulanma.«ı ile ilgili olarak 1965 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından verilen karar giderek Yargıtayda da içtihat değişikliğine yol açmıştı. Yargıç Ali Faik Cihan'a karşı açılan davad» Yargıtay Ceza Daireleri kararı düşünce özgürlüğürkü savunanlara büyük umutlar vermişti. Anılan Yargıtay kararı ile. geçmişte suç sayılan ve uzun yıllar sayıst» «ydının tutuklanmasına yol açan dujünce ıçıklamalan suç olmaktan çıkıyordu. Madde aynı maddeydi, ne var kl on yıl önce başka, on yıl sonra bajka türlü yorumlanıyordu. Ve bu yorum degişikliği yüzlerce O7.3U, yazar ve aydının geçmişte yok yere çektiğl çilenin haksızlığını gostermekten 6tedt hiçbir ije yaramıyordu. Bu gerçek ne yazık ki liyastl gCçlerin tfikkstini çekmedi. Hukuka saygıyı'yok eden böylesi aksaklıklara karşı alınması gereken tedbirler konusunda hiçblr girişimde bulunulma. dı. Aksine, toplum 1974'lerin Türkiye'sini y»ratacak düzeye ula?tıŞında bile, hem de fikir özgürlüğönü ya?alaştırmayı programlayan blr iktidarın bazı mensuplannın katılması sonucu, 19fi5'ten daha geriye düsen uygulamalar ortaya çıktı. Bırakınız yasadan çıkarmayı, yaıalann en ajfır »uç saydığı eylemleri büe affeden bir girişimin kapsamı dışında bırakıldılar 141 v* 142 kurbanlan. Oysa 141 ve 142. madd'elerin yırgı organlannca yorumlanıjmdaki deiişikiikten alınaeak bir dpr< vnrdl • Toplum yerinde ııymıyor. Toplum çok yerde v» çok zamanda kendini yönetenlerden d*h» hızlı feliıiyor. Bu nedenle belirli dönemlerd» bir ıınıf ya da zümrenin çıkarlannı korumak için konmu? yas» hükümleri «şınıyor z«man içinde. Dünkü yasak bir gün geliyor olağan eylem sayılıyor. Ve dünkü yasakla eza çekenlere karşı suçlu düşüyor toplum. Işte bu suçluluk giderek hukuka saygının ve hukuk rfevleti anlayışının engeli oluyor. Bfr kuşku yaratıyor anılan kavramlara karşı. Bu duruma düşmenin bir çaresi yok mu? Var: Demokrasi. Ö??ürlüklı;r dilzeni olan demnkraüi. özgürlükler üzerine lcurulan demokrasiler kendi lerini bir temel özellikle açıia vururlar. Hiç bir demokr«side toplumun gelisîm sürecl lçfnde kpndl kendine yok olacak yasaklar hukuka girmez. Cünkü bunlar siyasai yarışma konulandır. Halkm «eçimi ile etkili ya da etkisiz olurlar ve siyas^tin oyuncağı haline getirilerek yapay bir hukuk destefi gibi degerlendirilmezler. Aksi halde. kim ne derse desin çagdaş btr demokrasi yoktur tilkede. Cünkll onun temel olan özgürlükler boytmduruk altındadır. OYUN!. G özgürlük Burada yeri gelmişken çagdaş Ozgürlük kavramı üzerinde biraz durmak gerekir. Bir kara »evda dejjıldir özgürlük, insana özgü btr tutumdur her şeyden önce. însanla insan. insanla toplum arasmdaki llişkilere bakış açısı ile belirlenir özgürlükçü olmak ya da olmamak. Bu yftnüyle almca. özgürlük. dü$üncede vanılma sakıncasına karşı bir güvence olarak görülür. Kişl •Ibettc belirli vargılann sahibidir. Kişinin siyagal konumu sahip olduSu yargılarla belirlenir. Ne var ki hiç kimse salt doSruvu blr kendinin dUşündüSUntl söyleyemez. Dog* kimseve vermemiştir bövle bir eücü. Onun için yüreÇimizde uyirarlaştığımıı ölçülerde puclü bir yanılma kuşkusu taşınJt. Ve bu olasılığa karşı başkalannın dUşüncelertn! «çıklama haklannı savunuruz. Budur özgürlükçü olmak. öz^rlükten y«na olmak. O zaman hem özgürlükten yana\nm diyen hem dc devletin yönetim biçimi ile ilsili konularda başka türlü düşünenlere yaşam hakkı tanımayan anlsyıs önce kendisiyle çelişiyor demektir. Tek dogru var sayan, kişlyi o tek dogruya. inanmaklr yükümlendiren anlayış özgürlükçü olamaz. Sözde kalır böyle blr özgUrlük anlayıjı v» Içerlği boş bir kavram niteliginden öteye gidemez. Af sonrasmda TUrkiye işte bu çelişki ile ç»lkalamyor. Siyasai yanşma konusu olan degerler bir yasak niteliğinde hukuka ffirdikleri için onun sayRinlığım «edellyorlsr. öıgürlük tutkusu, hileli btr ruzak gibl kullanılıyor. Hukuk Açmazları B&tı toplumlarındaki geüşiml materyalist dlyalektik ile açıklamalc, olayın sosyoekonomık kökenini Rörebilmek için zoruBİudur. Ne varki bu açıklama bir başına eksiktir. O sosyo ekonomik stireç icinde yer alan hukuk sertivenini de bilmek eerekir. ÇUnkü o.'avlar birer toplumsal gerçek olarak hukuk »erüveni içinde somutlaşırlar. Konu cok yönlüdUr çok da aynntıl.. Burada onu yaiınlaştırmak. salt sınıfsal görünümü açısından ele almak ve getirip af sonrası Türkiye iie aradaki zorunlu bağâ deginmek Istiyoru*. Batı'da hukuk sınıflı bir toplum düzeninda «remenlerin ırüvencesi olarak pelişti Fnşist ÎUlva'nın TCK 141 ve 142'ye tcaynak olan yasal düzenlemeleri öncesinde de aynı amnea dönük pek çok kurum vardı Batı hukuku Içinde. Ve hatta, bu nitelikte ilk etkin çözümîem» Roma'run srSrkemli çaglannda Usteltk de Melen'in bilırisizc* viiceltilen düşüneesine dayanılarak yapılmıştı. însanlar kBbaoa blr avnmla IM böıtlmd» toplanıvordu: Çalışanlar »e nni'e ensoru önergesi bugün Mecliste görüşülüyor. Ecevit konuyu Hükümet sorunu niteliğinde değerlendirmiştir. MSP'lı bazı mılletvekilleri bu kez de muhalefetin yörüngesinde oy kuilanıriarsa, Hükümete düsen çekilmektir. Açıkçası bugürkü oylama bir sınavdır. 7 şubat'ta güvenoyu alan Ecevit Koalisyonu, dördüncü ayını ancak doldurmuştur. ' *; • • Dört aylık süre olrfukça yogundur. Hükümet işbaşına geçer geçmez Talu Hükümetinin miras bıraktığı zamîarı yapmak zorunda kalmış; ve zamlan yapar yapmaz muhalefetin sert çıkışlarına hedef tahtası olmuştur. Bundan tonraki haftaljrda genel af yasası çıkarabilmek için uzun süreli tartışmalarda vakit yitirilmiş, bazı MSP'lilerin oylarıyla fikir suçlarımn af kapsamı dışında kalması koalisyonu yaralamıştır. Bu olay üzerine önünde büyük zaman bulunmadığım anlayan Ecevit, tutum ve davranışını yeniden saptam»k gereğini duymuş, halk yığınlarına dönük kısa vadeli politikanın uygulamalarını ivedilikle yapmak zorunda olduğunu algılamıştır. Asgari geçim indirimı; haftada iki gun tatil; emekli ve memurların maa^larında yükseltme ve düzeltmeler; asgarî ücret; lise mezunlarına üniversitenin kapılarını açmak; dar gelirliyi gö^eten vergi düzenlemelerini hazırlamak: geniş e?naf çpvrelerine kredüer sağlamak; tarım taban fiyatlarında küçük üretici lehine kararlar almak gibi bir dizl tedbire yönelen; bunlarır» bir bölümünü gerçeklestiren, bir bölümünü gerçekleştirmek üzere bulunan Ecevit. çekilme konusunda eski duraksamasından sıyrılmış görünmektedir. 141142 141 ve 142. maddeler çalışana karşı şiddeti tiyasallaştıran böylesine bir gidişin Faşist ttalyt'dakl yansım«l»n olmuştur. Türk Hukukuna geliîleri de oradandır. Ancak arada bir küçük •yrıntı vardır. Batıda faşut uygultma siyasal gücünü yitirince onu destekleyen kuruml»r yok olur. ÇürJtü o kurumUr belirli bir «üreç içinde yer alırlar ve belirli bir döneme özgü düzenlem*lerdir. Bizd*e durum büyük ölçüde değişiklik gö»terir. Aml»n iki madde ile somutla$an amacın zaten toplumsal ya d« tarihıel blr kökeni yoktur. Bir gereksinlm sonucu çikmamiîlıırrtır »ah BUGÜNÜN ÖNEMt OKTAY AKBAL Evct Hayır Ulaşım Sorununu Ancak Metro Çözer ünumüıd* tüm büyüjc kentler, kökeni kenUel ve ekonomik gelisme üe hızlı bir motorrzasypn olan önemli ulaşım sorun'.aii d» karşı karşıya bulunmaktadır. Istdn bul İM kendini bir ulaşım çıkmaxı biçiminde duyurın »orunun ezi ci ağırlıgı altındadır. Trtfik tıka nıklıklarının her gün doğurdugu zaman. iisgücü ve maddl kaynak. kayıpları milyonlarla degerlendiri lebilen düzeye varmıstır. Rahıttız güvenliksiz ve düzensiz bir ula«ım, sinirleri yorarak meslekl ve özel yaşamları çok olumsuz yönde etki lemektedir. Bu sonuca, Utanbul' un kendine özgü niteliklerini göz önüne almaksızın, ulaftm konusunda izlenen ters tutumlar ve 1 1 gisizlikler nedeniyle gelinmittir. Istanbul tarihsel niteligi. kentsel, coğrafik ve topoğrafik yapısıyle yol olanaklarını sınırlamakU; bu yüzden de küçük kapasiteli motor lu araç (özel araba, dolmus, mini büs...) ulasımına öteki büyük kent lerden çok daha fazla uyumsuzluk göstermektedir. Bu durum ıı nırlı yol olanaklarını en iyi biçimde kullanmayı zorunlu kılarken, tam anlamıyle ters bir gelismeye kaygısız kahnmıstır. Çağımızın ge nis teknolojik olanaklarıyle ıslah edilmesi gereken tramvaylar hiç bir toplumsal. ekonomik ölçüte (kritere) ve ulaşım anlaynm» dayandırılmaknzın kaldırılmıs, ula |un gereksinmeti çıg gibi büyürken kütle ulasımı gelistirilmeml»tir. Bu tutumun doğal sonucu ol* rak küçük kapasiteli araçlar, özel arabaların son on yılda dört kat •rtıs gösterebilmesi ölçüsünde. yay gınlasmııtır. Böylece trafik olum suz yönde yapısal deği(ime uğratıl mıs ve bugünkü çıkmazı varılmış tır. Varılan bu noktada, sıkışık saatlerde trafik ıncak yaya hızıyle akabilmektedir. Kentlilerin ulaşım sıkıntısı dayanılmaz ölçülere var mıstır. Trafik sıkısıklı^ından doğan ekonomik kayıpların günlük değeri bile milyonltrla ifade edil mektedir. Artık sorunu kbkten çö zümleme yönünde ciddl giri?imle rin zamanı gelmis, geçmektedir. Sanıyoruz ki herkes bu görüıte birlesmektedir. Çözüm aramaya baslamadan önce, sorunu doğru biçimde ortaya koymak gerekir. Sorun, kent yolla rını dolduıan taşıtlarm ol""îU! flıı ğu trafigi akıtmak değil, kentlile rin ulaşım gereksinmesini uygar ölçülere uygun biçimde karşılamaktır. Böylece tanımlanan sorunun çözümü arastırmaları, zorunlu olarak, küçük kapasiteli araç kullanımmı kent yolları olanakla rı ile bağdasacak düzeyde sınırla yarak kütle ulaşım sistemlerinin etkinliğini artırmak ve yeni kütle ulaşım sistemlerine basvurmak so nucund» dügumlenmektedir. 6 ugün önemli bir gündür. Gensoru önergesinin Meclis gündemine alınıp alınmadıgı belli olacak aksama. Müll Kgitim Bakanı Mustafa Üstündağ degildir AP CGP DP MHP cephesinin sorgu.va çekmek, düşürmek istediği, iktiIdardır. hükümettir. Ecevit'tir. Erbakandır Türk ulusunun güvenli bir yaşam istegldir, aydınlık yârınlara duyduğu Czlemidir. Hepsi blrbirini izledi: Krizler, bunalımlar, düşmanhklar korku verme deneyleri. Içerden dı»ardan el ele vermisler halkçı bir yönetimi. gerçek bir demokrasi düzenini kurmak isteyen bir liderin çabalarını sonuçsuz bırakmak, ulusumuzu yeniden bir dar boğaza, bir çıkmaza sokmak amaciyle.. Örneğin bu ülkeyi tam altı yıl yönetmiş bir AP v«r karIida. Son saeimlerd» üst üste y*%ilmi$, SeçmeiMft jsurısı eskiden on« füvenmij, bakmts ki güvenin* y»ki5an bir I Ş ^ J j g ' H a i " kın kendine verdlği tlcü"3arı sıkıjır sıktşmâz 6iraTnv*f?»lc kîdar yüreksizl Bu partinin lideri altı yıllık başbakanlığında bajarılı tek bir sınav verememi$. H»lkın içinden çıkmıj biri. Çoban Sülü efsanesinin kahramanı. Ama o çoban Sülü kırk yıl öncede kalmış bir masal! O zamandan beri köprülerin altından çok sular akmış, ne çoban kalmış, ne Sülü! AP her seçimde biraz daha yıpranan bir partidir «Hık. Süle\man bey ise altı yılhk başbakanhğından sonra bir k«ıara çekilip anılarını y»zma yaşına gelivermis. bir bitmiş politikgcı... Bir de DP var AP'nin düşman kardesi! Bayar'ın büyük çabasıyle kırk kadar milletvekili çıkaran bir aniamsız parti. Bir dahaki seçimdo eriyip gidecek AP ile birleşmezse... Bu iş tavanda olmazsa tabanda olacak, DP oyları ya AP'ye ya da başka bir partiye kKj'icak, ya da bu seçmenler gerçekleri görüp halktan yana bir partıye, ya CHPye ya da başka birine verecekler oylarıni. Bilgiç ler, Sükanlardan çoğu dökülecek Uk «eçijn yarışmda... Ya CHP'nin eski üyeleri, hem de ileri gelen kişilerinin kurduğu başka bir düşman kardeş partisi, CGP? Bir grubu var, arada sırada sesini duyuruyor. Liderleri Feyzioğlu en az Demirel kadar .çağını kapatmış» bir kişi. Büyük umutlarla politika sahnemıze dogmuş, kendini kendi eliyle baltalamıj bir aydın! Bildiği. gördüğü. anladığı. duyduğu, üstelik de hepsini eskiden açıkça söylediği. yazdığı şeyleri görmez, anlamaz, oluvermij nedense! Feyzioğlu nun sajırtıcı serüveni ibretle incelenecektir gelecekte. MHP de üç mılletvekilıyle karışıvermis •Milliyetçi Cephe.ye! Öteki partilerin sahip olmadığı bir güce sahip. komandolara... Sayılsrı birkaç yüz, ama düzenli, disiplinli, söz dinleyen bir güç. Kime dayanır. neye dayânır, nasıl olur, or«sı tyrı konudur. Gerçek şu kı Türkeş'in partisi seçmenden ilgi görmüyorsa da bir bölük gençleri kendine çekebiliyor. Bir «üre için de olsa... Ecevit iktidarınm Eğitim Bakanı üstündag bu dört muhalefet partisinin baş hedefi şimdi. MSP içinde de Ustündağı istemeyenler çoğunluktaymış derler MSP grubu bu konuda Genel Başkanlarına geniş yetki tanıdı. MSP. gensorunun açılıp açılmamasında nasıl bir tutum takınacak? Ya CHP'den yeni yeni ödünler kopartmak çabasma girişecek Erbakan, ya da ortaklığın yıkılmamas; için elinden geleni yapacak.. Eoevit'in, bugüne dek verdiği hiç bir sözü turmamış bir ortağa yeni ödünler tanıması düsünülemez. Tek yanlı ödünlerle iktidarda kalmak Ecevit için de. CHP için de yararh degildir. Hükümet düserse bundan en büyük zararı Erbakan'ın MSP'si görecektir. Kesin olarak ortada göıülen tek gerçek budur. MSP ya Ecevit hükümetini bütün gücüyle tutar, ya da çöker gider. Evet, bugün önemli bir gündür. Ecevit hükümetinin Meclis'te çoğunlukta olup olmadığı görülecektir. CHPMSP ortaklığı »f yasası oylamasmda başkaldıran 221er olayından sonra yeni bir sınavdan geçecektir. Ama bu kez MSP'nin oylamada yapacağı bir kaçamak, bir oyun. bir gerileme hükümetin kesin sonu olacaktır. Dikkat edelim, CHPMSP ortak hükümetinin sonu olacaktır, bir anlamda da MSP'nin sonu olacaktır. Türk halk çoğunluSomun, Türk işçisinm, aydımnın, köylüsünün, memurvınun. emeklisinin, kısacası Türk seçmeninin önemli bir bölümünün tek umudu, tek dayanaşı, tek güveni olan CHP'nin, onun sevılen lideri Ecevifin sonu değil... Varsın MSP'li be;on kişi de kendi kendüerine «milliyetçi» adını verenler, çob=ın Sülü'ler. şerbetçi profesörler, nabızcı doktorlar, komandocuların yanında e r alsın Türk hallcının sağduyusunu aldatmak mümkün değüdir. Haikı durmalcsızın yanıltacaklarını, yanlış yöne sürükleyeceklerini sananlar ilk genel seçimde başlarını gerçek ulıısçuluğun kayasma çarpacaklardır. B Metronun gerekliliğinl belirledikten sonra, pahalı oldugunu ileri süren gorüşler üzeriode durmının yararh olacağını sanıyorum. En basit bir değerlendirme, ilk etüdlerle inşası öncellkle önerilmi? Levent Topkapı metro hattında gerçek leştirilmesi öngörülen ulasımın metro ve otobüsle (otobüs için gerekli yolu saglamanın olanaksızlıgını bir yana bırakslım) saglanması almaşıklarının (»1ternatiflerinin) ekoıyımtk biÎ.T. Ü. Insaat Fakültesl Ofretlm Oymi lançolarının karşılaştırılması »u retiyle yapılabillr. Yeterli uzunlükta' bir dönem gözöo4 n « *''• narak, yajnu. ticari »çıdan yttadur. Bu durumda kütle ulasam yaUsasyon dUaenl, hulanma re pılan btr degîgrlendirme"" TJıTe sıstemine özel ust yollar tesisı yavaşlamayı çabuk gerçekleştireönerılebılır. Ancak, Îstanbul'un metronun pahalılıgı konusunbılen elektrikll otomotris diıiletopoğrafik ve kentsel özellikledaki kuşkulan giderici nitelikri, 80 km/saat'e kadar ulaşabiriyle çelişen, ayrıca estetık yönlen hızlan ve genis ölçüde oto tedir. Kald^ ki, bir kamu yatıden de uygun bulunmayan üst matizasyona geçebılme özellikrımının yalnız ticarî açıdan duyollar, sorunu çözmeye yönelik leriyle trenlerin 90 saniye ararumu giderek ölçü olmak niteve üzerinde durmaya deger bir lıklarla birbirlerini izlemeleri oliğini yitirmektedir. Asıl olan, nitelik tasımamaktadırlar. lanagını vermektedir. 3040 km/ yüklenilen bir gider karsılığı Buraya kadar yaptıgımu açıkla saat dolayında bir ticari hızla, elde edilen yararlarln büyüklümalar, sanıyoruz ki, îstanbul'un tren uzunluguna bağlı olarak, sağünü hesaba katan fayda • maulaşım sorununu çözmek amacıy atte 2500040000 yolcu tasınabilUyet antlizlnin verdiği «onuçle etkin bir kUtle ulasımını germektedir. Bu büyüklükteki bir tur. Başka bir deyisle, geniş çekleştirmek için yeraltı demlrkapasitenin, banliyö ulaşımı dıaçılı bir kavram olan «toplumyolu sistemine yanl metroya bas şmda, öteki sistemlerce gerçeksal maliyet» objektifinden ekovurmarun zorunlulugunu açıklıleştirilmesi pratik olarak olanak nomik değerlendirmeyi yapmak ga kavuşturmaktadır. sızdır (saatlik kapasitesi 40 bin geçerülik kazanmaktadır. Böyyolcu olan bir metro hattı, 7 oMetronun Başlıca lece ulusal ekonomi açısından tobüs şeridi ile 1400 otobüse ya ÖzeUikleri bakıldığırtda, zaman, lsgücü ve da 27 oto şeridi ile 13500 arabaya maddl kaynak kayıpları sonueşdeğer olmaktadır) (1). Metroyu gerçekiestirme zamanı cu etkileyecektir. 1970 yılı için her kentin özel koşullanna baglı tstanbul metrosu için yapılan trafik tıkanıkhğından ötürü yal olmakla birlikte, yapılan arastırilk etüdlerde önerilen ve Levent' malara göre, nufusu bir milyonu nız Karaköy ve Eminönü alanden baslayıp ana caddeleri izle1 aşan kenMerde, sıkışık saatlerde lanndaki maddi kayıplar, ÎETT yerek Topkapı'ya ulasan hat ile, saatte 12.000 15.000'in üstünde ce 42 milyon TL. olarak tahmin Levent'le Topkapı arasındaki ulayolcu tasınması gereken ulaşım şım 23 • 26 dakikada, saatte *0 edilmiştir. Oysa, 1970 yılından damarlan üzerinde metro tipl bugüne trafik tıkanıkhğı, fiyatbin yolcuya varan bir kapasite ulasıma geçılmesı hem sağlıklı lar ve özellikle petrol fiyatları ile gerçekleşecektir. blr ulasım dtuserünin sajlanması, • rtışı ekonomik kayıpları çok hem de ekonomik yönden gerekMetro. büyllk hızı ve kapasıteyüksek düzeylere çıkarmıştır. 11 bulunmaktadır. Metro işletmesinden başka yeterli konforu, düöte yandan, Istanbullulann usinin, mutlaka yeterli bir otobüs zenliligi, yüksek güvenliliği ile laşım «erüveninde kaybettiği ya da troleybUs sısleml ile, koor de öteki ulaşım sistemlerine göve girferek metronun gerçekleş dlnasyonu sag anarak, tamamlanre tartışmasız bir üstünlük kamesiyle yalnız metrodan yararması zorunludur Istanbul'dakı zanmaktadır. Ayrıca, kentin yerlananların degil, aynı zamanda bir çok caddenin trafik yükü daüstü özelliklerini hiç bir biçimmetro sayesinde rahatlayan öha 1970'tekı değerleriyle bile yu de bozmadığı ve iklim koşullateki ulaşım sistemleri kullanıkand« beıirtilen yolcu sayısını rından etkilenmediği gibi havayı cılarının da kazanaoklan za(saatte 12.000 15.000 yolcu) aşkirletmeı ve daha önemlisi ulamanı hesabı katmık elbette mış bulunmaktadır. Gerek nüşım gereksinmesine sürekli uyum fus, gerekse trafik sıkışıklıgı bazorunludur. Bu lşgücü ve zasağlayabilir. kımlarından Istanbul'a göre daman değeri ise, günlük olarak, Sonuç olarak diyebiliris kl îsha elverişli koşullara sahip elllmilyonlara varmaktadır (bu ö*eye yakın kentte. bugün metro lntanbul'un ulaşım sorunu yukanJer, 8 • 10 milyon TL. olarak şa edlimekte ya da etüdü yapılda bellrtllen ÖzeUikleri sayeslntahmin edilmektedir). (1) maktadır. de. ancak metro lle çözümlenebilir. Metro sisı»ml, otomatlk iln TRAFIK SORUNU. KENT YOLLARIN1 DOLDURAN TAŞITLARIN OLUŞTURDUĞU TRAFtK SIKIŞIKLIĞINI AKITMAK DEĞİL, KENT HALKININ ULAŞIMi ÎHTÎYACINI UYGAR ÖLÇÜLER ÎÇtNDE KARŞILAMAKTIR Doç. Dr. Güngör EVREN Tutucu cephe kendi içinrie derlenlp toparlanamadıjı İçin Ecevifin çekilmesiyle yeni Hükümetin kurulması arasında uzunca bir zaman doğacaktır kl. bu sürede yeni uygulamalar da yapılabilir. Şeker ve gaz fiyatlarında bir indirim, zamrfan arta kalan olumsuz tepkilerin tümünü süpürebilir. Ecevit Hükümeti ayrıca dort aylık dönemde sürekli biçimde dış baskılarla karşı karşıya kalmıştır. Afyon ekimine yönelmesi Washington'u rahatsız etmiştir. Kıbrıs görüşmelerinde Makarios tutumumı sertleştirmiştir. Ege'dekl kıta sahanlığı konusunda Ankara'nın güçlü ve kararlı tutumu Yunanistan'la siyasi çatışmayı yotunlaştırmıstır. Ve bu tehlikeli dönemde Türkiye'deki yabancı kumpanyalartn ithalâtı ve üreümi kısmalan, Ecevit Koalisyonu ile büyük petrol sirketleri arasında gerginlik dogurmuştur. İşte hükümet tam bu kertede sınava Rlnyor. Sınavın muhalefet açısından ilginç yanları bulımduŞu açıktır. Çünkü ana muhalefet lideri Sülevman Demirel, bir Alman gazetesine verdiği demeçte Ege'aela r^avlarrta Ankara'yı değil Atina'yı tuttuğunu açık bir biçimde dile getirmiştir. Demirel'e göre Ecevit nükümetır.ın »ert tutumu yüzünden NATO'nun Güneydoğu " kanadı sarsılabilir, çökebilir. Bunun yamsıra muhalefetin Türkıyî'deki rabanct petrol kumpanyalarından yana bir tutuın a'dıjı da gözaen kaçmıyor. Hiç İcuskusuz SUleyman Demirel yeaıaen intidara geçebilirse, Makarios'tan Atina'ya ve VVashlngton'a kadar çeşitli çevreler yumuşak başlı bir Ankara Hakümetine kavusacaklar ve Ulkemlzdeki büyük sermaye kes.mi ae rahat bir nefe» alacaktır. Ecevit hükümetinin ham petrol Ithali ve üretimi konusunda Mobil ile BP'ye verdigi Ib günlük süre sona ermiştir. Bu kumpanyaların yöneticüeri d» bugün Millet Meclisindeki oluşumu dikkatle ızlemekt». Ecevifin düşmesini beklemektedirler. Gerçekte Ecevifin çekilmesîyle bir iktidar rmşlujhı'nun dogacagı ve tutucu cephanin yeni kabineyı olıı<tuımakta zorluk çekecegi ortadad r. Ne var ki. AP Genel E.aşkanı Süleyman Demirel, zamanm aJeyhine çaljşacağıru büyüic aermaye çevreleriyle birlikte algılamıştır. Her türıü rlzikovu göze alarak Ecevit'i devirmek gerekmek'edir. BUyük sermaye kesiminin sabırsızlıgı tutucu partilen hazi'uksız da oiaalar gensoru eylemine itmiştir. • Gorülüyor kl, gensoru temelde Müll Egr.un Bakanı Sayın Üstündağ ile ilgili degildir. Gensorunun altında başjca nedenler vardır. Mazlum Ulke yönetimlerinde ort#nıiı soluna dahi tahammül edemiyen ve ulusçu hüKUu'etieri hasım aayan güçlerin geleneksel oyumı oynanmBKtadır ternelda. duyuru Av. Nıyazi Ağırnaslı Av &Kİık Akınalar Av Özden Tımurkaynak Av Rofık Ergı ın Av Ersen Sansal Av Halıt Çelenk Av Zekı Oruc Erel Av Kemal Yücel Av. Kamıl Savaş Av Orhan Izzet Kok Av.Mukerrem Erdoğan'ın İ ZI E D İ K L E R İ (MAHKEME DOSYASI) yayınlandı YÖNTE/vf YAYINLARI Cumhuriyet 4837 davası SONUÇ ÎLÂN îstanbul Çevre Yolu Otoyol çizgi makinesinin kullanılması ve otoyol yer Ustü çizgilerinin çizilmesi hususunda teşkil edilecek «ÇİZGÎ EKÎBt» için aşagıda belirtilen pozisyonlar İçin Imtihanla eleman alınacaktır. 1 ETÜD KONTROL TEKNİSYENÎ 2 OTOYOL ÇİZGÎ MAKİNESÎ OPERATÖRÜ Giriş imtihanı 18.6.1974 salı günü saat 13.30da Karayollan 17. Bölge Müdürlügunün ORTAKÖY'deki blnasında yapılacaktır. Isteklilerin en geç 17.6.1974 pazartesi günü mesal bltlmine kadar Karayollan 17. Bölge Müdürlügü Personel Âmirliğine müracaat etmeleri gerekmektedir. MÜRACAAT EDENLERDE ARANAN EVSAF: Derece 1 ETÜD VE KONTROL TEKNÎSYENÎ : S/S 9 11 a) Yüksek Okul mezunu olmak. b) Lise veya Muadili okul mezunlannın 2, Ortaokul mezunlannın 4 sene kontrol ve îşaretleme Ekipbaşı olarak çahşmış bulunmajı. ci 35 yaşından büyük olmamak. d) Yabancı dil bilenler tercih edilir. e) Teşkilatımız mensuplan için ya$ haddi aranmaz. 3 YOL ÇÎZGt MAKÎNE ARKA OPERATÖRÜ (Büyük) 8/S 3 6 a) İlkokul mezunu olmak. b) Askerliğini yapmış olmak. c) 35 yaşından büyük olmamak. d) Şoför ehliyetine sahip olanlar tercih edilir. 3 YOL ÇtZGÎ MAKÎNE OPERATÖRÜ (Büyük) S/S 5 8 a) tlkokul mezunu olmak. b) tlgili işlerde 2 vıl çalışmı? olmak. c) Askerliğini vapmış olmak. d) Afır vasıta ehliyetine sahip olmak. e) 35 yaşından büyük olmamak. Bâiın: 18543 4833 Yer Üstünde Çözüm Yok Ne var ki kütle ulasımının etkinligi, yol olanaklan sınırlan içinde ve yozlaşmış trafik yapısiyle sağlanamaz. Kütle ulaşım sistemlerine öteki taşıtlarınkinden bağımsız özel izler ayırmak olanaksızlığa yaklaşan ölçüde güç bulunmaktadır. Trafiği ve ulaşımı geçici ve yersel olarak rahatlatmak üzere alınaeak tedbirler, elbette ki, vardır. Ancak, bu yöndeki tüm girişimler, yetersiz kalacak ve köklü bir çözüm getirmekten uzak olacakiardır. Çünkü, 1970 yılı trafils hacimieri esas alınarak yapı 1 an değerlendirmeler bile, yüklü caddelerden bir çoğunun doygunluk noktasına erişmiş bulunduklannı ortaya koymaktadır. Oysa 1985 ^lında trafik hacminin 1970 yıhna gö re iki katına çıkacağı öngörülmektedir. Bu açıklamalar, önümüzdeki yıllarda, kentin bir çok noktalan arasındaki ulaşımı ne denli çetin sorunların beklediğini açıkça göstermektedir. İSTANBUL JANDARMA SATINALMA KOMİSYON BAŞKANLIĞINDAN Jandarma birlikleri lhtiyacı İçin kapılı *arf usulüyle 25.000 takım soâuk iklim fanıla ve donu tatın almacaktır. Tahmini bedeli 2.297.500 lira olup geçid teminatı 82.675 llradır. Eksiltmesi 21/6/1974 Cuma günü saat 1500'de Sirked Demirkapı'daki Komisyonda yapılacaktır. Tamamı bir ısteklıye verilebileceğı gibl lkl eslt partl halinde lkı istekltye de ihale edilebilr. Evsaf ve jartnamesı lstanbul, Ankara J. Sat. Al Kom. Bşk'lıklanyie tzmir Ege J, Dz. Bölge K.lıgında görülebilir. Isteklilerin teklif mektuplarını İhale saatlnden bir laat evveline kadar Komisvona vermeleri şarttır. Her nevi gecikmeler kabul edilmez. Basın: 16003 4832 Metronun gerçekleştiriimeslnln gecikmesiyle, yukarda sözünu ettiğimiz ekonomik kayıplar ve ulaşım sıkıntısı artarak devam edecektir. Ertelemeler, hiç kuşku yok, her yönden ancak olumsuz etki yapacaktır. Kaldı ki, metro bugünden yarına gerçeklestlrilebilecek bir yatınm degildir. Tramvaylann kaldınlmasıyle. onlan kısmen yeraltına alarak «önmetro» lşletmesl yapmak olanağım yitir diğimlze göre; hiç değilse belirli ölçüdeki yolcu ulaşımınm öteki araçlara gereksinme olmaksızın başlangıçtan sona kadar yalnız metro ile sağlanabilmesi için yeterli bir hat uzunluğu gerekli olmaktadır. Bu durumda, bugünd'en başlayan ciddi bir girişimle, lstanbul, ancak yıllar sonra ulaşım sorununun çözümüne katkısı olabilecek blr metro hattına kavuşabilir. Sözümüzü bağlamak için dlyoruz ki; hem ekonomik gerekler, hem de Istanbul'da yaşamlarını sürdürenlere uygar ölçü l l l lere yarasır bir ulaşım sağlamak sorumlulugıı, metroyu geciktirmeden gerçekleştirmeyi zorunlu kılmaktadır. (1) • Metronun zorunlu oldugunu belirten uzmanlara göre lstanbul trafigi günde 10 milyon liralık işgücü kav bına yol açıyor», (27/5/1974 tarihll Cumhuriyet) PTT FABRİKA MÜDÜRLÜGÜNDEN Pirinç Vida, Somun ve Saplama Satinalınacaktır îdarî ve teknik şartnamesine göre 9 kalem çeşitli vida, somun ve saplama kapalı yazıh teklif alma suretiyle satm alınacaktır. Bu lşe ait idarl ve teknik sartnameler normal çalışma gün ve saatlerinde 75, TL. mukabilinde Ist. / Ümraniye'de bulunan fabrikamız Malzeme Amirliğinden alınabilir. Teklif mektuplan en geç 27/6/1974 günu saat 15.00'e karfar Malzeme Amirliğimize makbuz mukabili teslim edilmeli veya aynı gün ve saatte Malzeme Amirliğimizde bulunacak sekilde posta ile gönderilmelidir. Basın: 16580 4834 ll j lstanbul Belediyesinden •••••••••••••••••••••••••••••••I Tek kurtuluş: Metro Gorülüyor ki, îstanbul'un ulaşım sorununun çözümü İçin yerüatü olanaklan yetersla kalmak Belediyemiz ihtiyacı için 3 adet lâstik tekerlekli Loder ve 2 adet Fork lift satın alınacaktır. Şar'nameler Makina. Elektrik ve Sanayi isleri Müdürlüğünden sa f n alınabilir. îlgili firmal, n fennî ve idari şartnamelere göre teklillerini Belediye Başkanhğına vermeleri ilân olunur. Basın: 16629 4838