Katalog

BARBAROSSA HAREKÂTI 19411945 Alman Sovyet savaşı Televizyonda seyrettiğiniz Moskova Savajları 2. cilt çıktı. SİNAN YAYENXARI Genel Dağıtım: MAY TATINXARI Cumhuriyet 3522 umhuriye 50. yıl, sayı: 17872 Kurucusu : YTJNUS NADt 4 Mayıs 1974 Cumartesi YENİ VARL1K ROMANl.ARI Arthur Kocstlpr hacs.z Haclılar. Gestapu zlııdanlarırda KurKıınr tskence Kurbanları 10 TL. H.G.Konsalik: Korkunc Tuzluler Koâuşu. zehlr gibı acı. tıivler urperten bır roman. 20 TL. İvan Turgenyev: Babalar ve Oeullar. kusafclararası ayrılığın dramı ölumsüz şaheser. 15 TL. Melih Cevdct Anday Ayiııkiar nesiller boyu aylak vaçamış blr allenin coküsü 15 TL. İgnazio Silone: Iralva'da çer) lcalmıs blr fcflyün acıklı hıkavesl. unutulmaz blr eser. 15 TL. Dostovevrki: Ezllenler hor eorülen, asaSılatüan ıvi ınsanların hayatl. 20 TL. VARL1K VAYINEVİ. Ankara Cad. İstanbnl. İlâncılık 67993521 MALİYE BAKANI MUHALEFETİ "EVDE KALMIŞ KIZ,,A BENZETTİ SENATO'DA 1974 MALİ YILI BÜTÇESİNİN TÜMÜ ÜZERİNDEKİ GÖRÜŞMELER TAMAMLANDI, MADDELERE GEÇİLDİ. ELEŞTİRİLERİN NİTELİĞÎNÎ YEREN BAKAN, DÖRT YIL ÖNCE SUÇLANANLARIN BUGÜN İKTİDARI ALDIĞINI SÖYLEDÎ Tekel Bakanij Baykal: İktidarın gücü değil, haklılığı önemli.. ANKARA, (Cuınhnriyet Bürosu) 1974 mali yılı bütçesinin tümü üzenndeki görüşmeler Cumhuriyet Senatosu Genel Kurulunda oun tamamlanmıştır. Bütçenın tumünun görüşülmesi, öncekı ge ce AP'liler ve CHP'lıler arasındaki kavgadan sonra bitirilemerr.ış, AP'li üyeler Genel Kurul Salonunu terketmişler daha son ra yoklama istendiğinde salonda gerekli çoğunluğun bulunmadığı saptanmış ve birleşime son veril nüşti. Cumhuriyet Senatosu'nun dünkü birleşiminde. bütçe tasarısıran maddelerine eeçılmesi Gen?l Kurulun oyuna sunuliRadan önce bır konuşma yapan Maliye Bakannı Deniz Baykal eleştirileri cevaplamıştır. özellikle AP sözcü sünün, bütçeden çok hükümetin ceşith uygulamalarını hedef alan konuşmasına cevap veren Baykal, «Koalisyon bitecek mi, hükümette kavga var mı, yok mu, ne zaman birbirlerine girecekler havası içindedirler. Evde kal mış kızlar gibi, ne zaman boşana caklar da kısmet bize gelecek dU şuncesindeler» demiştır. kaçak çaylara katılan zararlı boyalarm kanser yaptığını öne surdu ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Gümrük ve Tekel Bakanı Mahmut Türkmenoğlu, dün düzenledıği basın toplantısında, bzellikle güney sınırlarımızdan Türkiye'ye sokulan kaçak çaylar içinde anilin tertipli sentetik kırmızı boya bulunduğunu açıklamış, bu boyanın insan vücudunda kan sere sebep olan tümörler meydana getirdiğini söylemiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. « de) Türkiye'de trafik kazalarında günde ortalama ölüyor ANKARA CUMHURÎYET BÜROSU Yurdumuzda her 1,5 saatte 1, günde de ortalama 15 kışının trafik kazasında can verdığı; son 10 yıl içınde ıse 19ü bın trafik olayında 36 bmden fazla vatandaşın öldüğü, 152 bın kışınin de yaralandığı açıklanmıştır. Bu arada Uluslararası Yol Federasyonunun hazırladığı bir istatistiğe göre, Türkiye on sıralarda yer almaktadır. Trafik Kazalan Yardım Vakfı Genel Başkanı Prof. Dr. Muhıttin Ülker, dün bir basın toplantısı yaparak trafik kazalan ile başlayan trafik ve kan bagışı haftalan hakkında bılgi vermıştir. Yurdumuzdaki trafik kazalannın gittikçe artmakta oldugunu belirten Prof. Ulker, 1963 yılında 12 bin 609 kazada 2 bin 416 kişınin öldügünü, 11 bın 914 kişinın de yaralandığını, 1972'de kaza grafiğinm büyük ölçüde yükselerek 29 bın 891'ı buldugunu ve 5 bın 441 ölü, 26 bın 103 yaralı kaydedildiğini ifade etmiş, özetle şunları söylemiştır: 15 Suudi Arabistan Büyükelçisi, Erbakan'a petrolle ilgili olumlu cevabını Ankara'ya getireceğini söyledi S. Arabistan'dan dönen UMIT GURTUNA yazıyor ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Türkiyenin Suudi Arabistan'dan satın alacağı petrol konusunda önümüzdeki günlerde Ankara'ya donecek olan Suudi Arabıstan'ın Ankara Büyükelçısı Yasın, miktarlarla ılgılı kesin rakamları getırecektir. Ankara Bü. yukelçısi, Başbakan Yardımcısl Necmettın Erbakan ile Riyad'dan ayrılmadan önce uçağa bınerken konuşarak petrol konusundaki olumlu mutabakat onayını Ankara'ya getıreceğmı söylemiştır. Riyad'dan dönerken kendileriyle görüştüğümüz uzmanlar, Suudi Arabıstan'ın görüşmeleruı başmda kendı ulusal şirketi olan Petromin'in stoklarmın hepsini sattığını belirttiğını, ancak Türkiyenın israrı üzerine, Kuveyt'te oldugu gibi yabancı şirketlerin ulusal şirketin payı arttırmalan durumunda Petromin'den de Tür kiye'ye petrol satmayı ilke ola(Devanu Sa. 7, Sü. 7 de) • Haklı olması önemli Bütçenin, bir takım sıvasal tar tışmalara alet edilmemesi jrerektığinı belirten Baykal, AP sözcusünün bunun tersi bir anlayış içlnde davrandığını hatırlattıktan sonra şunları söylemıştir: «Burada bütçeye: iktisadi polı tıkaya katkısı olacaK tedbırler alternatifler gösterecekleri yerde, bize siyasi dedikodular dinlettiler. Hükümet güçsüzdür diyorlar. Hükümetlerın kuvvetli ol ması gerekmez. Hükümetlerın haklı olması, akıllı olması gerokir. Koşullara göre is yapması (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) AP yanlısı bir şoför Tufanbeyli Cumhuriyet Savcısını öldürdü ADANA, (Güney llleri Bürosu) AP yanlısı oldugu ıddia edilen bir şofor tarafından başına sopa ile vurularak yaralanan Tufanbeyli C. Savcısı Müfıt Çiğiltepe, tedavi altına aluımak üzere uçakla götürüldüğü Ankara'da dün olnıüştür. Olay, Çığıltepe'nin Adliyeye git mek üzere Şiîa Evsen yönetimindekı dolmuşa binmesıyle başlamış tır. Yolda, AP yanlısı oldugu iddıa edilen şoför Şifa Evsen, Ziraat Odası seçimi sırasmda AP'lilerle CHP'Iiler arasında çıkan (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Istanbul ve Ege Sanayi Odaları Yöneticileri birbirlerini "Politikaya fazla karıştıkları için,, eleştirdiler KISTANBUL HABER Türkiye çapında aralarında ortak poütika saptamak üzere yedi Sanayi Odası ile iki Sanayi ve Ti caret Odası yöneticileri dün Istanbul'da yaptıkları toplantıda hü kümetin ekonomik politikasını eleştirmişlerdir. Sanayileşmenin getirdiği ekono mik değişimin toplumsal ve siyasal alanlarda da değişiklik yarattığını öne süren Istanbul Sanayi Odası Başkanı Nurullah Gezgin: «Bu değişimler sonucu Türkiye'de ilk kez sosyal demokrat bir parti iktidar olmuştur. 1974 Türkiyesinde söz konusu bu gelişme Parlamento dışı toplum kesimlerıni de etkilemiş, memleket kaderinde söz ve sommluluk sahibi olma ba kımmdan siyasî partilerin hemen yanında işçi ve özel sektör kuruluşları da etkin bir toplum gücü olarak yer almıştır> demiştir. SERVİSt) Karaborsa ile mücadele için hapis cezası öngören kanun teklifi yapıldı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) CHP Burdur Milletvekili Alı Şanlı, karaborsa ve karaborsa yapanlarla daha etkili bir mücadelenin gerçekleştirilmesini saglamak amacıyla, Türk Ceza Kanununun 401. maddesinin değiştirilmesini önermiştir. Ali Şanlı bu amaçla hazırladığı kanun teklifinde, karaborsacılara 5 bin liradan 10 bın lıraya kadar agır para cezası verilmesini, karaborsa eylemi birden çok sayıdakı kişi veya şırketlerce yapıldığı takdirde para cezasınm yanı sıra 2 yıldan aşağı olmamak üzere hapıs cezasma hükmedılmesini, fıiün tekrarlanmasında da cezalann iki katına çıkartüMUDANYA» EMEKLİYE AYRILDI masını istemektedır. Kanun teklifinin gerekçesinde, Şirketi Hayriye zamanından kalma emektar Mudanya araba vapuru ekonomimn dar bogazlardan geçemekliye ayrıldı. Kömürle çalışan ve yıllardır Çanakkale Eceabat tiği dönemlerde bir karaborsacı arasında git gel yapan emektar vapur, artık ihtiyacı karşılamadığı zümrenm türediği belirtilmekte kanısına varılarak seferden alındı. lstnbul"a gönderilen Mudanya'nın ve şöyle denilmektedir: yerine mazotla çalışan Karaköy araba vapuru sefere kondu. «Bu zümre kolay ve haksız çıkarları ıçın toplum yararını, insan sağhğını, esenlığini tehlıkeye sokabilmektedir. Bu zümre halkın sırtından sağladığı haksız kazancın vergisini de ödememektedir. Özel gınşim kesimi içinde de olumsuz rekabet gücüne sahip bu zümre bir ıç dengesizlik unsumdur. Özel girişimin sürekli, yapıcı ve topluma yararlı olma amacmı saptırmakta, bu kesim içındeki olumlu unGençliğin spordan önce çözüm hemen imkânsızdır. Miktarın art surların tümüne kaygı vermesı lenecek bırçok sorunu bulundu tırılması yanında kaliteli. doyu bir yana, halkımızm özel girişiğunu bu nedenle kendisinin spor rucu yemek ve temız yatacak bir , mine olan tepkisini haklı olarak değil, önce Gençlik Bakanı oldu yer sağlamak zorunlulugu var arttırmakta ve sürekli sağlıklı ğunu söyleyen Mete, THA muha dır. ekonomik gelişmemizin ayak babirinin konuyle ilgili sorularını Şu anda gençliğin içinde bulun ğı olmaktadır.» şöyle cevaplandırmıştır: dugu bu sorunları çözüırüeme (Devanu Sa. 7. Sü. 3 de) «Yüksek öğrenim gençliğine yollannı aramaktayız. Bu soruntakdirde, kredi olarak verdiğimiz para ile lan halledebildiğimiz bu gençlerin yeme ve yatma ihti itişip kakışmaların ve birbirtne Irak kuvvetleri, yaçlarının karşüanması hemen zarar verecek eylemlerin önüne geçılmiş olunulacaktır. Amacımız, hür fikirli, birbirine saygılı, birBarzani birini seven ve Anayasamızm ışıİngiliz İşçi Partisi ğı altında, dilediği, istediği gibi düşunen ve düşüncesini istediği birliklerinin Milletvekili gibi ifade eden birbirini seven bir bulunduğu Türk gençliği yaratmaktır» 10 yılda «Son 10 yü içinde 190 binin üstünde trafik kazası olmuş, 36 bınden fazla insan ölmüş, 152 bin kişı de yaralanmıştır. Ankara'da Balgat'ta bir kaç aydanberi halk sağlığı hizmeti t gören Acil Yardım ve Trafik Hastanesine her gün acıl vak'alar ve kazalar gel mekte. Bayram, tatil ve bazı özel günler hastanemize müracaat çok artmaktadır. Mesela, normâl günlerde ortalama 35 trafik kazası oldugu halde 1 Mayıs îşçi Bayramı dolayısiyle bir günde 20'ye yakın trafik kazası ve acil vak'a müracaat etmış bulunmaktadır. Bu kadar trafik kazası, bu kadar ölü ve yaralı radikal tedbirlerın almmasını zorunlu kılmaktadır. Hükümet tarafmdan yolların ıslahı. kontrollerin sıkı şekil(Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) FRANSA'DA YARIN SEÇİM VAR.: başkanı seçimi sırasındaki telgrafını siyasete karışma ourak niteleyen Ertan'a karsılık veren Istanbul Sanayi üdası Başkanı Nurullah Gezgin, «Soysal'ın telgrafı ve demeçleri kişisel açıklamalardı. Yönetiın Kurulumuzun kararı değildi. Ancak bu suçlamanıza karşıhk şunu söyleyeyım ki siz de bir zamanlar Ege Sanayi Odası Baş kanı olduğunuz halde Bakanla rın da yer aldığı tantanalı bir törenle Adalet Partisıne gırmis tıniz. Ancak bız bunu odanuı değıl şahsınızı ilgilendıren davranış olarak nitelemiştik. Soysal'ın davranışı da aynı şekilde kişisel görüşü biçımindedir» dcmıştır. Buhranın atlatılışı Toplantıda Istanbul Sanayi Odasımn hükümetin ekonomik politikasına ilıskın görüşlerinı (Devamı Sa 7 S8 3 de> 6 kazada 8 kişi can verdi (CUMHURİYET HABER MERKEZİ) Niğde, Ankara, Sürt ve îzmit'te dün meydana gelen 6 ayrı trafik kazasında 8 kişi ölmüş, 10'u ağır, 24 kişi yaralanmıştır. Niğde'nin Aksaray ilçesi yöresinde, ehliyetsiz Sami Yüce'nin kullandığı 51 AE 671 plâkalı ve içi işçi dolu açık yük kamyonu Kale balta köyünden Aksaray'a gelirken, bir virajı alamıyarak devrilmiştir. Kazada, kamyonda bulunan Mehmet Balta, Avni Geyik, (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) S. Arabistan'ın dev petrol şirketlerini ele geçirme isteğinin ABD'de tedirginlik yarattığı bildirilıyor NEW YORK Suudi Arabistan Hükümetinin, dünyanın en büyük petrol şirketlerinden dördünün kontrolünü ele geçirmeye istekli oldugu ve buna teşebbüs ettiği takdirde, pek ufak bir muhalefetle karşılaşacağı belirtilmektedir. Petrol sanayıine yakın çevrelere göre, Suudi Arabistan Hükümeti, Arabistan Amerikan pet rol şırketini (ARAMCO) meydana getiren Exxon Corporation, Texaco, Mobıl Oil ve Standard Oil Of California şirketlennde söz sahibi olmaya istekli göriinmektedir. (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) FRANSA BİR YILDA SOLA Ml DÖNDÜ? Kosta DAPONTE PAKİS Cumhurbaşkanlığı ya rışına giren 12 aday, dün gece televizyonda beşer dakikalık son konuşmaları ile seçim kampanyasını resmen kapadılar. Bir aydır süren günlük kamuoyu yoklamalarmm sonuncusu da bugünkü basmda ycr ahyor.. Buna gore, solun ortak adayı Mitterand'a oyların yüzde 44'ü, Gis(DevMmı Sa. 7. Sü. 4 de) Şinasi Ertan'ın konuşması Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Şinasi Ertan ıse, Istanbul ı Sanayi Odasını politikaya girmek le suçlamıştır. Ertan daha sonra sanayicilerin işbirliği içınde bu • lunmadığını söylemiş ve «Siyasi iktidarlar demokratik düzen ıçinde hür teşebbüsün yerini değerlendirmekle yukümlüdürler»' demiştir. | Ertan aynca, iktidar degişikliğiyle birlikte ülkede yeni bir dönem açıldığına dair imajm ANKARA Gençlik ve Spor şaltere basılmışcasma ortaya Bakanı Muslihittin YıhnazMete, atıldığını, ancak bu görüşün kar «Aşırı uçların genç dimağlan tahşısında olduklarını söylemiştır. rıp etmesıne engel olacağız» demistir. Gezgin'in cevabı Bakan Gençliğin spordanönce gıda ve yer sorunu var, dedi OLAYLARIN ARDINDAKt 4 Bu köşeden Eski Yonetim Kurulu Başkanı Ertuğrul Soysal'm Cumhur Parti Değiştirenler I iç kuskusuz başka ülkelerde de parti değiştiren parlamenterler görülür. Politika sahnesinde saf değiştirmek özgürlüğünü seyrek de olsa kullanan kişilere, Batı parlamentolannda raslamak miimkündür. Bizde ise çok partili yaşama girdiğimiz günden bu yana, çoğu zaman nedenleri anlaşılamıyan biçimde ve sık sık parti GERÇEK Suudi Arabistan Gezisı Üzerine ALTAN ÖYMEN ayın Erbakan, tslâm ülkeleriyle ilişkılenmizın gelışmesini ıstiyor. Bunda yerden göğe kadar haklıdır. Hele Suudî Arabistan gibi, şimdi dünyanın bütün ülkelermin gözünün üzerinde oldugu bir büyük petrol ülkesiyle, özellikle ekonomik ve ticarî Uışkilerinuz ne kadar gelişmiş olursa, bundan ülkemiz o kadar yarar görür. Ancak sayın Erbakan, bu ilişkı geUştırmesinin yolunu, daha çok «Müslümanlık»ta, «Kardeş»likte, «Tarihî, manevi baflar»da arar gibi göründü. Benım de ızlediğim Cidde Riyat gezısinin gelişmesı ise, bu yolun • hiç oımazsa yainız başına pek verim lı bir yol olmadığînı göstardi. Suudî Arabistan'ı yönetenler de her yerde oldugu gibi bu gibi işlerde, namazı • niyazı camide bırakıp, masa baçma bir iş adamı gibi oturuyorlar.. iki grup Suudî Arabistan yöneticisi var. Birincile H lerarası transferler yapılır. 19"0 ler Türkiye'sinde partiler yelpazesi soldan sağa doğra bir anlam kazanınca bir partiden ötekine geçen politikacılanmızın transfer nedenleri daha bir anlaşılır nitelige kavustu. Son günlerde genel af konusu üzerine oturtulan bir siyasî çatışma kamuoyunu en çok ilgilendıren sorun niteliğine eriş miştir. Hükümet, koalisyon pro tokolunda yazıb oldnğu gibi sünün koşullarına göre genis kapsamlı oldn|u söylenen bir af çıkarma çabasındadır. Buna karsılık muhalefeti oluşturan sivasi partiler Hükümetin fikir suçlarını affın kapsamına almasına karsıdırlar. Bu siyasal çatışma, parlamentoyu iki kesime aj ırnuştır. Bir yanda da••• (Devanu Sa. 7, Sü. 6 da) «Sendikaların siyaset yapması şarttır» dedi Aç karnına Karnı aç, yatacak yeri olma'•" ?ence yaptınlacak spor'un faydalı olamıyarağını da ifade eden Mete, şöyle devam etmiştir: «Spor, gençlerimizin iyi yetişmesi için bir araçtır. Ancak, spor dan önce yapılacak bazı şeylerin bulunduğuna ınanmaktayız. Bakanlık olarak öncelikle bu sorunların çözümlenmesini sağlıyacağız. Daha sonra gençlerimizin boş vakitlerinin dsğerlendirilmesi için bazı girişimlerde bulunacağız, Gençlerimizin boş zamanlannı değerlendirmeleri için bu yıl yedı gençlik ve kültür merkezi açı lacak. bu suretle mevcut kültür merkezi sayısı lö'e çıkartılmış o Iacaktır. Bu yıl 25 bin genç ve çocuk için kamplar açüacak, burada gençlerimizin spor yapmalan sağlanacaktır. Aynca, kendilerme öğretıcı bilgi verilecektir. 4 bin gencimiz de yine bu yıl | açüacak tanm kamplanna alınacaklardır. Bu arada Mıllî Eğitim Bakanhğı, Ankara Devlet ve tstanbul Şehir Tiyatroları ile işbir , Ugi yapıp gençlerimizin kültürel | faaliyetlerde bulunmalarıru da î saglıyacğız» (THA) 1 Uluslararası Kımya ve Genel İşçi Sendikalan Federasyonunun düzenlediğı «Uluslararası Sendikacılık Semıneri»nin dünkü kısmında TGWU Sendıka sı yöneticisi ve îngiliz tşçi Partisi Milletvekili Bob Edwards, «Dünyada milyonerlerin ve fakirlerin ortadan kalkarak herkesin ulusal gelirden eşit biçimde yararlanmaları ancak meclislerde söz sahibi olan güç lü sendikalarla mümkün olur. Bunun için sendikalann siyatet yapmaları şarttır» demiştir. ICF Türkiye Temsîlciliği Genel Sekreteri Rıza Güven'in baş | kanİLğındakl seminerde, «Sendi | kalar ve siyaset» konulu bir tebliğ sunan İngiliz tşçi Mllletvekili Bob Edwards, Robert Owen'in toplumsal değişme lste ği ile 200 yıl önce kurduğu «Ulu sal Birleşmiş Sendika» örgütü ile başlayan sendikacılık hareketinin g ıesini ve bugüne kadar geçirdiği aşamaları anlatmıştır. bölneleri uzun menzilli toplarla dövmeğe başladı Mehmet 1MERCAN CİZRE Kürt asılh Herki ve Zebare Aşiretlerınin öncülüğün de Zaho, Habur ve Hayırsız Dağı Kuzey eteklerindeki tepeleri alan Irak Hükümet kuvvetleri, önceki gece ve dün Barzani taraftarlannın toplandıklan Zaho'nun Kuzeyinde bulunan Berzura Dağı ile Şeyh Yusuf Geçidini tank ve uzun menzilli toplarla döğmeye başlamışlardır. Zaho'da bir hafta önce süren çok şiddetli çarpışmalann aleyh lerıne sonuçlanması ve bu böl genin hükümet kuvvetlerinin de netımine geçmesı üzerine, Habuı ve Hayırsız dağın Kuzey kesimırj deki Kürtler, bükümet kuvvetle riyle çatı^madan bu bölgeyi terk (Devanu Sa. 1, Sü. 3 de) S re «Eskiler» diyorlar. Bunların tutmaK istediği «iş» siyasî... Bız kendılerıne «Kredı verin .. Petrol verin... Yatırım yapalım..» deyince, «Siz de İslâm paktına girin.» Arkasından sırahyorlar.. «İsraıl'le ılışkılen kesın... Hep birlik olalım... Filistin davası içm mücadele edelim..» kı Suudî Arabistan Kırallığı Islâm âlemi nezdinde «Türkiye'yi de kendi saflarına katan» bır devlet olarak itibar ve nüfuz kazansın. Yani bır kefesinde tıcaret, ötekı kefesinde siyaset olan bir alışveriş: Sana petrol vereyim Kredi vereyim... Sen de benım saflanma katüıp, betum ıorsumu artür... Erbakan nasıi düşünüyor bilmiyorum, ama benim edindiğim izlenım şu ki, bız farzı muhal bu telkinleri kabıa edip, İslâm Paktına gırsek, Israil'le ilişkileri kessek, hatta Filistinlilere askerî yardımda bulunsak bi le, elde edecee:miz sonuç, geziden ör.ceki hayaller ka(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de)