Katalog

Türk Dilinde Edatlar Dr. M. Necmettin HACIEMÎNOĞTj'n En eski Türkçe metinlerden zamanımıı» kadarkl edatların yazı dilinde kullanışlarml lhtiva edea bu eser ikinci cfefa basılarak 80, lira fiyatla Bakanlığımız yayınevlerind» #»tıs* arzedilmiştir. Devlet Kltaplan Müdürlüfü, Soltanshmet • Istanbnl • Tel: 22 38 03 51. yıL sayı: 17885 u m h u ri y e t Kurucusu : rüNUS NADt 17 Mayıs 1974 Cuma GÜNAYDIN HÜZÜN!.. ı .n ; ALİ DOĞANAY 1 TÜRKÇE DEYİMLER SÖZLÜĞÜ 2 TÜRK ATASÖZLERÎ SÖZLÜĞÜ YENİ ÇIKTI Y. Büyük Dağıtım Yayınevi Srkeci Aşirefendi Cad. No: 7 Murat Han ISTANBUL 27 10 20 (llâncüık 6844) 3945 CHP'li Bakanlar Hükümetin geleceğini görüştü BaşbaJcart Ecevit, Cumfîurbaşkanı Korutörk !le görüştü ve gazetecilerin Fstifa ile ilgili sorularına kesin kararın CHP yetkili organları topJantisında verileceğini açıkladı Ecevît, «Türkiye'yl blr insanın Batıda serbestçe okunup satılan kitapların çevirisi nedeniyle 30 küsur yıla mahkum edilebildiği bir ü l k e olmaktan kurtarmaya kararlıyız» dedi Ecevit güven bunalımı doğduğunu söyledi ANKARA (Cumhuriyet Bürora) Başbakan Bülent Ecevit diin gazetecilerin sorularım cevaplandırırken: «Biz Türkiye'yi, bir insa nın, herhangi bir Batı ülkesinde açıkça okunmakta ve satılmakta olan kitaplaruı çevirisi nedeniyle 30 küsur yıla mahkum edilebilen bir memleket olmaktan çıkartma ya kararlıyız. demiştir. Öte yandan Başbakan Bülent Ecevit, dün saat 18.30'da Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'le bir saat kadar süren bir görüşme yapmış ve gazetecilerin istifa ettiğine dair soruları üzerine, «Meseleyi yetkili kurullarımızda görüşmeden önce bir karar açıklayamam ve bu karar konusunda bir davranışta bulunamam> demiştir. Başbakan Ecevit, dünkü çalışmalarına Yabancı Konuklar Köskünde, CHP'li Bakanlarla yaptığı toplantıyla başlamıştır. Başbakanla Bakanların toplantısmda Hükümetin geleceği çejitli yönlerden ele alınmıştır. Toplantıdan sonra Bajbakan Bü lent Ecevit, gazetecilere, Mecliste Af Yasası ile ilgili oylamadan sonra ortaya çıkan durumu, CHP'nin yetkili kurullarında görüsüleceğini söylemiş, bu nedenle önce hükümetin CHP kanadı olarak ken di aralarında durumun değerlendirmesini yaptıklarını büdirmiştir. Başbakan, affın Meclis'ten çıkmasıyla ilgili bir soruya karşılık da yetkili kurullardan önce hiç bir avrıntıyı görüşmediklerini be lirterek şöyle demiştir: «Tabiatıyla Af Yasasınm bizim istediğimiz bicimde ve ölçüde olmasa da çıkmıj olmasından ve blr yıla yakın süredir umutla af bek leyen büyük bir mahkum toplulu ğunun özgürlüğüne kavuşabilecek duruma gelmiş olmasından mutlu yuz. Ama bu mutluluğumuz, affın istediğimiz ölçüde ve biçimde çık mamış olması gereği ile gölgeleni yor. Henüz hiç bir ayrıntıyı açık layabilecek durumda değilim.> (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) 3 7 üyeyle toplanan MSP Grubu geniş kapsamlı af için tüm girişimlere yardımcı olacağmı açıkladı ADALET BAKAM KAZAN, TAHLİYELERtN 10 GÜNDE IAMAMLANACAĞINI SÖYLEDİ ANKARA, (Cnmhuriyet Bürosu) Adalet Bakanı Şevket Kazan, hükümetin devam etmesi halınde 141 ve 142. maddelerden tutuklu ve hüküm giymiş olanların çıkarılacak fikir ve ınanç hürriyeti kanunuyla affedilmelerinin saglanabıleceğini, bu arada af kanunundan yararlanan mahkumların tahliye işlemlerinin 10 gün içinde bitirileceğinl ümit ettiğinl söy lemişttr. Ot« yandan MSP Grubu'nun dün sabaiı yaptığı toplantıdan sonra yayımlanan bildiride, hükü metin desteklendiği ve «Protokol ve hükümet Drogramında yer alan genış kapsamlı affın gerçekleşmesi için yapılacak her türlü girişime yardımcı olunacağı» açık lanmıştır. MSP büdirisi parlamen to kulislerinde CHP'liler tarafından «Tutarsız» olarak nitelenmiştir. (Devamı Sa, 7, Sü. 1 de) Savcısı Sıkıyönetim Değer li'ye göre, Af yasasınm 2. ve 5. çelişki maddeleri birbiriyle halinde Doğan KATIRCIOĞLÜ TÎKKO davasınıfl dünkü duruşmasında bazı samklann «Mec lis'ten çıkan genel af yasasınm 2. maddesi gereğince af kapsamına girdiklerini» belirterek tahliye isteminde bulunması üzerine, Askeri Savcı Yasar Değerli, kanun metninin 2. ve 5. maddelerinin birbirleriyle çelişki içinde bulunduğunu söylemiş, tahliye istemlerini «erken» olarak nitelemiştir. Askeri Savcı Değerli bu konuda şunlan söylemiştir: «Yasama Meclislerinden geçen ve kabul edilen tasarılann kanun niteliğini kazanması belll bir prosedüre bağlı bulunduktan başka söz konusu af tasansında uygulamacılar yönünden haricen görülebileceği bir tereddüt hali de mevcuttur. Şöyle kı; kabul edilen ve kanun yapma koşullarına uygun olarak yasama meclislerinden geçen bir kısım cezaların affına ilişkin kanun metninin 2. maddesınde devletin ulusal şahsiyetine karşı işlenen cürümlerle ilgili olarak 5 yıllık bir indirimi atıfet buyuran yasa hükmüne karşı 5. maddede getirilen istisnalar tadat edilirken 146. madde de bu istisnalar arasında zikredilmekle oelişik bir durum ortaya çıkmıştır. Kanunun yayımlanmasm(Devamı Ss. 7, Sü. 1 de) gazeteci ve Uluslararası Basın Enstitüsü, Türk yazarlarının affını istiyor KYOTO (Japonya) Uluslararası Basın Enstitüsü (ÎItf.) Türk parlamenterlerini, slyasî nedenlerle cezaevlerinde bulunan gazeteci ve yazarlan affın kapsamına almaya çağırmıştır. Basın Enstitüsünün 23 üncü Genel Kurulunda kabul edilen bir karar tasansında «Türk Parlamentosunda oylanan af kanununun, halen hapishanelerde bulunan veya haklannda davalar devam etmekte olan çok sayıda gazeteciyi kapsamına almamasmın üzüntü uyandırdığı» belirtilmekte ve şöyle denmektedir: «Genel Kurul, Türk parlamenterlerinın af kanununu yenıden görüşerek, siyasî nedenlerle hapishanelerde bulunan gazeteci, yazar, mütercim ve naşirleri de kapsayacak şekilde genişletmeye çağınr». Amenka'nın Pıttsburgh Post Gazette yazarlarından William Block tarafından önerilen karar tasarısı, muhalefetsiz kabul edilmistir, (a.a.) 91. yaş gününü kutlayan Bayar'ın haftaya DemireFle görüşeceği öne sürülüyor • ESKİ DEMOKRATLAR DA İZLEYECEKLERİ TUTUMU GELECEK HAFTA SAPTAYACAKLAR İhsan ONUR Eski Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın 91. yaş yıldönümünde dün bir araya gelen eski Demokrat Partililer, bundan sonra nasıl bir yol izleyecekleri konusunda önümüzdeki hafta yeniden bir araya geleceklerdir. Celâl Bayar"ın Çiftehavuzlar Hazırcevap sokak 16 numaralı evınde dün yaptığı davete 300'den j fazla arkadaşı katılmıştır. Yemekte, Mutlu ve Aydın Menderes ile AP İzmir Senatörü Beliğ Beler de bulunmuştur. Eski DP'li, şimdiki AP'H Ahmet Topaloğlu'nun yaş gününe davet edilmediği belirtilmiştir. Ethem Menderes, Şemi Ergin ve Refik Koraltan yemekte bulunmamışlardır. Yassıada'da birükte yargılan1 dığı arkadaşlarıyla kucaklaşan (Devamı Sa. 7, Sü. 5 d*) J BAŞKENT NOTLARI Demir parmaklık ardında kalanlar Fikret OTYAM ANKARA îzmir'de düşmana ilk kurşunu sıkan gazeteci «Hasan Tahsin» için, geç de olsa O'nun bu güzel çıkışı anısına dikilen bir anıt, Cumhurbaşkanı sayın Korutürk tarafından övgüyle açıllrken, Türkıye cezaevlerimn de kapıları açılıyor, adam öldürenler, ırza geçenler, soyguncular, hainler, üçkâğıtçılar, sahtekârlar, dm sdmürücüleri, vatanı gâvurlara satıp bir Ingiliz savaş gemisiyle kaçan padişahın şunun bunun kalıntılan, seni hastaneye yatıracağım diye seçmen hastasından bln lira para, bir teneke beyaz peynir alan parlamenter, ırza geçmekten sanık parlamenter, kardeşlerine milyonları peşkeş çeken parlamenter. çek sahtecilen. fatura sahtecileri ve daha niceleri affa (Devanu Sa. 7, Sü. 5 de) Af yasası Cumhurbaşkanı Korutürk'ün onayına sunuldu ANKAR* Millet Meclisi Genel Kurulunca kabul edilerek kesınıeşen genel af kanunu, dün Izmir'den dönen Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün onayına sunulmuştur. Yasa saat 18.30 sulannda Cumhurbaşkanı'nın onayına sunulmak üzere Çankaya Köş küne gönderilmiştir. Genel Af Yasası, muhtemelen bugün Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girecek, kanun kapsamından yararlanan hükümlülerin salıverilmeleri işlemine he men başlanacaktır. (ajı.) ŞİLEPLERDE GREV 2 SAAT SÜRDÜ ANKARA İstanbul Deniz • Ulaş îş Sendikasına bağlı 2800 gemi adamı ve personelınin, Deniz Nakliyatı TAŞ Genel Müdürlüğünün 15 limanda bulunan 32 gemisinde dün saat 16'da başlattığı grev, Bakanlar Kurulunca ertelenmiştir. Bakanlar Kurulunun erteleme karan, saat 18'de Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün onayına sunulmuş ve Devlet Başkanı karan onamıştır. Deniz Ulaşİş Sendikasından yapılan açıklamaya göre, greve, 1973 Aralık aymdan beri süren toplu sözleşme görüşmelerinin uyuşmazlıkla sonuçlantnası ve işverenin eski toplu sözleşme metinlerinde yapmak istediği değişiklikler üzerine gidilmişti. 2 saat süren greve, Türk liman lannda bulunan, Manisa, Garzan, Urfa, A. Daver, Preveze, Sivas, Kosova, Meriç, B. Reşitpaşa, Erdemir, Kocaeli, Rize, Dicle, Denizli, Kahramanmaraş, Mimar Sinan, Elâzığ, Nevşehir, Gençlik, Niğbolu, Namık Kemal, Batman, Eskişehir, K. Alnıak, Raman, Adıyaman, Mohaç, Mithatpaşa, Gediz, Kars, Malatya ve Kastamonu gemileri katılmıştı. Fotoğrafta; ancak 2 saat süren greve katılan personel, grev pankartlarmm asıldığı gemide görülüyor. (Fotoğraf: İbrahir: KÖSEOĞLü) İşveren Konfederasyonu Başkanı Halit Narin, Hükümetin «Gerçekçiliğe» yaklaştığını öne sürdü ANKARA, (Cumhuriyet Büıosn) Türkiye Işveren Sendikalan Konfederasyonu Başkanı Halit Narin dün duzenlediği basın top lantısında, «tş hayatımızda gorülen tedirginlik havasını tek başına bugünkü hükümete bağ lamak yanlış olacaktır. Sosyal anlayışı, daha önceki hükümet lerden farklı o'*.n bugünkü ko alisyon hükümetı. %.>reve başla dığı günün katı ve teorik düşün celerinden giderek uzaklasmak (Devamı sa ;, Sü. 6 da) FİKİR SUÇLARININ KAPSAM DIŞI KALMAS1NA TEPKİ ARTIYOR ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Fikir suçlarmm bazı MSP'lilerın oylanyla kapsam dışı bırakılarâk genel af kanununun amacından saptırılması üzerine başlayan tepkiler büyümektedir. Çeşitli kuruluş ve kişiler. affın böylesine çıkmasmdan duydukları uzüntüyü belirtirken, Cum hurbaşkanmdan kanunun veto edılmesini istemektedlrler. TBP Genel Başkanı Mustafa Timisi verdiği demeçte, «Faziletten yoksun siyasetçiler o ülkenin kaderinde söz sahibi olur larsa tehlike cidden büyüktur» demiş, gene! af teklifinin tümü ne olumlu oy kullananlarm son gunde bu soz ve eylemlerinden donebildikierine dikkati çekmis tır. Timisi ozetle şunları eklemiştir: «Her türlü Bizans oyunlarıy la Parlâmento çoğunluğunu şag lamak suretivle yalrvız fikir ve duşunce suçlularının af dışı hı (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Israil jetleri Filistin kamplarını bombaladı; en az 50 ölü var BEYRUT Uç Filistinli gerıllanın önceki gün İsraıl'ın Maalot köyündeki okula yaptığı baskm sonucu ölen öğrencilerin sayısı 30'a yükselirken, İsrail jetleri dün misillemede bulunarak Lübnan'daki Filistin mülteci kamplanna çeşitli hava saldırıları yapmışlar, kadın ve çocukların bulunduğu bu yerleri bombalamışlardır. Gelen haberlere göre, kesin olmamakla birlikte İsrail jetlerinin bombardımam sonucu en az 50 kişi ölmüş, yüzlerce kişi de yaralanmıştır. İsrail Genelkurmay Başkan Yardımcısı General Mordehay, hava akmlannın 30 Israilli oğren cinin intikammı almak üzere düzenlediğini söylemiştir. İsrail Askeri makamlan tarafından yapılan açıklamada saldırılann ikişer saatlik ara ile yapıldığı ve bunların 30'ar dakıka sürdüğü ve saldırıya geçen uçakların kayıp vermeden üstlerine döndükleri bildirilmiştir. İsrail uçaklarınm saldınsı üzerine, dün Beyrut'ta alarm düdükleri ötmeye başlamış ve havalimanı trafiğe kapatılmıştır. Öte yandan iyi haber alan kay naklardan belirtildiğine göre, Maalot harekâtına İsrail'in misilleme ile cevap verecefi öngörüldüğünden, dün Filistin okullan kapatılmıştır. Bu arada önceki gün Filistin gerıllalarının ilkokula sızma hareketi ve İsrail Askeri Kumandanlığınm gerillaların isteklerine bojun eğmeyerek ilkokuldaki çocukların ölümüne dolaylı yoldan neden olan saldırıya girişmeleri, dünyada tepki yaratmıştır. (DIŞ HABERLER SERVİSİ) Fransa'da Başkan seçimlerine iki gün kala solun adayı Mitterrand seçim şansını hâiâ yitirmedi K. DAPONTE bildiriyor Bu köşeden ALTAN ÖYMEN Yol Kavşağmda lan oldu. Bir ucu Washington temaslarına ka dar uzanan İstanbul ıttifakı ile bu ittifakm Ankara'daki siyasî uzantılan, işleye ışleye. MSP'nin son dört elemanını da son dakikada «ikna» ettiler. Ve 214'e karşı 221 oyla hükümete, can alıcı darbe vurulmuş oldu. O OLAYLARIN ARDINDAKt 6ERÇEK cevit Kabınesı. Kuaiısyon Protokolu'nda ve Hükümet Programı'nda yazılı bir önemli vaadini uygulamaya koyamadı. Gerçekten koalisvonu meydana getiren her iki partinin anlaşmasında, önce fikir suçlarını kapsayan bir genel af ve ardından fikir ve inanç özgiirlfifnnü sağlayacak yasal tedbirler yer almıştır. ZAMANLAMA programa aykın davranışlan yfizünden engelJenmistir. Bu olay çeşitli yönlerden ele alınabilir. Fikir suçlannın af kapsanu dışında bırakılması bütün dünyada Türkiye'deki demokratik oluşum ve rejimin niteligi açısından kuşkular yaratacaktır. Lygar düııyanın değer yargılanna ve çağJaş düşünceye aykırı düşecektir. Bir de koalisyon Hükümetinin ftgeçerliği ve işlerliği» açuından olayı ele almak var. HüJcümet protokolda ve programında yazılı işleri yapabilecek midir? \erdiği sözleri yerirıe getirebilecek midir? Daha açık deyişle Hükümetin tutum ve davranışlarında protokol ve program mı geçerlidir? Yoksa bazı MSP'lilerin eğilimleri mi koalisyona yön verecektir? Soru ortaya böylece konduğuıı da en gerçekçi yolun Hükümetin derhai istifası olduğtı söylenebi *** (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) E Ne var ki fikir suçlulan af'ının gerçekleşmesi, bazı MSP'li parlamenlerlerin protokola ve PARİS Fransa'nın 20'ncı Cumhurbaşkanının seÇiimesme ıkı gün kala. <mketlerde basabaş giden sosyalist aday Mitterrand ile sağcı güçlerın adayı Giscard «kararsız> seçmenleri kazanma çabası na girismişlerdır. ifüzde 12 oranında sayılan ou seçmenler. bu gece kapanacak seçim ıcampanyasmdan sonra anketıenn, seçılme şansını yarı vanya pavlastırdığı iki adaydan oırını yedi yıl için Beşincı Cumhuri'vetin başına getireceklerdir İki finalist aday Mitterand ile Giscart'ın seçildiiîlen 5 Mayıstaki ilk turda görüidüğü gibı Fransa'da bir gelenek fıaline geANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) len nabız yoklamaianrun yanılma Hakim Tümgeneral Rafet Tü payı yüzde l'i geçmemektedir zün'ün emekliye aynlmasiyle boBu kez yapılan tahminler de do§ şalan Askeri Yargıtay Başkanlı rulanacak olursa venı Cumhurğma, Askerî Yargıtay Başsavcısı \ başkanı ancak 100 bin kadar bir Hâkım Tuğgeneral Sabri Kırişog | ov farkı ile seçıl'îCPk demektir. lu atanmıştır. Bununla birlınte sosvalıst Mit Bu atama ile boşalan Askeri J terand'ın seçimı Kazanmasmdan (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de), Askerî Yargıtay Başkanlığına Sabri Kirişoğlu atandı Bu «dört» kişi, ilk ıld maddede olduğu gibı, Senato ve Karma Komısyonun metnine «red» ovu verseydi, sonuç başka türlü olacaktı... Meclis'in o geceki kulislen, özellikle gece saat 22'de verilen bir saatlik ara sırasında oek ilgi çekiciydi. Ticaret Odalan Genel Sekreteri Sadi Pehlivanoglu'dan tutun, ancak bu gibi gecelerde ortaya çıkan ve «gazeteci» sıfatım taşıdıkları halde hangı gazeteye yazdıklan belli olmavan bazı «eazetecı«lere kadar pek çok meraklı faaliyet halindevdı. AP vönetivnivle, Hüsa mettin Akmumcu'nun «13 len» arasınd; gidipgelen aracılar, koridorlarda mekik dokuyorlardı.. Her neyse... Olan oldu.» Dört oy, hukukun, aklın, mantığın, insafın gereğini pasoas eibi çiğneyerek, paranm ihtirasm. kinin, komp leksin dürtüsünü «zafer»e ulaştırdı Şimdi bu «zafer»in sarhoşluğu ıçinde, ıktidar türküsü soylemeye başlayanlar çok... Daha önce de belirttik.. Haklarıdır. Af kanununda bu sonucu almakja hükümete müthış bu darbe vurmuş olmaktadırlaı ve MSP nın, af kanununun daha önceki oylamaiannda bu oyuna gelmeyecekmış Eibl ğörünen topîam oîerak 20 elemanı da, va DU oyuna seidıklerinı, ya da hu oyunun zaten ıçinde oiap şimdiye kadar herkesi aldattıklarını söstermlş bulunmaktadırıar. Bu oek çtnıt olayın her (Devamj Sa, 7, Sü. 3 ile)