Katalog

OKUL HAZ1RLAYANLAR: Ruşen ALAYLIOGLÜ Resat GÖNDEM Toptan Satış Yerlerı: îstanbui'da Babıâli'de Ocak K]tap Dağıtım Şti. ve BATEŞ İngjlizceTürkçe ULKU •• •• SÖZLÜĞÜ 50. yıl, sayı: 17856 umhuriyef Kurucusu : YTJNtJS NADt 18 Nisan 1974 Perşembe SEÇME DÜNYAMÂSALLARI Erdogan Tokmakçıoglu (10 ülkeden 46 masal) 15 TL. oiuş yayınevi Babıâli Cad. 54 Cağaloğlu • ÎST. Yüksek Komisyon affın iiyatla kapsam tarihini çimento satan 29 Ekim 1973'e bayilerin aldı, 146/3'ün ruhsatları iptal af dışında edilecek, bırakılması da demirçelik ihtiyacı kabul edildi karşılanacak ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Cumhuriyet Senatosu Anayasa ve Adalet Komisyonu Genel Af Kanunu Teklifinin tümünü dün sabahkı oturumunda kabul etmiş, öğleden sonra ele alınan birıncı ve ikincı maddelerde de önemli değişiklikler yapmıştır. Bırinci maddede 7 Şubat 1974 olarak belirlenen affın kapsam tarihi, AP Amasya Senatörü Macit Zeren'in önergesinin kabul edılmesiyle 29 Ekim 1973 olarak degiştırilmiştir. Değişiklik 10'a karşı 4 oyla kabul edilmıştir. Değışiklik için AP'lilerle bırlikte Kontenjan Senatörleri Nihat Erim ve Fethi Çelikbaş ile Malatya CGP Senatörü Nurettin Akyurt olumlu oy kullanmıştır. Ikinci maddede yapüan deği şiklikler de Kastamonu AP Senatorü Ahmet Nusret Tuna'nın onergesinin kabulii ile gerçekleşmıştır. Yeni metne göre 146/3 ile 149,3 maddeleri beşer yıllık indırim dışında bırakılmaktadır. Buna karşıhk, Meclısten geçen metne göre, genel hükümler çerçevesinde değertendirilmesi yapılacak olan 125. 126. ve 147'ncl maddeler ikinci madde kapsamına alınmış olmaktadır. Ancak 125. 126. ve 147'ncl maddelerden ölüm cezası verilmiş olması halinde hükümlüler, ölüm cezasının 30 yıl ağır hapse çevrılmesi Ukesinden yararlanacaklardır. İkinci maddede yapılan değişiklikler de 5'e karşı 9 oyla benımsenmiştir. Bu konuda belirlenen görüş, kurulan alt komisyon(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) ANKARA, (Cumhuriyet Börosu) Bakanlar Kurulunun önceki akşamki toplantısiyle ilgill bir açıklama yapan Turizm ve Tanıtma Bakanı ve Hükümet Sözeüsü Orhan Birgit çalışmalar sırasında çimentonun karaborsaya düşmemesi için valiliklere genelge gönderilmesinin ve demirçe(Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Distribütörlerin kârlılık oranının % 44, turizm AETTürkiye işletmelerinin ise % 28 olduğu saptandı Ithalatın bir bölümünün dağıtım teke lini elinde bulunduran 242 milyon sermayeli 17 distribütör 1973 yılında 107 milyon lira kâr etti 1015 milyon öz sermaye dilimindeki müteahhitlerin kâr oranı % 61'e ulaşıyor, 8 turistik firmanın 1973 yılı sonu kâr miktan ise 14 milyon lira Ithalatçı müteahhitler yüzde 46 kâr ediyor Ticaret Bakanlığı Deferlendirme Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bir çalışmada çeşitli iş kollanndaki kârlılık oranları sap tanmıştır. Buna göre, doğrudan doğruya piyasada satmak veya kendi işyerinde kullanmak üzere ithalât yapan çeşitli işletmeler arasında en yüksek ortalama kârlılık ora ilişkileriyle ilgili yüksek düzeydeki görüşmelere gelecek hafta Ankara'da başlanacak ANKARA Avrupa E3tono mik Topluluğunun Bakanlar Kon seyiyle birlikte en önemli iki organından biri olan Topluluk Komisyonunun Başkanı FrançoisXavier Ortali başkanlıgında bir heyetin 2528 Nisan tarihleri arasında Türkiye'yi resmen siyaret edeceğı açıklanmıştır. Diplomatifc kaynaklara göre, Komisyon Başkanı Ortali başkan lığındaki heyetin riyareti TüDdyeAET ilişkilert açısından büyük önem taşımaktadır. Heyetle yapılacak görüsmeler sirasında Ecevit Hükümetinin Türkiye'nin AET'ye geçiş döne> mini belirleyen koşullarda ne (fibi iyileştirmeler ısfediği ele alınacaktır. Bu konuda, Dışişlerl Bakanhgı Ue Devlet Planlama Teşkilâtında bir siireden beri çalışmalar vapılmaktadır. CUMHURtYET HABER MERKEZt nı, müteahhltUk kolunda görülmektedir. 1973 yılı sonu iübariyle ortalama kârlılık oranını yüzde 46ya çıkarmıs olan müteahhıt likten sonra ikinci sırayı yüzde 44 Ue distribütörler; üçüncü sı rayı da yüzde 28 ile turizm isletmeleri almaktadır. İthalât belgesi Ticaret Bakanhgı, 12 Marttan sonra Dış Ekonomik İlişkiler Bakanlığına dönüsünce, ithalât bel İŞÇİ VE MEMURLAR 7,5 MİLYAR LİRA, BEYANNAME VERENLER İSE 3,8 MİLYAR LİRA VERGİ ÖDEDİLER «Gelir vergısı bılesimind» Ucretlüerın ödediğı vergi payırun arttığı, bcyannameye tstbj mukellefierce ödenen vergi oranınm ise azaldığı görülmektedır» Bu satırlar Naım Talu Hükumetı sirasında Başbakanlık Devlet Planlama Teşkılatı tarafından hazırlanan 1974 programının 42. sayfasından alınmıştır. Beyannameli vergi mükellefle. rinin az vergi ödediği, buna karşin memur, işçılerden kesilen ver gilerüı giderek arttığı hemen tum iktidar sorumluluları ile maliye ve planlama yetkılileri ta rafından açıklanmasına ragmen bugüne değın bu adaletsizliğin giderilmesi için önerilen tedbirler yerine getirilmemiştır. geleri verilmesi sistemlnl yeni ilkelere bağlamıştır. ithalât bel gesi alabılmek ve belirli suıırlar içinde ithalât yapabümek için her ışletmenin ödediği vergi mıktannı, sermayesini, kâr ve zaraı durumunu, Bakanlığa bildırmesı gerekli gorülmüştür. Bakanlığın Değerlendinne Genel Müdürlüğü,! başvurma belgelerindeki bilgilen inoeleyerek 1973 yılı sonundaki İthalât yapan firmalann yapılannı ortaya koymaya çalışmıştır. «tthalâtçüanmıza Ilışkin Genel Bir Araştırma» adı altında yayın lanan çalışmada, ithalâtçıların yurt içinde olduğu kadar çeşitli iş kollanna göre dağılımlan gös > Urilmektedir. Türkiye'deki 10206 j özel kesim ithalâtçısmdan 9561, < i, başvurma belgelerinde temeı uğraş alanlannı açıkça belirt miştir. Bunların 4867'sinin ithalâtçılıktan başka bir işle uğraşmadıklan anlaşılmaktadır. 4445'i ise sanayiciliİE yapmaktadır. Geriye kalanlar, çeşitli uğraş alanlannda dağılmaktadır. İyileştirmeler yetersiz Kârlılık oranı Köy Enstitülerini kapatan hadroların hâlâ is başında olduğu belirtildi • ENSTİTÜLERİN 34. KURULUŞ YILDÖNÜMÜ KUTLANDL ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Köy Enstitülerinin 34. kuruluş yıldönümü dün Halk Eğitim Merkezinde yapılan bir törenle kutlanmış, burada bir konuşma yapan TÖBDER Genel Başkanı Ali Bozkurt, Köy Enstitülerinin gunün koşullarına uydurularak yenıden açılmasmm ciddiyetle ele alınmasmı istemiş ve konunun Eğitim Şurasmda görügülmesini önermiştir. Milli Eğitim Bakanı Mustafa üstündağ ile parlamenter ve konukların katıldığı törendeki konuşmasında Bozkurt, bazı öğretim kurumlarında son günlerde cereyan eden olaylan deştirirken, «Bu olaylar egemen güçler tarafından tertiplenmiş bir avuç kandırılmış yoksul gencin piyonluğuyla sahneye konmuştur. Amaçları gerçekten milliyetçi, halktan yana hükümeti yıpratmak, giderek düşürmektir» demiştir. Bozkurt, Köy Enstitülerini kapatan kadronun hâlâ işbaşında olduğunu namuslu birkaç kişinin göreve getirilmesiyle sorunun çözülemeyeceğini belirtjniştir. Yurttaşları vergi ödemeye çağıran bir afiş: «Turk'un iktisadî bileği ödeyeceğmız güçlenecektir» vergılerle daha Adaletsiz Veıgi BARAJLARDA SU SEVİYESİ YÜKSELDÎ KURAKLIK TEHLİKESİ KALKTI ANKARA Son yağışlar iki yü dan beri çekilen kuraklığı taraamen ortadan kaldırmış ve Keban dahil otmak üzere altı büyük barajda biriken su hacmi 11 milyar 767 milyon metreküpü bulmuştvr. Ayrıca, nisan ayının 15 günlük yağıs ortalaması, bundan önceki uzun yülar ortalamasına göre yüzde yüze yakın bir artış göstermış, Ankara'daki barajlarda 59 milyon 500 bin mctreküp su toplannııstır. Nisan aymın ilk 15 gününde ül kemize düsen yağıslar tu rezervlerinin yükselmesi yönünden oldu | ğu kadar tanmsal ürün yöminden de çok yararlı olmuşrur. Antalya. Manavgat, Alanya, Ege'nin kuzey sahilleri, Güney Marmara ve Karadeniz sahil seridi bu 15 günde normal yağış alırken, diger bütün bölgeler normallerinin çok üstüne çıkmıştır. DSt Genel Müdürlüğünden ali nan bilgilere göre, son yağışlar, hidrolik santrallar ve sulamada kullanılan büyük barajlardaki su düzeylerini «Sevindirici bir sevi ye»ye getirmiştir. Barajlardaki su düzeyleri geçen yılın aynı devre sine oranla 10 santimle 8 metre arasında bir artış göstermiştir. 296 sanığın yargılandığı THKPTHKC davasında tutuklu sayısı 117'ye indi 296 sanığın yargılandığı Türkiye Halk Kurtuluş Panısı ve Cep hesı davasının dünku duruşmasında 4 sanık daha serbest bırakılmış, böylelıkle tutuklu sanık sayısı 117'ye düşmüştür. 3 numaralı Sıkiyönetim Mahkemesınce serbest bırakılan sanıklar Sabri Karaoğlu, Mehmet Cengız Özateş, Puat Derman ve Yavuz Çanak'tır. Öte yandan, dünkü duruşmada Mahir Çayanların saklandıklan Levent Menekşe Sokaktaki Hatıce Alankuş'laruı evinden kaçış ve Ziya Yılmaz'm Fmdıkzade Kızılelma Caddesindeki evde çar pişma sonucu yakalanraası olaylarının tanıkları dinlenilmıştir. Duruşma, 29 nısan pazartesi 9.30'a ertelenmiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 4 de) Maaş ve ücretliler 1967 yılı istatistiklerine gbre genel gelir vergisi hasılatı içinde maaş ve ücretlilerm payı yüz de 52 iken bu rakam 1971 ve 1972 yıllarında yüzde 66'ya yüksel , miştir. Beyannameli vergi mü1 kelleflerinin ödediklerı vergi ; oranının giderek azaldığı yine i aynı istatistiklerde gorülmek1 tedır. Genpl gelir vergisi j ıçınde beyannameli yükümlüle j rın vergı oranı 1967 yılında yüz j de 48den 1972'de yüzde 34e düş j muştür. (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Bülent DtKMENER «Cuma tatili» kanun teklifi Komisyonda reddedildi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Hafta tatilinin pazar günü ye rine şeriat dönemindeki gibi cumaya alınmasmı isteyen kanun teklifi Mıllet Meclisi İçişleri Ko j misyonunda CHP'H ve bazı AP'li ] üyelerin oylarıyla reddedilmiştir. DP'lj Hasan Değer tarafından verilmiş kanun teklifi hakkmda Komisyonda İçişleri Bakanı ] Oğuzhan Asiltürk'ten hükümet | görüşünü açıklaması istenmiş bu j istek tartışmalara yolaçmiştır. İçişleri Bakanı tartışmalar sıra | sında «Bu konuda konuşmayı ı gereksiz görüyorum» diyerek ko1 misyondan ayrılmıştır. | Görüşmeler sonunda teklif oylanmış. CHP'li üyelerle bir kısım AP'li üyelerin oylarıyla reddedil miştir. MSP'li ve DP'li üyeler teklıf lehinde oy kullanmışlardır. Bakanlığa verilen bügilerin yapısı, ithalât yapan işletmelerin tüm eylemlerinden doğan kârlılık oranlarını ortaya koymaktadır. Bu yüzden salt ithalâtçıların dı findaki is kollanndaki kârlılık oranları, bu ijletmelerin bütün ey I lemlerinin kârlılık yüzdclerini | göstermektedir. Buna göre kendi ' ihtiyacı olan yabancı kaynakb j malzemeleri doğrudan doğruya dı şarıdan getiren toplam 117 milyon lira öz sermayeli 69 müteahhit fir manm 1973 yıhnda 54 milyon lira kâr etmiş oldukları anlaşılmaktadır. Kârlılık oranı, yüzde 46 olmaktadır. îkinci büyük kârlılık oranı, dlstribütörlerde görülmektedir. Türkiye'ye yapılan ithalâbn bir bölü münün dağıtım tekellni elinde bu lunduran 242 milyon lira sermaye tZMtR, (Cumhuriyet Ege Bürosu) li 17 distribütör, 1973 yüında 107 milyon lira kâr etmiştir. Kâr ora AP Genel Başkanı Süleyman nı yüzde 44'ü bulmuştur. Demirel, dün Izmir'den aynlmadan önce, Başbakan Bülent Turistik firmalar Ecevit'in, kendi sözlerınl cevap8 turistik firmanın, 1973 yılı so layan son demecini eleştirmış, nu kâr miktan ise 14 milyon lira Ecevit'e şiddetle çatarak, «Biz (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) ikaz görevimizi yapıyoruz. Sayın Ecevit'in ıdaresındeki devlet treni her an raydan çıkabilir» demiştir. Ecevıt'in, AP'yi bunalım kışkırtırcılığı ile suçlayan sözlerıne de değinen Uemlrel. baş kış kırtıcının Ecevit'in kendısi olduğunu iddia etmiş ve özetle şunları söylemistir: «Sayın Ecevit büyük bu öfke ile bize çatmaktadır öfkesının sebebini anlıyoruz, seçım meydanlarında mıllete yaptıgı vaad lerin, hükümet olduktan sonra tam aksinı yapmak »uretiyle üç ayı bile bulmarian büvük ölçüde güven ve itıbarını yitıren bir hükümetin baskanı olarak telâşa düşmesi öfkelenmesl tabiidir.» Türkiye'nin AETye geçlş dönemi koşullannı saptayan Katma Protokolde 12 Mart HÜMlmetlerl zamanında iyileştirmeler tstenmiş ve iki yıla yakın müzakereler sonunda veni bir Tamamla(Devanu Sa. 7, Sü. 6 da) Ecevit'e çatan Demirel: "Devlet treni raydan çıkabilir,, dedi Madaralı Roman Yaşar Kemal'e verildi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 50. yıl onuruna Kurulan ve her yıl tekrarlanacak olan «Madaralı Roman Ödülü«nün 1973 sonucu belli olmuş ve ödül. «Demirciler Çarşısı Cinayeti» romanından dolayı Yaşar Kemal'e verilmiştir. «Madaralı Roman Ödülu» genej Sekreter Fakir Baykurt'un yaptığı açıklamaya göre, vılın en iyi (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Marmara bölgesinde Marmara ve Trakya bölgesinde yağmur, üreticinin yüzünü güldür müştür. Yağışlar, özellikle buğday ürünü için bereketli olmuştur. Yazlık ürün için de yağmurun çok elverişli olduğu belirtilmektedir. Tarım çe\releri, son yağışlarla buğday rekoltesinın geçen yılkinden ıyı olacağmı bildirm:»'erdir. Kesime giden yavru Kemaliye bölgesindeki hayvan yemi sıkıntısı nedeniyle yeni doğan süt danaları dahi kesimlik hayvan olarak mezbahalara gonderilmektedir. Ellerindekı hayvanlarına yedirecek yem bulamıyan köylüler, yeni doğumlann gideri artırması üzerine daha üç ayını doldurmamış süt danalarmı pazara götürerek ucu2 fiyatlarla satmaktadırlar. Son bir ay içinde bölgede en az sekız bin buzağınm kesildiğini belirten yetkililer, «Mily,:r.larca lıralık millî servetin heder olmasına yolaçan bu tür tükstimın önüne geçemiyoruz» demektedirler. Fotoğrafta, hayvan yemi sıkıntısı nedeni ile yeni doğan biı süt danası, merkebin sırtmdaki heybeye konularak satılmak üzere pazara götürülüyor. (Fotoğraf: THA • Kemaliye) Timisi'nin demeci TBP Genel Baskanı Mustafa Timisi de kaoatılmasını «büyük talihsizlik» olarak niteledıği Köy Enstitülerinin günün koşulları gözönünde buiunduru'up »eliştijuerek yenıdon açıknasıP.ın büji'k bir hizırıet olaeağ.m belirtmıştir. OLAYLAR IN \RDINDAKJ Koalisyon ve Rejim 6ERÇEK C ok partill rejimlerde muhalefetle iktidann nöbetle yer değiştirmeleri olağan sayılır. Bunun en belirgin örneğini son Ingiltere seçunlerinde gördük. Ma den işçilerinin başlattığı eylemle sosyal ve ekonomik bunalımlar büsbüriin yoğunlaşınca, o günlerde iktidarda bulunan Turucu Par tl Başkanı Edward Heath, genel seçimlere gitmeye karar verdi. Seçimler sonucunda İşçi Partisinin kazandığı görüldü. Böyiece Böbet değişimi gcrçekleçti. Batı demokrasilertnde bu tür olaylar çok olağaıtdır. Bu örnekten sonra TUrld.vv'ye bir güz atmak gereklyor. Ülke mizde 1971 martından 1973 ekimine dek devam eden olağanüstü dönem de partilerüstü hükümetler yürüt meyi sürdürmüşlcrdir. Genel seçim lerden sonra Hükümet buunlımı ortaya çıkmıs ve üç ay içinıie bu zorluk da aşılarak CHP • MSP koaüsyonu kurnlrau;, güveobvu almıştır. Böylece dar boğazdan çıkış olanağı bulunmu} ve rfünya kamuoyunda Türkiye'de demokraslye dönüşün gerçekle»tiji kanısı uyanmıştır. Durum böyleyken ve koaUsyon hUkttmeti früvenovu alalı ancak iki an doldurmusken, ana muhalefet partlsi başkanı Demirtl. komltsTou hükümetinin ullantıda olduğunu ileri sürmektedir. AP Genel Başkanı. genel af konusun da hükümeti açığa düşürmek çaba sı içindedir. Eğer genel affm kanunlaşmasını ensellivebilirse, koa lisyonun çökeceğini umut etmektedir. Denebillr id, bütün bnnlar demokratik rejünlerin tabUtında vardır. Batı'da olduğu gibl Türkiye'de de siyasî partUerin nöbet değişimini doğal karşılamak gereldr. CHP MSP ortaklıği bozu'.ursa. demokrui rejiml içinde çesltll alternatUler düsünülebilir. Olaylar» ferçekçi sçıdan yak••• (Deramı Sa. 7, Sü. 3 de) Ecevit'le görüşen Almanya İşçi Sendikaları Biriiği Heyeti Başkanı: «İşçi sorunlannı çok iyi bilen bir Başbakana ilk kez rastlıyorum» ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) TürkIş Genel Başkanı Halıl Tunç ile birlikte Başbakan Bülent Ecevit'i ziyaret eden Federal Almanya işçi Sendikaları Birligi Heyeti Başkanı Karl Schwab, gö rüşmeden sonra «işçi sorunlannı bu kadar iyi bilen bir Başbakam dünyada ilk defa tanıyor ve göriı yorum» demiştir. DGB Yönetim Kurulu Uyesı Schwab Bülent Ecevit ile görüştükten sonra özetle şunları söylemiştir. «Bu görusmeierden büyük bir şaşkınlıkla aynlmaktayım. Sayın B»şb*kan \gr,i sorunlaruu çok ıvi bılmektedırler. Bir çoşkunluk (Devamt 8». 7, 8tt. 6 de) Sanayi Bakanı, «Yatırımcı halk orîaklıkiarıyynın kııruJacağını açıkladı ANKARA Sanayi ve Teknolojı Bakanı Abdülkenm Doğru, dağınık halk tasarruflannın değenendırılmesı ve sanayılcştirmenın hızlandınlması için «yatırımcı halk ortaklıklarnınm kurulacafını. bu ortaklıklann devletçe finansmarı ve teşvikıer açısından destekleneceğmi açıklamıştır. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Dogru, bakanhğınm bütçesinin TBMM Bütçe Karma Komisyonunda görüşülmesı sırpsında yaptığı konuşmada «Yatarımcı halk ortaklıkları»yla ılgılı olarak ozetle şoyle demiştir: «Geri kalmış bölgelerde iktisadî olarak işletilebilecek tabii kay nakların tespiti çalışması yapılacaktır. Bu çalışmaya göre tesisi mümkün görülen fabrikalann projeleri hazırlanacak ve yatınm cı halk kuruluşuna devredılecektir. Araştınna ve proje hizmetlerinin yerine Retirilmfsi için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bün^.esinde lüzumlu teşkilât kurulması çalısmasına başlanmışür..» (Devamı S». 7, Sü. 5 de) I 3