Katalog

CUMHURÎYET 5 Mart 1974 YARALISIN ERDAL ÖZ 16 «Var, ama uyduruk yapıyor. Bu Jşln ustası değıl Bır, Terzı Nurı var, o yapar » «Şu sarışın Nuri m ı ' Kıdemlinın yardımcısı hanı"1» «O Terzl Bir şişe çınl mürekkebi gptırtmig Bir de iğnesi var. Sen Çorumluyu gorecektın, Eınop'takını » «Nasıl yapıyorlar? tgneyt batırarak mı?» «Batırarak tabu. Batıra batıra ıstedığın biçimı çızıyorlar derinin altına » «Acımaz mı'»» «Acımaz olur mu, acır.» Aklın almıyor. «Sen denızci miydta*» «Nıye sordun7» «Denızaltıyla ne ügln var? onun ıçın sordum » «Ha, denızaltıyla » Guluyor. «îstanbulluyum dedıra ya Beşıktaşlı olmak yetmez mı'» Beşıktaş'taki kahvesini anlatıyor. Kuçticük bir yer. Duvarlarım gul resımlenyle donatmış. îki tahta masanın, sekiz on boybiı iskemlenin susledığı. denız kokan bir kahvecık. Gırerun dumanaltı oldugu. «Az mı balon yuttum.» «Ne balonu?» «Aynasızlar sık sık basardı kahveyl Tetikte olacaksın. Dalgayı lâstige dolduracaksuı, o oyle paşa paşa zulanda duracak » Anlamadığım goruyor. «Bıldığın lâstık canım. Parm*k âstığı Hanl dolama falan olunca parmağa takanar şoyle geçırırler parmağın Uzerine. eczanelerde satılır hanl » «Evet » «Işte ondan O lâstikVrden birkaç tane alscaksm, tamam mı, dalgayı içıne tıkacaksın, Usrune tersten bır lâstık dana atacaksın tamamdır, balon hazır denv»kt'r. Baktın durum kötıi, baktm aynasızlar pat dıye düşmuşler, tutmuşlar kapılan, baktm sıkıştın, hıç renk vermeveceksın, balonu zuladsn çıkarıp ağnna atacaksın, doğruca cup mıdeye, dolma vutar gıbı Hıç de bır şey olmaz, oldugu gıbı çıkar alttan. mis gibi namussuzum » Guluyor Nurı. «Dalgayı gızlemenin en kıyak yolu budur. Balon » Esrarın en koncasını bulurmuş Vuri. Keyflne düşkun. Öyle alıp satması yok. Kendl kullanırmış. Sık sık da basarlarmış kahvesını, nedense «Hep ihbar, dıyor. «Muhbır ml ararsm, nüfusun yansı namussuzum » Basarlarmış kahvesıni. Nuri mladakini yutuvenrmis hıç renk vermeden, cup mıdeye. Yakalatmazmış. Hıç yakalatmamış. •Deli misin, Allah korusun, b:r de dalga ytlzünden yıllaroa mahpuslarda çurumek var. Tovbe • Sanki mahpusta değılmış gıbi konujuyor. Neden yattığını bılmıyorsun, ama suçu anlatükJarıyla ılgılı olmasa gerek. Boksa da çalışmış Nurı «GUay Nurı dedın mı Besiktas'ta kim olsa tanır » «Gılcyi» adı da sözde Muhammed Ali Clay* dan geliyormus Nuri'ye bakarsan boksun en ivısı onda, esrarın en koncası onda. Daha nice becerılerı var Nun'nın. Futbol mu? Altı yasında başlamış futbola Nurı, Beşıktas genç takımında iki yıl top koşturmuş • Az mı dalgalandırdım o aglan,» diyor, «meşın yuvarlakla » Bir ara az kalsın Moda'da erkek guzeü blle seılıyormuş Istemerrus. Kendi ıstememış katılmayı, çok dıretmışler, «katıl şu yanşmaya Nurı agbı, kazanırsın» demışler ama, yanaşmamış Nun. Senın bıldığın, erkek güzeli seçilenler gergedan gıbı şeylerdır Oysa Nuri incecık, ışkm gıbı. Hıç karşı koymadan dınlıyorsun Anlattıklannm çogunjn «balon» oldutunu sezıyorsun, ama gıuel anlatıyor Nuri, dınletıyor, ınandırıyor. Moda'da Nun'nın üzerıne yıtaıcu de yok. Nurı soyunup gtılkurusu mayosunu gıydi mı". Mayosunun ortasına kızıl bır gul ışletmış. Oralarm alıcı kurdu\Tnuş. Ama sonradan Sinoplu bır ustaya dovdurduğu goğsünun altında çarpan yurecıgını bırı ellemış Nun'nin. Gul'ıin sevdası o yurecığı sık ha sık edermiş. Nasıl tıpık bır Istanbullu Orta boylu, inee yapısıyla, oldugundan uzun gost«ren hoş bir çocuk Yakışıklı sajılabilır. Rah&t gıbı gorünen çızgısız bır yxu Ama bu g'Sünüs'in altmda boşuna geçmış yılların yorgunlugu ıncecik behrıyor Ara sıra dalı dalıverıyor Nuri, efkârlanıyor Sonra yme toparlıyor kendıni. Gozlennın ıçı gülüyor. Alnı oldukça açık Yurarlak, düz. rahat bır alnı var. Kentlı yüzu. Bırkaç kez gınp çıkmış. Topiam olarak Alb yıl yatmış. «Az degıl be arkadasım Bitrr.iyor. On ayım kaldı ama gel de bana sor. Daha kesınlesmedı cezam. Öbursü gun dunısmam var. Ben cezamı bilıyorum. Yattığım gunlert düsünce, on ay sonra tamamdır » » Yıne de gülebılıyor. Çocuk kalmış bır yanı var. Çocukçalıgını yitırmemiş Yıtireceğe de benzemıyor. Saçlan kısa, bir parmak uzunlugunda. •Yakında keserler,> diyor. (DeraiBi rar) DÜNYAMIZIN TÜKENEN KAYNAKLARI Vehbi BELGIL Fakir ülkeler için en geçerli yakıt: Kömür Bugünkü enerjı buhranının nedenı, Araplann, îsraıle karşı savas alanlarında yapamadıklarını, barış masasmda yapmak ıçın Batılı ulkelen zorlamasından, yanl onlara petrol vermemesınden, verdıgını de ytlzde yüz arttınlmış fıyatla vermesınden dogmuştur Petrol kıtlıgı, tarıhte ılk defa olmak üzere zengın ülkelerı, kavuklarını onlerıne alıp duşünmeye ıtmıştır. Petrol hızla tükenmektedır. Bırden veya bırkaç sene sonra tukenırse ne olacaktır' Uygarlık, onbınlerce yıl oncekı durumuna mı duşecektır? Ve tahminler yapılmıştır çeşitlı enerjı yatakları hakkında. Buna gore Dunya içın komunln tukenme yılı olarak en erken 2083 yılı, en geç 2 500 yılı kabul edılmıştır Demek, komurun suyunu çektığını gormemız ıçın en az 109, en çok 526 yılımız var. Petrolun en erken tukenme yxlı 1992, en geç tukenme yılı olarak da 2100 yılı alınmıştır Demek, petrolun kuruması ıçın en az 18, en çok 126 yılımız var Doğal gaz ıçın en erken tükenme yılı 1994, en geç 2015'dır Yanı, Doğal gaz ıçın en erken 20, en geç 41 yılımız var Uranyumun 1980 ıle 2 000 arasında bıteceğı soylenmektedır. Yanı, en az 6. en çok 26 yıl sonra uranyum da kalmayacak dunya da Şımdı bu rakamlann değerlendırılmesme geçebılırız Rakamlar ne dereceye kadar dogru sovluyor9 Şurasinı hemen belırtmek gerekır kı bu rakamlar mevcut enerjı kaynaklannm durumuna gore hazırlanmıştır. Yenı bulunacak enerjı kaynaklarının hesabı burada yoktur ?uphesız Bu tahminler Bırleşmış Mılletler ılgılı teşekkullen tarafmdan 1972 yılı ıtıbarıyle yapılmıştır Kısa vâdeh tahm.nler Amerıkalı bılgın Kıng Hubbert tarafından, u?un vâdelı tahminler >se Roma Klubunun (Kalk'.nmanın Sınırlan) adlı raporunda yer almıştır. Yanı, çok yakın b'r gelecek içm tukenme dıye bır şey yoktur. Mevcut kaynaklar kor topal ıhtıyacı karşiladığı ıçın arajncılar delı dana gıbı dort tarafa saldırmıyor. Fakat, bır gun gelecek bu da olacaktır. Komunıst dunj'anın enerjı olanaklan hakkında bılgılenmız çok smırlı ve muphemdır Dunvanın sınai enerji ihtıyacı her 10 yılda bır, ıkı mıslı artmaktadır Kğer, fakır ulkelerın hepsı 2 000 yllma kadar kalkınıp Amerıkanm bugunku duzeyıne ulaşsalardı, dunya enerjı tuketımı şımdıkının 100 mıslı olurdu Dunyanın tukenmeye yuz tutan çeşıth kaynakları arasında en onemlı olanları, kuşkusuz enerjı kaynaklarıdır Tukenmelerı en yakın bır tarıhte tamamlanacak olanlar da onlardır Bu onem. çağımızda kalkınmanın enerjısız olamayacağı gerçeğınden gelmektedır. Kalkınmalarını tamamlamış ulkeler ıçm enerjı çok daha âcıl bır durum arzetmektedır Burıun somut orneğmı ıçınde yaşamakta oMuğumuz buhranda gorduk rien, • 16'sı Afrıka'dan, "o 5'1 » ' Amerıka Bırleşık Devletlerinden, "o 2'sı Venezuela'dan. 'i 2'st Kanadadan °o 2 sı Avrupa'dan, *r 2sı de Endonez} a'dan Çıkmaktadır. "» 3'de dığer Guney / Amenka ülkelerinden . Goruldıigu uzere dunya pıyasalarında satılan petrolun yansından fazlası Arabıstan'dan ve cıvanndan gelmel tedır. Arap ambargosunun dünyayı sarsmasının nedenı budur. Arap boj kotunun Amerıka'y» neden çok sarstığını, bu ülkenm enerji kullanma cetvelınden de kolaylıkla anlayabılırız. Enerji dagılımı şöyledlr: Fabrikalarda Tasıtlarda Arabalar Kamvon, otobus üçak Tarım taşıt Gemıler, vapurlar Trenler Isıtm» Kimya sanayii mamulle. Su ısıtmava Klima cihazlanna Gıda dondurmada Gıda pişirraede Difer alanlar •o 37J / •/. 24^ (topiam) »,« 13 2 • 55 o • 32 o »o 12 »o 1 0 •«07 • 17.9 o «• 55 • 40 o • 25 , o • 22 o »o 13 Gunumuzun en onemlı enerjı kaynajtlvnndan kullanmak mı daha akıl kâridır? Yenı enerjı kaynakları bulunduğu takdırde petrolle komurun yakıt olarak kullanılması hakıkaten buyuk ısraftır. Zıra, bugun, kdmürden olsun, petrolden olsun, çıkmayan madde yok gıbıdır. Örneğın, petrolden zıraatte, gıda sanayıınde, deterjan, otomobıl, boya imalınde, ınşaat sanayıınde, dokuma sanayıınde, sunı kauçuk ımâhnde yararlanılmaktadır Orneğın, 1960'larda ımal edılen Amerıkan otomobıllerındekı 180 plastık parça, petrolden çıkanlan 11 ana polımerden elde edılıyordu Her arabada 15 kılo kadar plastık bulunuyordu. Inşaat sanayıınde de petrol maddelerı çok genış kullanış aianı bulmaktadır Koruyucu ve susleyıcı ınşaat boyalari, ınşaat tutkalları, elektrık malzemelen, yer bınde komurdur. Petrol, gerçekten zcngin ülkelerın luks yakıtıdır. Bir trenm, komurle ışletılen bır trenın, bır seferde 1.000 1.500 yolcu taşıdıgını her gun banlıyo trenlerınde görüyoruz. Bu kadar yolcuyu Chevrolet, Dodge . arabalarıyle taşımaya kalksak, araba başına beş kışi hesabıle, petrolle ışleyen 300 arabaya ıhtıyaç olur. Luks Amerıkan arabalarıyle 5'er 5 er veya mmıbuslerle 14'er 14'er büyuk şehırlenmızm yuzbınlere varan yolcularını taşımak mırasyedı hovardalığmdan başka bir şey değıldır Ankara hanç, komurun çevre kırlenmesıne yol açtığı ıddıası Turkıye ıçın geçerli değıldır. Bugun dunyada kullanılan petrollerın "o 53'u Arap yarımadasından ve îran'dan, °'o 15'ı Rusj a ve dığer komunıst ulkeler MALKOCOĞLU yazanvveçizen:Ayhan BAŞOGLU doşemeleri, borular, pıs su ve yağmur boruları, tecnt maddelerı, tavan ve çatı kaplamalan hep petrokımya maddelerınden yapılmaktadır. Bırçok maddeler petrolden de, komürden de elde edılmektedır Petrolle komurun sırf petrokımya maddelerı sanayıınde kullanılmaları halınde tukenmelerının daha da gecıkeceğı aşıkârdır. Hava kırlenmesıne yol açtıgı içm, zengın ulkeler kdmüre pek yuz vermek ıstememektedırler. Petrolu, atom reaktoru kuracak sermayesı olan bır ülke neden komurle ugraşsın? Bu durumda, komür, fakır ülkelerın kalkınma yakıtı olarak ortaya çıkmaktadır. Ülkemızde petrol az, komur çoktur. O halde, elektrık enerjımızı de, trenler ıçın gereklı enerjıyı de komürden çıkarmamız en doğru yol olur. Bu verdigımiz rakamlar, or*nlar olarak dığer Batı ülkel«rt ıçın de, fikır verme kabılınden doğrudur. Petrolun kısa zaman sonra bıtmesı halinde ılerı sanajı ulkelerınde neler olabüeceğıni bu tablo açık bır sekılde göstermektedır. (Tu kaka) olan komüre dönmek müyarlarca dolarllk yatırımlara bağlı. Belkı de bir ızzetı nefıs meselesı. Çeşıtli enerji ka>Tiaklan içınde yıne en temız olanı, en fazla jararlar sağlayanı su enerjısı olarak gdrunmektedır. Halen dunyada su enerjısınden 3 000 mılyon kılovat elde edılmektedır kı bu mıktar enerjı dunya topiam enerjı tüketımımn üçte birıne tekabul etmektedır. Enerji konusunda günümüa dunyasınm durumu işte budur. Y A R I N : Yeni Enerji KajTiaklan DISİ BOND TİFFANY JONES Kömür ve petrol Gunumuzun en onemlı enerjı kaynagı olan komurle petrol konusunda dıkkate alınması gereken başka bır husus vardır. Bu maddelerı yakıt olarak mı, yoksa petro • kımya maddelerı çıkarnak ıcm ham msdde olarak GARTH COCTEZ'I'MISMESIN Cl/viDI Cumiımı>et 1693 PINI Ai VE ©ir SECBESTBlRdCT/M ONLA SU APÛM T4fgBlUAOlNİIZA GELL\YOB