Katalog

CUMHURÎYET 29 Mart 1974 40 YIL ÖNCE CUMHURİYET 29.3.1935 ALMANYA'NIN A!m&nya'nm eskeri kudretl hakkmda şu bilgi verilmektedir: 1914 de Alman'lann Ren'in sol sahilinde 130 taburu vardı. Seferberlik llânında bunlara hemen 91 tabur âaha katıldı. Seferberliğiıı dördüa cü günü bu kuvvet 227 tabura çıkıyordu. Almanlar, 1 Ağustos 1914 te harb llân etmişlerdi. 18 Ağus tos'ta Fransa ve Belçika'ya karşl 962 tabur piyade, 486 bölüte süvari, 807 batarya top, yanl yaklaşık olarak 1,800.000 kişi ve ayrıca 165 Laııdrover taburu kullanmışlardı. Ki hepsl 2 milyon klşi demekti. Bu gün Almanya'nm Ren'in sol sahllinde, y&ni nehirle Fransa hududu ASKERÎ GÜCÜ arasında 270 taburu vardır. Gerçi dört saatlik mesafede 400 tabur daha emre hazırdır. Daha lçeride, Almanya dahillnde lse 1000 tabur daha bulunmaktadır. Almanlar dunyanın harb renni ve askerllk sanatı itlbarlyle en başta gelen mületl olduğunu bu yaptıkları teş kllâta bir kere daha Ispat etmlş lerdtr. Onun Içln Fransızlar korkmakta haklıdırlar. A Malatya'da <Roma Ateşler İçlnde> filmi gösterllirken sl nemada yangın çıkmış. blrçok ölenler ve yaralananlar olmuştur. Cumhuriyet Ekonomi Dünya Bankası, ücretmaaş artışının sınırlandırılmasını salık verdi! DÜNYA BANKASI, Türkiye'nin bir ekonomik istikrar politikası uygulamasını ve bu amaç la ücret ve maaş artışlarmın sinırlandınlmasını istemektedir. Banka, bundan bir süre önce AP Genel Başkam Demirel'in di le getirdıği görüşleri hatırlatan bir ifade ile istikrar politikasımn uygulanmaması halinde devalüasyonun zorunlu olacağmı ileri sürmektedir. öteki adıyla Uluslararası Imar ve Kalkınma Bankası nın hazırladığı 5 ciltlik «The Economic Development o£ Turkey» adlı ra porunun birinci cildinde Bankanm görüşlerine göre, hükümetin uygulaması gerekli istikrar politikasınm ilkeleri açıklanmak tadır. 18 Ocak tarihli rapor, istikrar için alınması gereklj ted birlerin başında, kıt malların artınlmasını göstermektedir. masmı, bitmek üzere olan yatı rımlara öncelik tanınmasını ve kısmen Türkiye'de üretilse bile çelik, sun'i gübre, traktör ve ba zı tüketim maddelerinin ithalâtmın serbestleştirilrnesiyle birlikte yurt içinde ihtiyaç duyulan ihraç mallannın ihraçınm sınır landırılmasını tavsiye etmektedir. tip politika, Türkiye'de sanayileş me yolunu toptan Ukayicı bir nitelik teşımaktadır. Rapor'da bu politika, aynen $öyle ifade edilmektedir: «Başta yakıt, enerji, demiryo lu nakliyatı, hava nakliyatı ve çimento ve sun'i gübre türünden girdiler gibi düşük fiyatla satılanla r olmak üzere, kıt mal ve hizmetlere olan talebin genişle mesinin sınırlandırılması. Bu an cak, ilk önce bu tür ürünlerin fiyatlarını yükselterek ve bunlaruı kullanıldıgı nihai mal ve hizmetlerin talebini. vergi ve di ğer direkt tedbirlerle, azaltarak gerçekleştirilebilir» hacminin stnırlandiniması tavsiye edilmektedir. Banka'nın raporunda, dördüncü öneri ayruıtılı bir şekilde gelistirilmektedir. Bu geliştirme arasında bankaların Merkez Ban kası'na yatırmak durumunda ol dukları mevduat munzam karşilıklan için daha yüksek bir faiz ödenmesi de yer almaktadır. Ban ka raporunda, bu önerının gerekçesi açıklanmamakla bırlikte Dünya Bankası azmanlarınm, bazı özel bankaların yasal zorjnluluklara rağmen mevduat karşılıklarmı yatırmadıklan veya geç yatırdıklarını bildikleri anlaşılmaktadır. DÜNYA BANKASI, faiz oranlarının yükseltilmesinden başka, özel bankaların döviz mevduatı kabul etmelerini ve bunları oyurt dışında serbestçe yatırmalarının» sağlanmasını istemektedir. Kredi politikasında ise «banka sisteminin kredi hacimıne bir tavan konulmasınm gerekli olmadığı va uygulanmasımn güç BULMACA 123456789 nlyet 5 Blr crkek adı Blr * • mlr 6 Selçuklu devrlnde şehza I de eğitmenlerlne verllen ad 7 Can çıkmadan çıkmaz denen şey SOLDAN SAĞA: 8 Eskl dllde söz dlzlml anlamın ' 1 Duygululuğun çevre uyanm da bir söz Bir uzvumuz 9 | larına karşı tepkl hallnde bellr Blr erkek sesi Reslm veya hart mesi, çoşma hali 2 Yoksullara le yapılan lşaret. yiyecek dağıtmak üzere kurulmuş, Dünkü bulmacamn çözümü fakat gunümuzde izlno rastlanmaSOLDAN SAĞA: yan hayırevt Bir olumsuzluk e1 Cemaat La. 2 tran datı 3 Parlamento'nun ana sö Atok. 3 Nz Kalorl. 4 Saka revi Btr kürk hayvam 4 Ter tat. 5 İki Keçe. 6 Nedasl bir şeyln gerçek nedenl glzlene met. 7 Esaret. 8 Teyel Kes rek ilerl sürülen sozdc neden 5 9 Teklr Nl. Blr geylk clnsl İkl madenl parYUKARIDAN AŞAĞIYA: çayı blrblrtne yapıştırmak lçln e1 Clnslyet. 2 Erzak Bet. rttllerek sürülen kalay veya başka 3 Ma Klnaye. 4 Anka blr madene verllen ad 6 Blr hay Erek. 5 At Dell. 6 Talakat. J van Toplumsal yardım lçln açı 7 Totem. 8 Lor Çemen. lan yer anlamında blr söz 7 9 Akibet SL. • DÜNYA BANKASI RAPORUNDA, SON ÜÇ YILDAKÎ FİYAT ARTIŞLARININ DEVAM ETMESİ HALİNDE TÜRK LİRASININ Bir lngiliz uzunluk ölçüsü blrim! DEĞERİNİN 8 Sevecenlik. acıyarak ve koruyarak sevme İlave 9 Söz dln DÜŞÜRÜLMESİNÎN leme Sonuna sesslz bir harf gelirse haber götürücüsü olur ZORUNLU YLKARIDAN AŞAĞIYV: 1 Aşama sırası anlamında ve OLACAĞINI askerlikte çok önemll olan blr te i rim 2 Bir şeyin korunmasını biBELİRTTÎ VE rine bırakma Blr besln maddesl 3 Blr şeyl yapmayı önceden dü«ÎSTÎKRAR» şünmüs olma. niyet Yapma. ve j rine getirme 4 Tersi bazı eşyaPOLİTİKASI lar üzerlnde dalgalanır glbl görü • nen parlak çlzgller. menevlş TAVSİYE ETTÎ. Amerlka kıtasında eskl blr mede olacağı» belirtilerek sadece Merkez Bankası'nm reeskont politikasınm selektif bir şekilde kullanılmasımn yeterh olacağı ü"ade edilmektedir. BANKA raporunun çeşıtlı yerlerinde Türk Lirasımn degerinın yabancı paralara göre yükseK tu tulmuş olduğu ıleri sürülmekte dır. Banka, 12 Mart hüküjrıet'.erinın yapmış olduğu çeşıtli devalüasyonlan onaylamakla birlikte, «uzun zamandan beri devam eden katı dövız kontrollarl ve dış ticaret üzerindeki vergi ve sübvansıyon politikalan .sör önüne getırildiğınde, tek ve esnek bir kur sisteminin kabıılünün kısa dönemde yıkıcı olaca ğı» görüşünü savunmaktsriır. • «Dış rekabete açın!» BANKA'nın ikinci önerisi, üre tim giderini düşürmek olmakta dır. Bunun için güçlü sanayilerin dış rekabete açılması ücret ve maaş artışlarının sınırlandınlması politikalan ortaya atılmaktadır. Banka, ücret ve maaş artışlannın verimlilik artışlan düzeyinde tutulmasını gerekli görmektedir. Bu öneriye göre, son üç yıl içinde ücret ve maaş lann gerçek gelirlerindeki düşüşün giderilmesi olanaklan ortadan kalkmaktadır. DÜNYA BANKASrnın istikrar amaçıyla salık verdiği üçüncü • Devalüasyon gerekli PAKAT, Banka raporunda devalüasyonla ılgılı olarak. başka bir makinayla sonradan ılâve edilmiş olduğu belli olan, şu gö rüş yer almaktadır: «Eğer son üç yılm görece olarak yüksek enflasyon hızı devam edecek olursa, 1970 yılmdan beri izlenen esnek döviz kuru politikasını sürdürmek ve realist bir drtvız kuru bulmak için ayarlamalar yapmak önem ka/anacaktır» Banka'ya göre. eğer bu vapılmaz sa, Türk Lirasına güven azaiacak, ihracat düşecek ve işçı dö vizleri kısılacaktır. • Dördüncü öneri SANAYÎ ve tarımın en strate jik ham maddeleriyle petrol buna lımmdan rahatsız olmayacak olan demiryolu ulaştırması talebinin kısılmasmdan sonra, dör düncü olarak, «uygun para, kredi maliye, kamu borçları ve yatınm politikalan» ile genel talep • İthalat serbestisi BU MAKSATLA DA, rnevcut kapasitenin tam olarak kullanıl Yorum Çağdaş,, DemirePin oyunu ECEVtT hükümetini kurunca, on yülılc Demirel'i «çağdaş» yapıverdiler. Kimi, bilim adına. Kimi de sermaye adına. Bilim adına ortaya çıkanların bir düşüncesi olmalı. Ana muhalefet partisinin başında yıpranmış bir liderin olması gibi. Sermaye adına çağdaşhk tezini ileri sürenlerin de bir hesabı olmalı. Sermayenin ana partisinin bütünlüğünü, safhğını korumak gibi. ÇAĞDAŞLIK tezinin rahatüğı içinde Demirel'in de bir oyunu olacak. Yazıldı; herkes yazdı. Demirel, seçimlerden önce iktidar için isteksizdi. Iktidann, ne olursa olsun, ilk işinin ekonomik istikran saflamak olacagını düşünerek. Bu yüzden üç yüdır agzına almadığı istikrar politikasını yeni hükümetin karşısına çıkardı. Zamlar, istikrar için gerekli. Bunuv. Ecevit Hükümeti yaptı. Ama hükümet. zamlarla birlikte kütle desteğini artıracak bir takım ekonomik girişimleri de sahneleyeceğini ilân etti. Bazısıra yaptı. Bazısmı gerçekleştirmek için kararlı görülüyor. DEMİREL, zamları yapan hükümeti devirmenin hesabı içinde. Bunun için. haşnaş konusunda «Amerika'yı gücendirrneme» iddiasıyJa ortaya çıktı. Dünya Bankası uzmanlanyla paslaşarak devalüasyon önerisini pıyasaya sürdü. Bir deneyim var, ortada. Koaliyonlar, dış desteksiz düşürülemiyor. Tarihin tekrarlanabileceğine inanmış. Ama inancı boşuna. Çünkü Demirerin oyunu çağ dışına düşüyor. Çünkü «çağdaş» Demirel, çağ dışnda oynuyor. DEMİREL, çağını anlamamış bir politikacı. önce, içinde yaşadığı, bir parçası olduğu kapitalist dünyadan habersiz görünüyor. Ya da öylî görünmek istiyor. Ecevit, zamları iki gün önce haber vererek spekülatörlere haksız kazanç sağlamış. îddia, bu. Bu iddia kimin? Demirel'in. Sanki kapitalist dünyada spekülatörlerin, speküiatif faaliyetleri tezgâhlamak için Başbakanlarm işaretlerine ihtiyacı var. Dünyada da, Türkiye'de de spekülatörler fiyat hareketlarini. fiyat farklannı Başbakanlardan daha yakından izler. •> • TÜRKİYE'de spekülasyon 1973 yılının başından seçimlere kadar hızla devam etti. O zamanın hükümetinin. AP hükümetinin gerekli zamları yapmayacağından cesaret alarak. Hükümetin baskısına rağmen Demirel'in yakın arkadaşı Erdemir Genel Müdürünün ithalatı yapmayacağından emin olarak. Zamanın Sanayi Bakanmın bütün israrlanna rağmen Erdemir'in ithalât yapmaması, spekülasyonun en hüyük nedeni. Zamanmda ithalât için çırpınan Sanayi Bakanmın, Demirel'in baskısiyle, AP aday adayüğını bile kaybettiğini bilmeyen var mı? Demirel'e çağdaşlığı yakıştıranlann dışında. DEMÎHEL, çağının hukuk »nlayışının da dışında. Çafın hukuk anlayışının en temel ilkesi, mahkum olmamış kimselerin suçsuz | luğu. Tutuklanmak, mahkum olmak demek degil. Tutuklamak, zaman zaman kötü de kullanılsa, bir usul sorunu. Şimdi, tutuklanmış fakat mahkum olmRnuş öğretmenlerin görevlerine iadesi, Demirel'in ve partisinin en büyük derdi. Suçsuz Insanlan, aç bırakmaya çalışmak; bundan ayn bir zevk almak hangi çağdaşlık anlayışına uyeun? DEMİREL, çağının demokrasl anlayışından da habersiz. İster inanılsın ister inanılmasm, egemenlik halktadır. Halk adına, Meclis kullanır. Bunlar ilkokullarda öğretilir. Ama Demirel'in ve partisintn hâlâ öğrenmeye ihtiyacı var. Af tasansının, Milll Güvenlik Kurulundan geçirilmesini öğütlemelerinden belli. Mill! Güvenlik Kurulu, hükümetin danışmam. Yasama organının değil. DEMİREL, kütlelerin nabzından habersiz. Kütlelerin nabzını ölçmek için bir alet alıp sayım yapmaya gerek yok. VVashington'un veya îstanbul dükalığtrun nabzını. Türkiye'nin nabzı saymak bir politikacı için hatalann en büyügü. Hele Ankara'nın bazı sabırsız ı kesimlerinin geçici yılgınlığmı ciddiye alarak yola çıkanlar yarı j yolda kalır. Zamlara rağmen, Demirel'in Başbakanlığımn ilk aylann) dakine oranla devede kulak ölçüsünde kalan bazı yanlış adımlara | ragmen. tütünde, gümrüksüz dükkânlarda, haşhaşta, kıdem tazml j natlannda, asgari ücretlerde, dar gelirlilerinin vergi oranlannda iz i lenen ve izlenecek politikalar bu hükümete geniş destekler kazandırıcı nitelikte. İSMET PAŞA'nın koalisyonu, kütle destefinden uzak düştügU için yıkıld:. Sermaye kendi içinde daha anlaşmış, ne yapmak istedigi konusunda daha çok kararlı olduğu için kolayca çözüldü. «Ekspertiz» Washıngton'dan g«ldi Ama yerli ortamm elverişliliği üzerine. Şimdi bunların çoğu yok. Doiayısıyla Demirel'in şansı yok. MSP'ne gelince. En önemli güçlüğün, ortada, herkesin anladığı anlamda bir siyasal partinin olmamasından ileri geldiği doğru. Ancak lider takımmm «büyük» ojTiadığı açık. Büyük sermayeden yoksul köylu, fakir esnafa kadar açılan bir büyüklük. Başanlı olabilir mi, olamaz mı? Bu ayn. önemli olan denemek için hükumette kalmalannın gerektiğini bilmeleri. Hükümet dışında kalmanın tehlikelerini görecek kadar basiretü oldukları düşünülebilir. Bu yüzden Koalisyona girerken Erbakan'ın elinde olan anahtar, koalisyondan çıkma işinde Ecevit'in eline geçmiç durumda. Zamların gecikmesi kamu girişimlerinin 1973 yılı için öngörülen kârını yarı yarıya azalttı • FİYAT ART1ŞLARI NEDENÎYLE MALİYETLEHDE MEYDANA GEL£N YÜKSELMELER SAT1Ş FİYATLARINA YANS1T1I.AMAYINCA, ÖNGÖRÜLEN 1 MİLYAR 83B MİLYON LİRA YERİME 873 MİLYON LÎRA NET KAR ELDE EDİLDİ.. RADYO I ST A NBU L 03 55 06 00 06 05 06.30 07.00 07.0S 07.30 07.40 07.45 08.00 08.10 08.30 09.00 09.15 09.30 09.45 10.00 10.05 10.2S 11.00 11 30 11.45 1200 12 10 12.25 Açılıs ve proeram Haberler Kur'anı Kerlm, açıilaması ve yorumu Günaydın Köye haberler Türküler geçidl Haberler Günün programları Sabah müziğl Çevremlzde bugün Minyatür müzik Beraber sarkılar Slzln lçln Hayatm lçinden Serap Tanseli'den farkılar Ömer Şan'dan türküler Haberler Arkasi yarm Sarkılar ve saz eserlerl Müzik geçidl Ertan Ersoylu'dan şarkılar Nihat Mercanlı'dan türküler Haberler Safiye Flllz'den şarkılar Vural Doğu ve arkadaçları 12.40 13 00 13.15 14.00 15.00 15 05 15.20 15.35 16.00 16.15 16.45 17.00 17.05 17.20 1900 19.30 19.55 20 55 21.00 21.15 22.35 22 45 23.00 24.00 00.55 01.00 Türküler ve O. havalan Haberler Oyun havalan Okul radyosu Haberler Zekâl Apaydın orkestrası Saadet Yılmaz'dan türküler Rltm ve melodt Mülkiye Toper'den şarkılar Küçük konser Ülkü Beşgül'den türküler Haberler Günden güne Kadmlar laslı Haberler Seslerlnlzden isteklerlnlz Jladyo tiyatrosu Bir varmış Blr yokmuş Haberler Klâsik erkekler korosu Hafif müzik Haberler Müzik evreninde geziler Gece lçin müzik Haberler Frogram va kapanıs İKİNCI 06.55 07.00 08.00 08.30 09.00 10.00 11.00 11.30 12.00 13.00 13.30 14.00 AçıHş ve prORram GUne baslarken Sabah lçln müzik Sabah konseri Bu sabah sizinle Barok müzik Plâklar arasında Mlna sövlüyor ÖSle konserl Cuma'nm Eetirdiklerl Melodiden melodlye İts a beautlful Day'in Today albümü 1430 Kenny Dorham orkestrası 15.00 Piyano soloları PROGRAM 15.15 Besteciler Besteler • Öyküler 16 00 ÇeşltU mtizilc 17.00 Plâklar dönüyor 17.30 Sizin lçln seçtlklerimlz 18.00 Ünlü yöneticiler 19.00 Procol Harum'uu Grant Hotel albümü 19.30 Haftanın sollstl 20 30 Müzik dagarcığı 22.00 Hafif Batı müzlgl dlnleylçl isteklerl 23.00 Batı dünyasmdan 24.00 Herkes lçln müzik 00 55 Program ve kapanıs TV Açılış ve program Haberler Uykudan önce Sanatçınm dünyası (Seramlk sanatçısı Lera Bengisu) 20 30 Haberler 21.00 Hava durumu 21.10 Kaçak «Bay Korkuluk» 1927 19.28 1938 20.00 22.06 Açık oturum Açık oturumun konusu: Türklye'de tlyatro sorunu. Oturuma katüanlar: Prof. Bedrettln Tuncer. Engln Cezzar ve Azlz Nesin. Yöneten: Esen Ünur. 22.45 Türg halk müztğl Solist: Nurettln Çamlıdağ 23.07 Haberler 23.17 Program ve fcapamş TÜRKİYE'de vergi yükü, bir çok iilkedeki vergi yükünün altında kalmaktadır. Birleşmış Milletler yaymlarına göre, geliş mış Batı ülkelerinde vergi yükü 3040 arasında değişirken Türki ye'de, 1973 yılında, yüzde 17,8 ol muştur. Bir önceki yıia göre 1,4 puanlık artışta, tasarruf bonola rının mali denge vergisi adı altında doğrudan vergiye dönüştürülmesinin etkisi büyüktür. Vergi yükü, bir ülkede toplanan vergi gelirlerinin gayri safi milli hasılaya oranı olarak tanimlanmaktadır. Bu tanımla, bir ülkede yaratılan yıllık gelirin ne kadannın kamu yönetimi eliyle toplumsal ihtiyaçlan karşılamak için kullanıldıgı ön pla na çıkanlmaktadır. Türkiye'de vergi yükü düşük! BİRLEŞMİŞ MİLLETLER YAYINLARINA GÖRE BATI ÜLKELERİNDE VERGİ YÜKÜ, YÜZDE 30 40 ARASINDA DEĞİŞİRKEN, TÜRKİYE'DE GEÇEN YIL YÜZDE 17.8 OLDU. vergi yükleri de yükselmektedir. Gelişme süreçine sonradan giren ülkelerde carı harcamalarm yanmda, kalkınma için yapı lacak yatınmların önem kazanması da vergi oranlarının artirıl masına yol açmaktadir. Birleşmiş Milletler yaymlarına dayanılarak yapılan karşılaştırmalar, bu grup ülkeler arasında vergi yükü oranını j^üzde 25'ın üstüne çıkarmış ülkelerin bulunduğunu göstermektedir. Türkiye'de vergi yükünün düşük olmasının bir nedeni gelir vergisinin niteliğiyle ilgilidir. Dar gelirli grupların gelirlerini, görece olarak yüksek oranlarda vergileyen mevcut sistem giderek müterakki olma özelliğini yitirmekte ve birçok Batı ülkesine göre, yüksek gelir gruplan için düşük bir gelir düzeyinde sabit kalmaktadır. Türkiye'de Vergi Yıllır 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 Verji gellrleri (Milyon TL.) 7.856.6 8.574.6 9.809.4 11.912.6 13.992.9 15.580.9 18.644.0 23.022.9 31.424.5 39.013.0 52.100.0 • Kapitalist ülkeler KAPtTALİST ülkelerde, ekonomik sistemin özel girişimciliğe dayanmasma rağmen artan toplumsal ihtiyaçlar, kamu yönetiminin gittikçe daha büyük düzeylerde yatınm ve cari harcamalar yapmasını zorunlu kılmaktadır. Hükümetler için, bu tür ihtiyaçlan karşılamak ama cıyla kullanılacak kaynak vergi gelirleri olmaktadır. Bu yüzden artan sorumluluklarla birlikte NÖBETÇİ ECZANELER BAKIRKÖY: Osmaniye, İstasyon (Yeş. Köy), Tepeüstü (Küç. Çek), Haznedar (Bah. Evl.ı, Şirinevler, Merkez ıSaıraköy). Mer kez (Esenler), Ömür (Kanaryaı BEŞİKTAŞ: Sakarya. Bayramoflu. Ortaköy, Boğaziçi (Bebek). Akatlar BEYKOZ: İkşir tPaşabahçe) BEYOĞLU: Özler. Sebat. Emel EMİNÖNÜ: Yemiş. Küçükayasof ya. Genç Türk (Lâlell) EYÜP: Başar, Sagmalcılar. Bayer (Bayrampaşa), Omlt (Raml), Levent (Sil&htarı FATİH: Fuat Bayer, Yıldız, Namık Kemal (Aksaray), Evcim (Ça pa), Yedlkule Merkez, Cibali G. O. PAŞA: Deger. Nur (Küç. Köy) , KADIKÖY: Sevgi, Nural, Elif (Moda), Kalamış ıKız. Top). Göz ' tcpe. çiğdem (Bostancı), Füsun , (Cad. Bos.) ! KARAKÖY: İzmir KAStMPAŞA: Kardeş (Halıeıot I lu ). Karadeniz i SARIYER: Büyükdere. Boyacıköy ŞİŞLİ: Kent, Ersoy. Özyar. Kemal (Mec. Köy), Ömür (Çağlayan). Nursel (Çellktepe). Çlmen (Sanayl Mah.). Anadolu (Gültepe) ÜSKÜDAR: Ülkü, Necatl Baykara. Zeynepkâmil, Şenay (Çengel köy). Cumhuriyet (Omraniye) , ZEYTİNBUBNÜ: Taylan. | • Vergi Cenneti Türkiye TÜRKİYE, vergi yükü bakımindan, uluslararası karşılaştır mada en geri planda kalan ülke lerden birisi olmaktadır. Planlı döneme girılmesiyle birlikte ver gi yükünün bir ölçüde artırılma sma rağmen bugünkü düzey, Türkıye'yi bir vergi cenneti olmaktan çıkaramamıştır. • Vergilendirilmeyen alanlar VERGİ yükünün az olmasının bir diğer nedeni, vergilenmeyen kesimlerin bulunmasıdır. Tanm kesimi, gelir vergisi sistemi içi ne alınmış olmakla birlikte, fiilen vergilenemez durumdadır. Nakliyat kesiminde ise, demir yolu taşımacılığı nakliyat vergisine tabi iken, çok daha büyük ve kârlı kara yolu taşımacılığı, nakliyat vergisinden muaf tulmaktadır. tu • Kaçakçılık TÜBKÎYE'de toplam olarak, milli gelire oranla düşük düzeyde vergi ödenmesininin bir başka nedeni de vergi kaçakçılığı olmaktadır. Türkiye'de «ticaret erbabı» dışında serbest meslek MALİYE BAKANLIĞI'nca ha alanlarına yöneltmek, temel, ara zırlanan yeni bütçe gerekçesinde, ve yatınm mallan sanayilerini iç ve dış fiyatların arttığı bir kurmak, özel kesimi de, ithalât zamanda kamu iktısadi girişimleikamesi ve ihracatı geliştirme rinin fiyatlannm sabit tutulmaaşamalan yönünde teşvik etmek sının doğurduğu sonuçlar üzerinhususlarında bu kuruluşlann itide durulmaktadır. Gerekçe, fiyat ci gücünden büyük ölçüde yararlardaki artışlann kamu girişimlanılmıştır.» lerinin maliyetini yükseltmesine • «Tamamlayıcı güç» rağmen teşebbüslerin ürün fiyatlannın yükseltilmemesi nedeniyGEÇMIŞE dönük bir değerle, 1973 yılında proj;ramlanan net lendirmede, karau girişimlerinıa kârın yarısmdan azının elde edi«itici gücü» nden söz eden bütlebildiğini açıklamaktadır. ,çe gerekçesi, kamu girişimlerinin Yeni Hükümet'in ilk bütçesınin mevcut durumdaki değ«rlen<tirilgerekçesinde, Ecevit Hükümeti' mesine gelince «tamnmtayıeı RÜÇ nin kamu girişimciliğini nasıl de ve araç» deyimini tercih etmekğerlendirdiği konusunda açıklıktedir. Bu konuda gerekçede söylar getirilmektedir. Gerekçe, ka lenenler şu şekildedir: mu girişimcüiğinin genel bir de«Karma ekonomi düzenl İçinde ğerlendirmesini yaparken şunları kamu iktisadî teşebbüsleri, geresöylemektedir: ken hallerde kamu yararım da «Muhtelif iktisadî tedbirlerden gözeterek, kalkınmanm belli bir yararlanarak kaynakları bütün hız ve biçimde gerçekleşmesinds ekonomi için en verimli yatırım tamamlayıcı bir güç ve araç niteliği taşımaktadır.» Ancak, Hükümet'tn ilk gerekçesinde kamu girişimciliğine, şimdiye kadar açıklanmamış olan bir fonksiyon tanınmaktadır. Hükümet, «yakın eelecekte» katılacağı belırtilen AET içinde kamu girişimlerinin önemli btr dayanak olacagını ilerı sürmektedir. Bu konuyla ilgili olarak, «bu Yükünün Gelişimi dönemde kamu girişimciliğının bir kalkınma aracı olarak değerGayrifasi Versi lendirilmesi, eknominin çeşitli millî hasıla yükü toplam büyüklüklerine katkıları, (Milyon TL.) (Yüzde) fiyatlar ve gelirler ve tthalâtı 66.801.4 11.7 ikame politikalannın uygulama 71.312.8 12.0 alanlannı teşkil etmeleri neden76.726.3 12.7 leri ile kamu iktisadi teşebbüs91.419.0 13.0 leri yakın gelecekte AET'ye katı101.480.6 13.7 lacak olan TUrk ekonomlsinin ö112.493.4 13.8 nemli sektörlerinrten biri olaraH 124.8929 14.9 ortava çıkmaktadır.» 146.919.8 15.6 192.136.0 • «Kârü çalışma» ilkesi 16.3 237.760.0 16.4 BÜTÇE gerekçesinde, plânlı 291.600.0 17.8 döneme girişle birükte kamu girişimlerinin, «kârlı çalışma» ilkesinin benimsenmesine paralel olarak artan ölçüde kârlar sağsahipleri arasında da çok geniş lamaya başladığına tşaret edilbir vergi kaçakçılığı olduğu bimektedir. Ancak daha sonra, filinmektedir. Maliye Bakanlınansman sorunları çözümlenmeğı'nda derlenen istatistiklere gö den yatınm programlarının yapılre, çoğunlukla doktor ve avukat ması, «fiyat, gelir, istihdam ve lardan oluşan serbest meslek yurt için denge sonmlarına dev«erbabı» tarafından ödenen orletçe çözüm aranmasında kamu talama vergi miktan, en küçük iktisadî girişimlerinin birer araç memurun ödediği vergiden de olarak kullanılması» ile bu devazdır. rin kapandığı açıklanmaktadır. Bu bilinçli politikalara ek olarak 1972 ve 1973 yıllannda izlenen fiyat politikalan, kamu gırişimlerinin daha da güç duruma düşmesine yol açmıştır. Bütça gerekçesinde açıklandığma göre, «1972 yılında girdilerde meydana gelen fiyat artışlan. kamu iktisadî teşebbüslerinin kârlannı olumsuz yönde etkil°mistir» 1972 yılında 1 milj'ar R18 milyon kâr edilmesi programlanmışken kâr miktan 1 milyar 451 milyunda kalmıştir. 1,5 milyon ton demir çelik ithal edilecek • 1974 yılında ortaya çıkacağı tahmin edilen 1.5 milyon tonluk demir çelik ürünleri açı ğı yatınmlan aksatma mak ve karaborsaya meydan vermemek için ithal yoluyla kapatüacak YATIRIM hacminin yüksek düzeyde tutulmasına karar veren Ecevit Hükümeti, inşaat mevsimi nin ileri aşamalarında demirçelik ürünü sıkıntısiyle karşılaşmamak için gerekli tedbirleri almıstır. Bu amaçla, 1,5 milyon ton yan ürün ve ürün şeklinde demirçelik ihtal etmek üzere ilgili kamu kuruluşları harekete geçirilmiştir. Türkiye'de demirçelik ürünleriyle ilgili arz ve talep tahminleri, 1974 yılı inşaat mevsiminin sonlanna doğru 13 milyon çevresinde demirçelik ürünleri açıgıyie karşüaşılacağını göstermektedir. Bu açığm ithal yoluyle karşılanmaması halinde inşaat mevsiminin ileri aşamasmda demirçelik karaborsasmm ortaya çıkması bir yana, kararlaştınian yük sek yatınm düzeyinin aksayacağı saptanmEktadır. Gerek karaborsa eylemlerini ve gerekse yatınm düzeyinin düş mesini önlemek isteyen hükümet ıthalâtm şimdiden yapılmasım ka rarlaştırmıştır. Başbakan Ecevit, ithalât yapmak üzere yetkili kumlların yurt dışına giderek gerekli bağlantıları yapmasını emretmiştir. cut ithalât kapasite v« olanaklan bakımmdan, tek başına kamu veya özel kesimın gerekli ithalatı sağlayamayacağını ortaya koymuş tur. özel kesime geniş ithalât olanaklarının tanındığı geçen yıl, özel kesimin 200 bin ton çevresinde bir ithalât hacmini gerçckleştirebildiği gözönünde tutularak bu yılm ithalât hacmi jçinde özel kesimin payımn yüksek olamayacağı sonucuna varılmıştır. Aynca kamu kesiminin de özel kesimle takviye edilmesi halinde demirçelik sıkıntısının önlenebileceği görüşü ortaya çıkmıştır. Başbakan Ecevit, kamu kesiminin mümkün olduğu kadar hızlı ve çok ithalât yapması için her türlü bürokratik engellerin eiderilmesini emretmiştir. Üstelik, yurt içi ve dışı fiyat | farkları azaldığı için özel kesimin i genel olarak ithalâta ve özelükle | Amerika'dan yapılacak alımlara fazla ilgi duymayaeağı tahmin edilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nin dışında, Batı Almanya. Belçika ve İtalya, az da olsa, ihtiyaç fazlası demirçelik ürünlerine sahip bulunmaktadır. ANKARA DEVLET MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK AKADEMİSİNDEN Şefler Memıırlctr Asistanlar ve Uzmanlar Alınacaktır 1 Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisine Devlet Personel Kanunu hükümlerlne göre, 4. dereceden 1 Genel Sekreter. 6. dereceden 5 şef, 714. dereceler arasınds genel idare ve teknik hizmetler sınıfından memurlar alınacaktır. 2 Akademiye baglı Ankara Mühendisük ve Mimarlık Yüksek Okuluııun Elektrik, înşaat, Kimya, Makina ve Mimarlık Bölümlerine FullTüne asistanlar ve PartTime vamanlar alınacaktır. Asistanlara 2500 TL. aylık bürüt ücret ve 50 TL. saat ücreti ödenecekür. uzmanlara • 1973 yılı bilânçosu 1973 yılında, bütün tıyatlar artarken sadece kamu girişimlerinin ürettigi mal ve hizmetlerin fiyatlannın sabit turulması, kâr performansmm daha da kötüleşmesine sebep olmuştur Bütça gerekçesinde kullanılan itade ile «1973 yılı içinde kamu iktisadi teşebbüsleri maliyetlerinde iç ve dış fiyat artışlan nedsni ile meydana gelen yükseli«tprin spne içerisinde satış fîyatlanna aktanlmamasi sonucu. programlanan 1 milyar H36 milyon liralık net kânn ancak 873 milyon lira düzeyinde gerçekleşebileceği anla^ıl • Sosyalist ülkeler FAKAT Dünya konjonktürünün bugünkü düzeyinde başlıca demirçelik ihracatçısı ülkeler Doğu Bloğu ülkeleri olmaktadır. Yugoslavya, Polonya ve Sovyet Birliği, şu anda en büyük ihraç kapasitesine sahip ülkelerdir. Bu ülkelerin gerekli ihtiyaç fazlasına sahip olmalannın yanmda, dış ticaretin karşılıkh hükümetler arasında yapılması, zamanmda ithalât yapma konusunda ayn bir kolaylık getirmektedir. Başbakan Ecevit, ilgili Bakan ve Genel Müdürlerle yaptığı görüşmelerden sonra, herhangl bir ön yargıya kapılmadan gerekli ithalâtın bir an önce yapılmasım kararlaştırmıstır.. Bu durumda kamu ve özel sektörün ilgili ku ruluşlan. Batı ve Dnüıı T«loSu ül kelerden yan ürün veürünseklin de demirçelik maddeleri ithalâtına baslayacaklardır. |\\ 8 NİSAN !/| ~ ÜNIVERSITEYE GİRİŞ ' RNSINIfl • Karşüaşılan güçlükler ECEVÎT HÜKÜMETÎ, demir çelik ithalatı sorununu ele alırken iki tür güçlükle karşüaşmış tır. Bunlardan ilki, yapılacak ithalâtm kimin tarafından yapılacağı sorunuyle ilgili olmuştur. Hükümetin bir kesimi, ithalâtın Karabük DemirÇelik ve Ereğli Demir Çelik işletmeleri tarafından gerçekleştirilmesini isterken; diğer kesimi, özel sektöre de ithalât olanağı tamnmasında ısrar etmiştir. Ancak yapılan lncelemeler, mev • Nereden ithal edilecek? HÜKÜMETÎN, demirçelik ürünleri ithaliyle ilgili olarak karşüaştığı ikinci sorıın, dünya piyasasmda demirçelik Ürünleri ihraç edecek ülkeleri bulma konusunda çıkmıştır. Bat» dllnyasında bir çok Ulkenin ihraç edecek ürünü bultmmamaktadır. Amerika Birleşik Devletlerfnde ürün fazlası olmakla blrlikte, nakliyat masraflannm yüksekliği nedeniyle ithalât fazla cazip olmamaktadır. Asıstanların alınmasiyle ilgili koşullar okulda Uan edllmiştır. tsteklilenn Ankara Maltepe, Yükseliş Sokaktakl Ankara Devlet Mühendislık ve Mimarlık Akademislne 6 Nlsan 1974 Cumartesi saat 13.(»0'e kadar şahsen müracaat ederejt lş lsteme riilekçesini foldurmalan ve gerekli evrata bu dllekçelerine eklemeleri duyurulur. (Basın: 12712) 2454 fftiî merkez dersanesi beyazıt ıstanbul tel 274092 ciddi ve koklu bir fen egitimi A LT 1N Cumhurlyet B«S«t Hamlt Azla Napolron 2» Ayar 22 Ayar 550 555 700 729 530 540 500 520 600 61P TS.50 77.00 70.00 70.50 ı«^ fSonuç: 385) 2460