Katalog

CUMHURİYET 27 Mart 1974 eni Hukumet her alanda çozum bekleyen yıgınlaı sorun karşısındadır. Çok partılı doneme gırışımızden berı adıra adım halkçılıktan, mıllılıkten uzaklaşmış bulunan, dışa bagımlı ışbırlıkçı, sağcı ıktıdarların tercıhlerın» gore, >urutulen duzen, koklu \e cesaretlı atılımlarla gereksınmelenmızc uvgun bır ışleyışe kavu?turulmazsa, Cumhurıyetın ıkıncı ellıncı yılmda da gerı kalmışlıktan kurtulamaj acagız. Y Millî Eğitim Sorunları Hürrem ARMAN recl içlnde yaratıcılığa ulaşan bir yapıya sahiptırler Ujgarlık aşamalaıına toplu vaşavan ınsanın bu jeteneklerınm yaratıcı bırıkımlenvle ula lılmıştır Eğıtımımız bu bılımsel doğru'ara ve gerçek amaca avkın, ınsanın yapısma oldjgu gıbi toplumumuzun gereksınmelerıne de ters gelenekleşmış uvgulamalarla enerjı, zaman ve para israfları içuıdedır Zumresel pohtık tercıhlerle eğıtır.'in her alanında, ılkten unıversıte>e kadar fırsat ve ımkân, eşıtsızlıklerı jaratılmıştır. Halkımızın ancak yarısmın okurjazar oluşu, otuz bıne vakın yerleşme yerınde ılkokulun bulunınavışı ve ıkı buçuk mılyon çocuğumuzun ılkoğretımden bıla joksun oluşu bunun en açık kanıüdır Mıl/onlar ca yoksul aıle çocuğunun, yeteneklerı ne olur*a olsun gereklı bır eğıtıme kavuşma ola>ağı voktur, Bolgelerarası okullaşmada, sınav sıstcmlermde, eğıtım araçlarında, oğretmenlenn dağılımırda ve butu n uygulamalarda fırsat ve ımkân eşıtsızlıklen yaratılmıştır. Ilkten Cniversıteve kadar okullarımızın ogıencı »lımmdan başla>arak, ujguladıkları jontemler, vonetım bıçımlerı, sınavları, bma, araç v« gereçlerıne kadar, doğal olan ayıılıklan yanında, bır temel hedefe gore bırbırını tamimlavan bır butunluk ıçınde bulunmadıklan gorulmekte, bıluımektedır Bakanlık merkez orgutü bır enflasyon nıtelığme ulaşan musteşarlan, genel ve şube mudurlerıyle, bırbınnden habersız Çın setlerıjia ayrılmış daırelenvle mılll bır eğltinn gerçekleştnecek butunlüğu sağlavacak bır koordınasvandan yoksundur Bu nıtelıgı ıle Bakanlık U orgutleriyle birlıkte gelenekleşmtş, kohnemış bır bürokrasi çarkı, eğıtım oğretımle ıhşkisi kalmayan, polıtık etkılerle, bunlardan başka her konu ile uğraçan bır Babıl kulesi gorunumü ve tutumu İçuıdedır Bu durumuyle eğıtırnımiz; öbür alanlarla bırlıkte, yenı emperyalızmm amatlarına uygun Ithal malı yöntemlerle gerçeklerımıze, gereksınmelerimıze ve bılıme ters duşmeltte ve bunun icın de mıllıhk*en tümüjle yoksun bır lsraf çarkı mtelıgıne sokulmuş bulunmsktadır Hükumet programının Mıllı Kğıtım bölümünde « Yüksek oğrenıme alıracak oğrencı sayısıyle bunlann fakulte ve bolümjerl arasındakı dağılımının •'alkınma planlarına gore tes. bıt olunacağ' sovlenıyor Bu, planlama anlajT şı getırdıgı ıçm umut verıcı ama yetersız bır goruştür Unıversıtelorde ogrercı alımında vs Sadece sajısal planlama soruniarıı, çozumlenmesı ıçın jetersızdır Unıversıteleı uzmanlar yetıştınr Ovsa kalkınma ıçın ner alanda hukumet programının da gerçekleşmesı içm eg'tılmış bır emek gucune ve ÇOK. savıda teknısvenVre gereksınme vardır Kalkınma ı ^ n japılacak bır planlamanın tunı orgun ve yaygın eğıtımın sayısal olduğu kadar, her alan ıçın nıtelıklerı de saptayacak bır gcruş ve tutumla yapılması gereklıdır Programın uzun vadede gerçekleştırılme«l lçın, obur atılımlarla bırlıkte, onemh bır araç ni •tehğınde olan ve tam bır çıkmaz ıçıne sokulmus bulunan mıll! eğıtımunızın de koklu bır donuju me kavuşturulması gereklıdır Bızce, bugun gundemde olan ve çok azınhktakı çıkar grupları dışında butun yurtseveılenn benımseyeceğı temel sorun ve amaç şudur Insanlarımızın tek tek va da zumreler tarafındrn, topJu olarak somurulmedıgı, herkesın gelıştırılmış bulunan yeteneğme gore uretıme katıldığı; degerlen uretenienn her alanda katkılan ve gıderek gereksınmelerı oranmda tuketımde yararlanabıldığı, dogadan ve toplu yaşamaktan geletı butun özgurluklerın sağlandığı, uvgarlık aşamala rma sureklı hızlı atılımlarla geçebılecek bır >apıya kavuşmuş, bunları engellevecek butjn baglardan arınmış bır toplum aşamasına ulaşnıak Her alanda ve mıllt eğıtımde de, bugünlere kadar vurutulen tercıhler \e yapılan uvgulamala rın, bıreysel mutluluğu da sağlayacak, gerçeîe bır toplumsal amaca ne kadar ters duştuğu artde ayrıntüarı ve nedenlerıyle bılınmektedır. naklan ele geçirmij bulunan zümrelertn halk yığınlannı turlü bıçımlerde meşrulaşünlmış yollarla somürme fırsatını bulduklan toplumlarda ıstendıği kadar ahlâk dersleri venlsın, bır sonuç ahnamaz Hıç değılse, bu konular ne olacaksa, konferanslarla venlmeli ve çocuklar, obUr derslerde olduğu gıbı bır ahlâksızlık olan kopyacıhğa yoneltılmemehdır tktıdarlar, ahlâksızlıklan önlevecek bir düzeni uygulamakla yukumludur Halkımız bunun özlemı ıçındedır, bunu beklemekte \e ummaktadır. Sözün serüveni O smanh Imparatorluğunun son donemı Türklerın uvanıj yıllandır O yıllann kıtaplannda anılannda çcğu zaman ikı Türk arasmda geçen şu konuşmaja rasıarsuuz: Sen nesm? Osmanlıyım. O senin tabiıyetuı, Muslumamm O da senın dlnin, Peki ben neyımî } İşbirliği 1946'dan berl gelen Iktldarlann her alanda, hatta çofu ihanet olarak jrorumlanabilecek tutumlanyle, devrettıklen sorunların çozümünde, yenı ıktıdann ılk atılımlan olumlu ve umut vencıdır Yeni Mlllî Eğitim Bakanınm ılk ış olarak, oğretmenlere uvgulanan faşizmi durdurması, haksızlıklan ortadan kaldırıcı eylemlere gınşmesı Bakanlıkta ve ıl orgütlennde yapmava başladığı degışıklıkler ivı bır başlangıştır. Tabanından kopuk ve ogretmen duşmanı bır bakanlık hıç bır ış başaramaz Yeni Bakanın ilk demecmde« oğretmenler kalkınmamızda öneml. rolü ve pavn olan eğıtım sıstemımızın en onemli unsurudur Toplumumuzdaki Uretim sıstemuıın ıhtnaç eostereceği sayıda ve nıtelikteld insan gucunıi eğitim yolu ile oğretmenler sağlayacak, oğretmenın başarısı Turk toplumunun başarısı olacaktır» dıvor. Bu sozler sadece oğretmene venlen defen belırtmekle kalmıyor, eğıtimımizin, üretımm gerektirdiği sayı ve nitelıktekı ınsan gucunü yetıştırmekle vükümlü olduğu gerçeğım de ortaya koyarak, koklü bir dönuşum anlayışı mujdesını de venyor. Pek çoğunun değerlennı yakından bıldığımiz eğıtımd parlamenterlerfaıızm ve ikı yuz bıni aşkm «ogretmen ordusu»nun, örgütunün süreklı desteği ve coskulu isbırlıgi ıle mılll egıtım alanında her işın başanlabileceğı kanısındayız. Yoğun, ayrmtılı gunluk ışlenn boğuntusundan kendısını kurtarabıleceğım umduğumuz genç Bakanın, elının altındaki bütun olanaklan da kullanabılecefıni sanıri2. Bugune kadar verılmi? uzman, komısyon, şüra raporlan, türlü deneylerden aünmıs sonuçlann, Koy Enstıtülerl gıbl yuzde yilt mllU bir uygulamamızın üretıme dönuk bir eğitim atılımı ıçın geçerlı olan ılkelerinın ıncelenıp değerlendınlmesı ve bunlar içın şımdıhk Bakanlık dışında genç değerlerle kurulacak bir danışma kurulu, yem bır anlayışla toplanacak şuralarla bılımsel çalışmalara girişmek hatıra gelen ılk olanaklardır. Bütün olumlu atılımlarda yeni hükumete halkımızın, yurtsever aydınlann ve ılencı basının yardımcı olacağını, katkılarda bulunacağını da tutumlarınfl bakarak, kesmlıkle soyleyebilıriz. Turksun Imparatorluğu mevdana geMren uluslar arasında en «on uvananlardan bın Turklerdir. O doneme kadar Türk sözu ancak aşağılatıcı anlamda ve kbylüler ıçın kullanılmaktadır Türkler once y3dırgarlar Turk keiımesını sonra bemmsemeve başla"lar \e var kı Osmanlı Imparatorluğunda Turkçulük devlet duşmanlığıvla eşdeğerliaır Türkçuler okullarda ızlenır, kovuşturulur, ezıhr Çünkü Imp»ratorluğu saran tum ulusçuluk akımları devletın o (fünkü duzenıne aykırıdır Devletın duzenıni yıkacak filtırlerp devletı yonetenler ı>i gozlerle bakabılırler m i ' rürk kelimesının topluında gerçek jerını bulabılmesi ıçln üç savas ve bır devrımden geçılmıştır Ataturk'un Ne mutlu Türkum dıjene sozünü geçmiştan geleceğe uzanan bu tarıh sureci ıçmde değerlendırmek gerekir. Atalarımız Taş vennde ağırdır derler Soz de yerine ve «amanma gore değışen bır şeydır Sozun toplumdan soyutlanması olanağı yoktur Bir zamanda ve b'r yerde kö'ü sayılan, bır başka zamanda ve yerde ıyi sayılıp benımsenebilir, bastacı edılebılir Doğan Avcıoğlu Mıllı Kurtuluş Tarıhl adiı klUbında bu gerçeği ortaja kojan bır olgu anlatıyor. «Anadolu'da fışkıran «Kemalıst» harekete karsı Infütere'nin tutumu tamamen olutnsuz olmustur. Kemalizm devünı, daha once Amerıka Kurtuluş Sa\ası*nda «Washinjrtonist» dive Imllanıldığı bıçımde Tiırk mıllivetçileri içın kotu anlamda kullanılmıştır. «\Vashingtonist» muhterıs bır çetebasnla, ona cıkar ılıskılenvle bağlanmış bır avuç çetecı demektı. Kemalıst devımı de «Kemal \e çetesı» anlamında pıvasaya surulmuştur. «İngıltere'de hem hukümetin, hem de basının kullanmavı sevdıği Kemalıst takma adı» Prof Tovııbeeve eore tıpkı Washingtorust Rİbı «bırkaç hempasıvla bırlıkte bır askerî maceracının terör, valtaklanma ve çoz bovama \olu\la, Anadolu ıçıerine *erleşmesı ve sahte bır hareketi başlatması» düsünc»«ml uvandınr Prof Tovnbee, hu eoruşunu. «Tanıkhk edeb!lirim ki Mııstafa Kemal. bır Kemalıst değıldır» dıye t»mmlamaktadır.» Bu tanhl olgudan başlansıçta aşağılatıcı bir sıfat gibl kullanılan Kemalıst deyıminın sonradan değer kazandığı anlaşıhvor Mee kelıme ınsanlık tanhınde zamanına ve jerıne gore değennı değıştırmıştır Bırakınız ıns«ınlık tarihını, kısacık omrümüzde bıle kelımelerm ılglnç serüvenlerını ızlıvebılırız Geçmışle gelecek arasında kurulen volun taşları üstune yıprana jıprana yunnup dokulen ve çuruven kelımeler vardır: koştukça Buzelleşen guçlenen kelımeler de Sol, bunlardan bırıdır. Daha dun yurdumuzda nıce msan solru Keılmpsinl kötü anlamlara çekedı Osmanlılıkta Türk ne demek'e, demokrasıde solcu aynı şey demektı Solcu oolueü aemeKtı demokrasi ve ozgurluk duşmanı bır umacıyoı Aradan uzun bır &ure mı geçtı' Belkı ms2n hayatı ıçın uzun ama toplum nayatında kısa bır sureae solcular çoğaldılsr anla^ıldı kı sol olmadan demokrası olmaz, özgurUk olmaz, geleceğe jonelış olmaz, ılerleme olmaz Ve bugün Türkiye Cumhurıveti Hükümetınin bası solcudur Dun devlet duzenıne karsı savılan solcunun bugün devlet duzenıni dlısenleme'kle gorevlı bulunması, soz denen rîesnentn zaman ıçındekt «eruvenıni gosternvesı öakımmdan ilgınçtır Bu seru\enın kısa tarıhçesı hıçbir şftvin değışmeveceğını sanan bağnazlara bıle ışık tutacak Kadar hızlıdır. Terslikler Bır devlet orgutü olan mılll eğıtımın, orgun ve yavgın egıtım duzenı ıle, toplumun kalkınma smı ve bundan soyutlanma olanağı olmayan bırevlenn mutluluğunu, bajansını sağlayacak b'r nıtehge kavuşması gerekhdır. Planlamalara gore butun alan ve sektorlere, gereksmmelere uygun olarak eğıtılmı? ınsan gucunu yetısürmek nvl't eğıtımın gorevıdır Bu olçuye vurulduğu zaman, mılll eğıtımıırızın ne kadar buyuk çelışkıler, terslikler, değer ısrafları ıçmde bulunduğu kolavl kla gorulmektedır Bız burada bunlann en onemhlerıne genel çızgılerıyle değınmekle yetmeceğız. Çocuklarımız, gençlerımız; araştırmasız, uygulamasız, deneysız, bedensel ve fıkırsel uretıcı yaratıcı ışten yoksun, az katkı ıle va da hıç katkısız toplumdan çok alma şartlanmalarını saglayan ezbercı tuketıcıler vetısüren en etkın bır ortam ve yontem uvgulamalan ıçındedırler Oysa ınsanın beden vapısı uretıcı ışe en ujgun bır kaldıraçlar butunudur Beyın denılen organ ve onun urü BU olan fıkır ve zekâ ancak, once osunla bişlaya n bedensel ve buna katılan fıkırsel bır 1 su3 Umut Verîci Programda «Müli Eğıtım Tenel Kanunu>n'rı tumüjlo ujgul^nmayacsğırı gosteren belirtılT var. Bunu egıtımımız ve yoksuj halk çocukları ıçın iyı bır başlangıç saymaktayn «Butun meslek ve sanat dalıar.nda egitlmın ükogretıme davalı olması» karan, Imam Hatıp Okulları harıç, doğrudur Layıklık, sosyal adalet, fırsat ve lmkan eşıtlıkleri ılkelerinde anlaştığı sanılan koalısyonun; layüc bır o r . ta oğrenımden geçmemiş, on bir on ıki j'aşlarındakj korpe dimağların teokratık bır ortamda şartlandırılmalarının eakıncaları üzerınd» bır kez daha ve önemle durmasuıı onerirız Programda ılk ve orta oğretıme ahlâk dersleri konacagı soylenıyor Ahlâkm dersle, nasihatla venlemıyecegını, bunun, aıleye, okula, sokaga ve butun etkın yoğurum alanlanna yansıyan bır duzen sorunu olduğunu herkes bılır. Butün ahlâksızlıkların temel nedenl olan en büyük ahlâksızhğın da insanın insan tarafından somurülmesi olduğu bılimsel bır gerçektır. OU HALK NE ISTER? OKTAY AKBAL Evet Hayır Ucretler Hemen Arttırılabilir sgart Ucretlerm yenlden sap tanması ıçın Türklş yetkılüerınce uzun suredır çahşmalar yapümaktadır. Öte yan dan Hukumet de ışçı ücretlerınm fıyat artıslannın gerısmds kalmaması ıçın gereklı tedbırler alınmasını istemektedır Işçı ucretlerının arttırılması Ue asgarl ücretlerın artmlması bırbırınden ayrı ikı konu gibı gozukmekte ıse de, asgari ucretlerin (taban fıyatlan gıbi) yüksek tutulması normal ütretlenn de yükseltılmesı »onucunu dogurmaktadır ginca  boyle ıstnor Ne demektır bu' Halk boyle istedıği içın bizı de onun ıstedıklerım japacağız Demokrası çogunlugun ozlemlerını, eğılımlerını gerçekleştırmek, azmlığı çogunlugun yolunda yürutmek sanatı değıl mıdır' öyleyse, halk boyle istıyor dıjerek herşey yapılabılır kımsenm de dıyeceğı olamaz1 Ama halkın «boyle ıstedığı»nı nerden bıleceğız nasıl anlayacağız' Bır takım yajın organlan yazdı dı>e m ı ' Bır takım polıtiKacılar sovledı dıye mı 9 Olsa olsa kamuovunun ağır basmasıyle Kamuoyuna ters duşmek ıstemeven yonetıcıler kopu>a karşı tıtızlıkle^dikkatlıdıj^er^amusjıt yuzbml^pa, mü« yonlarca gozdur kuhktır ağızdır,* ynrektir, * * * "•*'* "*• Nasıl crtaya çıkar kamuoju' Her ulkede var mıdır kamuoyu'' Halk vıgınlan kamuoyu adını alabılır m ı ' Alamaz elbet Kamuoyu belırlı bır kulturun belırh bır dunya goruşunıto bilirçlendırdıgı halk demektır Suru değıldır kamuoyu, güdülmez bır takım çoban gorevını yuklenmış kışıler tarafından' Bır sure yanıltılır ama enınde sonunda kendıne gore bir doğru jol bulur va da bulduğunu sanır Üstelık kamuoyunun genel duşünce, inanç, beğeni çlzgısi de zamanla oluşur Bırejler etkıler kamuoyunun yon değiştırmesını Ilerıye genye doğru da olur bu yon alma Ağır basar bır ıktıdar adamı bır felsefecı, bır duşunur bır yazar, bır doktnn rdamı, ılkın toplumun seçkın bır tabakasım etkısi altına alır Hıtler'ler Mussolını ler olumsuz etkılemenm bırer örneğıdır Koskoca hem de aydın, okumuş yazmış, belirli bır oğrenım duzevıne ulaşmış toplumları, ulkeleri bıle en ilkel bır duşuncenın ardmda surukleyerek batağa goturmüşlerdır Eojlelen kendı goruşlerını ınanışlannı kamuoyuna mal etmışler sonnı da «Halk boyle istıyor» dıyerek halk zaranna bır takım ışlere kalk'şmışlardır Chamfort daha 18 vy da boşuna dememış «Kamuoyunun düşüncesı en kötu düsüncedır» dıye Bundan çıkarılacak anlamın halk boyle istıyor dıyerek sorumluluğu kamuoyuna vukleverek ışın ıçınden sıvrılıveren bır takım joneticılere boyle bır açık kapı bırakmamak ısteğıdır Ne çare ki demokrasiler kamuoyunun oluşturulmasına, kamuovunun verdıgı kararlara dayanır Nıce yanılgılar, yanlışlıklar ıçıne duşulse de başka bir yol, bır yontem yoktur daha ıyı daha az zararlı Tek bır kişının emn goruşu ısteğı yerıne halk çoğunluğunun ısteğıni ozlemmı yeğlemek elbette kı daha mantıklıdır Halk boyle istıyor boyle olacak derler bır takım ıktıdar adamları Ovsa onemh olan kendı ısteklendır Ucuz pohtıkacılık hep bu soze davanır «Halk ıstıvor, bız halka uyarız» Oysa bu bır masaldan başka bır şey değıldır Halkın ne istedıği 9 nı nerde.ı anlamışlardır bu bavlar Uç partı >a da dernek kongresınde kopan çığlıklar bır ıkı gazetede çıkan yazılar, bırkaç mıtmgte duyulan sozler «Halk»ın ısteğıni gereğı gıbı yansıtabuır m ı ' Halkoylaması vapmak gerekır her konuda o zaman Yme dc tam gerçek ortaja çıkamaz Kısacası «Halk boyle i!.tıyor» demek bır anlam taşımaz Daha doğrusu yone tıcılenn ıstegıne ınancına duşuncesıne gore bır anlam kazanır, bır uvgulama nedenı, etkenı olur Hem nıye açık sojlememelı halk yığınları kendılığınden hangı venı, ılerı uygar atılımı benımsemıştır'' Hatta bojle atı lımlara onceden tepkı gostermemışnr' Halk alışkanlıklanna bağlıdır daha once kendısıne ogre^ılene «Bu doğru bu yan lıştır» dıye kendısıne belırtılenlerç bağlıdır Bunlara aykın, ters, yenı bır durumla, bır olavla, bır ıstekle karşılaşınca karşı koyar memnun olmadığını bellı eder, zorlukla bemmser onu Ama her ıyı her yararlı her guzel şeyı ergeç benımseyecek, oncekı beğenısızlığuıe, anlayışsızlığına gosterdığı ofkeye şaşacaktır, bır sıire sonra eskı alışkanlığmdan kopup bu kez yenısıne bağlanacaktır Bu boyle surup gıder, ınsanlığın ilk gu nunden bugune dek Son heykel olaymda en umulmadık kişilerden duyduk «halk ıstemıyor» va da «Halkın ıstegıne boyun eğmek gerek» gıbı sozlerı . Hepımızın aklına gelmıştır Ataturk'un bırbın ardma gırışıp halka sevdırdığı, kabul ettirdığı uygarlık, çağ daşlık devrımlen Bır devrım, bır atılım korkujla, urkeklıkle kendıne guvenmezlıkle yarıda kesılırse bu kez karşı devrımı oluşturur guçlendırır Ataturk un vaptıkları bıze bır ders ol malıvdı Ama kuçuk hesaplara dayanan polıtıkacılık kolay başanlar arajan polıtıkacılar hep sJâh olarak kullandılar «halk ıstıjor» sozunü Bugun de kullanıyorlar Hem de en beklemedığunız en ummadıgımız kışıler.. H 1 HÜKÜMET, ASGARÎ ÜCRETİN SAPTANMASINI BEKLEMEDEN, SENDİKASIZ ÎŞÇÎLERİN ÜCRETLERtNÎ ARTTIRMAK İÇIN, O ÎŞ KOLUNDAKÎ BİR TOPLU SÖZLEŞMEYÎ BÜTÜN ÎŞÇÎLERE TEŞMİL EDEBÎLİR. aendıka Uyesl bulunmayan Srgüt lenmemlş işçılerın toplu sozleşmelerden yararlanabümesl ıçın belirli bir işkolu içın yapılmış olan toplu ıs sozleşmesının bır karamame ile o işkolunda çahşan butün işçılere uygulanması olanağını yaratmak lstemıştır. Bugune kadar hıçbir hukumet bu tesmıl yetkısım kullanmış değildır. Işçı sendıkalan da aslmda boyle bır uygulamadan yana değıllerdır. Aksme sendıkalı olmayanları sozleşmeden faydalandırmayarak cezalandırmajı daha uygun bulmaktadırlar Fakat boyle bır goniş sendıkalarm işçl smıfının değıl belırlı kışılerm bır brgutü halme gelmesı anlamıru taşımaktadır Sendıkalar aslında yalnız üyelerınin değıl, fakat ışçi sınıfmın temsılcısı olarak hareket etmektedırler Bır kısım ışçıleri sendika üyesi olmadıklan İçin toplu sozleşme hak ve menfaatlerınden yoksun bırakmak sendıka anlayışmm değıl tıcari bır anlayışın ürunü olabılir. Gerçekten aendıkalar toplu sozle'smelerle sağlanan hak ve menfaatlerı sadece üyelenne inhısar ettırmekle çeşıtlı nedenler yuzunden sendıkaya gırmek istemeyenlen sendikava uye olmaya zorlamak ıste mektedırler Boylece de aıdat ge lırlermi arttırmıs olacaklardır Toplu iş sozlesmelerinın bu nedenle sendikasız ışçılere teşmılıne sendıkalarm karşı çıkmasını bır olçude anlamak mumkunse de, hukumet için, ozellıkle ışçı ücretlerıni arttırmak ısteyen bır hukumet ıçm kanunun kendısıne verdığı bu teşmıl yetkısım kullan mamak haklı bır nedene da>andınlamaz Bu yuzden hukumetm 275 sayılı yasanın 8. maddesındekı teşmıl hakkını bır kararname ile hemen kullanmak suretı>le asgarî ücretlerın saptanmasına kadar geçecek süre ıçınde sendikasız ışçılenn ucretlennı arttırmak, boylece Aavasanın 45 ıncı maddesı uyannca çalışanlann yaptıklan ışe ujgun ve ınsanlık havsıyetme yaraşu bır yaşayış sevıyesı sağlamalanna elver'şlı tedbırleri almak mumkun ola caktır Av. Adil AŞCIOĞLU ek için hükümetle sendi1 Ucret tesbit komls 4 r k Işle DtSK gtbi as eskıden her işkolu için bu konugari hadleri en geç ıki senede isçt sendıkaları konfederasyontada kurulan komısjonlar taralmbır tesbit edılır» ve işçısme bu rınuı ellerınde 275 sayılı toplu'ıj dan saptanmakta ıdı Şımdi yürür asgari ucretı odemeyen ya da aozlesmesi, grev ve lokavt kanulukte olan en az ücretler ıse işçi bunun altında bır ucret odeyen nunun 8 incı maddesinde yer nın yaptığı ışe bak'lmaksız n işveren aynı kanunun 99. mad alan bır olanak vardır Bu madbulunduğu bolgeye gore sap t an desıne gore 250 lıradan az olma de toplu Iş sozlesmelerinın bir mıs bulunmaktadır mak üzere hafıf para cezasına kararoame ıle teşmılın» olanak çarptırılır. İşçının ayrıca kanun yaratmaktadır Sendikasız işçiler jollarına başvmrarak kendısıne Bıllndığı gıbı halen sendikalar Ancak aradan geçen sure i odenen ucretle asgari ücret ara çınde hayat pahalılığındakı arsmdakı farktan dolayı işveren iki türlü toplu iş sözle?mesi yatışlar uygulanmakta ola a bu en aleyhme dava açması ve farkın pabılmektedırler Bunlardan bırl az ucretın yeterlı olmadığını gos ödenmesine karar alması olana iş yen, dıgerı işkolu düzeyındedır Gunumuzde sendıkalann çotermıştır 6te yandan en az uo ğ' da vardır ğu işkolu sendıkasıdırlar. Başka retle ışçı çalıştırmamn da praAsgarl ucretın î? Kanununı bır deyişle bır ışkolunda çalışan tıkte yaygın olmadığu açıktır. gore amacı «hızmet akdı ıle çaişçılerın çoğunluğunu temsıl Bununla beraber yıne de yurdun bırçok bolgelermde bu en az lışan işçı, gemı adamı ve gazete etmektedirler Bu durumda olan cııerın ekonomık ve sosyal du sendıkalar bir ışkolundakı ışyerücretle çalıştırılan ışçıler oldurumlannın düzenlenmesı»dır Bu ğu da bılınmektedır Sendıkalı lerınuı bır kısmı yenne tumü ıle maddenın dayanağı Insan Hak toplu sozleşme yapmak yetkısıno ışçıler ıçın bovle bır durum >ok lan evrensel beyannamesı ıle tur. Sendıkalar toplu iş sozleşTC Anayasasmın 45 maddesm sahıp bulunmaktadırlar Bir işkomelenyle uyelerıne kanunla sap de yer alan ılkelerdır Gerçekten lunda orneğm gıda endustnsındo tanmış bu en ez ucretın çok us Anayasanıızın 45'ıncı maddesıne çalışan ışçılenn çoğunluğunu yatunde ucret zamlan sağlamış göre «Devlet, çalışanlann yap ni yandan bu fazlasını temsıl bulunmaktadırlar Fakat Tureden sendıkalar gıda endüstrisıtıklan ışe uygun ve ınsanlık hay kıyede sendıka üyesı ışçı sajısı nın tumünü kapsavacak şekılde sendıkasızlara oranla çok azdır. sıvetıne yaraşır bır yaşajış sevi toplu ış sozle«melerı yapabılmek\esı sağlamalanna elverışH ada Bu nedenle ış aktıne baglı olaletlı bır ucret elde etmelen ıçm tedırler Ancak «Toplu ış sozleşrak çalışanların coğunluğu topmesı, grev ve lokavt» kanunu sen lu so?leşme ıle ücretlerıni artır gereklı tedbırlerı ahr» Anayasa dıkaları korumak amacı ıle sendinın bu açık hukmune rağmen mak olanağından yoksundurlar. burada degınılmesl konumuz dı ka uyesı olmajan ışçılenn toplu Bunlar ozel koşulların elverdığı ış sozleşmesı ıle elde edılen hak şmda kaıan nedenlerle asgari oranda ücretlerıni artırabılmek ucretler yıllardan berı eskı du ve menfaatlerden yararlanmasına te çoğunlukla da kanun ujaengel olacak hukümlenn sozleşrmca saptanmıs en az ucretı k ı zevde kalmıştır. Asgari ucret t melerde yer almasına olanak sağrın venıden saptanması ıse kobul etmek zorunda kalmaktalamaktadır mısyonun toplanmasmdakı guç dırlar Uygulamada bazı aşveren lukler nedenı ıle daha bır haylı Barıda bırçok ülkede boyle bir lerın bu en az ucretı bıle uygu lamadıklan ve bu ücretlerın al suruncemede kalacağa benzemefc uygulama yoktur Toplu iş sozleş tedır. mesı yapıldıktan sonra işverentında ucret odeyerek ışçı çalışler bu sozleşmeyi sendıkalı, sentırdıkları bır gerçektır Beklemeksizin dıkasız ışçıler arasmda bır aynm Arada geçen zamanm çalışan yapmaksızın uvgulamak zorundaOjsa Iş Kanununun 33 madkavıplan dırlar Bızde de kanun vapıcı desı uyannca «Calışma Bakanlı lar alevhıne varattığı Okuyucu Mektupları Hükümet kan davalarımn üzerine eğılmeli Yozgatln Şefaatli ılçesıne ba?h olan bir Dedelf ko\ıi var Ben orada ıkı sene oğretmenlık japtım Koy 1000 ın uzerınde nufusa sahıp Burada bin kişı birbirıyle duşmancfır. Kovde, 10 15 tane avrı ayrı kan davdsi gudulur. Bemm oğretmenlık surem 1966 1967 / 1967 1968 ders yıllarına rastlar Bu zaman zarfında kojde tam 8 kışl vuruldu ol akrabaları mani oluyorlar. du Bunlann 3 4 tanesı lolb <^>u durumda bizi blidkıp gıvaşlarında delıkanlı çocukUr demezsın» dıvutldr Uahd olıse, 3 4 tanesı de aıle re^ı mai&a u goç etmek ısteyen klıdı Gozyaşları dokuldu, ocakŞIM ağır bır tazmmata bağlılar sondu Olayların vankıl ı\orlar Me^ela derler kı S O rı devam etmedı değıl, Yozbin hra verlr, oyle goçer^n. gat vılavetınde ılgılıler çeşıtlı Bovlece beladan kımse kurçareler aradılar Jandarma ıle tulamaz üurumu bovlece mu kov basıldı, arama japılcfı bır balağa katmaıian anlattıktan kaç sılâh ele geçirıldı Yozgat sonra ı^ı hukumet yetklllle'Jandarma Alayı Komutanı bır ne bırakıvorum Kan davası sayln Albay, Yozgat'tan havalni2 Dedel) mesplesi riegılkım avukatlar, Şefaatlı'den dlr Tum Yozgat Kırşehlr vf> Kaymakam, hakım \e avukat relenmn meselesidiT Bovle olar geldıler Hasımları okulda lunca bır Turkıve mesele«ı •>topladılar Gereklı naMhatleri luvor Çozum ıçm «rtık nr> çeşıtlı konuşmalar'a yaptılar rfern mptotlar i«tıvor tçi«|pri Kojde bır bayram havası esBakanlığı ve egftifiler ışbulıti, barış oldu dıve Fakat bu gı vaparak kan davalanna »on barış 3 ay surmedi Şefaatlı'verecek bilımsel bir metot bude bır defasın.da bır kişi, bır lunabılir defasında da ıki kışi vurularak oldu Tabıî kı vuran ve vu Gun geçırmeden yent îc.15rulanlar Deo*elı ko>undendl, len Bak^nı ve tum hukumet olaylar Şefaatli kazasında çar yetkılılerının bu riavaja egllçının ortasında oldu Bunlarla melerinı, rıca ederım. beraber olenlenn sayısı 8 oldu Ismet (ıiızel Ben koyden ayrıldıktan son Malva D. (]. Çıftliği ra olayları takip ederdım Her O sene 3 4 kışınln vurulduğaKırs»hır nu duyardlm. Geçenlerde bir gazete yazdı «Kuçuk Teksas denilen :?e faatll'nin Dedeli koyunde Nafiz Gulhan lsmınde 14 yaşında ki bir delıkanlı 7 kışıyı vurdu, 4'ü oldu, 3 tanesi ağır yaralı » Gazeteden merakla oku dum, duygulandım, ağladım Çunkü vuran benim oğrencım, vurulanlar komşulanmdı Ekmeğıni yediğım, hurmetınl gorduğum kişılerdi öksuz kalan yavrular bemm oğ rencilerimdı Vehamet budur. Muessif olaylar boylece devam edıp gelıyor. Gayet tabıidir ki vuranlar adaletçe yakalanıp ceza goruyor Şu anda Yozgat Cezaevinde 100 kadar Dedeli yatıyor Fakat bu bır çare ola mıyor Hapis cezası ınsarlar için bir ıslah sayılamıyor Koy o*e herkes huzursuzdur Uykulan rahat degildir Havat bunlar Jçın zmdandır Dede H'de kovden goç de olamıvor Goçup kurtulmak iste>enlere YAPI ve KREDIBANKASI Yayınlarından kitle 11KKİ11 < IIIHIKİ1IIİ 1I1IH Vİ r\K Al AKI MADAIMLARI 19231973 Genel dağıtımBATEŞ (Moran 4Ü4) 2410 Sayın Parlamento Üyelerine Muharip Gazilerin Ricası Hidamatı Vataniye aylıklan vüzde vüz arttı Hidamatı Vatanlyeden olan şeref avlıgı artınlmadı Kurtuluş Savaşı Muharip Gazilerinin % 951 lütfettıSiniz 300 liralık şeref aylığı ile geçinmek zorundadırlar. Kanıru ve canım vatan uğruna adamış olan yaşlj Muharip Gazilerin durumunu göz önünde tutarak bu kahramanlann da Hidamatı Vatanlveden seref ayhklannm arttınlması lütfunda bulunmanızı çok ric» edenz Saygılanmiîla™ TÜRKtYE Mt'H^RtP GAZİLER DEKNEĞt HAFTALIKGAZETE ZİYAOYKUT/OYABAYDAR/ TEKTAŞ AĞAOĞLU / FAİK M. AMAÇ / GALİP N. ATAÇ VE MEHMET ÇAĞATAY'IN BASMUSAHIPS İÜ 11 YAZ1LARIYLA 1*1 k t 1 1^0 KRŞ. CAGALOĞLU ISTANBUL BASMUSAHIPS ıo n (Cumhunyet 2416) »••••••••••••••••••••• ••••••••••••••••••••• 28 3 1974 tanhınden ltıbaren Suaselvıler caddesınd» PTT Telefon Başmüdürlügünee yenı hat doşenmesı nedenı ıle mezkur cadde Taksım ıstıkametınden Cıhangır'e doğru tek jonlu çahştınlacaktır Ilân olunur DUYURU • İstanbul Telefon Başmüdurluğü + (Basın 12873 2419) •