Katalog

CUMHURtYET 22 Şubat 1C7İ 40 YIL ÖNCE CUMHURİYET 22.2.1935 ZEHİRLİ Oenenl Mazlum. Ünlverslte Fafcultelerl »on aınıf öğrencllerlne mahsus olmak üzere dün saat 14 de Pen Fakültesi konferans salo nundft Eehlrll gazlard&n slvil halkln korunması çareleri haklcında blr konferans Tennlştlr. General Mazlum, zehlrll gazlann harblerde oynayacattlarl rollerl ve gazl&nn teknlk esaslannı lzah ettlkten •onra çflyle konuşmuştur: < Arlcadaşlar, zehirll gazlardan korkulmaz. Ancak bunlardan korunmak lâzımdır. Bunun içln zamanında te?kiiât yapıp ve halkı yetlştirecek olıırsafc o zaman halk korkmaz, ürkmez ve paniğe kapılrcaz. Bunun lçin gerekenlerl $öyle özetleyebilirlz: 1 Evvelâ maskeye ihtlyaç vardır. 2 Bunu kul lanmasını blimek lâzım. 3 Hal km saat veya başka lüzumlu rnal CumhuriyetEkonomi 1974 Yıh Programı yeniden hazırlanıyor Bütçenin dec!ştirilmesi planda da değişiklik yapılmasını zorunlu kıldı len hükümete mektedir. bıraktığı bilin GAZLAR zeme glbl maskeyl daima yanında gezdlrmesl gereklr. 4 Gaz harbl başlar başlamaz maskeyl tskmah ve nlhayetlne kadar hiç çıkarma | malı. S Maske takıldıktan sonra fazla hareket etmemelidlr. 6 Maske boruldu£u zaman mendllle yüzünü kapamak veya başını »uva sokmak. yahut da toprakl» yîi zünü örtmek ve kısa kısa nefes almafc lyl olur. 7 Hava hücumu biter bitmez herkes yüzünü. saçım, sakalını lyice yıkamalıdır. Çünkü gaz bııralarda saklanır. 8 Düşman, halkı avlamak lcln her tarafa bir takım tütün paketler' gibi şeyler atar. bunlara dokunrna mak lâzımdır. Böyle yerlerden Beçerken de ayaklara bez veyft saman sararak peçmek Iktlza eder. Sonra ayaklarl ve yerlerl klrjç kaymağı lle yıkamalıdır. I Merkez Bankası kaynakları geçen yıl sadece özel kesim için oenişletildi SAVAŞ yıllan hariç, Türkiye' ca fiyat artışlarının en hızlı olduğu yıllardan biri olan 1973 de Merkez Bankası kredilerinde de hızlı genişlemeler olmuştur. Merkez Bankası kredilerindeki genişlemenin tamamma yakın bir kısmı özel kesimin finansman ihtiyaçlarını karşılamak içtn kullanılmıştır. MERKEZ BANKASI KREDİLERİ (Milyon TL) Hazine kefaletini hais bonolar Ticari senetler Zirai senetler Hazineye kısa vadeli avans Tahvil üzerine avans Altın ve döviz üzerine avans Bankalar tasfiye fonu ikrazlan Zirai finansman 29.12.73 4,970 10,799 2,515 7,966 48 335 650 27,183 içinde 8 mllyar 144 milyonu doğrudan doğruya özel kesimin ticarî senetlerinin reeskontu yoluyla yaratılmıştır. Böylece Merkez Bankası. özel bankaların ticari senetlerini reeskont için kabul ederek özel bankalar aracılığıyle özel kesimin finansmanına büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. 30.12.72 5,100 4,655 1,999 7,469 47 263 650 20,183 29.12.73 31.12.72 130 + 6,144 + 516 + 497 + 1 28 + 7,000 30.12.72 31.12.71 + 350 + 1,580 25 + 1,381 + 3 29 + 3,260 • Artış oranı 1973 YILI boyunca Merkez Bankası kredileri 7 milyar lira artarak yıl sonunda 27 milyar 183 milyon lirayı bulmuştur. Bir yıldaki artış oranı yüzde 35 çevresindedir. Geçen yıldaki kredi genişlemesj bir önceki yılda kaydedilen kredi artlşınuı iki misline çok yakındır. 1972 yılında Merkez Bankası kredilerindeki artış oranı yüzde 19 olmuştu. BÜLENT ECEVİT'in başkanhğındaki CHP MSP Koalisyon 8 Doeu Anadoluda blr llçemlz. Hükümeti, Naim Talu Başkanlı9 Özlem Eskl devirlerde kul ğındaki AP CGP Hükümeti'nin lanılan bir silâh. hazırlamış olduğu 1974 Programı YUKARIDAV AŞAĞIYA: 1 Kabuğu kırmızı veya erfru yerine yeni bir yıllık program ha. vanl renkte olan ve seplclllkte kul zırlanmasını kararlaştırmıştır. Dev lanılan bir söğüt türü. 2 Belll, let Plânlama Teşkilâtı, hükümet açık anlammda bir söz Mal. ti programı doğrultusunda yeni yıl caret malı anlammda bir söz. 3 lık programm hazırlık çalışmala Bir emir Afıza dökülerek lçln rına başlamıştır. dekini lçmeye yarayan yayvan madpn kap. 4 Sa'.ıver. hürriyetlnl 1974 Programı Devlet Plânlama ver anlammda e?nelllkle kuslar Teşkilâtı'nca hazırlanmış ve 30 lle 1İRİ11 olarak söylenen lkl söz Kasım 1973 tarihinde Talu başkan Ttirkiye'nln uluslararasi traflkteKurulu'nda ki simsesl. 5 Önceden ayırtıl lığındaki Bakanlar görüşülerek kabul edilmiştir. An. mıs anlammda blr söz (yabancı dllde). 6 Tersl karada ve de cak eski hükümet, kasım ayı sonlzde yaban! hayvan, kuş veys nunda kabul etmiş olduğu 1974 bahk tııtma lşl Tersl yemek Programını, en geç 1 ocakta ResSOLDAN SAĞA: feskl dil). 7 Açıktan Reç yak 1 Yayan gltmek anlammda laşma anlammda denizclllkte kul mî Gazetede yayımlaması gerekullanılan bir söz. 2 Duru ha lanılan bir söz. 8 Kaybeden an kirken uzunca süre saklı tutmuş vads kuru »oğuk Bllgin. 3 Iaramda lnıHanılan blr söz. » tur. Agırbaşlılık Gelecek zaman. lle Baklaglllerden, çiçeklerl sarı ve rlsl, yarın anlammda blr söz (es• Ayrı program bazı türlerinde beyaz veya me kl dll). 4 Övütülerek toz hall nekşe renginde yapraklan akasya ne ıretlrllmls tahıl ve başka bestn yaprağına benzeyen blr süs blt BU YILIN bütçesini de yeniden maddelerl Pek kısa blr zaman hazırlamaya başlayan Hükümet'in kisl. lçerlslnde meydana gelen temeJU yıllık programda bazı değişiklikDiinkil bnlmacanın çBzflratt re önemll değtşlkük. 5 Yüksek SOLDAN SAĞA: lerle yetinmeyip ayrı bir program okullarda ögrencllerln yetl«tlklert 1 Vlcdan Öz. 2 Enlem konulardan btriyle llgill olarak Aza. 3 İlrT leK. 4 V«r hazırlatmasmın çeşitli nedenleri ilki. bazırladıkları arastırma veya lnco yant. 5 En Ak alU. 6 bulunmaktadır. Bunlardan leme Tersl B«tı muzlâlnde blr «M. 7 Eceltert . 8 Canl bütçelerle yıllık programlar araçalgı iletlnln lsml. 6 Tersl kim Makl. 9 tnekler. sındaki yakın ilişkidir. Yasalara yada mağnezyum'un simgesl göre bütçelerin yıllık programlara YUKARIDAN AŞAĞIYA: Tersl Osmanlılar devrlnde Slpah!1 Velvelecl. 2 İntsn Can. uygun olarak hazırlanmaları gelere veıHen en büyük tlmar. 7 3 Cl Kene. 4 DeryaHK. rekmektedir. Yeni Hükümet Prog Ortak Pazar'ın slmResl Tersl 5 amtaK. 6 lemE. 7 altA ramı doğrultusunda yeni bir bütyüz metrekare tutarınd» yüzey Rar. 8 ÖzeLalk. 9 Zakkum çe üzerinde çakşılırken 1974 Prog ÖİÇU biriml Tersl kısa zaman İr. ramını da değiştırmek zorunlu ol maktadır. BULMACA 123456789 • Bunalım sırasında 1974 PROGRAMI hükümet bunalımı sırasında hazırlanmış olmaktan doğan çelışitt hükümler Ihtiva etmektedir. Ayrıca programlanan harcamaiann sağlam finansman kaynakları bulunmamaktad:r. Bu durumda programın bazı bölümlerini deftiştirmek yerine yeni bır program ha zırlanması tercih edilmiştir. • Ticari senetler GEÇEN yıl Merkez Bankası kredilerindeki artışın büyük olması yanmda niteligi de degişmiştir. 7 milyarlık toplam artış • Hazineye kredi BUNA mukabil Merkez Ban kası*nın Hazine"ye açtıgı kredi lerde önemli bir değişiklik görülmemiştir. Hazine kefaletini hai7 bonolar yoluyle varatılan krediler 130 milyon lira azalırken Hazine'ye kısa vadeli avans 497 milyon lira artmıştır. Zirai ^enetleri reeskonta kabul ederek sağlanan kredi genişlemesi ise 516 milyon lira olmuştur. 1973 yılında Merkez Bankası kredilerinin 7 milyar artmasına karşılık 1972 yılmdaki ar tı? 3 milyar 260 milyonda kalmıştı. Ayrıca 1972 yılındaki kredi artışmın yansı ticarî senetler nedeniyle meydana gelirken 1973 yılında bu oran vüzde 90'a yaklaşmıştır. Böylece enflssyona sebep olmamak gerekçesıyle kamu kesiminin finansman imkânlannın dar tutulması. fakat özel kesimin finansmanı lçin hiç bir sınır tanınmaması. fiyat artışlarını körükleyen nedenler arasında yer almıştır. EKONOMİK SÖZLÜK ÎKTİSÂTÇININ SORUSU İKTİSATÇI çok sıkıcı bir yaratık. Aslında jlgl aianı sıkıcı oldugu için. Bir de gittikçe daraldığı için. Iktisatçının ılgi alanını daraltmada en büyük katkı Ingiliz AUred Maıshall'a ait. Bu yüzden olsa gerek, modern iktisatın kurucusu sayılıyor. Batı dünyasında. Yirminci yüzyıla girerken ıktisatçıyı bir papağan olarak tanımladı. Ne sorulursa sorulsun «ar7 ve taİebe bağlı» diye cevap veren bir papağan. Bugün bu cevabı biliyorsanız siz de büyük bir iktisatçı oldunuz. Daha sonra gelen büyük iktisatçılar. papağanm Karşılaşacagı soruları azalttılar. Artık iktisatçı papağanm cevaplandıracağı ve yine bir başka papağan iktisatçının sorduğu tek soru var «Kaça?» Bu mal kaça, bu fabrika kaça, bu adam kaça ve en nihayet bu özgürlük kaça? Gerçekten, alışkanlıkla, sormak mümkün. Bugünkü özı^ürlük kaça? Cevap vermek için maliyetini hesapla.nak gprek Bugünkü görece özgürlük kaça mal oldu? Cevap verebilmek için Marshall'ın papağanı olmak yetmez. Zahmetini. katlanılan ıstırabı hesaplamak zorunlu. Bu ise bir araştırma konusu. Öyle bir araştırma ki, sadece bilinen bir Kaç tüı olgu Uzerinde durmakla bitmez. Geniş araştırma gerekir. Gflniş araştırma ise güç sorunu. Gücün ve zamanın yoksa hiç baslama. Gücün ve zamanın oluncaya kadar bekle. Mantıklı bir cevap. Ama cevabın tamamı değıl. Çünkü sınırlı «kaça» sorusunun cevabı da sınırlı olmak mecburiyetinde. Daha başka sorular sorulduğunda cevap da değişik olabüır. Fakat, Batı'ya giden Batı'dan gelen iktisatçılar için. iktisat dok «orlan için başka soru düşünmek imkânsıza yakın, ...=..• îktisatçmın temel sorusu «kaça» değil. Temel soru. «ki' min. sorusu. Bu mal kimin, bu fabrika kirhin, b'u y^tirim kimin. bu üretim kimin ve bu üretim kimin için? Nihayet, bu özgürlük kimin? Sanayileşiyorsunuz. Güzel; ama kimin için? îîıracat yapıyorsunuz, kimin için? Turistik tes'.s kuruyorsunuz. Kimin için? Festivsl düzenüyorsunuz. Kimin için? özgürlüK var. Kimin için? Özgürlük yok. Kimin için? Bu sopılan soımadan, bu sorulara cevap aramadan bir şeyin varlığını da yoklugunu da söylemek imkânı yok, Örnek: Güz seçimlerinden önce Türkiye'de özgürlük var mıydı? Bir kısmı yok oldugunu iddia ediyor. Yanlış. Yanlış çünkü, bazıları için güz seçimlerinden önceki dönem alabudiğine özgürdü. Toplumun bazı kesitleri, hiç Dir zaman güz seçimlerine gelen dönemdeki kadar özgür olmadı. İstedıklerini yapabildıler. Hiç bir sınır tanımadan. özgürlük ve iktıdarıarının önlerine çıkan enjellerl blr bir ayıklamaya bs$l»dı,w. Bu dönemde bir yeni plan yapıldı. Sadece büyük sermaye görüşünü açıkladı. Ne kadar beğendiğint belli etti. Mimarlar Odasl'nın planla ilgili tartıçmah toplantısına, konu Meclıs'te tartışıldığı için izin verilmedl. Hükümetler kuruldu. hükümetler dü?tü. Sadece sanayi odaları, ticaret odaları ve iş adamlarl dernekleri konuştu. Başkalannın sesı ya çıkmadı, ya da çıkar çıkmaz boğuldu. Teşvik tasarısı hazırlandı. Zamanın muhalefet lideri ancak eleçtirebildi. Ama bir söyledi. Radyo televizyon ve basının büyük kesiti bin cevap yayınladı. Hem de ne cevaplar!. Işadamlarının düzenlediklerl toplantılar, ekonomik politikanın tartışıldığı platformlar oldu. Başka kürsülerden ses çıkmadı. Sesini ve daha çok ismini duyurmak isteyen üniversitelerin genç iktisat rfoktorlan, işadamlarının toplantılarında konuşabilmek için kuyruğa girdiler. Mademki iktidar oralarda oluşuyor, yeni iktidarlarm eteklerine ulaşman gerek, diye düşündüler Gerçekten de öyle. Güz seçimlerinden önceki gelişmelerin tek anlamı var. Türkiye'de yeni bir iktidar oluşturulmak istendi. Tekelleşen sanayici sermayesinin etrafında yeni bir iktidar. Yapılmak istenen, kurulmak istenen yeni düzen bu oldu. Anayasa. bunun için lüks ilân edildi. Büyük sanayi sermayesinin ürettiği lüks ttketim mallarının hızla yayılmasını önleyen her şeyi, bu arada toplumun bazı kesitlerinin özgürlükleri cfe lüks sayıldı. Şimdi dönüçün yolları açıjdı.'özgiiflüklerini kaybederje^ ; rin özgürlüklerinin bir boliimüne tekrar kavuşması süreci t>rtada. Ama unutmamak gerek. Bir kesitin özgürlügünün genişlemesi, diğer kesitin özgürlüğünün daralmasını gerektiriyor. Güz seçiminden önce olduğu gibi. Bunun için özgürlüklerini genişletmek isteyenler. kimin özgürlüklerini sınırladıklannı bilme durumunda. Eğer bilirler«e gerekslz aceleciliğe düşmezler. Acele işe şeytan karışır. Şeytanın açtığı yaraları iyileştirmeye doktorun gücü yetmez. En hızlı konuşanın en ilerde; en çok tekrarlayanın en inançh sayıldığı günler geride kaldı. Toplum bilimlerin, iktisatın kendine özgü yasaları vardır. Bunlan kullanmak gerekli. Aceleyle, örneğin tıp ilminin kavram ve yasalarını toplumsal gelişmelere uygulamanın faydası olmaz. Böyle yapılırsa, toplumsal yapıda yeni yaralar açılır. Yaralıların cok olduğu bu ülkerie. Devlet Plânlama Teşkilâtı RADYO ISTANBUL 12.40 1300 13.15 14.00 15.00 1505 35.20 1535 16.05 1829 16.45 17.00 M.20 19.00 19.25 1935 19.45 20 00 20 55 21.15 21.40 22.45 23.00 24.00 00.55 01 00 1S.00 19.30 20.00 20.30 21.15 05 55 Açılı? TB program 06 00 Haberler 06 05 Kur'anı Kerlm. açıklamatl ve yorumu 06 30 Günaydın 07 00 Köve haberler 07.0S Türküler getldl 07 30 Haberler 07 45 Sabah müzlgl 08.00 Çevremlzde bueün 08.10 Minyattır mialV 08.30 Beraber sarkılar 09.15 Hayatın lçlnden 09.30 Fahrlye Caner'den sarkılır 09 45 Nazan Balkırtan'dan türküler 1000 Haberler 1005 Arkası yann 1025 Sarkılar ve sas eserlerl 10.55 Haflf Batı müzlğl 11.15 Türküler 11.30 Müzlk dolabı 11.45 Şarkılar 1200 Haberler 12.10 Radlfe Erten'den sarkılar 12.25 Vural Doğu ve arkadaşlan 0655 07.00 08 30 09 00 1000 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 1600 17.00 Acılıs ve program Sabah müzlğl Küçük konser Müzlk demetl Sabah konserl Ceşltll müzik Öğle konserl Dlskoteğlmlzden Gençler lçin müzlk Konser saatt Sollstler Topluluklar Çay saatl İ K İ N C I P RO G R A M Türküler T» O. havalan Haberler Hafif Batı müzlgl Okul radyosu Haberler Fehml Ege orkestrası Ümlt Tokcan'dan türküler Küçülc konser Saml GöğUş'den sarkılar Rltm ve melodl Öanıy« Can'd»n tülküleV : i Haberler • •• "" Kadınlar faaU ' '.T : >' Haberler Bu hafta hav» Dlni aobbet Neylerle saz eserlerl Rsdyo tlyatroeu Blr varmış Blr yokmus Klâslk Türk muslkisl koronı Blr yorumcu Haberler Müzik evrenlnde geziler Gece lçin müzlk Haberler Program ve kapanıs Caz dünyasmdan Bir albüm Bestecller ve yasantüarı Türk yorumculan Besteler Bestecller öyküler Gunümuzün plaklan v» lsteklerlnlz Hafll Batı müzlğlnden seçmeler Gece lçin müzlk Program ve kapanıs 22.00 23.00 24 00 00.55 BAKIRKÖY: Zafer. Sezgin (Yeş. Köy). Evrln (Küç. Çek.). Topdemir (Güngören). Başaran (Şirlnevler), Ünal (Safraköy). Şükran (Esenler>. Yeni (Kanar\aı BEŞİKTAŞ: Sağlık. Nalan. Yenl«tfa lOrtaköyi. BeBek, Levent BEYKOZ: Beykoz BEYOöLU: Pelit. İkikapılı, Denlzel EMİNÖNÜ: Yenl Sirkecl, BeyaBt Halk. Birllk rLâlelit EYÜP: Eyüpsultan. Ömür, İstanbul. Saadet (Bayrampasa), Yenl (Raml). Levent fSllfthtar) FATİH: İffet. Tüzün, Çapa, Akın (Aksaray). Güneş (Ko. Mu. Pa.). NÖBETÇİ ECZANELER Şıfa (Balat) G. O. PAŞA: Yıldıztaby», S»ğlık (Küç. Köy) KADIKÖY: Yiğit, Arun, Çarsı, j Kızıltoprak. Binzet (Erenköy), Ce j mal Atasoy (Bostancıı KARAKÖY: Ziya Boyer KASIMPAŞA: Halk, Ruhan <Hasköy) SARIYER: ümut. Merkez (İstlnye) ŞİŞLİ: Altan, Atakan. Oruç (Mec. Köy). Nursel (Çeliktepe). Çlmen (Sonayi Mah.), Nügün (Gültepe) ; ÜSKÜDAR: Sellmiye. NUkhet, j İmrahor. Merkez ı Çengelköy). ı ZEYTİNBüRNü: Yeni Merkez AYSAN AĞAÇ YAĞLARI SANAYİİ A.Ş. HİSSEDARLARINA DUYURU Şirketimiz 1973 yıh adî umumî heyet toplantısmın 23 Mart 1971 Cumartesi günü saat 10.30 da îstanbul, Çınar Oteli Konferans Salonımda yapılması kararlaştırılmıştır. Gündemi ve yetki belgesi örneji ayağıda yazıh bulunan bu toplantıya Kiffen iştirak etmenizi. bizzat bulunmanız mümkürı olmadığı takdirde yetkili mümessilinizi göndermenizi rica ederiz. 1973 jılı faaliyet neticesini gösterir Bilânço, Kâr ve Zarar Hesabı ile İdare Meclisi ve murakıp raporlannm toplantı tarihine tekaddüm eden 15 gün evvelinden Şirketimiz Merkezinae tetkiklerinize âmade bulndurulaca*ı ilân olunur. İDARE HEYETt GÜNDEM 1. Kongre Başkanlık Divanı seçimi 2. îdare Meclisi ve murak;p raporlarınm okıınma?ı ve 1973 yıh bilânçosunun. Kâr ve Zarar hesaplarımn tetkik ve tasdikinden sonra İdare Meclisi azalariyle. murakıbın bu yılki hesaplarından dolayı ibralan 3. Kâr tevzii hususunda İdare Meclisi teklifinin karara bağlannıası 4. Üç vıl mtld'ietle yeni îdare Heyeti seçimi 5. İdare Meclisi azalarının bu yılki huzur haklarının tesDiti 6. Yeni murakıp seçimi ve ücretinin tesbiti 7. îdare Meclisi azalarına T.T.K. 334 ve 335. maddelerine göre meruniyetlerinin verilmesi 8. Toplantı zaptmm divan başkanlığınca lmzalanması öususunda karar ittihazı 9. Dilek ve temenniler YETKt BELGESİ ÖRNEĞ1 : Aysan Ağaç Yağları Sanayii A. Ş. îdare Heyeti Baskanhğına Istanbu] Şlrketimizn, 23 Mart 1974 Cumarîesi gtinii aktedeceği 1973 yılı adî umumî heyet toplantısında hazu bulunamıyacagımdan, Esas Mukavelename ve T.T.K. hükümlerine göre şirket hissedarlannın haiz oldukları bilcünıle yetkileri benim adıma kullanmaya Bay/Bayan vekil tayin ettim. Ortagın Adı ve Soyp.dı : tmza Sahip oldugu hlsseler : Cumhuriyet 1460 it 1460 t 27 MAYISHa birlikte, hükümetlerin ekonomik politikalanna plan disiplini ve bütünlük getırmek için büyük umutiarla kuruldu. Plan ve programları hazırlamanın yanmda hükümetlere danışmanlık yapmakla görevlendirildi. Şimdiye kadar üç Beş Yıllık Plan hazırlandı. Her biri zaBunun dışında 1974 Programı. manın hükümetleri için büyülc Resml Gazete'de yayımlanarak politik sorun oldu. yurürlüğe konmadan önce eskiBirinci planı nazırlayanlar Ismiştir. 1974 Programı'nda toplam met Pasa'nın koalisyon hüküithalât hacmi 2 milyar 550 milyon meüerine ters düşüp, ayrıldılar dolar olarak tespit edilmişken Ta. İkincisini hazırlayanlan Demirel, lu Hükümeti'nin Ticaret Bakanı hükümetin başına gelir gelmez 3 milyar 36 milyon dolarlık bir uzaklaştırdı. Üçüncüsünü hazırlaithalât programı ilân ermi? ve yanların Melen'in başkanlığında1974 Programını değiştirmek j'olu ki hükümetle pek problemi olmana gitmemiştir. dı ama Üçüncü Plan nerede ise Melen'in sonunu çabuklaştıracak• Kamu girişimleri tı. CHP, toplumsal içeriginepAP • d yabancı sermaye ve madehler =e TALU HÜKÜMETÎ'nce hazır. le ilgili üerici hükümlerine itilanmış olan programın kamu ik raz ettl. CHP*nin iürazlanna altlsadî girişimleriyiö ilgiU b ö dınş edilmedi. AFninkiler kabul edilerek plan ve Melen HükümeU H'.mü açık olmaktan uzaktır. kurtanldı. Programda, kamu girişimlerinin En önemli organ Yüksek Plan 1974 yılında toplam olarak 271 lama Kurulu. Bakanlarla bürokmilyon lira zarar edecegi yazılratların eşit sayıda ve tüzel olarak eşit haklara sahip bir şekilmıştır. Ancak, programlanan zade katıldıklan bir kurul. Başınr a n n kamu girişimlerinin ürün danberi işlemedi. Her zaman isve hizmetlerine zam vapmayı teyen bakan geldi, katıldı. Fakat öngörüp görmediği konusunda sonunda kararlan 4 bakanla 4 bir açıklık yoktur. Aynı hükümebürokrat imzaladı ve her şeye rağmen bir plan disiplini sağlatin Meclis'e sunduğu Is74 Bütnabildiği için rakip kurullar kuçesine göre kamu girişimlerinin ruldu. Bakanlıklararası Ekonomik 1973 yılında 880 milyon lira; Kurul, bu amaçla ve Plânlama' 1974 programına göre ise. 360 dan hükümetlere danışmanlılc yetkisini almak için kuruldu. Yamilyon lira k â r edeceğı hesapsal yetkl, Yüksek Plânlama Kulanmaktadır. 1974 yılında k a . İki Plân rulu'nda. Ama fiilen Bakanüklarmu girişimlerinin zarara geçeDöneminde arası Ekonomik Kurul kullanıceği programlandığına göre, zam Hedeflerden yor. Üstelik son defa Hükümet Birincl Bej fcinci Beş Ayrılma protokoluna girerek durumunu yapılmasının prensip olarak beYıllık Plan Y.Ihk Plan (1965 Fiyatıyla, sağlamlaştırdı. nimsenmemiş oldugu ortaya çık(Yüzde) (Yüzde) Milyon TL.) Planlama'nın etkin olamamarnaktadır. Fakat, Talu Hükü78.1 73,0 Tarım 7235 sında çok sayıda yönetici değişmetinin başka bir kararnameylf Madencilih 92.9 83.2 951 tirmesinin rolü var. 14 yılda 7 104,8 İmalât 103,1 + 1325 zam kararı aldıgı ve gizli kararmüstesar, 2 müsteşar vekili görEnerji 64,2 96.3 2429 dü. Müsteşarlık bakımından da nameyi kendisinden sonra ge94,4 Nakliyat Ulaştırma 103,5 961 etkin bir «Plânlama Kanununa» 99.8 102.8 + 531 Konut sahip. Birinci müsteşar, hükümekat konut kesımi, ayrılan yatıPLANLI kâlkınma dönemine 83,3 62.4 Eğitim 3621 tiyle iyi geçindi ve büvükelçi rımların tanıamını kullanırken girildiğinden beri en çok ihmal Sağlık 69.4 76.1 949 oldu. Ikincisi iyi geçinmedi, yurt tanm kesiminde gerçekleşme edilen sektörler, eğitim, sağlık 83,0 Turizm 76.5 770 İçinde kaldı. Üçüncüsü de geçım oranı ancak yüzde 78 olabilmışve tanm sektörleri olmuştur. Diğer Hizmetler 81.5 91.9 1334 liydi. büyükelçi atandı. Dördüntir. îkinci Plan döneminde ise Bu dönemde. söz konusu ke90.6 Toplam 91,1 16124 cü, yurt içinde kızağa aluıdı. Betanm, ayrılan yatırım payı basimler bir kez daha az kaynak şincinin bUyükelçüik hazırlıklankımından, imalât, konut ve naK ayrılarak; ikinci olarak da, ayna 12 mart engel oldu. Ama Dünliyattan sonra dördüncü sıraya rılan kaynakları kuüanmayacl Plan döneminde eğitim ya nın küçüklüğüne rağmen. p e n ya Bankası'na eidebildi. Altmcı düşmüştür. Gerçekleşme oranı rak planlı bir şekilcfe geri platırımlarının gerçekleşme oranı kalmalann en yüksek olduğu kol müsteşar. bu göreve ikinci kez da bu kez yüzde 73'e inmiştir. na atılmıştır. Her iki planda da lardan birisidlr. Birinci plan nın yüzde 83 ve ikinci Plan dögeldı. Bu defa kızağa alınmadj, yatınmlann gerçekleşme oraneminde de yüzde 62 olmasi, döneminde ayrılan vatınmların büyükelçi oldu. Şimdl yedinci • Eğitim Kesimi nının en düşük olduğu kesimyüzde 69'u: ikinci plan döneminm u t ' a k olarak geri kalmanın müsteşar görevde. Planlamanın ler tanm, eğitim ve sağlık kebüyük olmasına yol açmıştır. d» de vüzde 76'sı gerçeklesürilkendi kanunlarına göre, bugünkü TARIM kesimine ayrılan yamiştir. sim lerinden ibaret kalırken koikinci Plan döneminde gerçekmüstesar büyükelçilik bakımınKartal üçesinde bir Emlâk Vernut ve imalât kesimleri en ba tırım payı dolayısıyle, tarım Buna mukabil üti sektörde ger leşmenin en küçük olduğu kedan sansu değil. yatınmlarındakl geri kalmalar gi Dairesi kurulmuştur. Kadıköy şanlı ı? kollan olarak görülçeklestiriJen yatınmlar. planlasim eğitim olmuştur. rfığer kesımlerdekı geri kalmaEmlâk Vergi Dairesi tarafından müştür. nan y a t ı n m l a n geçmıştir. B u n lardan, miktar olarak, daha büyürütülen emlâk vergisi, emlâk lar, imalât ve konut alanJandır Enerji alanında perçekleşmeyük olmuştur. Ancak görece alım vergisi, gayrımenkul kıy• Gerçekleşme oranı İmalât kesimi. birıncı planda yen yatırımların miktan, üçünolarak payının küçük olmasına met artışı vergisi ve mali dencü sırayı işgal etmektedir. Bi yüzde 105; ikinci planda da vüzBÎRÎNCİ BEŞ YILLIK plan rağmen eğitim kesimindeki gege vergisi işlemleri 1 Mart taride 103'lük bir gerçekleşme o r a rinci plan döneminde ayrılan ya döneminde tanm kesimine. ko ri kalmalar da, mutlak değer hinden itibaren Kartal ilçesi içintırımlann en az gerçekleştirildiği nı tutturmuştur. Konutta da ger nut kesiminden sonra en büyük olarak, tanmdan sonra ikinci de Kartal Emlâk Vergi Dairesi çekleşme oranı, sırasıyla. vüzde kesim enerji olmuştur. yatırım payı ayrılmıştır. Fasırayı işgal etmektedir. Birinyürütecektir. Sağlık, ayrılan yatırım payı 100 ve yüzde 103 olmustur BEŞ YILLIK plânlann yıllık dilımleri, Beş Yıllık Plânlar, Mec lis'ten geçer. Bu yüzden gürültü TÜRKIYE'nin L'çüncü Beş Yükoparır. Yıllık programlar, hükülık Planı'nı değerlendirerek b i r met kararnamesiyle yürürlüğe rapor hazırlayan Türkiye'ye Yarkonur. Önemli ve fonksiyonel dım Konsorsiyumu, mevcut i v değen olan yıllık programlardır. tihdam yetersizliğini «kötü» olaBeş Yıllık Plânıar, uyguiamada rak nitelemiş ve ilerdeki yıllardaıma unutulan ama üzerinde poda işsizliğin artacağı Rörüşünu litik tartışma yapıian belgeler oileri sürmüştür. Raporda, Üçünlarak kalır. CHP üden, iktldara cü Plan dönemi sonunda tarım gelaıklerinde Beş Yıllık Planı dekesimindeki istihdamın azalacaBu konuda, «Yurt dışında ça yüzde 30'unun sigortalı ve sendi makla birlikte nüfus artışı nede îmalât sanayiinin geri kalan kıs tiştireceğini ilân etmişti. Şimdi ğı ve Beşinci Beş Yıllık Plan döbundan vazseçmiş görünüyor. neminin sonunda da t a n m dışın lışacak işçilerin sayısının de kalı olmasının açık işsizlerin sa niyle işsizliğin büyüyeceği üze mında daha çok ışçi çalıştırarinde durulmaktadır. 15 yıllılc cak yatırımların seçilmesi ha Doğrusu da bu. Çünkü özellikle d a kalan iş kollannda işsiz sayı vamlı olarak artacağı umulma yısının doğrulukla bulunmasmı birıncı planda ve fcısmen de ikinsınm 2.5 misli artacağı belirtil sına rağmen, önümüzdekı 15 yıl güçleştirdigi belirtilmektedir. Fa dönemde tanm dişındakı kesim linde bile, TUrkiye'nm işsizlik cisinde ekonomik düzen) düzelte kat, rapor, «bütün bunlarin et de işsiz sayısı 2,5 misli artaras sorununa bir çare bulunamayamektedir. ıçınde işsiz sayısınm büyümesi ceK iıkeler vardı. Kimse uygulabeklenmektedir. Eğer. >urt dı kısi de gözönünde tutulduğun 2 mılyona çıkacaktır. cagı ifade edilmektedir. madı. Uçüncüde oonık ekonorru• İstihdam sorunu da Türkiye'de istihdam probleşında çalışacak ışçilerle ilşrili yl dahs da Dozacak nUkümler •Güçlükler •Sanayi kollan ÎNGİLTERE KRALİÇESİ'nin umutlar gerçekleşmezse, istih minin kötü durumda olduğunda var. Bunlan değiştirme zahmet iktisat danısmanı olan Cambrid dam sorunu çok daha kötü ola ve daha da kötüleşeceginde hiç ve gürültusüne Katlanmadan uyBü DüRÜMDA önümüzdeki SANAYİLESME için yatınm ge Üniversitesi profesörlerinden caktır» denmektedir. kuşku yoktur» demektedir. gulamama» mümkün. Yıllık prof ve aramalları sanayilerinüı kurul yiUarda yeni İstihdamın büyük Sir Kenneth Berrill'in başkanhmasma öncelik verilmesi bu sa ölçüde hizmetler kesiminde ya ramlara hakim olarak, geniş halk ğındaki bir kurulun, Türkiye'ye • Gizli ve açık • İleri teknik kütleıerinın çıkar ve bekleyişlert nayilerin daha çok sermaye kul ratılacagı ve bu kesimde zaten Yardım Konsorsiyumu için hazırRAPORda Türkiyedekı işsizlanma zorunlulugu, Konsorsi gizli işsizliğin bulunduğu ilen dogruıtusunda ekonomiye nakim lamış olduğu rapor, Üçüncü Beş SİR BERRİLL'in hazırladığı olma yollan açık. Yılhk Plan'ın öngördüğü >üksek liğin gızh ve açık olmak üzere Num raporunda. işsizliğin ar sürülmektedir. Rapor. «tanm dırapor, işsizlik sorununu Üçünyatırım ve tasarruf hacmini ele iki türde ortaya çıktıgına deği cü Beş Yıllık Planda kabul edi tışının nedenleri o>raK gösşındakl işsizliğin ne kadarınır almpkta ve bunun mevcut işsiz nilerek, geleneksel olarak gizlı hizmet kesimi içinde frizli İşsiz terilmektedir. len yatırım programıyla birlikAL T I N liği azaltması ölçüsünde savunaişsizliğin yatağı olan tarım ke te ele almaktadır. Tarım kesiSanayilesmede daha çok lşçi ne kadannın da açık işsiz olabileceğini yazmaktadır. Ancak siminden başka «hizmet kesimi, minde öngörülen ileri teknik kul kullanan kesim ve projelerin ön rak ortaya çıkacağını kestirmek Cumhuriyet 480. 435 Plan'ın. önümüadeki yıllarda iş küçük işletmeler, kamu yönetimi Reşat 625 630 gerçekten gtiçtür» demektedir lanmanın plan âönemı sonunda. planda tutulması »08 konusu Hsmlt 485 490 sizlik oranında bir değişiklik ge ve kamu ıktisadî teşebbüslerinde tarım kesimindeki toplam iş sa eeilmekte, ancak; elektrik. ma Aynı güçlük, tanm sektörünün 475 480 tirmediği; buna mukabil işsiz sa de önemli ölçüde gizli işsizlerin yısmı 160.000 kadar azaltacağı den ve diğer bazı sanayi kolladısmda TUrkiye'nln istihdam so Azlz 4P.0 Nspnlynn 490, yısının artmasma yol açacağı ile bulunduguna» işaret edilmekte açıklanmaktadır. Tarım dışı ke nnda böyle blr olanağın da mev rununa bir çare gösterme konu 24 Avar 7n 5(1 7! ri sürülmektedir. simde de yenl ls sahalan açıl cut olmadıjh belirtilmektedir. sunda da dile eetirilmektedir. dir. TUrkiye'de işgücünün ancak 22 Ayar 64.50 65. Tarımve Sağlık yatırımları gerçekleşmedi KESİMLERE GÖRE YATIRIMLARIN GERÇEKLEŞME ORANI Kartal'da Emlâk Vergi dairesi kuruldu Yıllık program 5. Plan sonunda tarım dışındaki ;siz sayısı 2,5 misli artacak