Katalog

CUMHURİYET 16 Şubat 1974 YARALISIN ERDAL ÖZ 1 B tR Nurilerle dohıydu Kogus. Kurumaya yuz tutmuş. üzeTnde yol yol izler bulunan, az önca sıhnctğı bellı uır masanm başina, tahta bır sıraya oturdun Sıvalan yer yer dökulmüş, dayanıp sürtunmekten parlamış, yaglı duvara verdin sırtını. Eskı, kurumuş bır gazete yırtığının uzennoe Ketırip onune bıraktıklan delıksız peyaır topağından ıkı uç perça kopanp çıfnemeye çalıştın Tahta dolabın alt gozündfn çıkardıklan bayat ekmege elını bıle surmedın Helaların bulundugu jere açılan tam karşındakı kapıdan yıllanmış, keskln bır sıdık kckusu gelıp gelıp yuzune çarpıyor, havayı acılaştırıyordu «Kıdemlı nerede'» demıştı eardıynn. Tıknaz, etıne sıkı, orta boylu, kaü gorünüşlu bırı, yatakiarın oralardan çıkıp gelmısU. «Buyur dayı » • Nurı ba* sana bınru getırdım, şimdüık burada kalacak » «Tamam dayı» Gardıyan, sarkık göbegmın Uzerinde ka. vuşmayan darslmış ceketmı ıkı yana savurarak yururruş, elını onıuzuna atarak kıdemlının kulağına bır şeyler söylemıstı. Adının Nuri olduğunu oğrendığm kıdemlı, gardıyanın kulağına fısildadıklarını dınlerken goz ucujle sana bakarak başını sallamıştı. Gardıyan koğuştan çıkıp gıdınce, gelmış, karşında durmuş ılk kez gorduğu garıp bır jaratığı şaşkınlıkla Inceler gıbı bır sure ovlece bakmıştı sana Yüzunde yumruk bekleyen blı boşluk duvgusuyle kıpırtısız durmuştun, «Hoş geldın • «Hos bulduk » «Aç mısın'» « ^ç değılım » tYemek yedın mı*» «Yemedım, ama aç değılım » «Otur şurava » Gosterdığı tahta sıraya ilıştın. Herkes sana bakıyordu Ralıat görürımeve çalışıyordun Çevrende gorduğun boz renklı kafaların sıkışık kalabahğı ıçınde arada bır, bılınçsızce elını başına goturdugun oluyordu, kesılmış saçlarının yokluğuna alışmayı denıyordun Helaların bulundugu aralığa açılan kapı tam karşında Kapının hemen sağında bır ekraek dolabı var, kapağının alttakı kırılmış yennden içl gorunuyor Kapının solunda da, duvara yanaştırılmış eskı bır su küpü Dıbi eskı yeşil yosunlarla kaplı gıbı, \eşılın uzerinde beyaz guherçıle lekelerı tomurcuklanmış. Govdesınde uzunca eğrı bır çatlak kaba çımentoyla sıvanmış, jıne de su sızdınvor Sızan sular, hemen altına konmuş, yarıdan yukarısı kesik plastık bır kova artıjhna tıp tıp damlıyor. bu kupunun uzerinde kalınca bır tutamağı olan dort koşe, tahtadan bır kapas. Kapagın uzerinde duran kuçuk su kabını gelen geçen kupun ıçıne daldırıp çıkarıyor başına dıkıp ıçıyor, kapağm uzerıne bırakıp gıdıyor Yedigln ıkı uç parça tuzlu peynır, ıçıni kavurmus, susamışsın Ama herkesın ağzına dayadığı o su kabıyla, herkesın ıçıne daldjrıp çıkardığı o kuptekı sudan ıçmek o anda çok guç gorünujor sana Başka bır su ıçme yolu bulamayacağına gore sen de sonunda herkes gıbı o su kabını kuptekı gorunmez suya daldınp başına dıkeceksın, anlıyorsun bunu Koğus kıdemlısırun koğusukılere davranışını görujor ne zaman yakınından geçecek olsa urperıyorsun Koğuştakılere amaıısız görunmeye çalışan bırı Gorduğun Kadanyle kımseyle ıçlı dışlı degıl Az konuşuyor konuştuğu kımselerle de arasmda belırl' bır uzaklık bırakmav/a çalışıyor Burada her şey jem senın ıçın, her şey dıkkatıru çekıyor, vem algılar alışılmadık bir hızla ıçınde bır yerlere dolusuyor, bırıkıyor, yer edlyor. Nurı'nın sonuştugu herkesle aşağnayan 6ir tavırla konuştuğunu, bovle davranmak içm aşın bir çaba gosterdığını ılk bakışta anlıvorsun Ortadakı masalan bırleştıren, tahta sıraları masaların uzenne kaldırıp ters çevııerek yerleştıren kafası kel adamin kofus nobetçısı oldugunu anlamamıştın daha. Tepeden sarkan hastalıklı ampullerden dokulen soigun ışınların adamin kel kafasında ara sıra bır panltıyla jansıması senın ıçın bır oyun olmuştu ılk anda. Önunde duran masa gurultüyle çekılıp duvara yanaştınldığında DU oyunun da sonu geldıgıni anlamıştın Ar«ızın kaldırılan taş n altmda bırden gun ışığına çıkan, gulenecek kovuk arayan kaçak bir DÖcek glbi bulmuştun kendını orada Ayak 9İtmda kalmamalc ıçın duvarın kuytusuna çekiıdın beklemeje başladm. «Herkes yatağına » Tabanlarınla du\dun bu sesı uklldın Ayaktaydı kıdemlı Gomleksızdı Sonradan bovandığı bellı ucuz bovası nkana yıkana çoktan uçuo solmuş açık mora çaıan atlet fanılasıyle orta >erde duruyordu Vuvanak, dolgun, ırı omuz başlarıyle, tepeden vuran ylrmıhk ampulun çuruk ışığı altınaa olduğundan daha guçlu gorunujordu Herkes gıbı vatağına gıder gorunmek istercesıne bır davranışta bulunmavı denemış, bılınçsız bır ıkı adım atmıştın iatağın voktu oj'sa Yıne dmarın dıbme çekılıp kıpırdamamaja çalışarak, kendını sankı süıp VOK ederek bıraz da artık unutulduguna hıç olmazsa pek goze çarpmadığına ınanarak beklemeye başladın Altlı üstlü vataklarda soyunuk dovmelerle donatılmış govdeler, kesumıs dut yapraklarının lizerınde ovnaşan tırtıüar gıbı kıp.r kıpırdılar «Hey, yeni gelen » Sensin bu Kıdemlı dıkmış gözlennl sana bakıyor Tabanlarında mcecık sızılar, ığne uçlan gıbı «Ne dikılıp duruyorsun7» Yamna gelnor «Yatak vermedık sana değıl mı'ı TukurugunU gUçlukle yutuyorsun Başını sallıyor «Hele bıraz daha bekle bakalım ı Duvmra daha da. yapışarak avaxta beklerken, gösterılecek yatagm yerını nasıl bır çev olacagını merak etmeye başlıyorsun Ortalarda, eskımış ter!ıklerıj.ie, arkası ezılmış boyasız ayakkabılarıyle gıdıp gelenler var önünden her gelıp geçen sana bır goz atmaktan kendinı alamıjor Artık kimseden kendını gızleyemıyorsun Helaların bulundugu aralığa açılan kapı, girıp çıkanların ardından çarparak gurultuyle kapanıyor, açık ya da aralık kalaığı sure ıçınde, kullanılan suyun parçalı sesıerı gelıyor içenden • Idareden yatak ıstedım, az sonra getırirler Bıraz beklettık ama kusura bakma» Nun'nın, arada, bır uzakiık bırakmadan konuşması senı bıraz olsun yatıştırıyor. Bir sıgara uzatıyor Cıgerlerıne yapısan duman başını donduruyor. «Eşyan yok mu?» «Yok» «Suçun t\f* Neydi suçun? Ne dıyeceksin simdl? «Bilmlyorum» mu dıyeceksin. «Sıvasıymışsin » «Öyle » Nun, içina düstugün iklrcıkten kurtanyor senı «Sıyasıyım » Sıyasısm artık. lyı bu Artık bır soran olursa çekınmeden suçunun renguıı soyleyebileceksın «Oğrencı mısın'» «Değılım » Nurı, pek bir şey anlayamadan uzaklaşıyor Sıyası bır suçlu gıbı duvara dajanmayı denivorsun, ama hemen vazgeçıp çekıyorsun kendını duvardan Kimseden bır soz gelmemelı Gunlerce, haftalarca surer. aşağılanmalar bıtsın artık, yeter Dajanacak gucun kalmadı Ustelık buradakı bu ınsanlarla hıçbır çatışman >ok, hıç bırıyle kavgalı degılsın, ılk olarak gorüyorsun onları, değışık bır dün\anın ınsanları Senden once gelıp verleşmışler buraya, bır arada yaşamak zorunda bırakılmıslar Bırtakım ortak kuralıar aa edınmışler. Bu kuralları bgrentnen, bu kuralıara uyman gerekıyor Ayakta beklemek yoruyor Onca lskenceden sonra ayağa kalkalı ne oldu kj şunun şurasında. Bu kadar uzun sure ayakta durmaya alısamadın daha. Tabanlann yaralı tayılır. Yaralısın. 1 Kİ Kapıyı açtığında her seyı anlamıştın. Gunlerdır beklıyordun Dizlerin sızlamıs, gentıne o yapıskan l» kokusu dolmustu yine. Beş klşlydıler. önde duran, kuru bir sesle sana seni sordu «Benım » dedın. Sarışındı Uzun boyluydu. îriceydl. Arkasında yardımcıları Olduğu aniasılan dört alaca karanlık adama başıyle bir işaret yaptı Gögsunden ıteleyıp ıçerı dalduar Arkaİan gıren ınce bıyıklı, kapıyı kapattı. Duvara çektln kendlni. cKımse var mı evde?» «Yalruzım.» «lyı Duş bakalım onumuze » Omuzundan tutup ıttıler Şaşkm bırkaç adım attın. Duraksadın Dönllp bakırdın «Gir suraya» dedi Sarış n ses, başıyle odayı gösterdı. Daracıktı alnı Ince duz bır çızgıyle tam başmın ortasından ıkıje ayrılmış koyu san saçları vardı Sanşınlık Kaşlarında açuıyurdu Yardımcılanndan kara sıska olanı, odada, yanınızda kaldı, obur uçu ıçerılere dagıldılar Seslerını duyuyordun Dolaplar açılıyor bır seyler sürüklenip çeklllyor yerlere bir şeyler atılıyordu. Gecenln ılerlemış bır saatınde mutfağın ışıgını yakmca, raflara serılı gazete kâgıtlanmn Uzerinde kaçışan hamamboceklerınin hısırtılarını arumsadın Odadakı ince bıyıklı, saçlan kıvırcık kara kuru sıska adam, masamn ıskemlelerın altlarına eğilıp bakıyor duvarlan yumruklayıp yokluyor, kllımi dürtıp kalaırıvor radyonun tozdan pamuklanmış lçını gozden geçıriyordu. Hep bir şeyler bulacakmıs «ıbı merakla, güvenle işe girişıyor unrduguiıu bulama ymca hınçla çevresine göz gezdırı\or, kendıne yeni bir av aranıyordu Duvarda asılı resmi gördü. Evındekı tek tabloydu. Çocuklugunun kara, nemıi at kokulu güzelım faytonlanndan oırı bır gölge glbı, yıkanmış yeşıllenn ortasından akıp geçijordu resımde Faytoncunun elının uzantısıyraı» gıbı gorunen uzun kamçısı, savrulurken enyor, bır yuvarlak çızıyordu navada Bırbirine gırmiş ikı doru at gorüntusu, Kovgun 5 e şıllerin ıçınde şaklajan kamçımn tız sesıyle urpererek daha da oteiere sünup, tapırularla, lâstık tekerleklı derı arabayı uçuruvorlardı Adam tabloyu ıkı vanından tuttu, rjzla çekti, arkasındakı ıpm bağlı oluuğa çivlyi de bırhkte soktu çıkardı du' ardan Buyucek bır sıva parçası, duvarda belıren solmamış bır dort koşenın ortasında dennce bir oyuk bırakarak yere doşemenın uzerıne düştip dağıldı 7 «Ne resmi bu boyle » «Fayton resmı» «Hıç mı fayton resmi gormedik, neresı 7 fajton bunun » «Resmi yapan ovle yapmıs » «Kım yaptı bunu'» «Bılmıyorum » «Bız ofrenırız» dercesine oaşuu salladı sarışın Kara kuru sıska adam resmır çerçevesinı sokmeye çalıştı Çlvll«r arkasındakı kalın kartonu çıkarmasına pngel oluvurdu Koıayını buldu adam Bır °linı nunruk vapıp onden, ıkı atın jelelerının sa\rUiUp Dirbınne ka. nştığı köşeden butun guouvle oast rdı Atların yıldır vıldır \elelen kıvrı'ıp çoktu atlann çocuksu uzun yuzlerı ağır yunı,u?un altında ezilip çukurlaştı, yere bırkaç çivı döktildtl, yumruk, koşeden çerçevemn ote^.ne geçıverdı (DEVAM1 VAR) İSPANYA İÇ SAVAŞI Bask Milliyetçileri Komiteler kurarak halkı silâhlandırma/a başladılar e\ılle'in isyancılann eline duşuş şeklı, cumhurıjetçılerın basıretsızlıklerım gostermesı bakımından onemlıdır Kentı bır anda ele geçıren General Qu eıpo de Llano, Sevılle e 17 Tem muzda gelmıştı Kentın jabancı sıydı \e kendısı de kentte ısyanı başlatacak subavlar taralından tanınmıyordu General Queıpo de Llano, ısyan hareketıne katılmak ıstemıjen subayları blof yaparak harekete soktu Sevılle kentının işçılerı \e anarsıstler dırenme hareketıne başlamışlardı ama \a kıt geçti Sılahlan fazla degıldı ve ıç mücadeleler yüzunden jıp ranmışlardı Queıpo de Llano' nun kuvvetlerı dırenış yu\aları m bır gunde temızlemeyı başar dılar Bundan sonra da ayaklan ma hareketı bir anda Cadiz, Jerez Algeciras, La Linea'ya sıç radı Portekız sınırı yakınındakı Huelva llmam ıse Halk Cephesı kuvvetlerinin eline geçtı Ancak bu da onemsiz bir başarıjdı cum huriyetçıler ıçin. Sevılle isyancılann elınde bulundugu surece, Huelva nın Halk Cephesının elınde bulunmasınuı hıç bır anlamı yoktu Derleyen: Şevki Adalı S cumhuriveti savunmak !çln kullanacaksmız Dız çokmektense ol mek daha ıyıdır Faşıstler Mad rıte gıremıyecekler Sonuna kadar dovuşecek, asla tesllm olmıyacağız » Mıllıvetçılerın lıderlerınden General Franco, beıaberınde General Moli arasınd» gorulu>or. olamamışlardı Buna karşılık Bask evaletlerınden Alava Franco taraftarlarımn eline geçmıştı Vızcaya ve Guıpuzcoa ısımlı Bask eyaietlerinde ıse hukümet kuv vetlerı duruma hakım olmuşlar dı Bask Mıllıjetçı Partisı (sağ eğılımh bir partı) Madnt Hukü metını destekleme kararı almış tı Karar Madrıth yetkıhlere bıl dırıldı Bask milliyetçileri her kent, kasaba ve koyde komiteler kurarak halkı sılahlandırmağa başladılar oldugu halde taraftarlar: Halk, silâh istiyor Madnt te ıse heyecan son haddıne ulaşmıştı Sokakları dol duran blnlerce ınsan hükumetın silâh dagıtmasını ıstiyor ve kentı savunmağa hazırlaruyordu Quı roga Hükümeti ıse silâh vermemektekı ısrarını surdurujordu Bazı tedbırler de almıyordu Gene de bu tedbirler, harekete geçtıği zaman Madrit gamizonunu ve Palanjıstlen durduracak yeterlıhkte şeyler değıldı 19 Temmuz akşamı, Ispanyol Komunıst Partısının en unlu uyesı Dolores Ibarrurı (La Pasıonarıa) radjo da konuştu Butun ıç sa\aş boyunca ısminden en çok bahsettıren kışılerden bırı olan La Pasionaria, halktan sonuna kadar dırenmesını ıstedıkten sonra şunlan sojledi «îspanjol kadınları, mutfaklannızdakı bıçakları blle ka çıkar yol kalmamıştı Cum hurbaşkanı Manuel Azana yeni Guzel sozlerdı bunlar ama ıs hukümetı Martınez Barrıo ısımlı yanı durdurmak ıçın yeterlı de ılımlı bır polıtıkacıya kurdurttu ğıldı taDiı Casares Quiroga Hu Yeni hükumetın butun uyelerı 1H kumetı, butun baskılara karşı ko beral eğılnnlı cumhurıjetçılerderf yarak halka silâh dagıtmamakta seçılmıştı Komünıstler, sosyalıst ısrar edıyordu Ertesı gün huku ler ve anarsıstler yenı hükumetı metın emnjle Tetuan ve Ceuta destekledıklerını açıkladılar Ara kentlerı bombalandı Bu aslımla larındakı kavgalara da son verdık moral yukseltn.ek ıçın yapılmış lerını ılan ettıler Martınez Bar bır gırışımden başka bir <;ey de rıo, Faşızmm cumhurıyet yonetı ğıldı Ustelık yerlı halk ta şımdı mıne savaş ılânını kabul ettığını milliyetçileri desteklemeğe başlı açıkladı. Artık butun kopruler yacaktı Öte yandan cumhunjet atümış, donüşü olmıyan yola gı çılerın alevhıne onemli gelışme nlmıştı. Madrit garnızonu komuler oluyordu Donanmanın bır tanı, Cumhurıyetçi General Mıkısmı mıllıjetçılere katüma kara aja. Savas Bakanlığının başına rı almıştı Bunun sonucu olarak getmldı General Mıajanın or bazı bu'uk savaş gemilerı Las dudakı cumhurıvetçı eğıümli su Palmas a gıderek General Fran baylan kendı etrafına toplıyabıle co nun emrıne gırdıklerinı bıl cegı hesaplamvordu Martınez dırdıler Barrıo Hukümetı cesur bır karar daha aldı Halk sılâhlandırı Son kırmtılar lacaktı Bazı bolgeler ıçın geç Isyanın bu şekılde yayılması, kalınmış bır karardı bu Ama îspanya da devlet otontesının kurtarılabılecek daha bır çok >er son kırıntılannı da sıüp supur vardı muştu Yıllardır bırıkmlş kmler en çırkın şekılde ortaya dokul Cumhuriyetçiler için en onemli du Bır ay ıçınde 100 bin Ispan basarı, ısvranın bu ılk gunlerınde, yol hıç uğruna hayatlannı kav Barselonanın hukumet taraltarbettıler Yuzlerce kılıse yakıldı larının elme geçışı ıdı tsyancı ve rahıplerı olduruldü. Casares lar Bar<;elona'da darbe>ı ındırQuıroga ıçın ıstıfa etmekten baş mek istemışler, fakat başarılı Madrit Cumhuriyetçilerde Burgos, Saragossa, Pamplona ve Valladolıd isyancılara katılan onemli merkezler arasında bu lunuvordu Pamplona ve çevresı bır tek kurşun atılmadan Franco taraftarlarına katılmıştı Mıllnetçiler Nevarre'da da onemli bır zafer kazanmişlardı Valla dolıd ın teslımı ıse kolay olma mı«tı Anarşistler, «ılâh bakımın dan zajıf olmakla bırlıkte ısvan cılara karşı şıddetli bir dırenış göstermiîlerdı. Sokaklarda bazan boğaz boğaza kanlı çarpışmalar olmuş, anarşıstler ozellıkle kendi merkezlerını inatla savun muşlardı Ancak duzenli bırlıkler karşısında fazla dayanmalan mumkun değıldı Ajaklanmanın ılk gunlerınde Kastılya kentleruıın bır çoğu da arka arka>a Franco taraftarlarımn eline geçmıştı Segovıa kan dokulmeden aluımıştı Bırkaç çun ıçınde de Zamora, Avıla ve Palencıa ele geçmıştı Estremadura da Caceres isyancılara geçmış, Badajos ıse cumhunyetçi kuvvetler tarafından işgal edilmıştı Madrıt'te ise lsvancılar kuvvetlı değıllerdı Nıtekım ısvancılarm harekete geçmesı uzenne, sılâhlı ışçıler ve anarşıstler sokaklara dokülmüşler ve kentin buyuk bır bölumunü kontrol altına almışlardı 20 Temmuz'da Madrit meydanlarından toplanan sılahlı kalabalıklarla ısyancı garnızon arasında patlak veren çarpışmalar, halkm zaferıyle sonuçlanmıştı Madnt te isyanın bastırılısı çok da kanlı geçmiştı 20 Temmuz akşamı Madrit ayaklanması sona ermış ve cumhurıyetçıler kente tamamen hâkım olmuşlardı Y A R I N: Iki îspanya DİSI BOND MODA DENİZ KULÜBÜNDEN Kulubumuzun Umumi Hejet toplantısı 3 Mart 1974 pazar gunu «aat 14 00 de Kulup bınasında yapilacaktır Bu toplantıda ekseruet ol madığı takdırde tuzuk hukumlerıne gore 17 Mart 1974 pazar gunu a\nı \er ve a\nı jaatte toplanılacaktır U\elerimızın teşrıfleri nca olunur GÜNDEM1 Rıja^et Dıvanı seçlmi 2 Yonetım Kurulu \e Murakıp raporlarının okun ması, 3 Bilânço ve hesap cet\ elının tetkıki ile tasvıbı halmde Yonetım Kurulu ve Murakıpların ıbrası 4 1974 butçesınm kabul ve tasdıkı, 5 Yenı kulup reısı ve Yonetim Kurulu uvelerı ıle vedeklennın seçı mı 6 Uç murakıp ve uç vedek murakıp seçımı 7 Ha^sıvet Jurı=ı ve vedeklerının «eçımı, 8 Dllek ve temennıler \ TİFFANY JONES EETESl GÛM SALZBUBC CCZ.lDEM'Z i/ ^A V\Si GARTH • • »» • • • • • • • •»• • • • • • • DOKTOR TARIK Z. KIRT'VKAN* 4 Deri, Saç vm Zubrerl Hastalıfelar Mtttehassisı lstıklâ! Cad Parmakkapj No S6 TEL 44 10 73 Cumhurıjet 1343