Katalog

CUMHURÎYET 13 Şubat 1974 Dünyada Bugün Dış haberler Dış basından kamu personeli grevi hızla büyüyor ı aşbakan Ed\vard Heath haftalar süren tereduüt ve mücadeleden sonra İngiliz ulusunun yardımını ıstemeye karar vererek erken seçimlere gidileceğini açiKİadı. Her zaman cvidujŞu gibi Başbakan bu kararıru tek başına aldı. Heath, İşçl Tartisır.den, sendikalardan, bazı işverenltrden vefc?ndiBakanl&rmm bir kısmından gelen tüm baskııara rağmen. kömür ınadenı işçilerine ödün vermeyi kabul etmemiş ve sert tutuTiunu devam ettirmiştir. îngiltere Başbakanının işçilerin taleplcrine karsı direnmesinin çeşitli sebeplerı vardır ve bunlardan baz»ları haklıdır. aeath'ın ikı temeı hedefi, ekonomik büyüıne ve fivatiarın isükrarı idi. Ülkede sosyal kriz patladığı sırada Başbakan ilk hedefinp ulaşmak üzere idi. Gerçekten vogun oir yatınm poli•ıkası sonucu İngiliz endüstrisi 1973 bahannuan bu yana göz iıamaştıncı bir •patlamaya> tanık olmuştu İkinci nedet. yani 'iyatlann istikrar bulması da yavaş yavaş gercek'eşıyordu İnUütere'de enflasyon, diger ürtakpazar ülkelerine kjyasla daha sınırh kalmıştı. Edvvard Heath, başka lideııer giDi, ılkel madaelerin fiyatlarındaki yükselmenin sanayilesmis üikelen olumiuz yönde etkileyeceğinden kuşkulandığından fivat istikrannı politikasının temel direği vapmıştı. Bu politikasmı İngiliz ulusuna onaylatmak için her şeye rağmen erken seçimlere gitmeye karar vermesi ise aslında Îngiltere Başbakanının kişiliğine uyan bir davranıştır. Edward Heath, en yakınlanna bile açılmayan, zekâsınm parlakhğından çok cddiyeti ile tanınan ve hedefine ulaşmak için tüm enerjisini harcayan bir karaktere sahipür. İngiltere'de «bu ülkeyi kim yönetecek?» gibi bir sorunun ortaya çıkması ya da «Kızılların» sızdığı sendikşların hükümete baskı yapmaya kalkışmalan ona imkânsız gibi gelmekte idi. Fakat Başbakanın bugün içinde bulunduğu çıkm=ıza düşmesi ''sin;n çok yanlış kararlar aldığım gösterir. Heath her şeyden önce. madencilerin inatçıhğını ve mücadele azmini kiiçümsemiştir. Oysa bu madenciler 1972 yılında yedi hafta süren bir grevden muzaffer olarak çıkmıslardır. Üstelik gününıüzde tüm dünvayı saran enerji buhranı da onlara cesaret vermiştir. Öte yandan. Ingiltere'deki kriz. Heath'in ülkesi Ortakpazara girdikten sonra Avrupa'da oynamak istediği lider rolüne de ağır darbe indirmiştır Edward Heath, büyük devietlere karşı «bağımsızlık» politikasmı her zamar içip onaylaılığı Georges Pompidou'ya yaklaçmak için çaba harcamış ve Fransa ile yakın ilişkiler kurmayı başarmıştı Fakat içteki RÜÇİüklerle uğraşan İngiltere Başbakanı. Birleşik Amerika ile Avrupa arasında oynamak istediği uzlaştırıcı rolü bir türlü gerçekieştirme olanağını bulamamıştır. Heath'ın işçi sendikalan ile giriştiği savaşın doğurabileceği en büyük tehlike. İngiltere'nin Ortakpazar'daki «Statüsünün. yeniden söz konusu edilmesi olasılığıdır. Çünkü Îşçi Partisi. iktidara geldiği takdirde. îngiitere'nin Ortakpazara giriş şartlarının yeniden gözden geçırileceğini açıklamıstır. Edwaard Heath. bu seçimlerde İşçi Partisinin bundan önce halkta bıraktığı olumsuz anılara ve kendi ekonomik programının haklılığına güvenmektedir. İşçi Partisi lideri Harold Wilson büyük servetlerden vergi alacağını, v» mUlileş.tirmelere gideceğini açıklamıstır. Bu vaatlerine rağmen. Harold Wilson'iın tüm batı ekonomilerini tehdit eden enerji krizi karşısında Heath'ten daha başarılı olacağı şüphe götürür. Sosyal Demokrasi74 Şubat Ingiliz genel seçimlerine uzanan günlerin oiaylı geçeceği şimdiden belli... Birincisi, Maden işçileri, seçim kararına rağmen grevi ertelemediler. Buna karşı da Başbakan Heath, bir yandan «Komünistler» diye saldırıya geçti, diğer yandan sosyal güvenliğe değgin tehdltlere başladı. Bu arada Muhafazakâr Partinin sağ kanat lideri Enoch Powell'in seçimi boykot ettiği haberi bomba gibi patladı... Powel, Heath'i ard niyetlilikle suçluyor. Ama bir kısım yorumculara göre Powell'in asıl hesabı, Heath'in seçimde yenilmesini beklemek ve sonra taze bir EÜÇ olarak partinin başına geçmek... Ama önemli sorulann başın da gelen konu da bu zaten.. Seçimi kaybedecek mi Muhafa zakârlar ve Heath? Kamuoyu araştırmalanna bakarsamz, Işçi Partisi yüzde 3 4 oranında daha fazla tutuluyor. Ne var ki, seçim sonuçları üzerine kumar oynatan bahsi tnüşterekçüer, Muhafazakâr Partirin zaferıne yatınyorlarmış paralarını... Kısacası ekonomik buhranin ortasındaki Ingiltere'nin, kaderi de askıda... Bütün bu gelişimlerin arasında, bir Sosyal Demokrat kuruluş olan Ingiliz Işçi Partisinin «Seçim Bildirgesi»ne eğilelim. Bildirge. 11 Ocak'ta kaleme alınmış ve geçen hafta içind'e resmen açıklanmıştır. 1974'iin Ingiliz Sosyal Demokrasisi, ülkesi için önerdiği düzen değişikliği programında, öıetle şöyle diyor: • Ingiltere'yi içine alan siyasi ve ekonomik krizden kurtarmaya hazırız... Derine Inen sorunları, derine inecek çözümlere bağlayacağız. • Ekonomik kriz, ulus için ödemeler dengesindeki açığı, artan borcu ve değerini kaybeden parayı ifade etmektedir. Muhafazakâr Parti iktidarda kaldıkça da, sorunlar daha ciddîlesecektir. • Bunalım arttıkça, toplumun yoksul kesimlerinin meselâ emekliler korunması önem kazanıyor. Bunalımın tabiatı, önerdiğimiz yapısal değişiklikleri âcil kılmaktadır. • Petrolün en istifadeli biçimde kullamlması için tedbir alınacaktır. Bunun için öncelikle kömür endüstrisi yeni bir yapıya kavufturulacaJtfır. . . , Kuzey Denizindeki tabiî gaz ve petrol kaynaklarının millileştirilmesi ile yetinilmeyecek, ayrıca bunların üretimi ve dağıhmları da kamunun iştiraki ile hükümet kontrolünde olacaktır. Bu kaynakların da, diğer hükümetlerin ve çok uluslu sirketlerin hakimiyetinde kalmasını kabul edemeyiz. Trafik sistemi de degişmeli, kara yoluncfan demiryoluna geçiş sağlanmalıdır. Bunun İçin, demiryoluna, metroya büyük yatırımlar gerekiyor. Kamu ulaşımında özel araçlardan mümkün olduğu kadar az yararlanılması için otobüslere de ağırlık verilmelidir. • îşçi Partisi, îngiltere Ortakpazar anlaşmasını yeniden ele alacaktır. Ortak Tarım Politikası, Topluluk Bütçesi, Para Birliği gibi konuları gözden geçirilecektir. Avrupa Ekonomik ve Para Birliği uğruna, Ingiltere'deki işsizliği arttıncı zorlamalara karşıyız. Bu konular yeniden görüşülebilirse, kararı bir seçim ya da referandum ile, Ingiliz kamuoyunun onayına sunacağız. • Sosyal adaletin artan ekonomik buhrandan zedelendiğini görüyoruz. Bnnun içirk, yaşlılık, hastalık ve işsizliğe değgin sosyal güvenlik ödenekleri arttırılacaktır. Temel hizmet ve mallard'a sıkı bir fiyat kontrolü uygulanacaktır. Mahallî otoritelere kiraların dondurulması için yetki verilecektir. Ayrıca, gelişme İçin gerekli toprak kamu mülkiyetine alınabilecek, arsa spekülasyonu önlenecektir. • Gelir ve servetin dağıllmı ele alınacak, yıllık bir servet vergisi ile buna benzer vergiler ihdas edilecektir. • Gemi yapımcıhğı, liman hizmetleri, havacılık endüstrisi gibi dallar kamu mülkiyet ve kontrolüne ahnacaktır. Ancak 7arar eden endüstrileri, millileştirme kapsamma almayacagu. • Dış politikada, Birleşmiş Milletler idealleri, insan haklannın geliştirilmesi. hukukun üstünlüğü, anlaşmazlıklarm barışçı çözümü ön planda tutulacaktır. • Yardım, ticaret ve kalkınmada, iç ve dışta eşitliği öngören köklü değişiklikler yapıla caktır. Bonn, Iran'a bin Leopard tankı satıyor B Almanya'da İKt ÜLKE ARASINDAKl ANLAŞMA, BONN HÜKÜMETÎNİN 2. DÜNYA SAVAŞINDAN BU YANA tMZALADIĞI SILAH SATTM ANLAŞMALARININ EN BÜYÜĞÜ. HAMBURG Almanya ile İran arasında İkinci Dünya Savaşından sonra en büyük silâh ihracatı anlaşması imzalanmıştır. Uzun dönemi kapsayan anlaşma daha çok savaş malzeme ve teçhizatına yönelik bulunmaktadır. Anlaşmanın maddelerinden öteye, en önemli yanlarından biri Almanya'nın NATO üyelerinin dışında hiçbir devlete silâh yardımında bulunmaması ilkesinin, bu anlaşma ile bozulmakta olduğudur. Iran Savunma Bakara Yardımcısı General Hasan Toufanian sekiz gün süreyle Almanya'run bütün silâh fabrikalannı dolaşmış ve ziyaretin sonucunda Almanya'nın îran'da askeri savun ma fabrikaları kurması kararlaştınlmıştır. Bunun yanısıra, 150 îran subayınm Darmstadt'ta Yüksek Askeri Teknik Okulda eğitim görmesi kararlaştırılmıştır. B İngiltere'de durum 1000 Leopard tankı îran ilk anda 1000 tane Alman yapısı Leopar. tanklanndan istemiştir. Bunun yanmda 450 tonluk denizaltılar da İran'ı ilgilendirmektedir. Fabrikalann kurulmasından önce. îran sözü edilen silâhlardan satın almak istemektedir. Yapılan anlaşmaya Eöre, İran'da fabrika kuracak firmalar şunlardır: • MAN lirmasının bir yan M LONDRA tnsiltere'de grevde bulunan 269 bin kömür madeni 1/ işçisi, grevi durdurmalan için zengin iş adarrüan tarafından madencilerin istediği zammın karşüanabilmesi için 2,5 milyon sterlinlik özel bir finansman fo nu kurulmasını öngören teklifini oybirliğiyle reddetmişlerdir. Adlannın saklı tutulmasını isteyen iş adamlan, greve son vermeleri halinde grev yapan işçilere dağıtılmak üzere 1 marttan itibaren ücret uyusmazlığı çözüm lenene kadar günde 100 bin sterlin civarında ek ödeme yapabileceklerini bildirmişlerdir. Kömür madeni işçilerinin bağlı In^ltere'de kömür madeni işçüerinin grevi. (Fransız karikatürü) bulunduğu Kömilr Madeni îşçileri Sendikası Yönetim Kurulu dün yaptıkları toplantıda iş adamlarından gelen teklifi reddet tiklerini ve «Grevin devam ettiğini» açıklamışlardır. Sendikacı lar, ücret uyuşmazlığı konusunLON'DRA Ingiltere'de bir şirketler bu sınırlar icinde kendi ! da üçüncü kişilerin tekliflerini satış fiyatlarını saptayabilecek ' degil işverenle anlaşmaya var litre benzinin satış fiyatı, önceki ] mak istediklerini bildirmişlerdir. gece yarısından sonra yüzde 20 lerdir. kadar bir zam görerek yaklaşık Bu arada öteki petrol ürünleri 3.60 Türk lirası olmustur. ve özellikle parafın fiyatlarda da j Özel sektörün çıkarı değişik oranlarda artış olacaktır. , Îngiltere hükümeti, dağıtım Teklifi, Londra"nın en büyük Hükümetin bu kararı, büyük j ticari firmalarından biri olan şirketlerine, satış fiyatına galon şirketlerin, Arap petrolünün fi i London Mercantile Corp.'m baş başına 2.40 Türk lirası kadar bir yat satışları nedeniyle öne sürkanı Brandman sendikaya iletmiş zam yapma hakkı tanımıştır. dükleri isteklere bir karsüık ol ; ti. Başbakan Heath'in başkanlığın 1 Belirlenen bu fiyat tavan olup maktadır. (aa.) daki muhafazakâr hükümete yakın bir kaynak da, özel sektörün kendi çıkan için böyle bir planla ortaya çıkmasırun, ilerisi için kötü bir ömek olacagını söylemiştir. Ingiltere'deki maden işçileri, özel Pnom Pen sektörün uzlaşma önerisini reddetti bombalandı: HÜKÜMETE YAKIN ÇEVRELER ÖZEL TEŞEBBÜSÜN 2.5 MİLYON 140 ölü, STERLİNLİK FON KURULMASI ÖNERİSİNİ ELEŞTİRDILER.. 46 yaralı var tngiltere'de benzinin satıs fiyatına zam yapıldı BONN Kamu hizmetlerinde çalışan 2 milyona yakın isçinin başlattığı genel grev büyük bir hızla bütün ülkeye yayıhrken, bir çok şehir ve kasabada günlük hayat felce uğramıştır. Eyalet ve Şehir belediyeleri adına hareket eden Federal hükümetin Pazartesi günü yaptıgı ' ı 10'luk zam teklifi. sendikalar tarafından reddedilmiştir. Kamu Hizmetleri. ülaştırma ve Trafik işçileri Sendikasının Başkanı Heinz Kluncker, °o 15 zam isteklerinde direndiklerini ve bunu elde edinceye kadar da grevi sürdüreceklerini söylemiştir. Sendika Başkanı bununla bePNOM PEN (Kamboçy») Asi kuvvetlerın pazartesi gü raber müzakerelerin kesilmediği nü, başkent Pnom Pen'in gü ni söylemiştir. Otobüs, tramvay ve metro perney mahallelerine karşı açtıkları topçu ve roket ateşı sırasında sonelinin başlattığı greve Pazar140 kişinin öldüğü ve 46 kişi tesi günü temizlik işçileri de kaniıı de yaralandıgı açıklanmış tılmıştır. Grev nedeniyle birçok şehirde, tır. Pnom Pen'deki hastaneleri do halk işine yaya gitmek zorunda laşan gazeteciler, yaralı sayı kalmıştır. Bonn'da ise, Başbakan Willy sının resmî açıklamada verilen rakamdan çok daha fazla oldu Brandt. kabinesini dün sabah gunu ve en az 100 kişinin ağır olağanüstü bir toplantıya çağıryaralı olarak yattığını söylemiş mıştır. Brandt'ın, kendi Sosyal Demokrat Partisine en büyük des lerdir. Şehrin meskün bir mahalle teği sağlıyan işçileri tatmin edisine karşı açılan baraj ateşi sıra ci bir çözüm yolu bulmaya çalış sında çok sayıda ev tamamen tığı sanılmaktadır. Grev sadece Hamburg ve Breyanmlştır. Kamboçy» Yüksek Komutanlıgı, ölenlerin büyük men şehirlerini etkilememiştir. bir çoğunlugunu kadın ve ço Hamburg'ta, bütün ulaşım hizcukların teşkıl ettiğini ve en az metleri özel sektörce görüldüğün den otobüs ve tramvaylar nor10.000 kişinin evsız kaldığını bil mal bir şekilde çalışmıştır. Bredirmiştir. men'de ise, Belediye, işçilere 'n Kızıl Khmer birlikleri, şeh 12 zam vererek meseleyi tatlıya rin güney mahallelerine 73 top bağlamıştır. (a.f.p.) mermisi ile çok sayıda 122 mm. lik roket yağdırmışlardır. KAYIP Ege ÜnıversitesinGazeteciler, başkentin şimdi den aldığım 19737* geçerli şebeye dek böylesine agir bir şekemi kaybettim. Yensini alacakilde bombardıman edilmemiş ğırodan eskisinin nükmü yoktur. olduğunu belirtmişlerdir. Bölent Orcunuı TRABLUSGARP Baraj ateşı iki saat sürmüştür. (a.a.) (Cumhuriyet: 1267) pazartesi gecesi, üç (DIŞ HABERLER SERVÎSİ) kuruluşu olan Motorenun<J Turbinen Union Leopar • tanklarının fabrikalarını kuracak, tank motorlarıru imâl edeoektir. • Nürnberg Diehl fabrikası tank paletlerini imal edecektir. • Düsseldorfdaki Metal fabrikası 120 milimetrelik tank topları yapacak, sonra bunlar Leopardlara uygulanacaktır. LE MONDE Kaddafi, 3 ABD petrol şirketini millîleştirdi Libya'nın Amerıkan petrol şirketini beklenmedik bir şekilde devletleştirmesi, ülkenin kuvvetli adamı Albay Muammer Kaddafı'nin, kendisi ni sağduyu ile hareket etmeye davet eden Başkan Nixon'a ver diği cevap olarak yorumlanmak tadır. Trablusgarp'taki siyasî çevrelere göre, Kaddafi, pazar günü Başkan Nixon'dan kendisino irelen bir telgTafa, bir gün sonra «pazartesi», cevap vereceğini söylemiştir. Kaddafi'nin cevabî mesajmın, devletleştirme kararı nın ilânı olduğu anlaşümaktadır. Libya Devlet Radyosu, «Texaco», «Asian Oil Company of California» ve «Lipyan Amerıcan Oil Company» haklannda alınan devletleştirme karannm derhal yürürlüğe girdiğini belirt miştir. Libya'da günde üretilen 2 mil yon varilde sadece "« 5 söz sahibi olan bu üç şirketin devletleştirilmesinın, Washington'daki Enerji Konferansmın açılı şı ile aynı güne rastlaması mak sath bir hareket olarak görülmektedir. Libya, araltk 1971'de «British Petroleum» şirketini ve geçen yıl aralık ayında da, «Nelson Bunker Hunt» petrol şirketini devletleştirmiştir. Halen ülkede faaliyet gösteren üç yabancı petrol şirketi bu lunmaktadır. Bunlar günlük üretimi 250.000 varil olan Esso, 127.000 varil olan Mobil ve Oasis petrol şirketinin «şemsiyesi» altında ham petrol üreten Shell' dir. <a.f.p.) Sona erdi öte yandan, Tren Makinistleri Sendikası uygulanmakta olan R,,.. UtÛB! kBI,,p, lt |WI *)im , since son verilmesini kararlaş; tırmıştır. Sendikanın bu karan, slyasî gözlemciler açısından Harold Wilson'un büyük bir basarısı olarak kabul edilmektedir. Isçi muhalefet lideri, Detniryolu trafik düzenini haftalardır bozan sendika yöneticilerine res men bir çağnda bulunarak greve son verilmesini istemis ve bunun kamudaki etkisinin îşçi Partisi davasına zararlı olabile ceğini öne sürmüştür. (a.f.p.) Tedhişçilerr kaçırdıkları basın kralının kızının bırakılması için California'daki yoksul halka yiyecek maddesi dağıtılmasını önerdiler BERKELEY. (Caüfornia) Basın kralı olarak bilinen Randolph Hearst'ın kızı Patricia'yl kaçıran tedhişçiler dün Hearst ailesine gönderdikleri bir mektupta çok ağır şartlar ileri sürmüşlerdir. Mektupta, genç kızın serbest bırakılmasının sağlanması için ailesinin, California'da fakir, yaş lı, ihtiyaç içinde olan bütün vatandaşlara 70'er dolarlık yiyecefc maddesi dağıtması istenmektedlr. Pederal Sosyal Yardım Komitesinin kayıtlarına göre, Califor nia eyaletinde, tedhişçilerin belirttikleri şartlar altında yaşayan 1,9 milyon insan bulunmaktadır. Buna göre, rehinenin serbest bırakılmasmın sağlanması için 133 milyon dolarlık bir yiyecek maddesi dagıtılması gerekmektedir. (aa) Atina'da üniversite öğrencileri dersleri boykota çağrıldı ATtNA Diktatörlük aleyhtan Yunan öğrenci Birllği, geçen 1620 kasım günlerl Politeknik Okulundaki olaylan anmak için 1620 subat günleri derslerin boykot edilmesi yönünde bir çağnda bulunmuştur. Öğreınci örgütü, Atina'daki ya bancı başına dağıtılan bir bildirisinde «Cuntanın baskılarını ve tedhişi protesto» etmek içüı yapılan boykotun arnacının, tutuklamalan durdurmak. sürgünleri iptal ettirmek ve tüm akade mik özgürlüklerin yeniden tanın masmı sağlamak olduğunu duyurmaktadır. (aa) Tunus'un eski Dışişleri Bakanı yargılanacak TUNÜS Eski Tunus Dışişleri Bakanı Muhammed Masmudi' nin «Hükümet poütikası ile bağdaşmayan disiplinsiz davranışı» nedeniyle yargılanacağı belirtilmektedir. (LTI) ilçgiyim rengiyle, deseniyle, biçimiyle size özel,, yalnız sizin zevkinize göre olandır. İçgiyim teninizin üzerine giydiğiniz herşeydir, çamaşırdır, gömlektir. İçgiyimdir üstüne giyileni gösteren, kişiliğinizi belirleyen içgiyime verdiğiniz önemdir. Kom bunu bildiği içindir ki size özel bir içgiyim anlayışı getiriyor. Kom bunu bildiği içindir ki Amerikan teknolojisiyle Avrupa zevkini kendine özgü büyük titizlikle birleştirdiği eksiksiz bir içgiyim koleksiyonu sunuyor. Kom bunu bildiği içindir ki "Önce Kom Giyilir'V Zeynep ERİM ve Erbil GİİLEÇ ıişanlandıklarını akraba ve dostlarma bildirirler. Ataköy 9.2.1974 Mehraet BARLAS (Devamı 1. sayfada) 1974 cluru lunzm Cumhuriyet 1250 ^•••••••••••••••••|MllllalllHlllnınr4 yurd içi.yurt dışt • Oğlumuzun doğumunda • ; Rösterdiği başan ve alâka İ • dan dolayı • • Doktor j TESEKKÜR j japonya VE dünya turu gezi programlanmz isteyenlere dertıal gönderlHf Beyoğlu İstiklâl Cad184. İst Tel: 44 54 09 .44 8128 . 4919 42 Cumhuriyet 1253 j Fahamet j MADENLİYE TEKSTILVE KONFEKSİYON FABRİKALARI Radar Reklftm: 1541243 j ve Erez KHniğindeki bütün I vardımcılanna teşekkürler • ederız. • Serra ve Erol Akpolat • Cumhuriyet 1255 4iınııımmımHmmnmmım