Katalog

CUMHURtYET 2 Kasım 1974 lkemız de ortava çıkan son olavlar ve Batının tutumu üstune dtşunlermi beliıtmek ıstıjorum Roma lmparator'ugunun d"vamı olan Batı her jonaen ılerlemışse ne onun oour uluslark baskı yapmak huyu verlı yeriniedır Dunya\ ı egen enlıgı altma aıan Batının sömürgelerdekı lulumierinı savmRya vetecek verımız yoktur Ingllızlerın Hındıstnn > e Çm de Almanlârın sörnurgelennde halk toplulUKİarına gelışıguzel ateş açtıklan Belçıkalılaı n en küçufc ceza olarak msanların burun ve ^ulaklarını kestıklerını soj.emekle \etıneceğız Bat lilarn an ırk efsanesı uvaurarak otekı ulusları bır ham madde gıbı kJİlandıklan oıhnmektedır Bmılı Asva ve Afrlka ı.ıuslarını barbar sayar kı Avrupanın yerle<m« tanhı Batı toplumunun çoğunun Asya dan ve bır kısmımn da Afnkaoan geldığıni gostermoktedn lj.garhğın kaynagı ıse Anadolu Orta ve Lzakdogu ıle Mı sır dır \unanlıl£.r hakkında Batının dunku ve bu gunku şımartıcı tutumu hepımlfcce bılınmekredır Batılılarca Bırıncı Dunja Savasmdan sonra da Trax>a ve Izmır Bolgeleı Yunanluara ıh<=an edılmışse de kurtulus S8.vaslarımızla bu onlenmıştır Bu satırlan ja?ma zorunluğunu duvduğum gunlerden bır süre once Kıbrıs tak Turklere msanlığı utandıracak zulumler vaDılmıştır Bu zulumlere Batıhlann gozlerım ıtaoıd klannı goruvoruz \unanhlar Amerıkalılara hakaret edıjorlar '^ATO'nun »sken cephesmaen cekıl'yorlar ^ e r ı k a n elçısını olduruvorlar Butun bunlara ragmen "iunanıstan yardırr. gordugu halde, Türkiye'ye japılan askeri yard miann kesılmesı ıç n kararlar ahnıvor Bız ATıenkalılarm DU tutı mihnm, Yunanlılara karşı beslenen sevgıye oniarın demokratık bır \ola gırmelenne bağla\,arravız Bunda \ <\TO ve Amer ka stratejiSinm buyuk etkısı vardır kı bu Konu\a bıraz dokunacagız. Ü OJaylar ve Düşündürdükleri Fahri BELEN Em General Eski B«k»n retmekle yetını>ordu Hukumet dış polmkada A.merıkanın Msı halme geldı Dunyada b«gıms zlık onderi Olan Türkıv* bagımsızhk Içın kan ddken C«««ylrlllere karşı Frsnsft"ntn r»nınd« ver aldı Bandung Konferans nda da Batı zulmunden jen' kurtulmuş olan uluslar karşısında B«tılıların savunmasını japtı Işte bu yuzden tarafsızl«r ve tslarn âlemindekı mbarımızı da yıtirdılt GericiTğe Taviz ve Sonu AT \TURK Umü2ün ölumünaen sonrt devnmlerüen, bâjımsıtlıktan odün ^erme döneml baş'adı Dini sıyasete alet etrrek iktıdara gelmer'n çıkar volu oldu Mesrutıvet ıeıımı bağiaz lık partızanlık yuzünden dejenere olmuştu Dentokratik rejim Oe »ynı nedenitrle votlasıp sojsu?laştı Gaçml»te 31 Mart olaymı çııtaran Derv\$ Vahdett asilmı$tı Demokratik dönemde ıse Dervış \,ahdetı Vanietı nm yarjımcısı Kunçu ve casus c aıdi Nursı daha oncekı adıvlf Kurdi goklere çıkarıldı Polıtıkacılar dını poittikaya tıet ederlerken bır dın partısı ortaya çıkarak Darlamentorrnızda onfmh bır yer aldı Bu çıkış dını polıtıkanın vasi'ası vapan polıtıkacıların vuzlerıne atılan bır şamaıdır Kurtuluı Savaşımızda hllatetın Kdra kuvvet lerı padışah ve halıie \anlılar bızı arkamızdan vurdular Böylece dökülen karde? kanı duşman cephe>!inde doktugumuz kandan fa*ıa oldu \e sa vas ıki yıl daha bu yüsden uzaaı Kurtuluş Savasımızdan sonro danı nalılecıkr tekrar ortada belırdıler Bu>un dunva ATATt RK vonetımın^n yık lacagım sandı I aıı«dnne Konleransının kesilmesı ve uzaması BTtılıltrın memleketımızde bır ırtıca olacagına ınanmaların dan ılerı geldı Konferansda m<sakı mıllı sınırla rmdan bıraz fedakarhk vapılması K, durumun tehlıkelı bır hal almasından ılerı gelmi6tır Daha sonrakı gencılık çalkantıları ıç ve dışdakı du$marüarımıra uzun süre umut kâynagı oldu Bugün parlamentomuzda önemı btr yer tutan $enatçı partı de Türk devrlmlertnı vıkmak ve $eriatçı blr yönetlmın duzenını kurmak ve yürütmek amacındadır önemli hi, Tamanda hU ktlmet bunalımı varatilmıştır Cel&l Bayar'ın 37 Mayıs thtllftline ate? püsktıren ve ihtllâli t»rihimi«deki KABAKCI isya nına ihtllftll vapan orduyu acgın Yeniçerilere benzeten vazılan ordumuz Kıbrıs'da zafer ka zandıgı bır sırada yayınlandı önce yazılan ya zıların j ayınlanmas'rnn bu «amana rasnaması onun ıçm bır talıhsızhk olmuştur 12 Mart Muhtırasının esrar perde^ı henuz kaıkrrdmıştır Bu muhtıra, anarşlk duruma son verılmesını ar^asdnm ongo ılgj retorn ları ve devrım kanunlarını uygulayacak bır hükıi m e ' n demokratik kurallar ıçmde te=kı!inl ıstt vordu Mııhtırayı ımzalavanlann başmda, Aka demıde ogrencım olan Genel Kurmay Bafkanı olmak üzere sevdıglm Orgeneraller vardı Bu nâzık durumda onlan uyarmak ve polıtıkacıla nn tazağına duşurmemek ıçm «Ordu ve Polıtı ka» adlı kıtabımı yazdım Bu kitabın ba$lıca başlıklan şöylevdl Ordu alet olmamalıdır Hal ka karşı kullanılmamahdır Ordu zabıta gücıi değıldır Sıkıyönetım uzun surmemelıdır Ana yasa korunmalıdır Ne oldu' Arav a sa kuşa dbndıirtıldü Reformlar ıstenıldlğl gıb) yapılamadı Slta vonetım vıllarca uzadı Anarşıstler ve komunıst ler arasırda bır çok aydınlar fıkir adamlan da cezaya uğradı Bu bakımdan komunızm ve ınar<;ızm uzerınde bıraz durmak ısterım Komunızrn baskılarla onlenemez O daha zıvade ıç ve dış baskılara ugrsvan, zengmleşen bır azınlık vanmda çoSıınluftun fakırleçtığı yer lerde etkısını gostenr Bttıhlar komunınrıden sosyal adaletl lşçi kanunlannı getirmekle korunabitdıler Gerıcıler kendılerıne karşı her duMincevi komunıstlıkle suçluvor Komünızmın bır dus manı da sosval demokrasfdir Halk Partısı rıalk cı devrımrı \p devletçı nıtelıgıyle sosval demok rat bır oartıdır Ancak bu nıtelıklerinden uxak la<!tı?ı gibi sotaıluk damgasını almaktan da ka çınmıştır O buetln demolratfk «ol bır oarti ha Üne pelmisttr Bugün vaşadıjhmiz şu d'inerrde Skandinavlar sosval demokraslnın en güzel or negıni Nrdilderini partızanlıkta daha ileri giderpk demagojiye saptıklarını gorüvoruz Bugunku p'at formda gorunenler sağcılıkla ıftıhar edlyorlar Batı df sagcı partılerın çoeunun, dını polıtıka va alet etmedAlerını gördugumuı halde, bızım kıleı henUz bu yoldan aynlmamişlardır Onlann t>on zamanda kendılerıne mılli adını verdıklermı sagcı partılerle bır mıllı bırlık kur mak ıstedıklerını de goruvoruz Ha'bukı şerıat çı ummetcı fasıst dısa baglı kısılerin bURunkü anlama gore kendılerıne mıllı adırı vermelerı gtnançtur On'ann mernieRetin en nazi» zama nmda hukumet bunalımı varatmalan da ulusu muza acım?dıklarmı çostenr Devlet adarrlı kıtlıgının bır oelırtıâl de şudur ki, muhalıf taftcı partı lıdeflerl 95 yasındakı es i ı Cumhurbaşkanınm aolşe^ ne sığınfnak ıstea ler O bov e bır hderlıaı kabul etrremekle ısa betll bir rmrekette buiundu Bihndteı çîbı Birlesmıs Mılietler Kurulu 1945 yılında vabancı b'r devlet'n Kıbrıs a mudahale «ını reddetmıştı Inonu de ıkılı bır anla^ma ıle Amenka'dan aldıgı sılahlan amacmdan ba^ka b'r \erde kullanmamavı kabul etmıştı tnonü' nün küçtık bir mtıdahaiesl uzerıne Amenka Ba$ kanı «ert bır ıhtar vapmıştı ButUn bu engellpr karşısmda venı hUktimetın cüretli bir Sararla Kıbns'a müdahalesı ve silâh lı kuvvetlerimısın başarısı her vonden takdıre lâyıktır Bü savaşı K'bns'daM TUrkleıi kurtar mak kaddr ikmcı kurtuluş savaşının basl&ngıcı savabilirıı Partilerin de bu durumu desteklemelen gonullere ferahlık vermıştır Ne var kı savaç başarivle lonuçlandıkt&n sıyası goruşmeler başladıktan sonra hükümet eleştır tufanma rutulmuş ozellıkle bır lıderın vıkıcı elestırılerı Yun"nlılara cesaret vermıştır Demokrasılerde herkesin hlikumeti elestırme haklaıı vardır Ancak savaş zamanlarında düsmana umut verecek eleştirilerden sakınmak yurt severlık geregıdır En çok ekonomı ve enflâsvon konusu ele ahnmak'adır Ekonomık durumda bır bozakluk varsa bunun kökü geçmiştedir. Yenı hukumet bunu düzeltmivorsa ortaya vnvar lak sozler atmaktan ziyade vol gösterici, dtızel tifi duzenlevici flkırler çareler ortaya koymak gp p >r Bılmdlftı gibt « ı fensln devletlertn bıle p >nomık duzenı sarsılmı^tır Bu genel duru mun azgeh<;mı<; olan memleketımızi de etkılevecegı ku"=kıısuzdur Türkıve'nm kuçuk capta bır savasa gırdıgı de gozden uzak tutulmamalıdır Savas deftll savaşın kokusu bıle ekonomivı tar sar Savasa giren zaler bekleven bir ulus fedakâr lıklara hanr olmalı ve bunlarc katlanmalıdır Örnejhn Sakarva savaşmı kazanmak ıçın sava şa yarayan canlı cansız ne varsa bunun "o 40'ının alınflıftmı hatırlatmak ıstenm ÎCtede bulunduftumuz hUkümet Dunalımı her halde düşmarun umudunu artırmiîtır Bu durum surerse Kıbrıs sorunu önce oldugu gıbi vn!1arca sürer Eger bu tutum dahs v o t u n l a s ^ sa davayı kavbetmemız olanagı da ort«ya çıka bilir Benim elımden gelen bırkaç sayfa içinde duvprularımı belırtmek ulusumuza başanlar diiemekt«ı ıbarettır Sorumlu polıtıkacılanmızm tarihin acı eleştırısmden kendılenni korumalannı candan dilerım Yüzyılı Yitirmek.. Î962 den b«$lıyar»k 1973'e ul*îâr> 10 yıllık TürkUemn ortaltma kblkihma hıaı OBdur Aym Afr nemde nufu« artı«;ı cfa vurde 3 e \akın bır hız tutturmuştur Bunun sonucunda 1972 yılında klsı başına dusen ulusal »elır 364 dolar duzeune ula^abılmıstır Eğer onumuzrlekı vıllarda bır »ttlım yapamazsak ve aym boıuk dttıenle ivnı kalkinma hızı «öre|elirB« 1M7" ds ki«ı ba<ma rtü«en ülucal «elirimız »*0 dolar, 1995te 97f) dolar olacaktır Demek kı Turki\e 20 vuzvıl «onunda voksulluktan kuftulamn dcak 21'inci vüıvıla »I geh$mıj bir topium olarak «ıreetktlr Çtınku voksulluk g5recelı bir kavramrfır Iflfı2 rie ulkemızde adam başına düşen ıı'nsal gelir 243 rto'arken bız voksulduk 1972 de bu sayı 364 dolara çıkmı«tır a"ia uvesi bulunduâumuz dunvava gore \ıne vok^uluz Hatta aradan geçen 10 yıl «ure«ınde komşularımız v# uveeı bulunduSumuc Batı bloku ulkelen bıtclpn dahg hı»!ı kalkındlklan ıçin »ramt»d«ki mesafe açılmi'î gen kalmıslığımu artmıştır Yuruven insân, kofsn ınsana ffdre eerl kallf BuıtOnkü dünv«vB gbr* değıl Turkive'nın dunune bakarak yapılan kıvaMamalarla ivimserlige kapılmak, aldatıcldır DÜne orarvla kalkınmakta ama çağdas (funyava oranla gerı kalmaktvız Kuçuk bir örnekle «omutlastıralım bu gerçegı: Ulkemızde bueun televizvon yavınlan gıderek genıslemekte her gun gasetelerde «tekni8i«ı »Ort harikası» venı televızvon araçlarının reklâmîarı göfulmektedlf. Kov kahvelenne dek televızvon gırmıştır, gecekondularda televizvon antenlerı go'ulmektedır Bu gorunume bakarak Teltvısyon koylert dek yayildı kalkımyorui, dıvebıllriz. Dune ofanla bu yârgıda btr gerçek ptyı da varflır, ama çaftda» dılnyanın ve ülkem«İB otekı «erçeklerlyle karsılaştirdığımlz zaıtiarı VaraeaŞlmız «onuçlâf ne Öİ9caktır' 1961 vılında îran'a gıttıgım zaman Tahran'rfa beş altı vıldan beri yayım vapan televizvon vardı Bu«un trtn'dn blrkaç kâneldan vavın Vipılruiktadır. E«kı Belçfka Kon«o»u ve bugıınkü K!n»8»«'rta yapılan Dunyt Bok» Bamp!vona«ı i<e butün dünvaya televızvonlaytntıtılrtl» bBvlere Mobutu KatiRo«uvla Atstörk THlrkiye<!i Tracınrta Oıclri kıırulmu^tur Gerçekte Turkıve'de televızvon yeni bır sömürünün çarkını çevıreoek bır duzeile kurulmuştur Şöyle kı Devlet televızvon vavım merkezıni kurmuş ama televizyon alıcılannın montat v» satı«ını özel sektör» bırakmı$tır. Dünyanın her yanınden ülkeye el atan çok uluslu kumpanvalar da ulkevı Utlı blr televizvon psısannâ cevirm1»lerdir Bunlar yerli aracı şirketler elıyle televiryon altmsi montafı ve pazarlaması vaDmaktadırlar Ovsa Devlet televlevon yayım merkezlertni kurdı8u (ribl ki herhslde bu merkezleri kurmak alıcı vapmafctan daha eor bir istir televiryon alicılan Urntimi icin eddt blr olanlamavl» bu lii vürtltebilirdl Plyuada vaktivle otomotıv kesimlnd» görUldUftü flbl blr keşmokes alıp vUnlmezdı TOrtrtye sanM eok «ensm Wr Otktvmls (rfbi gucunü har vun p harman savurmaktadır Cumhuriyet kurulalı 61 yıl oldu: 82'nci n l a Ama sanavılesen'«sdık özuür bır topium kuramadık Türkive'de tüm d§«let RilcO buriuva Ufetimme vönelmlstir Yanm vüzvıl sonra Cumhunvet kurumunu Padısahlı» fik nne karşı TCK Ifn'ıinoü maddesinln vasaklanjla koruvoruz Bu koruma ülkenin feodnl kalltımı teTnizievemedlftinı a<samadıgını eostcrmektedir Emekd •mıfı IdeOlolisini de TCK nun 141142'noi maddelemî* vasaklamışız Bu vasak lar çağdas bır torjlum olamadı*imızı endustnvı kuramadıSımızı saotamaktadır Bueun Türkive'de sadece burluva ideolotısi serbesttir «e Devlet ellyl» büfiuv* Uretmek volunda rüm devlst kSTT.nklsri harc*nm«kradır. Ama ulusal değil isbırlıkcı btırıuv. «mıfı urptılmı^t'r Yırmınci Yuzvıl kalkinma çagıflır Bu KSlkinma sure cınde uvdu burjuva stnrfının rtnctllultlnde bir kalkinma, şımdıye dek vervüıünde ertrtllemedl Bund»n ionra dt goru'emıyecektir Ve Türk toplumu uvdu burluva sınıtmın sıvası planlamasında hapsedılırse gelecegımız Basbakanlı gın resmı vavmlamda belırtıldıgı gıbıdlr l<W5'tp Bdam ba şma 97(1 dolarla dünvanın eo voksul ve aeri OlkpleriîMlen ttri olacaJtftr Tyıtıve 20'mcJ rüzvılı da vitırecelttir Bımım ıçındır kı uydu burluva sınıfının Türkıye'nln ğelecegını tesıttayân çembennt kırmak zon.ndavız. Akıl Yolu Gerek Giristeki Hatamız Atlar'ık Paktına yalvararak gudıgımızı bılıvoruz O>sa dünvanın ve Ortadoğu nun durumu Turkı\enm Pakt a alıııması ısteğırun karsı tar»( dan gelmesmı saglıyabılırdı Pakt a gırmek ıçın bazı koşullar ve istekler ilert surebilirdlk O za rran A'lantık Paktı devletlemle Kusva arasın da denızler tamponlar bulunüuğu halde Tuıkıven n ıkı yanındi Sovvetler t,ulunuvordu Bu dummda en azırdan Türkıve nın bogaz.arı savunacak veterlıkte sı'ah >a:dımı utemesı gerekırdı Bu konuvu o zamanlar kabırede ve sonra da Meclıs Dışışlen Komısvcnunda açıklam ?tım Amenka once kendı savunmasmı duşunmek te haklıvdı Onun Dogu ve Batı vanları Avrupa ve Asva k&ralarından veya uslerınaen savunulab.lırdı O sıralarda Avrupa da esaslı bır savunma duzenı kurulamadığı ıcın Htlantık cephesını Kafkasvaya kadar uzatmak do*ru olmıvabılirdı Bu nedenlerle Turkıje bn oyalamn ve raınan ka zanma alan sajıldı Avrupa ^ephesinın Guney • anında bulunan \ unanıstan Mora Yarıma^asıy le Akdenızdekı adalardan daha az kuvvetle savunabılecegı ıçm ona Tjrkıjeaen daha fazla önem venldı Asya cephesine onem veren Amerika burada gdzetip korumakla görevlendiği dev le'Iere ıse btitün varlığıjle vardım edlvordu Hükumetımız ise elme geç«»bılen nlmete şük Devlet Adamı Kıtlığı Monarsiler ve ollgar?(ler guçlü devlet adamı yetıştıremezler 1950 yılına kadar süren Mıllı Sef vöneti'nlni bir monarşl jjndan sonrakı • partı kurucusunun vönetıminl de btr olıgarşı s s yablllrlz 1960 lan sonra da tnonü, Bayar ve Menderes' in yarattıklan lıderler yer almıslardır Oysaki 11der anadan do^ar ve kendtsini vsratır Bu uençlerin dini po'.ıtikaya alet etmek usuiunU gelis SUÇ SEÇİM YÖNTEMİNDE Ml? OKTAV AKBAL Evet Hayır Memur Yazarların Sendikal Hakları urkıye Yazarlar Sendikasınm son genel kurul toplantısında, memur statUstinde ouiunan yazarların sendikal haklarına ilişkin önemli bir konuya degınilmiftir Sorun şudur Bılindigi gibi, Anayasanın 119 macide^ si memurlarm serrdılcalar* 1ay«r c l ^ malannı, 12 sayılı kanun hükmündeki kararnamenin 28 maddesi Ise, memuriyet dışmda kazanç getirici eylemlerde buıunmalannı yasaklamıştır Oysaki, 274 sayılı Sendikalar Yasası'nın 2 maddesi, «nesir mukavelesine göre eserini nâsire terketmeyi mes lek edinmiş bulunanlar»! ayrıca memur olup olmadıkları konusun da bir ayınm yapmaksızın işçl saymıs ve bu kımselere sendika kurma ve sendıkalara Uye olma hakkı tanımıştır Oyleyse, yururlUktekl yasal duzenlemeler açı sından, bir memur kışi'nin yapı tını yayımcıya bırakma yolu ıle gelir saglama olanagı var mıdır? Eğer varsa bu memur, Yazarla' Sendikası gibi memurluk görevi ıle ihşkisi bu lunmayan ve sırf yazarlann sosyal ve ekonomik çi karlannı kollamaga yönelık özel bir sendikaya Uye olabilir mi? I urdumuz ko«ullarına uvgun bir seçım vasası bulamı\oruz bır tuılu Hepsının aksajan bır yanı var Ne japi»k bo^j «emıçsuz, yarar'sıt îyı başlıyt*, ıyı gidıvor, derfcen bir de bakıvoruz çıkmaza glrmışız O guzel, o \ararl' seçım yasası bır anda baş duşmanımız kesılıyor Havdı venı bastan 1 Altkurullar başhyor partılerde çalışmava Meclis komısyonlan Basında yazılar bılım adamlarının gorusleri demeçler oneriler 1950 ye dek çoğunluk vontemı vardı O zamanın muhalefetı, yani Bayar lar Menderes ler, ille de oransal seçım dıve tutturmuslardı Bu aldığı o> oranında mılletvekillıgı elde etmektl Bır ılrfen yuzde kırk dokuz oy almışsan, karşı partı de vuzde elli biri elde etmişse hepsl elındcn gldıyordu CHP ıleri gelenlerı Gunaltay'lar, Erım ler, bu o n e n l e n reddettıler, çoğunluk yontemı ıvıydi, yararlıydı 1 Ama 1950 de CHP uç buçuk milvon oy aldığı halde dort mıhon oy alan DP den dortte bır oranda az sandalye elde ettı Klyamet bund'an sonra koptu Roller de değışıverdı Bu kez CHP muhalefetı oransal seçım jöntemı ı<;tiyor 1950, 1954 hatta 19o7 de seçım kazanan DP ıktıdarı ıse çoğunluk yontemini »avunuvordu 1 1960 a boyle geldık Derker. 27 Mavıs «beyaz ihtılâl.ı oldu CHP Kurucu Meclıs te kesin çogunluğu elde ettı Butun istedlklerım ger(,ekle5tırdı Seçım Komisyonu buvuk çoğunluğuyle CHP'llydı Oransal seçım \ontemı kabul edildi 1961 seçımınde en çok sandahevı CHP kazandı, ama Meclıs te çogunluğu elde edemedl Ortaklık hukumetlerıvle geldık 1965 e . Bu keı oransal vonteme rağmen AP tek başına Meclıs te çogunluğu aldı, hukumetı de kurrfu 1969'da aynı başarıvı gosterdl Böylece oıan,";al seçım kosulunun da blr partıvl tek başına iktıdar vapabıldığı anlaşıldı Bu arada ulusal artık da denendı l%t te «onra vazgeçıldı Ama 1973 te AP de CHP de Mech« te salt çognluğu alamayınca venıden yakınmalar başlddı bu seçım ja«asıvle hukumet bunalımlan sık sık kendını go'ternordu en ıvı«ı venıden çoğunluk yontemıne donmek j a da d'ar bolge yorktemını benımsemekti Bunu eski DP nın mırascısı olduğunu bildıren AP ortaya atıvordu. CHP ıse boyle bır şeye karşıvdı Seçım va=asında 8nemli degışıkhk yapılabılırdı, ama ozune dokunmadan Çoğunluk ya. da dar bolge yontemlerıne (rerı dtinmek y« da benımsemek soz konusu olamaz kamsındayım Ama bu seçım yasası da onemlı değışıklıklere ugratıimamal m ı ' Btr kez, seçmen yaşının onsekıze indırılmesi belırlı oy barajının konması başta gelen zorunluluklardır CHP oted^n üen onsekiz yaşındakılere oy hakkı tamnmasını savunur A P ıse şund<hk boyle bır onerıje katılmıyor Ikı partı bu Konudt bırleşırlerse, başka degışıklıklere de gıdebılırler Oransaı seçıro yöntemı degıştırılemez, ama ya ülke olçusunde va i a üler fclçü. sunde bır oy barajı konulabılır Bırçok Batı ulıteler ndı gonııen bır durumdur bu Genel seçmen oy'unun yılzae beşmı va da yuzde onunu alamayan bır partı hıç mılletvekıli çıkaramaz Boyıece buyuk partüere bır ayrıcalık tan nır Bır ilde seçmen oyunun yuzde beşını onunu alamamış bır partı o ilde barajı aşamamış sajılmalıdır Boyle bır durum trtlcUk parvlenn ortadan ka>bolmasına yol açabılır, ama bir sürü kUçük onemsız, otekılerden kesın bır duşıince, inanıs aynlığj da bulunmayan partırun varlığı da gereksız değıl miıiır Buna karşı çıkanlar Turkıye de kurulması dusünıllen sosvalıst partılere de yolun tıkanacağını ıler: sürerıer Sosvalıst partılerın her zaman yuzde beşın a'tında oy alacaSını kabul etmek degısmez bır durum saymak değıl midır bu* Kuçuk, onemsız sosjalıst partılerın çıkarocağı bır ıkı ırtns'icı Mec lıste vararlı ne vapabılır' Hıç Ovsa solun çeşıtlı eğılimlerını bu'uk guçlu bır partı ıçmde bırleşmeve ıteler Döylt bır gerçek Belkı bır ıkı seçım, barajı asamaz va da 'or.ukıa asar ama b'r gun o barajı aşacak duruma pice ulaşti ırn ıktidara adav olur bırden bıre O zamana dek sola açık vakıp t»rtılerı desteklemek en akıllıca, en zekıce bır davranıs ıımaz mır Seçım yasasında değışıklık gereklı Bunu herkes kabul eafyor \ma nasıl' Bır kez daha bu konu ıcamuoyu onündedır Başarısızhklanmızın çıkmazlanmızın tek neden. seçim von1 temı mıdır" Kusur sadece secım yasasında mıdıı? Burası da ayrı konu, hem de tartışüacak bır konu Y MEMUR YAZARLARIN, YAZARLIKTAN GELÎR SAĞLAMAĞA, BİZCE, YASAL OLARAK HAKKI VARDIR BÖYLE OLUNCA OZEL BÎR SENDİKAYA DA OİREBÎLİR lara gırmelerının yasaklanması, h°r şevden once devlet me mur ılışkısme, daha genış an lamı ıle memurun yürütmekle yukumlü bulunduğu kamu gorevı kamu yararı duşuncesme bağ lanmıs bulunmaktadır Ne var kı *amu gıirivl <hştnöa ayrıca yazarlık yapatrîlett ve yukarda da açıkladıgımı» gıbı yapıtını yayımcıya bırakabi len ve bundan parasal oır çıkar saglama olanagıfia sahıp bulu nan ustelık yazarlığını yürütürken üstlendığı kamu gorevı ıle bır ılışkısı bulunmayan bır memur yazar m sırf yazarların sosval ve ekonomık çıkarlarım koruma amacına vonelık ozel bır sendikaya Uye olması, hiç bır zaman kamu yararı fıkrıne ters düşmez Ters düsmeyınce de hukuksaı bır sakinca dogurmaz Şunu da belırtelım kı drnek olarak ele aldığımız Yazarlar Sendikasınm eylemsel olarak grev yapma olanagı da yok tur Bu gerçek yazarlıgın nitehgınden ilen gelmektedır üy gulamada yapıtını yavımcıya bır^kmayı meslek edınen klşılerln toplu olarak belırlı bır yayımcmın ışçısı durumuna geçmelerı, bunun sonucu olarak toplu sözleşme grev gibi sendikal hak lardan yararlanmaları Olasıllgı hemen hıç yok gibidır Anılan olasUıgın gerçekleştığlni, eylem sel bır grev olanağının beiırdığ n ı varsaysak bıle bu grev memurun kamu görevi dışmda ve yayımcıya yönelık olacağından ortada değışen bir şey olma\ acaktır ÜsteliK aslmda devlet memur üışkısı açısın dan ele alınsa bıle sırf memurlan grevden uzak tutmak amacı, bızce sendikal hakların yasaklanmasına yeterlı bır gerek çe sayılmaz Gerçi grev sendıkal y r haktır ve sendikaya guraenm sağladıgı bır olanaktır ama zorunlu değıldır Bu konu yazımızla pek ilgıll olmadıgı ıçın U7erınde çokça durmuyoruz özet olarak bir memur yazar, eğer memurlugu dışında yazarhk yolu ıle gelir saglama olanağına yasal bakımdan sahıp ıse, kı yukarda bu olanagı varsaydık Sendikalar Yasası'nın 2 maddesine göre Işçı sayılacagiüdan örnek aldığımız Yazarlar Sendikası gıbl özel bir sendikaya gırebilır ve tüm sendikal haklardan yararlanabilır Ancak bugün memur statüsünde bulu nan bırçok vazann kuşkusuz ve korkusuzca bu tUr sendikal a ra gırebilmesi ıçin yasa) düzenlemelere gereklı açıklıgın getlrilmf" dp «nnıniıirtur Cevat AKGÖNÜL TUrkiye Yazarlar Sendikası Hukuk Danısmanı yapıtı çogaltma, yayma, radyo ilt yayma gıbl haklardan yararlan ması da dogaldır Yapıtın çogal tılıp yayılmasının dogal yolu oa Sendikalar Yasasının deyimı ile onu «neşır mukavelesi ile nâşire terk etmekutır Kaldı kı, yasal duzenlemeler de bu görüşü pekleştırir nitelikte dır Çünkti 12 sayılı kanun hUk mündeki kararname, memurlarm memurluk dışı gelir getirici tüm eylemlerini yasaklamamıstır Aııı lan maddeye göre memurlarm salt rürk Ticaret Kanununa go re (tficir) ya da (esnaf) sayılma lanm gerektırecek ugraşları tle, kollektıf şirketlere ortak ya da komandit şirketlere komanaıte o r a k olmalan, ticaret ve sanayi kurumlarında gorev almaları bıt de ticarî vekil ya da tıcari mU messi) görevlerini yüklenmelerl yasaklanmıstır Yani, yasaklama lara sınır çızılmıştır Kanımızf<. yapıtmı yayımcıya bırakan biT memur kiM ne Turk Ticaret Ka nununun 11 maddesmdekı an lamda t&cır, ne de 17 maddesın dekı esnaf nıtelıgıne burunUr Yme yapıtuıı yayınevı gıbı oır tıcaret kurumuna satmasına kar şın, bu kurumda «gorev almış» sayılmaz Demek kı böyle bır memur yasal duzenlemeler açı sından da yasava avkın bır dav ranışta bulunmuş olmaz Asıl onemlı olan kanımızra bu degı böylece Sendikalar Yasası'nın 2 maddesme gore ışçı nıtelıgını ka zanmif olan memur yazar'ın Ya zarlar Sendikası gibi özel bır sen dikaya Uye olup olamayacağıdır Sorunun çÖzumU sendikaya eır me yasagının amacını saptamaya baglıdır TEŞEKKÜR GÜLBtN'imizdn rahatsi2lıgı dolayısı ıle geçird'(Mmi« UzüntüIU giinlerde bızi yalniz birakmaysn telgrafla telefonla mektupla veya bizzat gelerek llgilerinı esirgemeyen en gtıçlü manevi destegi sagiayan dost akraba arkadas mes lekdaşlanmız ve lş arkadaşlanmızla Dr SAMİ UÇAR'a Zürich Kentonspital Neurochirurgie Direktörü değerli ınsan Saym Yasaklamanın amacı Anımsanacagı gıbı, 657 sayılı Davlet Memurlan Kanunu'nun 22 maddesi öncelerı sınırh bı çımde memurlara personel sen dikalan kurma ve bunlara Uye olma hakkı tammakta ldı Da ha sonra nedense 23 aralık 197^ tarıhlı ve 2 numaralı Kanun HUkmündeki Kararname ile bu olar.ak da tUmu ile kaldırılmış böylece gönlnürde memurların hıç bır sendikaya üye olamayacakları sanısı hemen hemen bır önyargı bıçimınde yaygmlaşmıştır Ne var kı sendıkava girmp yasağının ardmdaki gerçege, da ha yerınde deyımı Ue hııkuksal a maca kısaca göz atıldıgında, adı geçen yasaklamanm da sınır lı oldugu anlaşılır Memurlarm sendika kurmaları ve sendıkalara Uye olmalarını yasaklamaktan amaç Devlet memur ılışkısını ışveren ışçı ılışkısınden ayn tutmak, başka deyımı ıle Devlet ı ışveren, memuru da ışçı statUsüne sokma maktır Bu gerekçe kamu çı kanna ılışkın belırl' b r gorü$e dayandırılmaktadır Çunku sen dıkalar ışverenlere karşı ışçıleru, zıt çıkarlarım koruma amacı ıle kurulurlar Oysa memu run Devlet'e zıt ve ona karşı bır çıkarı oldugu doktrınde be nemsenmemektedır örnegın bır memurun kamu görevinı yapar ken greve başvurup Devlet'e karşı çıkmasmın her şeyden önce yukümlıl olduğu kamu göre vinı aksatacagı dtlşunUlmekte ve böylece bır memur grevı'nın âkıt tarafa karşı özel ve koru nur bır çıkan kollama amacına değil zorunlu olarak doğrudan dogruya yasaya ve kamu görevme yonelık bır eylem nıtelı ğme bunıneceğı varsayılmaktadır Bövlece memurlarm sendika Prof. Dr. Gazi YAŞARGİL'e Dr Osvvald ve arkadaşlanna ZUnch Kinderspital'do Sorunun yanıtı salt yazarlann çıkarlan açısından degil, memur luklan dışmda başka yollarla gelir saglama ya da sovval kurum lara Uye olma olanagı aravan memur kiMleri de ilgilendırdıgı ıçüı, konunun Uzerlne egilmeyi yararlı gördük Prof. Dr. W. ISLER Dr Meıbach ve arkadaşlanna ve VVıesbaden'deKi Kardeşleri mız Dr Cengız Taner Dr Muhsın Sener Dr özkul Akkan ve eşlenne sonsuz mınnet ve sükranlanmızı sunarız SEVGİ VE KAYA TURf.UT ıa ••••«•••••••••••••! ••••••••«• 9 Memurluk dışı gelir kavranu Once yasal duzenlemeleri bır yana koyup. memurluk dışı ge.ır kavramım salt ussal açıdan ve objektıf olarak ele almak yenn de olur Kuşkusuz bır memurun sanatla ugraşısı yasaklanamaz yasaklanmamıştır Bu tür bır ya saklama düşünulemeyeceğıne gore, onun ortava çıkaraca&ı yapı tın, Fıkır ve Sanat Eserlerı Ka nununda ongorulmuş olan pa rasal haklanndan, başka deyımle Reklâmcıhk " * " • » " 19178560 EMEKCİ Tam bagımsız gerçekten demokratik TUrkive Için sosyalıst saflarda birlık ve kardeşlik için Demokrasınm $artı gerçek sosyalıst partı ıçin, tüm demokratik kuvvetlerın güçbırliğı içm, Denız Kuvvetleri Komutanlığı Seyır Hıdrografı ve Oşmografi Daıresi Bfeşkanlığından bıldırümıştır Mücadele edenlerin aylık yayın organı çıktı. Cumhuriyet 8578 DENİZCİLERE VE HAVACILARA 110 SAYILI BİLDİRI 3 fle 9 kasım 1974 tarıhleri arasında 09 00'dan 17 00'ye kadar aşağıdakı noktaları bırleştıren sahs ıçmde seyretme demlrleme, avlanma ve bu sahanın 1800 metreye kadar olan yuksekhğı can ve mal emnıyetı bakımından tehlikelıdır KARADENİZ ISTANBUL BOCAZI GtRlŞİ BtRtNCt SAHA: K 14 SAHASI 1 incı nokta Enlemı 41 derece 13 dakıka kuzey Boylamı 29 derece 09 dakıka dogu E 4958 No lu Anadolu fenerı 2 nci nokta Enlemı 41 derece 2Î dakıka kuzey Boylamı 29 derece 15 dakıka dogu 3 Oneu nokta Enlemı 41 derece 22 dakıka kuzey Boylamı 29 derece 29 dakıka dogu 4 üncu nokta Enlemi 41 derece 11 dakıka kuzey Bovlamı 29 derece 29 dakıka dogu lKtNCt SAHA: K • 15 SAHASI 1 mci nokta Enlemı 41 derece 14 dakık» kuzey Boylamı 29 derece 07 dakıka dogu E 4956 no lu Rumelı fenen 2 nci nokta Enlemı 41 derecp 28 dakıka kuzey Boylamı 29 derece 01 dakıka dogu 3 üncu nokta Enlemı 41 derece 25 dak ka kuzey Boylamı 28 derece 58 dakıka do$u 4 üncu nokta Enlemı 41 deıece 18 dakıka kuzey Boylamı 28 derece 47 rMkıka dogu DENtZCtLERE VE HAVACI1 \KA ONEMLE DUYURULUt (Basın 24259) 85b4 7/ Pazarlama Araştırması Kursu Başlıvor KURS TARİHLERI KURS GUNLERÎ KURS SAATLERÎ (11 kasım 1974 20 aralık 1H74) (Pazartesı Saü Perşembe Cuma)y 18 M 20 J0 Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Başkanlığından Akademımızm Yuksek Mımarlık Bolumu Bjıa B ıgisı Kursusunde açık bulunan Doçentlık kadrosuna eylemlı olarak (1) Doçent alınacaktır Isteklılenn Boıum Profe^orler Kurulunoj. vapı acaa seçıme katılmak uzere, lo kasım IS»"4 OUITJ gunu saaı 17 30 a kadar Akademı Başkanhğma vazıu olarak müra caatları ılan olunur (Uasın <4572) 8570 DEPO ARANIYOR Istanbul ve çevresinde hububat depolamaya uygun kıralık depo aranmaktadır. Muracaatların Poprak Mahsullerı Ofısı Istanbu) Bolge Müdürluğu Bankalar Cad KARAKOY adresıne yapılması rica olunur Tel 4a 68 20 / 36 ı KAYITLAR DEVAM EDİYOR. Kurs orogramlanmız Mıllı EÇıtim Bakanlıgınca tasdik edilmıştır Kurslarda başarı gösterenlere Millî EgittT Bakanlıgınca tasdiklı kurs devam ve başarı belgesı verilır Tamamlayıcı bllgi tçın müracaat 7/ PE V A Piyasa Etüd MUşavırlıK Arastırma Ltd Sti. Beyoğlu IsttklSl Cad Imam Sok 1/4 H L 4^ b6 47 Cumhurlvet 8580 (Basın 24338) 8575