Katalog

bjr avuç gökyüzii bilgi yaymevi GETIN I ALTANoj 51. yıl, sayı: 18052 Cumhuriye Kurucusu : YUXTJS NADt ENİ VARLIK KİTAPLARI öıker iasın Kıbrısta Vuruşanlar < roman) 20 TL. Jean Paul Sartre: Duvar (ünlü eseri) 10. TL. ü. Boonrin P. Rimbert: Sosyalizm İU. TL. »aşar Nabi: Atatürk Volu. 3 baskı, 10. TL. Samı N. özerdim: Bayraklaşan Atatürk, 10. TL. M. ÜVfnner: fahit Sıtkı Tarancı, 6. TL. Cevdet Kudret: Hüpeyin Bahmi. 6. TL. tlâncılık: 9176 8581 2 Kasım 1974 Cumartesi Demirel, Seçim sisteminde değişiklik,, koşuluyla her Korutürk'le görüşen türlü hükümet şekli için girişimde bulunabilecek TOPLANTIDAN SONRA YAPILAN ÂÇIKLAMADA «ERKEN SEÇİM KARARl ALİNMASI HUSUSUNDAKİ PRENSİBİ, GRUBUMUZ GÖRÜŞMESİZ KABUL ETMİŞTİR» DENİLDİ AP GENEL BAŞKANININ ERKEN SEÇİM VE SEÇİM SİSTEMİNDE YAPILMASINI İSTEDİĞİ DEĞİŞİKLERLE ÎLGİLİ GÖRÜŞLERİNİ BUGÜN ECEVÎT'E BİLDÎRMESİ BEKLENİYOR AP ORUBU DEMİREL'E TAM YETKI VERDİ ANKARA, (Cumhuriyvt Bflrosu) AP Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisı Grupları yaptıkian ortak toplantıda, erken seçim koşulunu da kapsayan her türiü hükümet şekilleri için girişim'er de bulunmak üzere Genel Baskan Süleyman Demirel'e tam yetki vermiştir. öğrenildiğine göre, ortak grup, Demirel'e bu yetkiyi verirken, yapacağı girişimlerde «Seçim sisteminde değişiklik» koşulunu da koymuştur. AP Genel Başkanı Demirel'in, erken seçim yanında getirdiği seçim sis temindekı değişiklik koşuluyla ilgili görüşlerini bugün CHP Genel Başkanı ve Başbakan Bülent Ecevife getirmesi beklenmektedir. Ancak, Demirel'in seçim sisteminde isteyeceği «köklü değişikliklerin» sınirı bilinmediğinden. Ecevit'in bunu nasıl karşılayacağı belli değüdir. Niteklm Ecevit, dünkü açıklamalarında, AP'nin seçim sisteminde köSclü değişikliklerı kabul etmeyecefini bildirmiştir. Ecevit, "AP'nın durumunun kısa bır süre ıçmde belli olmasmı temennı edıyorum,, dedi Çin"Kıbrıs sorununa,, büyük devletlerin karışmamasını istiyor Pekin'de bir demeç veren Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı «Dost Türkiye'nin güçlenmesi ve zenginleşmesi dileğindeyiz» dedi.. PEKtN Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakan yardımcısı Ho Ying bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütiinlüğünü muhafaza etme mücadelesi veren üçüncü dünya ülkelerini birleşmeye ve bu mücadelede birbirlerini des teklemeğe çağırmıştır. Yeni Çin Haber AJansı'nın dsvetlisi olarak Pekin'de bulunan Anadolu Ajansı Genel Müdürü Atilla Onuk'un Türk Çin iliskileri ve çeşitli dünya konulan üzerindeki sorularını cevaplandıran Ho Ying, tkinci Dünya Savaşı son rasının en önemli gelişmesi olarak nitelediği (üçüncö dünya >nın meydana çıkmasıyla, dünya çehresinin değiştiğini, çok sayıda ül kenin bağımstzhğa kavuştuğunu belirtmiştir. Ikinci Dünya Savaşından önce Afrika kıtasında yal nız üç bağımsız ülke varken, ?im di bunların sayısının yükseldieini belirten Bakan Yardımcısı dünya dengesinin üçüncü dünya lehine değişmekte olduğuna dikka ti çekmişür. Çin Halk Çumhuriyet! Dışişleri Bakan Yardımcısı Asya kıtasının en Doğu ve en Batı uçlanna yerleşmiş olan iki ülkenin Uişkilerinin giderek gelişeceğine inancını da belirterek: «Biz dost Türkiye'nin güçlenmesini ve zenginleşme sini temenni ederiz» demiştir. BM Genel Kurulunda konuşan Avusturya delegesi Kıbns'ta göçmenlerin siyasal çıkar konusu yapılmasını eleştirdi BtRLEŞMİŞ MtLLETLER, (New Vork) Kıbns sorunu ile ilgili görüşmelerıni sürdürmekte olan Birleşmış Milletler Genel Kurulunda, Türkiye saatiy le dün sabaha karşı bir konuşma yapan Yunanistan Dışişleri Bakanı Dimıtri Bitsios, «BM, Kıbns halkının etnik kökenleri ne göre ayrılmasma izln veremez» demiştir. Toplantıda konuşan Avusturya delegesi Franz Weıdingcr de. Ada'dakl mültecı sorununa d*ğinerek, göçmenlerin siyasi çıkar konusu yapüma sını üzüntüyle karşıladıklarını sovlemiştir. Yunanistan Dışişleri Bakanı Bitsios sözlerine, «Kıbns. toprak bütünlüğünün muhafazası ölçüsünde bağımsız ve egemen bir devlettir ve öyle kalmalıdır. Müzakere konusu edilemıyecek olan bu ilke, ada'nın devlet yapısıyla ilgili Kıbrıslılararası bütün müzakerelere yön veren oır çizgi olmalıdır» diyerek başlamış ve sözlerini şöyle sürdürmüştün «Birleşmiş Milletler, Kıbrıs hal kının, etnik kökenlerine göre ayrılmasma izın veremez. NUfu sun ° ' 18'ıni oluşturan bir azın / o lığın, bir devletin topraklarından % 40'ını işgal ve nüfusun çoğunluğunu sefalete yöneltmeya hakkı olduğunu kabul etmek, bır kötülükler kutusunun kapağını açmak ve etnik azuılıklan bulunan bütün devletlerde, kurulu düzeni altüst etmek olur.» Yunan Dışişleri Bakanı, «Kıbns'ın diplomatik yönetimi» admı verdiği konu üzerinde de şu iddialarda bulunmuştur: (Devamı Sa. 7. Sü. « de) Açıklama bugün AP Ortak Grupu dün saat 16'da toplanarak, erken seçim konu(DeTamı Sa. 7. Sü. 1 de) ANKARA, (Ctımhnrlyet Bürosu) Başbakan Bülent Ecevit, memleket yararı açjsından AP'nin görüşünün kendisine resmen intikal etmesini bir an önce beklediğinı söylemiş, seçim sisteminde köklü bir değişiklik öne(Uevanu sa. 2, Sü. 4 de) "Deliyunus sitesi,, sorununa 5 Bakanlık birden elkoydu tHSAN ONUR Istanbul'un en önemli içme suyu kaynagı olan Terkos Gölü'nün yerleşım sahası içine alınmasının doğuracağı kirlenme yüzünden kentm susuz kalmasına yol açacak soruna, Içişleri, İmar ve Enerji Bakanlıkları müfettişleri el koymuşlardır. İmar ve îskân Bakanı Ali Topuz, bu işle ilgili olarak, Bakanlık Müsteşar Yardımcısı Melih Doğan'ı görevlendirmiştir. Melih Doğan dün Istanbul'a gelerek çalışmalarına başlamıştır. Bu arada Turizm ve Tanitma Bakanlığı ile Orman Bakanlıklan da konuya el atmışlardır. Bu bakanlıklann uzmanlan pazartesi günü Istanbul'a gelecekler ve çalışmalara başlayacaklardır. TürkIş, Hükümet bunalımından vararlanan bazı işverenleri işçiye baskı yapmakla suçîadı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Tiirkîş lcra Kurulu Sendika anlaşmazlıkiarı nedeniyle bazı işyerlerinde anlaşmazlıkların oaşgöstermesi üzerine dün yaptıgı bir açıklamada, bazı işveren ve sendika yöneticilerini hükümet bunalımından yararlanarak işçiye baskı yapmakla suçlamıştır. lcra Kurulu özellikle Maklna Kimya Endüstrisi Kurumu işyerlerinde bu tür olayların arttığui9 dikkati çekmiş. işçilerin sendika aidatlannm üyesi olmadıkları sendikaya verildiğine öne sürmüştür. «İdare vurdum duymazllktan vazgeçip haksız kesilen aidatları iade etmeli ve ışçileri üyesı DU lunmadıkları sendikalara üye olmağa zorlamamalıdır» denilen lcra Kurulu açıklamasında, bazı işyerlerinde bu yüzden işçlıerin işi bırakmış olmaları da haklı bulunmaktadır. îcra Kurulu açıklamasında t a >a işverenlerin toplu sozleşme döneminde bulunulması nedeniyle azınlık sendikalannı güçlendirme ye çalışıldığı ifade edilmektedir. Kıbns sorunu •Kıbns konusunda görüsümflzü son olarak Birleşmis Milletler Genel Kurulunda açıkhkla ortaya ko>duic> diyen Ho Ying sözlerine şöyle devam etmistir: • Bu açıktamamızdan memnun kalanlar oldu, memnun olmayan lar oldu. Biz Kıbrıs sorununun büyük devletlerin müdahalesine yer bırakmaksızın ilgili taraflarca kabul edilebilir bir çözüme ka vuşturıdmasını arzu ediyoruı. Biz, Kıbns Türk ve Rum toptumla rının esitlik ve ahenk içinde bu meseleyi çozmelerini diliyoruz. Biz doğrudan doğruya ügili devletler arasında halli gereken Kıbrıs sorununa süper devletlerin müdahalelerine taraftar değiliz.» Çin Dışişleri Bakan Yardımcı sı Ho Ying, Kıbns sorununun esas itibariyle. emperyalizmden kalma bir dava olduğunu, Çin'in bu konuda ihtiyatlı bir tutum izlediğini, soruna üçüncü dünya ve AsyaAfrika açısından baktığını bildirmiştir. «Bu tutumumuz hem üçüncü dünya hem doğ rudan doğruya Kıbrıs sorununun çözümüne yararhdır, karusındayız» demiştir. Çin Dışişleri Bakan Yardımcı sı Kıbns konusunda görüşünü şöyle tamamlamıştır: (Devamı f<a. 7. Sfi. 6 da) bckleyen boş süt şişeleri İmar ve Iskân Bakanlığı yatırım projeleri konusunda İller Bankasını yabancı firma hayranlığı ile suçladı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) İller Bankası'nın bazı şehirle rin alt yapı yatırımlarına ilişkin projeleri yabancı'ya, ya da ya bancı ortağı olan yerh firmalara vermekte direnmesi, Banka ile îmar İskân Bakanlıgırun arasım açnuştır. Bakanlığuı parasal kar şılığı milyonlarca lirayı bulan projelerin yeterliği saptanan yer li firmalara verilmesinden yana (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Çatalca Belediyesi îmar ve İskân Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Melih Doğan dün Büyük Istanbul Nazim Plin Bürosu Başkanllğında çalışmış, Terkos Gölü'nün kirlenmesine yol açacak «Deliyunus Sitesi»nin nasıl ve ne şekilde kurulmakta olduğunu araştırmıştır. Büyük İstanbul Nâzım Plan BUrosu Başkanı Turgut Cansever, yerleşim sahasinin Büyük Istanbul Nazım Planında «Orman» alanı olarak göründüğünü, yerleşim planının îl îmar MUdüriüğünden ve Nazım plan bürolarından geçirilmeden Çatalca Belediye Başkaniığı tarafından nazırlandığmı büdirmiştir. ŞİDDETLİ LODOS LIMANDA VE MARMARA DA DENİZ TRAFIĞİNİ DURDURDU Ege sahillerini ve Çanakkale üzerinden Marmara bölgesinı dün akşam etkisi altına alan şiddetli lodos fırtınası deniz ulaşımını Marmara ve Boğaz'da bütünüyle durdurmuştur. Dün öğledenberi yapüamayan Kartal Yalova seferlerinden sonra Sirkeci Harem ve Kabataş Üsküdar araba vapur sefer leri de saat 20'den sonra kesilmiştir. Karaköy Kadıköy ile Boğaz seferleri de akşamdan sonra hiç yapılamamıştır. Yalnız Karaköy'den Haydarpaşa'ya yapılan seferler, Haydarpaşa mendireğine gemilerin sığınması yüzünden gece yansına doğru durdurulmuştur. Lodos yüzünden yolculuklannı vapurlarla yapanlar perişan olur ken; henüz bir yaşını dolduran Boğaz Köprüsü iki kıta arasmdaki ulaşımı sağlayan tek geçiş yolu olmuştur. (Devanu Sa. 7. Sü. 3 Ğt) Eksik işlem Uzmanlar, yerleşim planının hazırlanabilmesi için, yürürlükte bulunan İmar Yasası'nın ek 7 8 maddeleri gereğince, «Deüyunus Sitesi» projeleri üzerinde îmar v e İskân Bakanlığı'nın teklifi ile Bakanlar Kurulu'nun karar vermesi gerektiği görüşünde birleşmişlerdir. Bu işlemin yapılmadığı, ilk araştırmada kesin açıkhğa kavuşmuş ve Çatalca Belediye Başkanhğınm hangi esaslar içinde burayı yerleşim sahası haline getirdiği tartışma kgnusu edilmiştir. (Devaıru Sa. 7. Sü. 3 dej İşadamlarına göre toptan eşya fiyatları endeksi geçen yıla göre yüzde 4 arttı Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği Başkanı Fejyaz Ber ker, dün bir basin toplantısı ya parak 1974 yılı ıçindekı ekonomik gelişmeler hakkmda, özel kesimin görüşlerinj açıklamış ve ekonominin en önemli sorununun tasarruf açı£ı olduğunu belirt< Devamı 6. Sayfada) Gıda Sanayii piyasaya girince pastörize süt bulunamaz oldu Yağ darlığını gidermek için girişilen çeşitli tedbirler sürer ken, son aylarda özellikle büyük kentlerde başgösteren süt darlığı da önemli bir sorun haline gelmiştir. Tüketim artışı, stokçuluk ve iklim koşullarının yanı sıra süt tozu ithalinin durdurulması bu darlığın Düyümesınde önemli bir etken olmuştur. îlgililer, şimdiye dek süt tozu kullanan gıda sanayiinin ithalin durması karşısında vüksek fiyat vererek piyasadan taze süt topladığını öne sürmüşler. «Bu nedenle piyasada süt ve üriinlerinde darlık başgöstermiştir» demişlerdir. öte yandan Süt Endüstrisi Kurumu (SEK) tarafındao Romanya dan ıthal edilen tereyağın ıkinci 1 0 tonluk partisinin U dağıtımına dün sabahtan itiba ren baslamıştır. Türk Metallş Sendikasına üye 4500 işçi, MKE'de işi durdurdu ANKARA Türk Metalîş Sendikasına üye 4.500 işçı, ışverenin ve karşı sendika Çağdaş Metallş'in tutumunu protesto için, dün sabahtan itibaren makına kimya endüstrisi kurumu' na bağlı işyerlerinde işi durdurmuşlardar. Türk Metallş Sendikasından yapılan açıklamada, Çağrfaş Me tallş Sendikasından istifa eden işçiler için kesilen sendika aıdat lan, Türk Metallş'in müteaddit ihtarlanna rağmen işçilerin ve sendikanın bu konudaki uyarıları işveren ve çağdaş Metal İş Sendikası yöneticilerı tarafından dikkate alınmamaktadır. Durumu protesto için geçen ay bir hafta da yemek boykotu yapan Türk Metal îş üyeleri. bu ay, maaşlarmdan kesilen sendika aidatlannm da, Çağdaş Metallş'e ayrıldığını görünce, maaşlarını al mamışlar. dün sabahtan itibaren de işyerinde oturmak suretiyle işi durdurmuşlardır. Ancak. bazj işyerlerinde, işyerinin güvenliği nedeniyle 100 Türk Metallş üyesi nöbet görevini sürdürmektedir. 400 civarında Çağdaş Metallş üyesinin çalıştıfı ve Türk Metalîş'in 4^00 üyesi adma işi durdur duğu Makina Kimya Kurumu işyerleri şunlardır: «Makina Kimya Kurumu Genel Müdürlüğü, Tandoğan Makina Sanayii Fabrikası, Mamak Gaz Maske Pabrifeası, Kayaş Kap sül Fabrikası, Etimesğut Teksil Makinalan Fabrikası, Gazi Fisefc Fabrikası, Hurda Tedarik müdürlüğü.» Sıkıntı nedenleri Süt ve ürünlerı konusunda başgösteren sıkıntıyla ilgili görüşlerlne basvurduğumuz üreticiler gerçekte ham süt üre timinin geçen yıllara oranla fazla düşük olmadığını ancak diğer yağlardaki düşük üretimin tereyağına talebi arttırdiğını öne sürmüslerdir. Bu arada her yıl ıki bin beş yüz ton civarında ithal edilen süt tozunun son bir yıldır durclurulma sı karşısmda çikolata, bisküvı, margarın gibi gıda üreticilerinin ] vüksek fiyatla piyasadan taze süt çektiklerini ileri süren Ugililer «Bu nedenle pastörize süt ve tereyağı, yoğurt gibl ürönle rinde daralma olmuştur.» rfemişlerdir. Senatör Çelebi, Adalet Bakanına «Soylu Yabani» konusunda telefon ettiğini, ancak ihbarda bulunmadığsnı açıkladı ANKARA Adalet Bakam Şevket Kazan'm, bazı gazeteler de yer alan «Soylu Yabani» filmi ile ilgili sözlerini cevaplandıran Kontenjan Senatörü Hüsamettin Çelebi, «Bana filmi seyretmekte olduğunu söylemiş! olan Sayın Bakanın şimdi «Ben filmi görmedim» demesini hayret | le karşılıyorum demiştir. Çelebi yaptığı açıklamada, | Kazan'a sadece telefonla filmi seyredip seyretmediğini sordutunu, Kazan'ın buna cEvet» diye karşılık verdiğini ve herhangi bir ihbarda bulunmadığını bildirmiştır. i Sümerbank'ın pamuk piyasasına qirmeme nedeni Erbakan'ın baska bir aciklaması ile birlikte daöıtıldı ANKARA, (Cumhuriyet Bfirosn) Sümerbank Genel Müdürü Kemal Varol, gazetemizde yaymlanan «MSP'nin CHP'yi yıpratmak için Sümerbank'ı pamuk piyasasına sokmadığı öne sürülüyor» başlıSlı haben eleştirmiş, Sümerbankm pamuk alımına neden gtr medığını kendi yönünden açıklamıştır. Açıklama, MSP Genel Başkanı Devlet Bakanı ve Başbakan Yardırncısı Erbakana üişkin bir baberle birlikte basına dağıtılması dikkati çekmıştir. Erbaian da DU Istanbul gazetesinde kendisiyle ilgili bır haber için açıklama yapmış, bu açıklama Sümerbank Genel MüdürUnun açıklaması Ue birlikte basına dağıtılmıştır. OLAYLARL ARDINDAKı Oto plâkaları şimdilik 6ERÇEK Pamuk ve Politika Bugün Türkiyede tekstü endüstrisi gercekten önemli bir gelişme kaydetmiş; gerek ekonomık, gerek siyasi açıdan ülkede birincil giiçler arasında yer almıştır. MSPIi Hükümet üyeleri de bn alanda etkili Bakanlıklan elierinde tutmaktadırlar. Ticaret ve Sanayi Bafearuıkla. nmn MSP'liler elinde bulunma»ı düstnan kardeşler haline eelen koalisyon ftanatlan arasında CHP'nin vetkilerinin kmıtlanmasına yol açmıstır. Buna karşılık IHSP; elinde bulunan Bakanhklara bağlı Cienel Mfldür. liiklerle, pamuk niyasasma istedijH eibi tirmek va da cekınıser davranmak vetkilerini elinde bulıındurmakladır. Ülkemizin pamuk bölgplerinden son gelen baberler. pamnk üreticilerinin bu vıi oerişan olOuklannı bildırmektedir. Ba perişanlığa vo) açan etkenlerden biri Sümerbank'ın tutumudur. Sümerbank Cumburiyetin ilk dö nemlerinde temeli atılmıs bir büyük devlet kunılnşudur. Tarım kesimindeki öteki devlet fcuruluşlan eıbi. Sfimerbank. ileili bnluoduğu üretim kesimlerinde, üretici köylünün emeğini deferlendirmek işlevini de sfirdür* * • * • değişmeyecek ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) İçişleri Bakanı Oguzhan Asiltürk oto plâkalarının değişeceğine dair bir kısım basında çıkan haberler üzerine bir açıklama yapmış plâkalann şimdilik; değişmeyeceğini bildirmiştir. Bakanın açıklaması şöyledir: «1962 yılından beri uygulanan plâkaların harf, rakam sistemi İstanbul Ankara İzrnir gibi illerde artan motorlu araç sayılannda paralel olarak ihtiyaca kâfi gelmediğinden uzun süre devam edecek yeni bir sisteme geçme zorunluğunu doğurmuştur. Ancak bu sistemin kullanılmağa başlanması şu anda kulla nılmakta olan harf rakam sisteminin bitmesinden sonra uygu lanmaya başlanacaktır. Ve kulla nıla gelmekte olan plâkalar aynen rnuhafaza edilecektir.» cevit koalisyonu tanm taban üriinlerinde vüksek fiyat politikası uygnlatnayı şiar edinmişti. Bu yolda alınan tedbirler, köylü yığmlannın istemlerine cevap veriyor; ayrıca enflâsyoncu gidis karşısında ezilen yığınlan bir oranda korumak olanağını yaratıyordu. Ba politika, pamuk konusunda tersine dönmüştiir. Gerçekte pamuk konusnndald son gelişmeler, ekonomiyle politikanın içiçeliğini ispatlamak bakımından pek çarpıcı bir örnektir. Ecevit koailsyonunun MSP kanadı, pamuk kesiminde büyük sermaye çevrelerine vakındır. E (Devamı Sa. 7. Stt. 6 da) Ham süt piyasasına yeni alıcıların girmesi karşısında süt işleyen fabrika ve imalâthaneler kapasitelerini düşürmek zorunda kalmışlardlr. Süt Endüstrisi Kurumuna bağh 13 fab ' rikanın bir çoğu ham süt temin | Varol ne diyor? edemediğinden üretimlerini ya | Sümerbank Genel Müdürü Varı yarıya düşürmüşlerdir. örneğin, Kuruma bağlı Istanbu) j rol, haberimizi doğrulayacak nifabrikası günde 60 ton süt işle j telikteki şu açıklamayı yapmıştır: «Biz 440 sayıh iktisadi devlet yebılecek kapasitede olduğu hal j teşekkülüne sahip bir kuruluşuz. de halen 15 ilâ 25 ton arası kapa sitede çalışabilmektedir. 1 (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de)