Katalog

ATATÜRK ÖZEL EKÎ Atatürk'ün askerî kişiliği , \ Atarürk valnız blr komutan değil avru zamanda tar.hte eşı az gorulen buvuk devlet adamla nndan bındlr Hemen beiırtmek gerekir kı, asıl onemh olan konu yapılan savaşlann ıstılâcı amaçlarla değıl, kur'ulus amacıvla yapıımış olmasıdır kı bır mılletin Kurtu lus savaşından daha ınsanl bır mucadele gostenlemez Atatürk yaradılıştan komutan dır Tanhin buyük komutaniarı yaradılıstan bu nitehğe sahıptirler Bunlan ortava çıkaran mll letler savaş alanlannda feliıtetlere ugTamaktan kurtu'urlar Is'ıbdat idareleı kabilıjetten çok, sadakata onem verirler Demolcrasilenn de bans eamanında komutan venştırmek ve seç mekte hatava düştükleri gönıl mektedir Fakat halk ıdareleri her alanda kendlnl gosteren yıl dızlan keşfefikten sonra ona büyük bır sevgı lle bağlanırlar Ikıncı Dunya Savaşının başında demokrasılenn savaşlarda başa rısızlıklara uğramalarının ve son ra da zaferlere kavuşmalannın bır nedenl de budur Mustafa Kemal'in yıldm Ça nakkalede doğdu Kaîkas cephesinde ve Fılıstın'de parlamava başladı Sagduyu sahıbı Türk mılleti Onun kudretıne inandı ve bu inanç Türk mıhetı lçın büyük btr talüı oldu Bılgi bir komutanın rnwlyptlen arasuıda en önemlı bır yer alır Fakat bu bılgınin daiıa verlmli olması ıçln tecrubeye da vanması şarttır Ataturk Harp Akademısını bıtırdıkten sonra o lünceye kaaar ehnden kıtabı bı rakmavan adamdır Atatürk tec nibesıni vaşavarak re okuyarük edınmıştır Tecrube bır konıuıa nı başanva goturen faktorıenn basında gelır O Trablusgarp çol len Balkanlar Dogu nun karıarı ıle bırlıkte bır ımparatorluğun ukılıs sebepierını vakından ;or dükten sonra Anadoluva gelmı» U Işte ancak bu tecrubelerden •onrs btr mllletln sorumluhıgunu üzenne alabılmiştlr. Bilgl ve tecrubenın yanısıra varatılıs ile ılgıli nitelıklerl var dır O nun Insıyatif, kesın karar vermek ce^aret ve sogujcıcanlı lık, sabır, üllcu, ıtımat ve sevgı manevıyat ve disıplin hep Ata turk'Un komutanlık nıtelıkleri a rasındadır Sorumluluk tasıyen ve bırçok ir.sanın hayatı ve sa vaşm sonucu ıle ılgılı olarak ka rarlar verebılmek hem fedAKarlı ğa, hem de bır seziş kudretıne dayanır Mustala Kemal in emır almadan Conkbavın • Arıburnu jönünde yvumesı ışte bjna bır ornektır Orıun bu aa\rını>t mıl let açısından dururnu duzelunış, tneak kolordusu tehllkey* *lsmüstur Ama tam o sırada ^ö* lerdigı cesaret ve kararlıhıs as kerler Uzennde akıl almaı bır etkı yapmıştır Bır karann dogru olması ye erlı degıldir Kararın usgulama ıcabılıveu olmalı ve karar verıl dıkten sonra da buvuk bir dik kat ve azımle amacına uiaştırıl malıdır Aıatürk kararlarını cn tyi bır bıçlmde uygular uygula rna kabılıyptı az olan parlak ta 'anların sıhrıne kapılmazdı Bıı kere kararını verdıkten sonra büvuk bır faaliyet ve azım goste rerek en şıddeth tedbırlere mü racaat ederken yolunda gıdeo nareketleri de tesvflç ederdl Komutanlar sıkıntıh zaman larda cesaret ve soğukkanlıl.icianru muhafaza edebılmelidırler Ataturk un en tehlıkelı zaman larda buyük bır ıtıdal ve sükiınet aosterdıgine kaç defa ;ahıt oı dum O sıkıntüı zamanlarda timitlerı kınlanlara umıt vernıtK, etrafındakilere ornek olmak su retıjle hıçbır zaman ümıtsızhğe kapılmamıştır Esıtışehır den Sa ıcarva'ya çekihrken en «ıkımılı anları jaşıyorduk O mı'letine ^ovle seslenıjordu «Duşmanı va tanın hanm ı ısmetinde oogaca gız» Ataturk un yukaek rıır aıieııfı de ramanı beklemekte <on derece sabır ve tatte! nmui gos eiııesıdır Sabır ruh \e beden ı ıoa rıjle guçlu olan ınsanlara malı sustur KI hastalandığımız z»man sabnmızın azaldığım ({or'rıu Kurtuluş Sa\aşında, durumu ker di düsünce erıne uvgun bır hale getınnceve kadar kar^ı kovanla ra hatta gendlere Çerkez Etern gibl scrkeşlık yolunu tutarlar» karşı uysal davranması büyüK bır sabnn sonucudur Onun han hallerde bunlara yakınlık ^ö«fer dıgı ve okşancı hareketierde bulundugu da gorulmuştur Orriu dısıol'nle sava^ silâhı halıne gelır Dısıplın, onur, bır di Fahri BELEN vâva baflılılî tıanevî kudre'i yükseltır Komutan ıyı olma.iıkç», ozellıkle tehlıkelı durumlarda mane\ı ıcudretın muhafazası güç tur Buniarı Iyı takdır eden Ataturk orduju polıtıka aîetır.den koruvarak maneviyatı }uk<ıeltme \e değer vermıştır Kendısı genç hgınde gızlı bır snası partı kur muş, îamanın buyük Dır sıyasl teşekkülüne de gırmiştı ttUh»t \e TeraKki Cemıvetı ıktidara gel dikten sonra ılk kongrede »ııbay lann sivasetıen çekılmeienni teklif ederek kendi«ı slvasetten ayrıldı Kurtuluş Savasından «Anra da ordunun vva^etle uğraşmam»sına buj"uk bır onem verdl ATATÜRK'ÜN KİŞİLİĞİ Atoturk'On rukaek Msllljlni T» b«»ardıgı büvflk tıleri tırihln re hele Turk tarlhlnln olçulenne vurmadan değerlendirmek ben ee mumkun defildır lnsanlar çok def», iç\uzun« varamadıklan buyuk olaylar ve buyük kişfler karsmnd» h*yr»nllğ« duserler Bu ruh hall i«e, onları ancak miatık dunva gorusune doğru goturebilır O olâvlar nazarlarında birer mucize ve o klsiler hlrer masal kahramanı hallne glrsr vt gerçek ortadan kapbolup ytrlnl birtakım yargılara bırakır. Blx Ataturk'ü vt dernmlerinl böyle bir tehllkey» dü»ürmekt«n Mkınmâhyıı. Bunun Içln d* lılememlı fereken yol, o büyuk adamla •serlerinl billnnel tarlh metoduna gor« çozuralema ve yorumlama yoludur. tst» ancak o laman Ataturk'ün blyografıılnl ralnıı Türtıy» tarlhindtn değll, hatta dünya urihlnden ayırmak lfflkln dısına çıkar. Nlteklm, bu blyofraflrl y««n«k lerefl bana dü»mü» oltaydı •ftyle derdlm Muatafa Kemal, Avrupa EmperyaHzmlnln yeryüıünün dortte uçune hakım olduju blr devırde, yan lömürg* blr memleketta dunyaya geldi. Bunu IU anımlı blr defa daha desteklrmek l<teHm 10 12 vaılannda blr çocuktum Blr jun Manlsa'da babamla bir gfzmtlden donuyorduk Yoldı blr kalabalık gorduk Bej • on kıjihk Panama »apkah bir grup etrafındaki bır kume çocuğu kahtı bastonlarla merhametslzce dovuyordu Bojazım hıçkırıklarla tıkanarak bagırdım Baba ne hakla vuruvorUrt Babam ba?ını onune egdi v» bana ecvap vereceğl ytrde dayak ylyen çocuklara aetlmdl Haydi aavulun bakayım, dadl Ben atıldım: Baba, gıdellra karakola habtr vtrelltn. Babam acı acı gülümıeyerek ellmden tuttu: Karıkol ecnebilert karjı ne yapabllfr oğul? Bu IOI uterine lankl yasıma blr on yıl daha eklenmljtl. t(te bizlm kufagın dunya (erçeklerine ilk temasindan olgunhık ça|ına ayak basıncaya kadar geçırdlgi omur bu olmustur Ataturk da hu kutaktandı. 0nun zihnlnl kurcalayan Uk konu TurV mllîerlnln bu çlrHn durumdan nasıl kurtulıcaji Idl. Devlet ve hukıimet acz, bilgısizlık ve perişanlık içındevdl N> ıç ne de dı$ politlkasına yon verebllhordu Yabancı devletlerle iliskilerde yılgınlık, çeklngenlik ve «askın bır polltıkanın lzleri vardı Bu tlyasetin yanhflığı Osmanlı ulkeslnın paylasılması du luncelerim getırmlstı Turklve'nin tahlbi artık Turk milletı de £lldi Butün kaynaklar devlet içınde devlet yetki«lnl taşıyan «Duyunu Umumlye»nin taıarrufu altında bulunuvordu Mılll gururu her ?eyin üttund* tutan Ataturk, bunun içindir kl, «Ya lttlklil ya dlum» parolaııyla atılmiftır Kurtuluj Savajina Turk mllletinln yuzyıllardır çektigi acılar O'nun afzında dlle gellyor, daha dogrutu, bu milletln uranan billnci O nda tomutlatıvordu. Sadece Turk nıılletinln mı? Şimdl gerçekleşmekte oldugunu fftrduğumuz büyuk mucızenln blzim Kurtuluş Savaşımıl oldugunu klm inktr edebllir* Klm yuzmılyonlarca Hintli ve Pakıstanlının, Szgurlüklenna Ataturk'ün açtıgı voldan kavuatuğunu bllmezllk edebllir? Endoneıya'dan Kuzey Afrika'ya, Irak ve Surive'den Orttdogu'nun »obegln» kadar bütün nülletler bâgımsızhk ve reform Yakup Kadri KARAOSMANOGLU hamielerinln lolugunu Atatürk'ten almamıslar mıdırT Atatürk, Kurtulu» Sava»ı «ıralarında «Blz bu mucadeleye kendl kurtuluiumuı için oldugu kadar butun esir Şark mılletlerlnin kurtulusu ıçin glrısmis bulunuyoruz» dememls mlydl' Ataturk'ün Milli Mucadeleden «onra \aptığı politik, lotyal ve külturel alanlardakl devrimlerl aslında Kurtulu» Savasının blr devamıdır Askerl zaferler ııyaıl bajanlarla meyvalanm vermistir Ataturk ilerl gorujlu blr devlet adamıydı Eger mıllet iradesine dayanan bır rejım kurmakU gecikaeydt, bağımsıılığımı* \e« nıden tehlikeye duserdl Zlra kendlsine »ahlp olmayan blr rallletln başına mutlaka o millet dıjından blr vagı çıkar Bu tarlhln rfeglamez bir kuralıdır Bunu blldi^i İçindir ki. yenl bir yonetım getirmıstlr Butun bu gerçekleri görup bildlgi içln. Kurtuluı Savaaına kazandıktan »onra hemen devrim tavaslanna atılmvjtır Fakat ıtıras etmek gerekir kl, Ataturk un girl»tigl bu mucadele sona erml» degildir. Hele kafa ruh ve vıcdan ozgurlufü yolundaki çabası hedefine varmı» olnuıktan henuz epe\ce uzaktır. Şlmdı bu mesafevl aşmak jençlere dusen bir gorev olmaktıdır. Kemalizm Falih Rıfkı ATAY Blr anımla başlamak itterlm yaııma, Bea Ataturk u İlk defa istili ordularını denlze doktukten bır hafta lonra Izmir'de gordum. «Gazl» ve «Mujir» idl Herke» her şeyın bltmıı oldugu aevind ıle çırpınıyordu Bir gun ogle yemegl >er» ken bana ve arkadasıma donerek Hiçbır çey bıtmı? degildir Asıl duşman (Anadolu tarafım gostererek) arkadadır Erzurum dan îzmire vatanı blr dusmanın lstılâsından kurtarmak Içln geldlk. Bbyle düşmanlar çok defa mağlup edilmiflerdlr. Şımdl Izmirden Erlurum a asıl duçmanı kovmak Içln gldecegiz, demiştl. Şozunü ettlgl dusman, gerlcı ve (enatçı kuv•etler, Batı uygarhğı dujmanlıgı ldı Şimdl burada Kurtuluş Savaşına kadar g»çen oîayltn tekrarlomak lsteıtnVorum Bu olaylar herkesin az çok malumudur Fakat Kemalızmi tanımlarken, anlatırken bu olayları, daha doğrusu tanhı hatırlamak gerekir Kemalizm 1839 Tanzimat hareketınden berl devam eden iklzllgi tasfiye etmek, devletin teokratik karakterını tamamnle gıdermek, kanunlar koyarken ve kurumlar kurarken dirnn ne diyeceğinı sorBiamak, aramamak tam layik bir devlet kurmak demektır Bu Memun un dokuzuncu »sırd» kurmak utedigı, reform yolu ıle varmak ııtedıgı hedefı, artık mılletlerı dınler idare etmedıgı ıçın ve bo\lece idarelen duzeltmek ıçln dinde reformun gerektıği devırler geçmiş oldugundan, Mustafa Kemal onbir asır sonra devnmler joluyla elde etmek ıstemiştir Bu bakımdan Kemalizm, muslumaniar bakımından milletlerarası bu^uk bır değer tasır, Kemalumın gerçeklejme doneml şövle «ıralanabıllr Padişahlığın kaldınlması, CumhurU»tin ilanı, din olcullannın kaldınlması, tapka giyılmesl, tekkelerın, turbeleıin ve zavlyelenn kapatılması, Batı takvim ve saatinin kabul edllme•i, Isvlçre Medenî Kanununun kabulu, devlete layık bir karakter verılmesl, mllletlerarası rakam »ekillennin kabul edilmesl, Latin harflerınin kabul edılmeti, Turk kadmlanna mebua teçmek ve seçilmek hakkının tanınması Butun bu devrımlerin yapıbfı aırasındald Turkıve havasım vermek içln ılze blr fıkra anlatajım 1925 yılında Bolu'da dolajıyordum Akçam eırafla birllkte oturmus, lohbet «dljorduk Blr ara, Galıba vakında tapka giyilmek ihtımall Tar, dedim Gerçekten de lld gun evvel Mustafa Kemal ıle beraberdlk Ne demektır bu Din nasıl olur da bır ıerpus me«elesi olur' Bır kafanın içı bu darlıkta olursa o kafaya duşurtce ozgurlugu nasıl glrer, dedi binsi Herkes bir »ev «ovluvordu lsteyen sapka gıytneli, eğer mudahale eden olursa poli» onu yaaaklamalndı Daha sonra subavlar ve memurlar »apka gnerler bırkaç jıl lçmde halk buna alı» şır, me^ele hallo up giderdl Valı \e komutanlar Yooo îşte bu olmaz' dlye yerlerinden mçradılar Halbukı Mu<tafa Kemal o gece bulunduğu Inebo'u da hem kendısi şapka gıvmiş, hem kadınları çar^aftan çıkarmıstı Sabahlejın bu haberl ald k A\nı valı ve komutanlar «Mademkı, Mustafa Kemal vapmıştır, kar»ı kovanı karşımızda gorelım. dedıler Bu inanı^larında bağlanı^lannda ve cesaretlerlnde «amımıvd'ler Inanılan bir milli kahramânın ne buyuk Dir kuvvet oldugunu o zaman anlamıştım İlk ras'lavışımda Atatürk'e «ordum Nıve şapkajı I'tanbul vera Izmır glbl uvanık merkezlerden birlnde degü de, tnebolu'da fiydiniz' Istanbul ve îzmlr benl çok g8nnü|tur. B« taraf halkı hiç gormemışti Basımda ae lla görürlerse benı o>le kabul edeceklerdı, dlya crrap vermışti Osmanlıdan kalan bîr kadın mcıeleal rardır. Kadının hiçbır hak ve hukuku yoktur Kadın meslek sahıbı olamaz Kadın erkekten aynlatnaz Kadın peçe«ız dolaşamaz 1934 Mİındajız Kadın a^ker havacı vardır Kadın mılletvekilidır Kadın hekımdır, avukattır, >argıçtır iş kadınıdır, erkek ne Ue odur Her şeyde onunla eşittir Milli olçude Kemallz tnin oneml budur Milletlerarası olçude ise, eger bugun bır Iran imparatoriçesı şapkalı olarak kocası ile beraber dolaşabilijorsa, bu Mustafa Kemal »aye«ındedır Butun musluman memleketlerde aynı hareKet alıp vurumustur Fakat bunlar olup biterken reaksiyoner güç lerln tepkılerinı pek abartmamak gereklr Bu nunla beraber reaksnoner guçlerle devrim hareketlerlnin çatısmalannı da he^aba karmak gerekir tşte bu çatışma bir gecıkmeye sebep olmuş'ur Eğer 1946 demrkrasi«mden sonra ııvası partlleri idare eden polıtıkacılar, ki pek çogu Ataturk de rınin a^ dınlarıdırlar cehalet ve tutueuluk ıstısmarc lığma kapılmamış olsalardı, Türkive bugunkunden çokrieâi":mi$olurdu Eger bir gun dTPOKrası rejlmı taulo uğrarsa *ıx{ bu yuıdep ujrar, Ata'dan seçme sozler Bllelım ki, kazandıgımıı muvaffakiyet milletln kuvvetlerint birleftirmesinden ilerl (elmiıtır Eger aynı muvaffakivetleri, zaferleri ilerıdt de katanmak utıyorsak, aynı esasa dayanalım aynı yolda yurujelım (1M3) Yabancılar tamamen lnantnahdır ki, Turkiye'de vaşayan millet, ba}lıba»ına butun dunva mıUetieri içinde etkill bır varllga sahiptir Bu fideriietnez (1919) Hakimiyet milllve, millet:n namusudur, havsiyetidir, şerefidir (7 Şubat 1923) Milli hakimi>et ovle bır nurdur ki, onun karşısında zincirler enr, taç ve tahtlar batar, mahvolur Mılletlerin eiirligi uzerirte kurulmua muesseseler her tsrafta vıkılmaya mahkumdurlar (1 Eylttl 1924) Basarılarda gururu \enmek feliketlerde umitsızlıge karşı gelmek lizımdır Unutulmamalıdır kı, milletın hakımiyetinl bir şahııta vevahut mahdut eşhaaın elindt bulundurmakta menfaat bekliyen cahll ve gafil insanlar vardır (Oeak 1923) Basın, mllletin musterek sesidir. Bir milleti aydınlatma ve ırşatta, bir millete muhtaç oldugu fikrl gıdayı vermekte, hulasa bır milletln hedefi saadet olan musterek bir istikamatte yurumesinl teminde basın baslıbaşın* blr kuvvet, bir mektep, blr rehberdir (19») Ben yaıayabllmek ıçın mutlaka mustakıl blr milletın evladı kalmahyım, Bu tebeple milli tıtiklil bence bir hayat meselesidlr Millet ve memleketin menfaatleri icap ettlgl takdlrde, ınsanlıgı teskü eden milletierden her blrlyle medenlyet geregi olan dostluk, tlyaset munatebetlerlnl büyuk blr hassaıiyetle takdlr ederlm Ancak benlm milletlmi esir etmek lsteven herhangi bır milletın de bu arzusundan sarfınazar edinceye kadar amansız duşmanıyım («8.4.19*1) Bic, mllleUeraraıı tnünaMbetlerda karsılıkh emnlyat re riayeti hedef tutan açık ve lamiml pelltlkatun en ateşll taraftanyıı. (19M) Korku Ua«rlne hakimiyet bina edllemes Toplara istlnad eden hakıyimet peyidar olma» Bövle bir hakimiyet ve diktatörlük ancak ihtilâl toıhurunda muvakkat blr zaman İçin lUun olur. (Mart 19M) Egitlın lslerlnde behemehal mucKtfer olmak Urımdır Blr mllletln gerçek kurtulusu ancak bu turetle olur Bu «ferln temlnl lçdn heplmlzin tek can re tek flkir olarak eaaslı bir prognm ÜMrinde çalışması llsımdır Benoe bu prottramın fnaılı noktalan Uddir 1. Sosyml hayatımaun lhtiysoıaa uygun olmaaı. 2 Cagın ioaplanna uyması («71819») Devrimler ve Aşamalar Şevket Süreyya AYDEMİR Büyük devrlmler baslar Ama bıtmez Zamanın akısı içınde oyle aıamalara ulasır kı, adına devrun dedığımız bır toplumııl duzenden başka bır toplumsal duzene sıçramaların hızı. yerinı bu atıhşların >erıne evrımsel bır gehsmeje bırakır Bu bır duraklama gerıleme degildir, Devrımm kendı duzenını artık yer leştırmesı, kunıluşlannı vermeıı va kandulnden beklenenlerı, evrımsel bır ohısum ıçmda, toplumun yasanüsına yarlestırmem evresıdır. DevrımcıniB. ya da o devrimın önde bayragını taşıyan kahramanın ulku ve ılkelerının yerle»mesı evresı bu aşamalar içınde bıçımlenır Bu arada karsı çıkıslar, dırenısler olacaktır Geçmıfin duzenı kurulusları ve anlayifi ıçınde yaıamak uteyenlerın, kanlı ayaklanısları da olabılır. Bu çıki|lar olur. Devrimın evrımsel geİıimesınde, engeller. zaman yıtırmelar, Uktık ve stratejık zıkzaklar yaratabıhr Ama devrım, soy bır devnmje, toplum onu, «ozle belırtmemis. istememıs olaa büe. toplumun yapısı bu devrıme gebeya* devrımm, hem devrımsel, hem evrımsel yol alıjında karşılasılabılecek bu engellerı hem çagm akışı hem devrimın dınamızmı yener, toplumun çag içınde ılerleyı|i, kaçınılmaz akısını surdurur gıder Turk toplumu yakın tanhımızde böyle bır devrim yaşadı Toplum bu devrımuı ana aşamalarını belkı beklemıj de deÇıldı Ama çag bu asamalara gebeydı ve devrimın 6nder kahramanı çagm gereksmmelerınden »ezlnledığı bu asama ve atıîımları, once bır sır gıbı ruhunun hazınelerınde sakladı ve her bırını, vaktı geldıkçe, adım adım, ulusunun onünc serdı Çunku o bır onderdı ve çevresınde onderlerden çok, sezınle>ebıldıklerını onda bulmuş güçlermı, yargılarmı ona baglamış savaşkan bır ınsanlar kadrosu vardı Onun ıçındır kı o, her aşamanın vaktı geldıkçe Ya flmdı, ya hıç bır zaman, der gıbı ısarehni verıp ba>rağını kaldırınca, bu sov Insanlar, ya da bu savaşçı kadro, onun emrınde butunlejmıs bır uade selı gıbı harekete geldı Gosterılen aşamalara dogru aktı Ama bu arada, artık yorumlar, ya da kendı ufuklarının artık sonuna gelenler, varabüdıklen yerlerde kaldılar Özetle, onde yuruven adam, kendı ruhunda oluşturup, eteklerınde Uşıdıgı deger olçulerını ve devrunsel asamaları, kendınden ısteameden, toplumuna sundu Bunlar yülarca, çılelere, savajlara, kanlara, gozya|larına malolan çetın, ama şanlı bır savaşın, meyvelerl, armağanları oldular. Hem kendı yaşadığı evrenın ınsanlarına, hem tarıhımızın •kışın», hem geleceğın kusaklarına (unuldular Ute bu onder ıa •an, 37 yıi once 10 kasımda, > asama gozlerını kapayan o msandı Getırdıklerını ve bunların değerlenm korumak gorevıni bızler ve butun bızden sonrakılere, onların daha da yucelulmesı, daha da tamamlanması ıçın, sonu gelmez bır sınav olarak bıraktı. Ifte ıımdı bız ve bızierden sonrakıler, bu kutsal ama çetın «ınavın, kesmtisız uyanıklıgı içınde olmak zorundayız. Çunku, her devrim bajlar, ama bıtmez demıştık Şımdı de hepımız, ya da bu devrimın çocukları tam bır savas. cephesı uyanıklıgı ve dısıplını ıle, bu devrimın degerlerını, ılkelerını, kuruluslarıru; onlara karsı çıkan butun yadsıma dalgalarına karfı, koruma atnavmın torumluluğunu taşıyoruz. Ama bır de ju var Her sov devrim kendı Ilke ve aşamalan lçmde savasarak, bır gun amaçladıgı zafere ulaşabılır Ama ıste bu asama, devrimın, hem zaferı, hem guçsuzluğudıir Çunku o gune kadar bu savaşta tek kurtuluş bavragı altında, bellı >anı hepsının amaç bildığı varışlar için savaşan sılâh arkadasları, bu kurtuluş doruğuna ulasınca bi'den ve kaçınılmaz olarak, kendl ıç dunjalarının eğıhmlerıne kendılerını verirler. örneğin, bııim Ulusal Kurtuluş Savaşımızda amaç duşmanı yurttan kovmaktı. Bır gun geldı dusman yurttan kovuldu. Yun kurtuldu Ama bununla is bıtıyor muydu? Hayır! Hatta Gazı Mustafa Kemal'ın, tzmır'e varısımn ertesı gunu dedığı gıbı, 15ler bıtmiyor, asıl yenı baslıyordu Şımdı artık gun gelecek, saltanat kalkacaktı Halıfelık kaldınlacakü Medreseler kapanacaktı Tekkeler muhurleneceku Yenı yazı, eğıtun bırhğı, kadmlann yaşama açılışı ve daha nıca atılımlar başarılacaktı Turkıve, Doğudan kopup, Batıya yonelecek tı. Ama ne var kı, Ulusal Kurtuluş Savaşmın akışı içınde, en dn nrada yer alan savaş arkadasları içınde büe, bunlara hazır olmayanlar çoktu O halde artık bu noktada çeşıth ınancalar içınde çesıtlı yon* lare doğrulan ve belkı toplumu da parçalayacak olan bu savasçı kadronun ustunde, buyurgan (dıktator) değıl ama her yenı atı luna yon veren ve bu yonde ıstenenı toplum jaşamına yerleıure cek olan bır Tek îrade'ye gereklüık vardı Bu Tek Irade ancak bır Şef'm, hatta insanustü bır yaratığın iradesı olabılırdı öyle bir Çef ve Onder kı. olayları çev resındekı, arkadaşlarının ya da kanun yapıcı soz sahiplennm, hepsınden daha ıyı değerlendırsin. Hepsmden daha ılenyı gorrun ve topluma yon çızebılsın. tşte tarıh bıze, Ulusal Kurtuluş Savaşı içinden, böyle bir yön edzieuıln. çıkması şansmı bağ'şladı Bu devrımımızın gerçek tnl man, Kurtuluş Savaşımızm da gerçek yonetıcisi ve kahramanı olarak Atatürk'tur. Bundan 37 yıl once 10 kasımda, onun fani varlıgı aramızdan aynldı Ama, bızlere ve bızierden sonrakılere bıraktıği, devnmlen korumak ve onîarı daha ılerilere ulaştırmak gorevı ve sınavı, hele bugunlenn çok vonlu sorunları içınde, bııim, yani Türk aydmlarının, tartışma kabul etmez gorevuniz, a navımızdır Bu gorevı gereğmce başaramaz ve hu sınavı gereğince veremenek Anıtkabırde vatan kahımanın ruhu, tanıyo» nun kı, sağırun en buyuk du| kınklıguu >aj<a.. KÖY AĞASININ SİLÂHLIĞI «Arabınklnl Araba, Aeeninkinl Aeeme (erl verlrsek, blze uzun kollu blr Buhara hırknından başka bir şey kalmaz » Buhara hırkaıım nedente her gfistaren bu aox, Mesrutlyet d'evrinda layılı bir ka; ülkucunun dilimlzde denemek istedikleri «Tatflye. ıjlnl Turkçe içln bir yıkım layan unlu blr yazanmızın lozüdur. Dll devrlml başladıgı aıralarda da aydınlanmızın çogu bu kuruntuda İdl. Türk'un anayurttan aynldıgı zaman dll varhgını uzun kollu bir hırkaya benzetenlerln bu mantık zavallılıgına Ataturk acırdı O, Turk'un her aeylne inandığı gıbt dlllnin de yeterligine, enginliglne sonsuz bır ınanç beslerdl. «Tarihin akıstru oradan oraya çevlrmiş, yer yar bunea uygarlılc ocaklan kurmuş bir ulusun dlll bu denll yoksul olabillr mi idl'» dlye soruyor ve «özUntl aıagı yukan »öyle tamamlıyordu «Araplarla tanısıncaya dek Türkun devlet, hükumet, hukuk, adalet glbl uvgar kavramlara, seref, rtamus, ınsan, vlcdan gıbi vuksek duvgulara bırcr aa vermeıalı du*unüleblllr mi? Beill ki, haı uluıt* gSrüldflğü fizere Tflrk'fln de tarihte ftflst anlan olmuj, bir çok varlıklanna ve bu arada dillne de bakmaz olmustur. Bis şimdl ulusal benlıjlmlze kavuştugumuz gibl o» dılimize da kavuşacagıı.» Ataturk, bir ulusun, dll varlıgı bakımından, aslında bu denll yoksul olamıyacagını bir örnekla belırtmek için su oykuyu sık aık anlatırdı. «Vaktiyle zengin blr köy agası şehırde hamama gltmiş, yıkanmış. Kurulanmış. Glyinmek içio bohçasma el attıgı zaman bir de bakmıı kl, silihlıgından baçka her şeyi çalınmış Başlamjf hamamcılardan hesap tormaya. Hamamcılar aganm şantaj yaptıgım, yoksa çalınan, çırpılan bir sey olmadlgım ilerl surmuşler Bunun uzerine o da silâhlıgını çıpla> belıne geçırerek ortaya çıkmış ve foyla haykırmış «Görenler Allah için söylesln. ben buraya bu kılıkta geleblllr mi ldlm'» Ata oyküsune şunu da katardı Ağanın hamama çıplak gelmedlğine herkedm aklı vattı ama Turk'un yurdundan dllslz Cikmadıgısa halâ a]cU ardiremlyen gafllleı vanta»,