Katalog

ÂRJANTİN: Son dört ayda her 19 saatte 1 kişi öldürüldü! Bayan Peron'a yakmlık derecesl çeşitli dedikodulara neden olan Sosyal İşler Bakanı Lopez Rega tarafından hazırlanmakta. Şiddet olaylan öte yandan kendilerini hâlâ Peronist diye tammlayan yeraltı örgütleri de boş durmuyorlar. Örneğin dört yıl önce öldürdükleri eski Arjantin Devlet Başkam Aramburu'nun cesedini mezanndan çıkararak bilinmeyen bir yere kaçırdılar. Arjantin'de artık şiddet eylemlerine bir yenisi eklenmeden gün geçmiyor. Rakamlarla çalışmaya merakh olanlar, Bayan Peron'ıın başa geçtiği 1 temmaz tarihinden bu yana, Ar.iantin'de şiddet eylemleri sonucu ölenlerin bir dökümünü yapmışlar ve ortaya şu ilginç sonuç çıkmış: Aradan geçen dört ay içinde ülkede ortalama olarak her 19 saatte bir kişi öldürülmüş. Suikasta lcurban gidenler arasında hemen akla geliverenler ise, 1 agustos günü öldürülen solcu peronist ve Kongre üyesi avukat Eodolfo Ortega Pena, 29 eylül günü öldürülen Arjantin' in eski Devlet Başkanı Arturo Frondiri'nin kardesi ve solculan savunmakla ün yapmıs avııkat Silvio Frondizi ve 1 ekim günü öldürülen Şili eski Kara Kuvvetleri Komutanı ve Salvador Allende'nin sağ kolu General Carlos Prats ve esi... Maria Isabel, Panama City'deki gece kuiübünde çalışırken Peron'a rastiadı.. 25 yaşındaydı o zaman. Altmışlık Peron, Cervantes re\/üsünün tüm borçlarını ödedı ve Isabel'i de kendısine eş aldı... İsabel ile menajerininöyküsü... (DIŞ HABERLER SERVtSİ) Maria Estela Martinez veya 18 yıl önce çalıştığı «Cervantes» revüsündekı adıyla İsabel, Arjantin halkının Isabelita'sı, 4 şubat 1931 günü Buenos Aires'in Batısındaki La Rioja kentinde dünyaya geldi. Babası bir banka memuruydu. Sarı saçlı küçük Maria, okula ancak altı yıl süreyle devam etti. Matematik. tarih ve coğrafya, ona hiç de iiginç gelmiyordu. Aynı yıllarda gezici bir dans toplulugu olan Cervantes, Arjantin'in üçük kenti La Rioja'ya uğramıştı. Revü, bir ay süreyle bu kentte gösterüer yaptıktan sonra ikincı bir Arjantin kentine doğru yola çıkarken, topluluğa bir kişi daha katılmıştı: Maria Estela Martinez. Yeni yaşam Maria Estela'ya bir de yeni ısim getırdi. O günden sonra genç dansözün «profesyonel» adı İsabel oldu .. Ve Cervantes dans toplulugu. 1956 yılında Panama'nın başkenti Panama City'ye gelerek, Happyland adlı gece kulübünde çalış mağa başladı. Bir yıl önce iktidardan düşerek, ülkesini terketmek zorunda bırakılmış olan Arjantin'in eski Devlet Başkanı Juan Peron da, o sıralarda bu kentteydi. Gece kulüplerinde efkâr dagittığı gecelerden birinde, Happyland'e de uğramıştı. 25 yaşındaki İsabel, altmışüK diktatörün hemen ılgssini çekmiş ti. Cervantes dans toplulugu ise o sıralarda para sıkıntısı çekmekteydi. Dünyanın çeşitli yerlerinde yüklü banka hesaplan bulunan ve meddî yardım yapmanın yollarını da gayet iyi bilen Peron, İsabel'in de onayı ile, toplulugun borçlannın büyük bir kısmını ödedi ve İsabel 'i de kendine eş aldı. Bu yıllarda ve daha sonraları, onlann yanından hiç ayrılmayan biri daha vardı: İsabel' in Juan Peron'la birlikte gelmek için tek koşul olarak öne sürdüğü menajeri Lopez Rega... Ve ince dudaklı, ufak sivri yüz lü, sert ifadeli 43 yasındaki bayan Peron, temmuz ayının ilk günlerinde. Bakanlar, Kuvvet Komütanlan ve önemli politikacılann bir araya geldiği <Casa Rosada» sarayında. rumhurbaskanlığı yeminini ederken. aynı zamanda La tin Amerikanın da ilk kadın Cum hurbaskanı ünvanını kazanıyordu... Ve tango söylcyen. artist menajerliği yapan. ruhlarla Hişki kura rak eaipten hsberler veren Lopez Rega da. temmuz ayının ilk günlerinde. bavan Peron'la birlik te ve Sosyal İşler Bakanı olarak Arjantin'in geleceğine hükmetme ğe başladı. DEVLET BAŞKAM BATAN PERON «Sıkık yumruklar kalkmış, ama kime karşı» diye sorabilirsiniz. Arjantin başkenti Buenos Aires'teki siyasal gözlemciler, «solun her türlüsüne» diye cevaphyorlar bu •oruyu. Askert darbe olasılığım da uzak görraeyenler pek öyle azmlıkta kalmıyorlar. Sağa kayış ve şiddet eylemi atbaşı gidiyor lamak istemektedir. Ancak yine aynı kadın, aradan kısa bir süre geçtikten sonra, ağlama krizleri geçirerek, konuşmasını yanm bırakmak zorunda kalmaktadır. Yine bu ülkede Nobel ödülü kazanmıs tek yaşayan Arjantinii sıfatmı koruyan bir üniversite öğretim üyesinin, sağa kayan rejimin temizlik eylemleriyle görevlendirilen memurlan tarafından işine son veriliyordu. Kısa btr süre sonra da, Nobel ödülü sahibi Luis Federico Leloır'a (DIŞ HABERLER SERVİSt) BUENOS AtRES Vahşet ve garip olsylar, Arjantin'in son gün lerdeki politikasının genel çizgilerini çok iyi tammlayabilecek iki sözcüktür. Ortalıkta dolaşan bir kadın, dört ay önce ölen kocasmın gölgesinde politika yapmaya, ülkestni yönetmeye ça'ışmaktadir. Zftrif bir görünüşü olan bu kadın, abartılmış jestlerle, yumruklannı masaya vurarak ulusunun büyüklügünden söz etmekte ve kendisinin güçlü olduğunu kanıt haksız davramldıgı anlaşıldı TB ögretim üyesi tekrar üniversitede ki koltuğuna oturdu. Yine bu ülkede parlamento U yesi ve küçük bir partinln lideri olan Sandler, aşın sağcı terörist bir örgüt tarafından Arjantin polisinin de eşliğinde Kongre binası önünde tutuklanarak, sınır dışı ediliyordu. Bu günlerde yaşayabileceği brr yer bulabilmek için dünya seyahatine çıkmış zorla çıkanlmışçok sayıda Arjantinliye rastlamak mümkun. Bu ünlülerin listesi ise, Sorumlu kim? Bu Latin Amerika Ulkesinde gelişen son olayların sorumlusu olarak Devlet Başkanı Bayan Maria Estela Peron ve yakın çalışma arkadaşlan gösterilebilir. Ülkede rejimin sürekli olarak saga kayması ve Başkanm dul eşi tarafından sola yapılan baskı. Arjantin'in etkili çevrelerindeki poli tik yorumlarda Sıkıyönetim ve halk savaşı söylentileri yoğunlaşırken, Arjantinli gözlemciler bir askerl darbe olasüığından söz ediyorlar. Boğazlardan geçen gemi sayısı azalıyor, tonaj büyüyor URUGUAY'DA EKONOMİK VE POLITIK KARMAŞA, YLJRT DİŞINA GÖÇÜ HIZLANDIRIYOR EN SON NCFUS SATIMI 1963'DE YAPIL>nŞ. BUNA GÖRE, ÜLKE NCFUSU İ MİLYON «M BİNMİŞ. SON 11 SIL IÇİNDE YURT DIŞINA GÖÇEUENLERİ.N SAYISI 1 MİLYONA LLAŞMJŞ. ISTANBÜL HABER SERVİSİ Boğazlardan geçen gemi sayısında her geçen yıl azalma görülmektedir. Ancak bu azalma, Boğazlann uluslararası önem.ni vitirmesinden degil, gemi yapımlannda tonajların dev ölçülere ulasmasından doğmakud;r. Mercut istatistiklere göre. 1*72 yılmda 41.386 adet gemi Bogazlardan geçmiştir. Bu adet, 1973 yılında ise 33.364"e inmiştir. 1974 yılında düşüş devam etmiş, Eylüi ayı sonunda Boğaz lardan geçen gemi adedi sadece 10.673 olmuştur. Gemi adedindeki bu düşüşe karşılık tonajda ise sürekli bir artış blenmektedir. 1972 yılında 41.386 geminin tonajı 69 milyon 137 bin gros ton tutarken, 1973'te gemi adedi 33.364 a,dede inıruş, buna karsıhk tonaj gros ton olarak 76 milyon 655 bin tona vükselmiştir. 1974 yıh Eylül sonunda eld© edilen bilgilere göre. 10.673 adet geminin to najı 50 milyon gros tonu asmaktadır. Bu d» gösteriyor H, dünya'daki gemi Inşa çalışmalaıındaki bü yüklük Türk sulanndaki seyirlerde de kendlni göstermiştir Eskiden Boğazlardan geçen süper tankerler parmaic ile gösterilirken bu gün bunlara her an rastlanabümektedir. Uluslararası su niteliğindeki Boğazlardan en az yararıananlar arasında Türk Ticaret Filosunun olması hayli ilgi çekıcidir. Geçen gemileri yüzdejre vuracak olursai yüzde 35ıni Sovyetler Birliği gemileri oluşturmaktadır. İkinciliği ise Yunan bandıralı gemiler almaktadır Üçüncü dör düncü ve daha sonraki sıraları alan Liberya Panama. Kıbns ve İAib nan bayraklı olarak çalışan. fakat Yunanlı armatörlere ait olan gemile ri de Yunan fiiosuna katarsak, Yunanlılarm Türk geı;ış sularından Sovyetlerden daha fazla yararlandığı açığa çıkmaktadır. Kılavuzluk Boğazlarda, Türk kuruluşlarının tekeline bırakılmış kılavuzluk ve kıyı güvenlik tesisleri tek ekonomik olanak sağiayan yeTİerdir. Kılavuzluk örgütü 1972 yılında 24.679 aded gemi kılavuzlayarak 81 milyon 646 bin 269 lira hasıüt elde etmis çeşitli masraflar îiktık tan sonra 60.393.629 lira kâr elde etmiştir. Bu miktar, 1973 yılında tonaj olarak 26 milyon 735 bın tona çık mış, hasılât 91.176.996 liraya yükselmiştir. Ancak toplu sözıeşmeler sonucu personel giderleri arttığından net kâr 59.826.820 liraya düşmüştür. Yunanlı armatörlerin çeşitli bayraklar altında çalışan gemilerinin >oizde 50 kadarı Jcuavuz almamaktadırlar. Bu vüzcien kaza olası lığı artmaktadır. Yetkililer Montrö Anlaşmasımn küavuz aimayı zorunlu kılmayan maddelerinin bir an önce degiştirilmesüıi arzu etmektedirler. Boğazlar ve Türk sularmda gemilerin seyir güvenlit.enni karşılayan Denizcilik Bankası kıyı güvenlik işletmesi, 1972de 89.888.117 lira gelir elde etmiştir. Bu gelir 1973 yılında 102.636.455 liraya ulaşmıştır. Gemilerden alınan hizmet karşılığı ücretler tonaja göre alındığından gemi adediııin azalarak tonajların büyümesi gelirleri etki. lememektedir. Yetkililer yurdumuzda alınan kılavuzluk ve kıyı güvenlik hizmet ücretlerinin uluslararası ücretlere göre bir hayli duşük olduğu nu söylemektedirler. Bu nedenle tarifelerin yeni biştan düzenlemenin gerekliligine işaret etmektedir. DIŞ HABERLER Güney Amerika'nuı en küçük ülkesj olan Uruguay, her ne hikmetse Lâtin Amerika'run îsvıçre'sı olarak nıtelenirdı. Bir zamanlar insanların yerleşmek için can attıkları bir yer olarak tanıtılan bu ülkeden bugun on binlerce kişi başka ülkelere göç etmek için pasaport dairelerinin önünde uzun kuyruklar meydana getiriyor. Federal Almanya'da da yayımlanan haltalık «DER SPIEGEL» dergısı, Uruguay'dakı bu göçü şöyle anlatıyor: «Londra'daki bir matbaa, geçtiğimiz hafta üruguay'dan yüklü bir sipariş listesi aldı. üruguay hükümeti, stoku kısa sürede tukenen gezi pasaportlarından 250 bin adet ısmarlıyordu. Yüzlerce Uruguayh, son zamanlarda her gün, daha gün bıle ağarmadan Montevideo'daki Calle Mercedes'te pasaport küyruguna giriyorlar. Almak istedikleri belgeler ise, tatil nedeniyle değil. Uruguaylılar doğup büyüdükleri ülkelerinı bir daha dönmemek üzere terketmek ıstiyorlar. SERVİSt SOVYETLER, ON AY İÇİNDE KARADENİZ'DEN AKDENİZ'E 97 SAVAŞ GEMİSİ ÜEÇÎRDİ ISTANBUL HABER SERVİSt Boğazlar. Ortadoğu v« Akdenız'in gün geçtikçe artan onemi gözönünde tutulduğunda, Sovyetler Birliği donanması için en önemli geçiş alanlanndan birisi olmak niteliğini hâlâ korumaktadır. Sovyetler Bırliğinin en geniş su üstü gemilerinin oluştuğu Ka radenız filosu, 1973 yılında Karadeniz'den Akdeniz'e 140 adet çeşitli tip ve tonajda gemi geçirmiştir. Buna karfilık Akdeniz'den Ka radeniz'e 126 gemi bakim ve lo.iistik hizmetler için çıkmışr.r. Bu gsmilerin tipleri incelenecek olur?a, Boğazlardan geçiş hakkını 20 krovazör, 37 muhrip, 6 klasik denizaltı, 14 hücumbot, 143. yardım askerî iktnal gemisi, 36 karakol, 1 çıkar ma ve çeşitli mayın arama . ta rama gemileri kullanmışlardır. Bu gemüerin geçişleri Eylül sonu ve ekim ayında rekor seviyeye çıkmıştır. Bu dönem içinde vurucu güçlert fazla olan 4 krovazör ve 6 destroyer Morv trö Anlaşması hükümlerine göre, Karadenizdeki üslerinden Ak denize geçmişlerdir. Sovyetler Birliği, Karadeniz filonunda bulunan î helikopter gemisinin bu aralarda Boğazlar dan geçişine rastlanmaımstır. Bir duvar nu? Bu konuyla ilgilj olarak kendisine bir soru yöneltilen bir yetkili ise, ülkenin çevresine b;r duvar inşa etmenin mümkün olmadıfını, 1963 sayımlanna gör9 2,6 milyonluk ülke nüfusunun o günden bu yana bir milyonunun şanslariru ülke dışında aradıkl»rını ifade etmiştir. Uruguaylılarin yerleştikleri ülkeler arasında Amerika Birieşik Devletleri ve Kanada'nın yanı sıra, Venezüela ve Avustralya gelmektedir. Hızla artan bu göçun nedenlenni aramak için yapılan bir kamuoyu yoklaması ise. boşalmış ülkede bugün yaşayan halkm yüzde 41'inin de ük olanakta üikeyi hemen terketmek arzusunda olduklarını ortaya çıkartmıştır. Uruguay'lıları ülkelerinden soğutan neden, ülkenin ekonomilc ve politik durumunun her geçen gün çıkmaza sürüklenmege devam etmesidir. Bir zamanlar Lâtin Amerilca' nın İsvıçresi diye anüan bu ülke, et ve yün ihracatından ıengin olmuştu. Ikinci Dünya Savaşı sonrasında başlayan ihracat patlaması, ülkeye huzur getirmemiş, özel çıkar klüplerine dönüşen gelenek sel partiler, köklü reformlan yürürlüğe koyma yolunu seçmemiş lerdir. Büyuk toprak sahiplerinln etkinlikleri, kalkınamayan ekonomi ve devlet bürokrasisi, ülkenin bugün içine düşmüş bulunduğu durumu hazırlamışlardır. Bordaberry ne yapar? 1974'de geçenler 1974 yılında rfa Sovyetlerin Ak j deniz filosu normal değişimleri içinde Boğazları kullanmışlardır. 23 ekim 1974 tarihine kadar 8 krovazör, 13 muhrip, 6 mayın arama . tarama, 6 karakol, 5 hücumbot, 59 yardımcı askerî hlzmet gemisi olmak üzere 97 gemi Karadeniz'deki Sov yet üslerinden Akdeniz'deki çalışma alanlarına gitmişlerdir. İngılız basmı, Muhafazakâr Lıder Heath'ı alaya alıyor: Heath için seçim Gemilerin tipleri (DIŞ HABERLER SERVİStj Seçimleri gene kaybetti Edward Heath. İngiliz Muhafazakâr Partisinin lideri neredeyse ahşacak seçim kaybetmeje. Bir çeşit spor haline geldi seçim kaybetmek Heath için. Kendisinin de buna aldırdığı yok. Merak edenjere haber verelim, kendisi hayatından hoşnut yaşa yıp gidiyor. Kendisi hayatından hoşnut yaÖte yandan, Akdeniz'deki fi | şayıp gidiyor ama, Muhafazakâr lodan 67 gemi gerek bakım, ge Parti içinde Heath'in otopsisi rekse lojistik hizmetler gere için hazırlıklar başladı bile. Jtiği Sovyetler Birliğindeki üsle yetleri Heath'i iyıce dondurup rine dönmüşlerdir. bir süre muhafaza etmek, sonra Bunların 8!i krovazör, 9'u da enine boyuna kesip biçmek ve bazı sonuçlar elde etmek. muhrip, 36'sl yardımcı askeri Heath de bunların farkında ama, nakliye gemisi, 4'ü arama ta rama, 8'i karakol, 2'si hücum şimdılik çevresindeki hazırhklan bilmezlikten gelmeyi yeğlıyor. bot tipindeki gemilerdir. Otopsiye hazırlananların işleri ise, öyle sanıldığı gibi, pek koSovyet denizaltılan la; degil. Sovyetler su üstü gemileri ba Bir kere Heath'in derisi çok kımından Akdenizdekı filoları kalmdır. Bu da, otopsi yapmanı Karadenizdeki üslerinden bes ğa hazırlananlann karşısma çılemektedirler. kacak ilk teknik güçlük. Bur.a rağmen Muhafazakâr Parti'nin Denizaltılar Boğazlardan pek seyrek geçmektedirler. 1973'de bazı inatçı üyeleri kararlarından hepsi 3 denizaltı geliş gidiş yap dönmek niyetmde değil. Bunlar, derisi istediği kadar kalın olmış, 1974te ise denizaltılar hesun. Heath'in de her insan gıbi nüz B^ğaziarı hiç kullanmamışotopsi masasına yatınlabilscelardır. kaybetmek artık bir çeşit spor haline geldi! ğini söylüyorlar. Yıldızanm parladığı devirlerde bile Heath'i kibirli, insanlara te peden bakan ve inatçı olmakla suç'ayanlar, bir süre sonra onun ilk baUışta göze çarpmıyan meziyetlerini anyacaklar hiç kuşkusuz. Burada meziyetlerini uzun boylu sayacak defiliz. Ancak Heathın, hiç bir meziyeti olmadan koskoca Muhafazakâr Partlnin liderliğüıe kadar yükseldiğini söylemeye imkân olmadığın: hatırlatmakla yetineceğız. Bazılan Heath için matem tutmaga ha/ırlanıyor. Gereksiz bir duygusalhk bu. Bir defa Heath'in kendisi böyle bir sey is Uzun süredir üikeyi yöneten Devlet Başkanı ve büyük arazi sahibi ve de Brezilya'daki askeri yönetimin ateşli savunucularından Ja Juan MUria Bordaberry'den de zaten daha fazlası beklenemezdi. Gerçi sayın başkan, halk kitlelerütin desteğindeki gerilla örgütü Tupaınaros'lara karşı gönderdıği ordu ile başarıya ulaşmıştı, ancak Tupamaros'a karşı kazandıklan zaferı araç olarak kullanan generaller, kısa süre sonra ülke yönetinılnl de ellerine geçiriverdiler. Uruguay'da geçen yüm ortalannda iş başma gelen askerler, böylelikle bu en küçük Güney Amerika ulkesinde bu yüzyılın başmdan beri ilk kez yönetimi ellerine geçinniş oldular. Darbeyi izleyen günlerde parlamento feshedildi, sendikalar daftıtıldı. ondört tane sol parti ve grup yasakiandı, muhalefett«ki politikacılar tutuklandı, basına sıkı sansür kondu. Kontrolsüz cnflâsyon temiyor. Yıldızının parladığı günlerde bile Heath etrafuıdakilerin duygusallıklarından hoşlanmazdı. Bir seçim kaybeder etmez karakter değiştirdiğini ıddia etmek olanaksız. Yapılacak tek şey Heath'i unutmağa çalışmaktır. Bugünkü koşullar altmda Heath'e bundan büyük iyilik vapılmaz. 1968 yılınöan bu yana kontrol edilemeyen ekonomi ve *;» 1000'e ulaşan enflâsyon, halkın satın alma gücunü bıçak gibi kesti. Bu arada birçok işyeri ve fabrika malına alıcı bulunmadığı gerekçesiyle iflâs ederek kapandı. «Artık dayanamıyorum. îşçi ola rak Avustralya'da şansımı denemeye karar verdim» diyordu, uzun kuyruklann en arka sıralannda bekleyen bir Unıauayiı ve böylelikle tıem kendisinin hero de kader arkndaşİRnnm neyi beklediklerini gayet iyi anlatmıs oluyordu.