Katalog

CTJMHURÎYET 15 Ocak 1974 Dünyada Bugün Dış haberler Pravda Diplomaside kulis zamanı Ümit GÜRTUNA YÂZIYOR ANKARA'DAN on günlerde bütün dünya enerji sorununu konuşuyor bütün ülkeler kendilerine uygun çözüm yollannı ortaya koyuyorlar. Bunların üzerinde kıyasıya mücadele edip, ülkeleri için en çıkarlı yolu bulmaya çalışıyorlar. Orta Doğu savaşından sonra Arap ülkelerinin başlattıkları petrol ambargosunun etkisi şu ana kadar Türkiye'de tam olar rak hıssedilmedi. Türkıye ye satılan petrolde miktar kısıtlaması yapılmadığından ve hükümetin bugün ıçın pahah olarak satmalınan akar yakıt fiyatlanna aradaki fiyat farkını aktarmamış olmasından dolayı kamuoyu olarak nasıl bir sorunla karşı karşıya olduğumuzun tam bilincine varamadı. Önümüzdeki günlerde akar yakıt fiyatlanna yapılacak yüzde jniz oraıundakı zam ve onun pıyasaya yansıması Türkıyedeki zaten aşırı enflasyonist bir eğilımle şıddetini arttırarak fiyat hareketinı sanılandan fazla etkileyecektir. Bu bizım göıüşümüz değıl plânlamacılann sözüdür. Türkiye çok çok ilerisi için bazı planlar yapmak ve stratejiyi buna göre hazırlamak durumundadır. Bızce alınacak ilk tedbirler arasında Türkiyede petrol bsşta olmak üzere bütün doğal kaynakların mıllîleştirılmesi gelmektedır. Yülardan beri petrolün devletleştirilmesini ya da millileştırilmesmi savunanlara karşı olanlar, acaba son petrol bunalımı nedeniyle Türkiyede üretim yapan yabancı fırmaların oturduklan yerden 90 milyon dolar (yaklaşık olarak 1 milyar 250 mılyonı kazanmaları halinde ne diyeceklerdir? Fiyatlar arttığı için kuyubaşı fiyatmdaki otomatik yükseklik bu avantajı sağlayacaktır yabancılara. Öğrendiğimize göre. başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. Kemal Demir olmak üzere bazı kimseler bu paranın yurt dışına çıkmasını önlemek için bazı kanuni tedbirler hazırlamaktadırlar. Ger çekleştirseler bile başka fonda toplanacak bu kadar para Türkiye'nın başına ilerde daha ne belâlar getirecektir. Burada Dr. Kemal Demir'i kutlamak istivorum. Kendlsinden önceki Bakan Nuri Ko damanoğlu zamanınd'a Türkiye'yi doğrudan akar yakıt sistemine bağlı bir ülke yapmaya uğraşan ve bunu gerçek leştirmek üzere bulunanlann oyunlarını «tersyüz» etti Dr. Demir. Bundan. dolayı kutlarız Dr. Kemal Demir'i. Biz son Ortadoğu savaşına dek büyük ülkelerin sömürüsünden yakınıyorduk. Sava? sonrası Arap ülkelerinin tutumu dünyada tanıtladı ki küçük ülkelerin çıkar mücadeielerlnden gene kendileri gibi az gelişmiş ülkeler rfe zarar görebiliyorlar. Bunların başında Türkiye geliyor tabıi. Bundan önce yılda 230 milvon dolar akaryakıt parası öderken, 1974'de bu miktar 800 milyon dolar cıvarında olacak. Bu aradaki fark, Türkiye' nin Arap ülkelerinin Israile olan tutumlanndan dolayı Araplara kazandırdığı paradır. Türkiye'nin de artık kendi doğal kaynaklarım kendisi kul lanarak kader çizgisine tam olarak sahip çıkması gerekmektedir. İran enerjiyi çok iyi kullanarak gelişmesini bız den çok daha kuvvetlendırmek üzeredir. Biz bu k^fayla gidersek şimdi dost gibi geçincn İran'ın baskısını on yıl sonra sımrlarımızda hissederiz. Irak çeşitli nedenlerle zor durumda bulunan bir ülke. Son yıllarda Türkiye ile gerçek dostluk kurmak için büyük çaba gösteriyor. Suriyede de Türkiye'ye karşı bir yumu şama var. Ama eğer bu ülkeler kpndilerini haklı davalarında de» tekleyen Türkiye'nin. kendi mücadelelerinden dolayt güç duruma düşmesini istemiyorlarsa petrol konusunda Türkiye'ye özel bir muamele yap mak zorundadırlar. Aksi halde Türkiye'de, Fırat'ın suları nı barajlann tamamlanmasından sonra kesiverirse bu ülkeler için büyük felâket başlar. Bunun için komşu iki ülkenin Türkiye için resml ya da gayriresmî fakat mutlaka özel bir davranıs içinde bulun maları gereklidir. Kardeşlik ve dostluğun kanıtlanması za mara gelmiştir ksnımızca. Nereden, Nereye?!.. rtadoğu «avası nrasında bas layan ve sonıında Batı eko j nomilerini birbirine katan ^etrol bunalımı, nitelikleri açı«mdan belirlenmey» başlaınıştır. Bundan aonra yer «laeak gelij«nel#rl gfrebilnMk için, önce, varüan noktayı kesinlikl» bilmek jereldr. # Petrol banalnnının, Amp •ailliyetçi llderleri tarafindan Atnerika'yı v» tsrail'i diı» getirznek amacıyl* yaratılınadı$ı anlafılmıştır. Petrol, ne antiemperyalist amaçlara hizmet İçin kullanılmıstır, n* de ijgal altındaki Arap topraklannı İsraü'den Irurtarmak için... # Petrol bunalımı. petrol üreticisi ülkeler tarafından, üriinleri ain fiyatını artırmak için yaratıl mıştır. Şu anda dünyayı ve İsrail taraflm Batı ekonomilerini, j boykot ilgilendirmiyor. Zaten pet rol üreticisi ülkeler, dünya ka ' muoyuna sunulan şekilde bir ö j nemli boykota, ya da ambargoya gitmemişlerdir. Petrol üretimi, iddia edüenin aksine artmıştır. Kapitalist dünyanm, petrol yokhığu yüzünden buhrana girmesi gibi bir ihtimal söz komısu değildir. gazetesi Soljenitzin'i O "Vatana ihanetle» suçladı MOSKOVA Sovyetler Birlt ği Komünist Partisi organı PraV' da gazet«sinde bueüne dek görülmemiî derece sert olan bir yazıda ünlü yazar Aleksander Soljenitzin ratana ihanetle suçlanmıştır. Pravda'nın yazısınd* «Soljenitzin vatana ihanet edenlerin uğrayacağı gona lâyıktır» denmektedir. Yazı, Soljenitzin'in Sovyetler Birliğind» «yıkıcı çalışmalar» yapmakla suçlanmakta, yazarın «dogup büyüdüğü ülkeye onun sosyalist sistemine karşı büyük suç işlediğini» öne sürmektedir. «İhanet Yolu» başlıgını taşıyan makalede, Soljenitzin'in eserlerinin Sovyetler Birliğinde yayımlanmasının söz komısu da# Petrol bunalımı, Baüva, pet hi edilemiyecegi kaydedildikten •onra şöyle denmektedir: rol fiyatlarındaki artış yüzünden «Sovyetler Birliğinin geçmijlbuhran getirmiştir. Tekrar edeni, tarihi bir perspelftif içinde lim. Ortadoğu savajmda petrol si lâhı kullanılmıştır. Fakat siya inceleyen bir çok yazar vardır. fî değil ticarl amaçlarla kullanıl Bunlar hiç bir vakit yazılarmda iftira ve yalan yolunu seçmemiş, Biıştır. Nitekim, îsrail işgal «ttiği Arap gerçekleri olduğu gibi, sosyalist topraklarından çekilmediği ve' bir anlayış içinde ortaya sermeüstelik Süveyş'in Batı yakasın i ye çalışmış'.ardır. «Fakat Sol.jenitzin meşruiyet daki birliklerini bile çekmediği i sosyalizmin halde, Araplar BaU ülkelerine | sınırlarını aşarak petrol satraaktadırlar. Ihraç edi varlığım inkâr edecek bir seviyeye gelmiştir. len petrolün miktarı, Ortadoğu'da ki siyasi duruma göre artırılma i «Batılı burjuva basın, Soljemıştjr. Petrol îhraç Eden Ülke j nitzin'in, maziyi anlatırken gerler Örgütü <OPEC\ petrol fi çekleri aksettirdigini iddia etyatlarını varil başına 11 doların mektedir ki, bu korkunç bir ifüzerine çıkarttıktan sonra, her tiradır.» (UPt APJ |ey normale dönmüştür. # Petrol üreticisi Araplar ve di ğer petrolcüler için, bundan sonra da dönüm noktası Cenevre'de ki Ortadoğu Barış Görüşmelerinin sonucu olmayacaktır. Bundan sonraki dönüm noktası, zam lı fiyatlara uygulanan dondurmanın sona ereceği Nisan ayıdır. # Petrol fiyatlanna yapılan lam Ue, Kudüs İsrail işgalinden kurtanlmamıştır. Fakat, Batı ekonomileri, enerJi alanına ayrılatak paranın olağanüstü artması yüzünden buhrana girmişlerdir. Bu durum ise, Baü ittifakı içindeki siyasi ve ekonomik ayrüıklan su yüzüne çıkartmıştır. Kaha bir hesapla, Avrupa 1972 yılmda petrol alımı için 11 milyar dolar hareamışü. Yeni fiyatlarla, bu yıl aynı miktarda petrol için 50 milyar dolar ödeyecektir Avrupa... Japonya da pet role 3,5 milyar dolar öderken, yeni fiyatlarla faturası İT milyara yükselmiştir. # Bu durum, ekonomik ve siyasi rekabet içinde bulunan Amerika'nın karşısındakl Batı Avrupa ile Japonya'yı sarsmıştır. Genel olarak yükselen maliyetler, Avrupa ve Japonya'da durgunluğu başlatmıştır. îç petrol kaynaklan fazla olan Amerlka, buhrana karşı daha çok dayanabileceği için, bunalımdan yararlanmıştır. # Aynca, Arap petrolculerinin yaptıkları zamlann Amerikan dolarına da yarariı bir etklsl olmuştur. PetTol yüzünden dolara talep «rtmıştır. Arap petrolculeri lse, elde ettikleri artan dolarlan ve dövizi, kendl ülkeleri ve Arap davası yerine, kendi yönetimleri doğrultusundı kullanmaktadırlar. % Şu anda Batı dünyasmdaki jeçerli paralann yüzcfe 6'sı Arap petrol devletlerine «ittir. Fakat onlar, bu paralan, Batı bankalannda tutmakta ve Batı mallan almaya ayırmaktadırUr. Arap olmamasına rağmen son petrol bunalımında fiyatını arttıran îran, geçen hafta 30 savaş uçağı için Amerlka'ya 900 milyon dolarhk sipariş vermiştir. Petrolcülerin önderi Suudi A1 rablstan, Fransa ile yaptığı üç ! yıl süreli ve 27 milyon tonlult petrol anlaşması karşıhğında,! eilâh ve makine alacaktır. Basra Körfezi petrolcülerinden oluşan bir grup, Amerika'nın Kentucky eyaletinde 250 j milyon dolarhk emlâk alımı işi1 ne girmiştir. j Bu örnekler, lstenfldiğl kadar çoğaltılabilir. • Batının endüstrileşmiş ülkeleri, kendi iç kavgalarını ve Avrupa Amerika rekabeti gibi sorunlarını çözümledîkten sonra, ekonomik durumlarını da düzelteceklerdir. Çünkü Arap petrolünden gelen paralar, yine onlara dönmektedir. • Fakat artan fiyatlar, sade petrolde kalmamaktadır. Bütün ham maddeler, gıda maddelerl ve smai mallarda fiyat artışları korkunçtur. Bu durumdan ise, petrolü olmayan yoksul ülkeîer en büyük zararı göreceklerdir. Bu çeşit ülkelere bir örnek olarak Türkiye gösterilebilir. Bir yanda petrole ödenecek döviı 900 milyon dolara çıkmıştır. Diğer yanda, başlıca dö viz kaynağımız olan Almanya'daki işçUer, bu ülkeyi saran buhran yüzünden sallantıh hale gelmişlerdir. Kalkınmamızın TTJNUS Yıllardan beri Tunus Dışişleri Bakanlığı görevini yürüten Muhammed Masmudi, Bakan olarak yaptığı son açıklamada Yenl Libya Tunus Birliğinin (Arap Islâm Cumhuriyeti) Başkanının Habip Burgiba, Başkan Yardımcısının da Muammer Kaddafi olacağını •öylemiştir. ' Burgiba ise, Masmudl'nin bu ' açıklamasından kısa bir ıCre sonra kabinesinde köklü bir değisiklik yapmış fakat Masmurtiye bu kez görev vermemiştir. Burgiba'nın bu beklenmedik kabine değijikligi ve şimdiye kadar kabinenin en kuvvetli üyesi olarak bilinen Mesmudinin r deği.şikliSin kurbanı olması. Tunus'taki siyasî gözlemcileri adeta şaşkına çevirmiştir. Bu kaynaklar, Habib Burgibanın Libya ile Tunus arasındaki birleçme İçin vaktin henüz erken. olduğu kanısına sahip bulunduğunu ve söz konusu birleş meyi «aceleye getiren» Dışişleri Bakanı Masmudiye duyduğü öfke yüzünden onu kabine dV şı bıraktığı görüşüne aahip olmuşlardır. v Gerçekten de, Masmudi'nln Libya Tunus birliğinden yana olduğu ve bu yönde faaliyetleri bulunduğu bilinmekteydi. Millileştirme Burgiba, birleşmeyi sağlayan Josef Stingl: "F. Almanya'nın Masmudi'yi kabine dışı bıraktı 1974'te yabancı S Masmudi'nin yerln» Dışijlerl Bakanlığma getirilmiştir. Belhoca ise tçişleri Bakanı olmuştur. Telefonla Mehmet Masmudi açıklamamnı Beyrut gazetesi El Enver'» letefonla yapmıstır. Masraudi bu konuda pebisit Tapılacağını fakat Burgiba'nın Baskanlığının kesin olduğunu iöylemiıtir. Plebisifin tarihi ilk keı 18 Ocak olarak saptanmış fakat daha sonra Tunus'un bağımsızhk bayramı olan 20 Marfa ert«lenec«Jine dair haberler gelmi?ti. Masmudi adı «İslftm Arap Cumhuriyeti» olan birlikt« tek para ve bayrak lcullanılacagını «öylemiştir. Masmudi'ye gör« birlik, Tunus'un liberal v» Libya'nın derrimci politikalan arasında denge sağlayacaktır. (DIŞ işçi istemesi söz konusu değildir,, VÜRNBERG Alınsnya'*» istihdam piyasasmda durum gittikçe kötüleşirken, yabar.cı işçilere olan ilginin de araldığı bildirilmektedir. 1 Emek piyasasınd » önce işsiz kalan yabancı işçiler olmaktadır. İşsizlik artarken onlara kar şı ilgisizlik de hissedilir ölçüde artmış bulunmaktadır. Bu arada Is ve tşçi Bulma Ku rumu Başkanı Josef Stingl. 1974 yılında Almanya'nm yabancı işçi talep etmesinin söz konusu olmad'ığım söylemiştir. öte yandan artan iş«izliğin yanı sıra endüstri kesiminde çalışan işçileri şimdi de, kısa me«ai tehdit etmektedir. Josef Stingl'in yaptığı açıklamava göre, kısa mesai özellikle inşaat ve otomobil endüstrisinde ortaya çıkmaktadır. Kısa mesaiden zarar görecek işçilerin sayısmın 218 bin dolayırvda olacağı bildirilmektedir. Yapılan açıklamava raçmen. Stingl basını ikaz ederek durumun cdramatize edilmemesini» istemiş ve böyle bir yayının emek piyasasmda işsizlik psikozuna yol açabileceğini belirtmiştir. Yakın komşularımız HABERLER SERVİSt) 5'inci birleşme kararı Tunus ile Libya'nın bir «Arap İslâm Cumhuriyeti» adı altında birleşmeleri, Arap ülkeleri arasında bugüne kadar kararlaştırılan 5. birleşme karandır. Arap ülkeleri arasında kökleri 1. Dünya Savaşına kadar inen bir «Arap Bir liği» kurrna isteği, günümüze kadar bir çok kez denenmiş. ancak bunlardan bir çoğu tasandan öteye gidememi;, ba zıları ise gerçekle^tiği halde çok kısa ömürlü olmuştur. 1. Dünya Savaşından önce bir çoğu Osmanlı İmparatorluğu topraklan içinde yer alan Arap ülkeleri, bağımsızlık larını elde ederek bir Arap Birliği kurmak için çalışmalar yapmışlar. Osmanlı Devletini parçalamak isteyen Avrupa ül keleri de dolaylı yollardan Arap liderlerinin bu çalışmaları nı desteklemişîerdir. Fakat 1. Dünya Savaşından sonra ortaya çıkan Arap devletlerinin Kral Faysal, Emir Abdullah, Şekip Aslan ve Abdurrahman Şeyhbender gibi liderleri kendi üstünlüklerini diğer Arap liderlerine kabul ettirme çabasını yürüttüklerinden sözü edilen birleşmeler hiçbir zaman gerçekleşmemiştir. 2. Dün ya Savaşından sonra yeniden alevlenen Arap Birliği fikri de Arap dünyasının Kral Abdullah ve Nuri Sait gibi liderlerinin bencillikleri ve kendilerini tek adam olarak görmeleri nedeniyle sonuçsuz kılmıştır. de, Mısır ile Suriye'nin kurdugu «Birleşik Arap Cumhuriyetine» katılma kararı almış, fakat bu katılma kararı hiç bir zaman gerçekleşmemiştir. İlk Arap devletleri birlifi olan «Birleşik Arap Cumhuriyeti»nin 1961 Eylül'ünde dağılmasından sonra, Mısır Devlet Başkam Nasır 1963 yılında Mısır, Irak ve Suriye arasında yeniden bir federasyon kurma çaUşmalarına geçerek, bu üç ülkenin bir federasyon adı altında birleşmelerinj sağlayacak anlaşmanın 17 Nısan 1963 tarihinde imzalanmasmı sağlamıştır. Fakat diğer birçok örneği gibi bu federasyon da hiç bir zaman gerçekleşmemıştir. Ancak Mısır ve Irak 1964 Mayıs'ında bir birlik kurma konusunda ikinci kez anlaştıkları halde bunun da sonu gelmemiştir. Arap devletleri arasında en ümitli beklenen birlik kurma girişimi, Mısır, Sudan ve Libya'nın 8 Kasım 1970'de imzaladıkları bir anlaşmayla kurulması öngörülen «Federasyon» idi. Bu Federasyona bağlanan umutlar o kadar güçlü olmuştur ki, üç ülke arasında birleşme anlaşmasının imzalanmasından iki hafta sonra Suriye de Federasyona katüacağını açıklamıştır. Nitekim 17 Nisan 1971' de Mısır, Libya ve Suriye, Federasyon'un kuruluşu konusun daki son anlaşmayı imzaladılar, Birleşmenin ilk basamağında Federasyon üyelerinden biri ol mayı kabul eden Sudan, ikinci ve son anlaşmanın imzalanmaSJ sırasında içislerinin söz konusu federasyona katılmaya uygun bîr ortamda olmadiğmi Ileri sürerek anlaşmayı imzalamamıştır. Bakan oldular öte yandan, Ba.şkan Burgibanın öze! temjilcileri olarak «özel bir sözlü mesajı> Kaddafiye iletmek amacıyle Trablusgarp'a gönderilmiş olan Habip Chatti ve Tahir Belhoca dün acele olarak gerl çağrılmışlar ve Tunus'a donmüşlerdir. îki temsilciden Habip Chatti. Sürpriz Stinjrl işsizlik nedenleri üzerinde durmuş ve işsizliğin petrol bunalımından. doğmadı£ını iddia ederek sürpriz yapmıstır. Çalışma Bakanına göre, bir petrol bunalımı mevcuttur, fakat sözü geçen bunalım şimdiye kadar herhangi bir kimsenin issiz kalmasına yol açmamıştır. Mesai saatlerinin kısaltılması da bakan tarafınrfan olumlu nitelenmiş ve çalışma saatlerinin kısaltılması sonucunda isten çıkanlacak işçilerin sayılarında bir azalma olacağını ileri sürmüştür. Değişik kesimlerdeki işsizlik sayısını karşılaştıran Stingl'e göre, inşaat kesimindeki 77.900 işsize karşı sadece 15.500 iş ol»^ nagı Duîunmaktadır. M?tsfl Ptı düstrisindeki işsizlik oranı di açıklanmıs ve bunun son ny içinde ^ 34'lük bir azalma kaydettigi bildirilmlştir. (DIŞ HABERLER SERVİSt) I Londra, Araplar a petrole karşı silâh satmayı reddettı LONDRA tngiltere'nin, mun tazam ve ihtiyaca yetecek miktarda petrol sevki karşılığında ' Arap ülkelerine silâh satma telclifini reddettiği ve yakında îngiliz Hükümetinin bu konu ile ilgili olarak diğer Batı Avrupa ülkeleri hükümetleri ile temasa geçeceği yetkili kaynaklar tarafmdan açıklanmıştır. Yapılan açıklamaya göre, İngiliz yetkililer diğer Batı Avrupa ülkelerinin de bu tutumu benimsemesini ve petrol karşılığında silah isteyen Arap ülkelerinin isteklerini reddetmelerini istemektedirler. İngiliz yetkililer, Arap ülkelerine bol miktarda silâh sevkinin Ortadoğu'da askerl dengeyi bozacağım, bunun da banş çabalarını sonuçsuz bırakacağını düşünmektedirler. İngiliz Savunma Bakanlığı yetkililerinden biri, kısa bir süre önce Fransa'nın bu konuda kendilerine garanti verdiğini ve Arap ülkelerine silâh sevkedilmiyeceğini bildirdigini ( söylemiştir. Yetkili diğer Batı j Avrupa ülkelerinin de aynı po' litikayı izlemeleri gerektiğini be' lirtmiştir. (DIŞ HABERLER SERVİSt) İSRAİL'DE BENZİNE % 50 ZAM YAPILDI TELAVİV israil hükümeti, benzin fiyatlarınm rö 50 oranında arttırılmasını kabul etmiştir. Pazar gününden itibaren Israil'de süper benzinin bir galonu 1.53 dolara ve normal benzinin bir galonu da 1.25 dolara (atılmaktadır. Hükümet, diğer petrol ürünlerine de % 40 veya 50 nisbetinrfe zam yapıldığını açıklamıştepki doğuracağına ve bütün sınai ve tanmsal ürünler ile elektrik ve ulaşım sektörlerinde, fiyat artıslarına yol açacagına muhakkak gözü ile bakılmaktadır. Israil'de benzin fiyatları, Ortadoğu savaşının başladığı günlerde % 100 arttırılmıştı. Yeni zamlarla birlikte, Israil vatandaşı çok ağır mali külfetler «1tına girmiş olmaktadır. Maliye Bakanlığı, yapılan zamlann Ortadoğu savaşı ile bir ilgisi bulunmadığını, do|rudan doğruya dünya petrol fiyatlarındaki artışa baglı oldugunu belirtmiştir. Israil, petrol ihtiyaçlannın % 15'ini, Mısır'dan gaspettiği topraklarcfa bulunan kuyulardan sağlamakta, gerisini de, giz lice îran'dan ithal etmektedir. (a.f.p.) Nasır Arap Devletleri arasındaki birleşme ve bir bayrak altında toplanma çabası, Albay Nasır'ın Devlet Baskanı olmasından sonra olumlu yönde gelişme göstennij ve ıik Arap birliği Mısır ve Suriye arasında «Birleşik Arap Cumhuriyeti» adı altında gerçekleşmiştir. Bütünüyle Nasır'ın çabaları ve liderliğinde 1958 yılı Şubatmda kurulan bu ilk Birleşik Arap devieti, 28 Ejlül 1961 tarihinde Suriye'nin çekilmesi sonucunda dağümıştır. Mısır ile Suriyenin «Birieşik Arap Cumhuriyeti» adı altında birleşmeleri üzerine, Irak ve Ürdün de bu kuruluşa karşı tepki olarak bir federasyon adı altında ayni tarihlerde birleşmişlerdir. Fakat bu federasyon'un ömrü çok da ha kısa sürmüş. 1958 Temmuzunda Irakda gerçekleşen hükümet darbesi sonucunda Federas yon dagılmıştır. The Observer..e göre Pompidou istifa edebılir LONDRA îngiliz «The Observer» gazetesi, bir süre önce hastalığı konusunda yaygm söylentüer dolaşan Fransa Devlet Baskanı Pompidou'nun, bu yıl sonunda görevinden ayrılabileceğini açıklamış ve yeni bir Cumhurbaşkanının seçilebileeeğini iJeri sürmüştür. Gazetenın yaptığı açıklamava göre. hastalığı konusunda resmi hiçbir açıklama yapılmamış olmakla birlikte, Başkan Pompidou, bazan çok yorgun ve hasta görünmekte, bu da söylentileri arttırmaktadır. Fransa Devlet Başkanının görevi normal olarak ı976 yılında sona erecektir. «The Observer» gazetesi, kendisinin o tarihe kadar başkanlık görevir.de kalmasının zayıf bir ihtimal sayndığını bildirmektedir? Gazeteye göre Pompidou'nun 1976 seçimlerine katılması ise çok daha cayıi bir ihtimaldir. Fransa'da muhalefet çevreleri ise, başkanlık için erken seçimlere gidilmesinin hiç değilse şinı dilik bahis konusu olmadığım fcelirtmektedirler. Bu çevrelere göre, Başkan Pompidou agu hasta olsa büe, iktidarda bulur.an De Gaulle'cü parti seçimlere mümkün olduğu kaoar geç bir tarihte gidecektir. Buna da Sosyalist Komünist koalisyor.unun ortak başkan adayı olan François Mitterrand'm itibarının kamuoyunda gittikçe artması sebep olacaktır. Muhalefet çevreleri yapılacak bir seçimde Mitterrand'ın, oylarm yüzde 40'ını rahatlıkla toplayacagını iddia et mektedirler. «The Obserrer» geıecegin baskanlık adaylan konusunda da •öylentilerin dolaştığım ve şimdi lik en kuvvetli ismın eskl basbakanlardan Jacques Chaban Delmas olduğunu bildirmektedir. Gazetenin açıklamasına göre, sağ cı aydmlar arasında çok tutulan, buna karşıhk halk arasında yeterince tanınmayan Valery Giscard d'Estaing'in ismi de geleceğin başkan adaylan arasmdadır. Ancak gazete, kendisinin seçim şansının Chaban Delmas karşısmda zajTf olduğunu bildirmek tedir. (Dıs Haberler Senisi) Gerçekleşemedi 1 Eylül 1971'de Mısır. Suriye ve Libya'da yapılan plebisitlerle de bu üç ülke arasında kurulması kararlaştırılan «Arap Cumhuriyetleri Federasyonu» nu üç ülkenin halkınca d& onaylanmıştır. Fakat bütün bu işlemlere rağmen bu «Federasyon» da gerçekleşmemiş. «Federasyon» üye si olmayı hem anlasmalarla, hem de plebisitlerle onaylayan Libya geçen hafta sonunda beklenmeyen bir şekilde Tunus ile birleştiğini açıklamıştır. Çekoslovakya, parasını değiştirdi Yemen Bu arada bir başka küçük Arap Cumhuriyeti olan Yemen' Uluslararası Para Fonu toplantısı dün Roma'da başladı ROMA Dünya ticaretine yön veren uznaanlar, dün Roma'da iki önemli sorun uluslararası para sisteminde reform ve petrol üzerinde bir hafta sürecek urun bir toplantıya başlamışlardır. Uluslararası Para Fonuna fİMFı üye 126 ülkenin Maliye Bak&nları veya Merkez Bankası İngiltere'de ya anlaşma, ya da erken seçim olacak LONDRA İngiltere'de bjr yandan hükümet maden kömür İşçilerinin «fazla mesai yapmama» eylemini durdurmaya ve' duruma bir çözüm yolu trulma ; ya çabalarken, öte yandan da mu halefet partileri bu konuda bir anlaşmanın gerçekleşemeyeceği'. ni düşünerek, Şubat ayında ya j püacağı sanılan erken seçimlere, hazırlanmaya başlamışlardır. j İki aydan bu yana sürmekte4 olan eylemi sona erdirebilmek ıçin Başbakan Edward Heath, son olarak, 10 milyon işçiyi tem j sil eden Ticaret Sendikalan Konfederasyonu yetkilileri ile bir görüşme yapacağını belirtmiştir. Ancak 260 bin maden i?çisini kapsayan eylemin sona erdirilmesi konusunda umutlann az olduğu büinmektedir. Mehmet BARLAS (Devamı 7. 8ayfa4a) İngiliz basınının büyük bir bölümüne göre, görüşmelerderi olumlu bir sonuç elde edilmesi Satranç oyunu olaşılığı çok düşüktür. Maden kömür işçileri yüzde 16'lık bir ücret artışı istemektedirler. Ancak hükümet ülkeyi ikinci dünya savaşından bu yana en kötü ekonomik koşullann ve en büyük bunalımlarıh içine atmak bahasma «Enflasyonist gtdişi hızlandıracak ve durdurulBRÜKSGL AET üyesi ülkemaz şekle sokacak» olan bu zam isteğini kabul etmemektedir. ' ; lerin Dışişleri Bakanlan, Avru(UPf)' : pa'nın enerji bunalımı karşısınyeni t daki tutumunu saptamak, enerji kaynaklan bulmak ve ortak enerji araştırmaları konu'! sunda anlaşabilmek için Brüksel de toplanmışlardır. Geçtiğimiz hafta içinde Başkan i Büyük Eczane PTT kar.'i J Niıon'un İngiltere, Fran», Fedei şısı Sirkeci / ISTAKBUL i ral Almanya, Hollanda, İtalya, Kanada, Noneç ve Japonya'yı 11 Şubat'ta Waskington'd» bir (îlâncıhk: 5388) 336 (Fransız karikatürü) AET Dışişleri Bakanları Brüksel'de buluştular enerji toplantısına çağırması buna karşıhk 4 Ortakpazar üyesini davet etmemesi, AET çe\relerinde tepki ile karşılanmıştır. AS7T yetkilileri Avrupa'nın tek bir ses duyurmaya çalıştığına değüıerek Washington toplantısmda Ortakpazar'ın tümü ile temsil edilmesi gerektiğine işaret etmektedirler. Toplantıda bu konunun da ele alınacagı belirtilmistir. (UPt) TAKMA GÖZ GELDİ \ \ PRAG Çekoslovakya 1 Ocak 1974 tarihinden itibaren parasını değiştirmiş ve tedavüle yeni para sürmüştür. Şimdiye kadar piyasada teda\ül eden paralan çeken (DIŞ HABERLER SERVİSt) Çekoslovakya Merkez Bankası, yeni sürdüğü paralarla ilgili olarak özellikle turistlerin dikkatini çekmiştir. Sözü geçen ülkeye gidecek turistler bundan böyle yeni paralar üzerinden işlem yapabilecek, eğer kendilerinde eski para varsa bunları banka yoluyla değiştireceklerdir. Yeni kararların sonucunda 3 ve 25 kron'luk Başkanlannm katıldığı toplantı ı madeni paralar piyasadan kalknın gündemindeki başlıca mad ; mış, buna karşı ilk kez piyasade, dünyayı istikrarlı bir para t ya 500 kron'luk kâgıt para süsistemine kavTişturmak için alın | rülmüştür. ması öngörülen tedbirleri değer j lendirmektir. öt« yandan, Çekoslovakya'nın Ancak uzmanlarm, bir »orun parasını degiştirmesi ile birlikdan çok, petrol sonınuna eğilme te ilginç bir olay meydana gelleri beklenmektedir. Nitekim miş, Kxon"un deferi Marka göBatı dünyasının uzman maliyere artmıştır. Alman turistler escileri, yükselen petrol fiyatlankiden 100 DM. karşılığı 495 Kron nın sanayileşmiş ülkelerin ekoalırken, para değiştirilmesi sonomisine yapacagı etkiyi elden nucu sadece 385 Kron almaya geldiği kadar azaltmanın yoUan başlamışlardır. nı araştıracaklarını söylemişler(Dıs HBberier Servisi) dir. Petrol fiyatlarmın hııla artması, Amerikan dolannın da yeniden değer kazanmasına yol açmıştır. Bunun başlıca nedeni, Kuveyt'in petrol ambargosu ve üretündeki kısmanın, Amerika'yı öteki Batı Hollanda'ya dünyası ülkelerini olduğu kadar sarsmayışıdır. Arap petrolüne j fazlasiyle muhtaç Batı Avrupa ve j uyguladığı Japonya, petrol sevkiyatınm a ; zalması karşısmda ekonomik bakımdan büyük bir sarsıntıya uğ ambargoya rarken, Amerika bunalımı henüz fazla hissetmemiştir. j son vermek Para reformu ile petrol arasın daki ilişkilere yön veren en ö j istediği nemli unsur ticarettir. Eğer bir ülkenin dış ticaret gelirleri faz öne sürüldü lasıyla artarsa, para birimi de aynı ölçüde değer kazanmaktaLAHAYE Kuveyt'in Hollandır. Dış ticaret açığı ise, aksi da'ya uygulanmakta olduğu pe^ yönde bir sonuç doğurmaktadır. rol ambargosunu kaldırmaya ve diğer Arap ülkelerini de kendini 50 milyar dolar izlemeye çağırmak eğiliminde olduğu öne sürülmektedir. Arapların petrole yaptıkları son zam, Batı dünyasının sanaKuvejt'in Hollanda'da görevli rileşmiş ülkelerinin dış ticaret konsoloslanndan Babbani, Ulkeaçığını daha da büyütecektir. Basine döndüğünde, hükümetine, zı uzmanlara göre, Batı dünyaolan smm petrol ithalâtına harcıya Hollanda'ya uygulamakta ambargonun artık kaldınlması cağı para yılda 50 milyar dolan (700 milyar TL.) bulacaktır. Sa yolunda bir öneri vereceğini benayileşmiş ülkeler, bu açığı ka lirtmiştir. Rabbani'ye göre, Küpatmak için aralarında işbirliği) veyt hükümeti bu öneriyi deyapmayı başaramazlarsa, bir çok j ğerlendirecek ve muhtemelen diülkenin «koruyucu» ticaret poli ğer Arap ülkelerine de kendini izlemeleri için çağnda bulunatikasına dönmesi, tarife duvarcaktjr. larım yükseltmesi ve 1930 yıllannın depresyonuna sebebiyet veRabbani «Ambargo kararmın a ren çetin bir ticaret savaşı ve lınmasından bu yana, Hollanda'devalüasyon politikasına girmenın eğilimi İsrail'i desteklemeksi kaçınılmaz görünmektedir. ten Araplan desteklemeye doğru (UPt) («Jt.p.) • kaynuştır» demiştir. Yargıç adayı Arse Nur Cingöı ile Makina Mühendisi Remıi Dobruca Nişanlandılar 1/1/1974 Teldrdağ RekDag: 1577 334 rÜSUN TÜNCER i 1• SEMİH BtLGEN Evlendiler. Ankara, 11 Ocak 1974 r İ (Cumhuriyet: 341) İLAN ISTANBUL YÜKSEK DENİZCİLİK OKULU MÜDÜRLÜÛÜNDEN Okulumuz ihtiyacı aşagjda belirtilen öğretim üyelert ders görevi ile görevlendirilecektir. İsteklilerin Makine Mühendisi ya da Yüksek Mühendis olmalan ve 18.1.1974 günü akşamına kadar müdürlüğe başvurmalan gereklidir. ATÖLYE ÖĞRETMENÎ AKIŞKANLAR MEKANİĞÎ ÖĞRETMENİ ISITMA VE HAVALANDIRMA ÖĞRETMENİ (Basın: 10276/328) VEFAT Çorum Eşrafindan Mirza ile Cennet'in oğullan, Melâhat Ozan'ın eşi, Yegâne Kum, Türkân Demirağ, Muzaffer Aydın. Ozan'ın babalan, Celâl Demirağ. Necati Kum ve Muazrez Ozan' ın kayınpederleri. Temel Kum, Bülent Kum, Özlem Ozan ve Fatoş Ozan'ın dedeleri Tarsus Ortaokulu Emekli Tabüye öğretmeni, ALÎ AZMÎ OZAN 14.1.1974 günü vefat etmkştir. Cenazesi 15.1.1974 sah günü Bakırköy Çarşı Camiinden İkindi namazından sonra kaldırılarai Yedikule Kabristanında toprağa veriiecektir. Duyurulur. NOT: Çelenk gönderilmemesi rica olunur. AİL E S t (Cumhuriyet: 342)