Katalog

CUMHURtYET II Ocak 1974 Dünyada Bugün Dış habetler Ekonomi ve politika ayrılmaz luslararası ekonomik gelismelerin böylesine heyecanh bir süreç içine gjrmesi ve politika ile bu kadar kaynaşması. tarihte pek az görülmüştür. Bu durumun benzerine, meselâ Ikinci Dünya Savaşı Sncesinde yine rastlanmıştı. Ve o zaman Sovyetler Birliğini yöneten Stalin, Sovyet Komiinist Partisinin 1939 Martında yapılan 18. Kongresinde şöyle konuşmuştu: «. ..Şanghay'dan Cebelitarık'a kadar uzanan yaygınlıkta ve 500 milyon insanı içine alan yeni bir emperyalist savaş, ikinci yılındadır...» Stalin bu sözleriyle, savaş&n iki tarafın da «Emperyalist» olduğunu söylüyordu. Bir yanda mütecaviz Almanya, Italya, Japonya vardı. Diğer tarafta rfa ekonomik ve askeri üstünlüğe sahip Amerika ile Ingiltere bulunuyordu. Ve Stalin'in hesaplanna göre, Sovyetler Birliği bu savaşın dısında kalacaktı.. Stalin'in bu değerlendirmesinde, uzağı görebilme yeteneği ortaya çıkar. Çiinkü 1939 Martında daha Almanya Batıya saldırmamıştı ve Amerika'nın savaşa katılması ihtimal dahilinde bile değildi. Ne var ki, Stalin'in en büyük yanılgısı da yine bu konuşmarfa vardır. Çiinkü aradan çok geçmeden, Sovyetler Birliği de, bu «Yeni Emperyalist Savaş»ın içinde bulmuştur kendisini. Yani dünya sartları, rejim farkma bakmaksızm, ÇarIık Rusyasını olduğu gibi Sovyetleri de savaşın içine çekmiştir. Geçmişin deneylerinden yararlanan Sovyetler, bugünkü dünya şartlarını Stalin'e oranla çok daha ihtiyatlı ele almaktadırlar. Gerçi teorjsyenleri, Batının buhranıru daima gülerek karşılıyorlar ve Ortadoğu' dbki her bunalımın yeni bir sentez doğuracağını söylüyorlar. Ama Sovyet hükümeti bir yanda Ortadoğu barısı jçin Cenevre'de uğraşırken, diğer yanda Amerika ile geniş bir ekonomik işbirliğini geliştiriyor. Çünkü Sovyetler de, tarihi uzantı içinde teferruat gibi görünen küçük olayların, aslında çok teknik konular olduğunu anlamıştır. Ve 1970'lerin dünyasında, sistem farkına bakılmaksızın, uluslararası isbirliğinin kaçınılmaz bir gerek olduğu ortaya çıkmıştır. Kısacası, herkes birbirine muhtaçtır ve bir blokun felâketinden, diğerinfn nAİJÛlOgu. s.'yk|iıAmaktadır. "" . > ••*Ancak bu işbirliği ve banş dörvemine, Batı dünyası ne yazık ki fazla sağlam olmayan bir yapı içinde girmektedir. Daha doğrusu, belki üretim giicü açısından sağlamdır yapı. Fakat bu gelişmiş yapı, köhne bir uluslararası ticaret ve para sistemine oturtulmuştur. Ve günlük hesaplara dayalı uluslararası ticari rekabet, en küçük siyasal huzursuzluklarda sosyal buhranlar doğurmaktadır. Bu köhne yapıya sahip çıkanlar, Her fırsattan yararlanarak. mali değen büyük ama gerçek değerj küçük çıkarlannı hakim kılmak istemektedirler. Londra ile Tokyo Nixon'm petrol zirvesi teklifini olumlu karşıladı » Japon hükümetine göre konferans üretici ve tüketici ülkeler arasmda işbirliğine yol açmalı WASHİNGTON İngiltere Ue Japonya hükümetleri, Başkan Nixon'm, petrol bunalımma karşı batının 9 sanayi ülkesinin Washington'da bir zirve konferansında toplanarak ortak <plan> üzerinde anlaşmalan teklifini olumlu karşılamışlaı dır. Nixon, teklifinde İngiltere, F. Almanya, Fransa, îtalya, Hollanda, Norveç, Kanada, Japonya ve Birleşik Amerika'nın toplanmasmı öne sürmüştür. İngiltere Başbakanı Edward Heath 11 şu batta yapılması önerilen VVashing ton toplantısına İngiltere'nin katılabileceğini söylerken. Bonn Hükümeti de teklifin dikkatle in celeneceğini belirtmiştir. Bu arada önceki gün Hcnry Kis singer ile iki saatlik bir görüşme yapan Japonya Başbakan Yar dımcısı, düzenlediği basm toplantısında şöyle dcmiştir: <Japonya, sanayileşmiş ülkelerin petrol konusunda bir konferans düzenlemeleri yolundaki Amerikan önerisini kabul edile bilir bir öneri olarak görmektedir. Yalnız, konfeıansın petrol üreten ve tüketen ülkeler arasında işbirliğiyle sonuçlanacağından emin olmak gerekir» Takeo Miki, ülkesinin, enerji sorununa, «üretici ve tüketici ülke ler arasında işbirliği çerçevesi» dışında toptan bir çözüm düşüne mediğini de belirterek şunları söylemiştir: <Bu gruplardan yalnız biri. bugünkü sonınlan çözmeyi umut edemez. Dokuz sanayileşmiş ülkenin toplanması yolundaki Ame rikan önerisi, daha sonra tüketici ve üretici ülkeler arasında ikinci bir konferans toplanmasın: gerektirmektedir. «Amerikanın önerisi ancak bu koşullar altında dikkate alınmaya değer. Japon hükümeti, bu ko nudaki cevabını yakında büdirecektir.» Japonya Başbakan Yardımcısı, sanayileşmiş ülkelerin. petrol üreten ülkelerle uyuşmazlığa girmekten kaçınması gerektiğini ısrarla belirttikten sonra, •Üretici ülkelerin ihtiyaçları ile tüketici lerin ihtiyaçları birbirini tamamlamaktadır.> Rus basını Soljenitzin'e karşı hücuma geçti Tas&'a göre dolar, enerji bunahmı sayesinde yükseliyor MOSKOVA Sovyet Resmî Haber Ajansı «Tass», dünya döviz borsalarında dolar'ın güçlenmesini konu alan bir yorumunda. Amerikan parasının durumun daki düzelmenin enerji bunalımına bağlı olduğunu, Amerika Birleşik Devletleri'nin. petrol bunaUmından, batılı ortaklarından çok daha az etkilendiğini belirtmektedir. kTass» ın yorumeulanndan Yergeni Kiselev'in imzasiyle çıkan yorumda, dolar'ın Avrupa paralarımn zararma güçlencliği, bu 5üzdsn de Batı Avrupa ile Japonya nın iktisadi ve malî durumlarımn zayıfladığı ve buna, gemi azıya almış enflâsyonu da eklemek gerektiği ileri sürülmek tedir. «Tass'ın yorumu şöyle devam ediyor: «Batı Avrupada, dcların güçlenmesinden sonra Amerikan tekellerinin. Batı Avrupa'lı ve Japon ortaklarından, Uluslararası para reformu, dış ticaret ya da yabancı ülkelere yatınm konular;nda yeni tavizler koparmak için karşı hücuma geçmesinden korkulmaktadır ki, bu korku yersiz dfiğüdir.» (a.a • MOSKOVA Yaşayan en büyük Sovyet yazan kabul edilen ve eserleri bütün Batılı basında büyük yankılar uyanaıran Aleksandr Soljenitzin'e karşı Sovyet basıru, toplu bir kötüleme kampanyasına girişmiştir Bazı çevreler. son eseri «Gulag Takım Adalan«m Batıya kaçıran Soljenitzin'iiı Sovyet «Copyright» kanunlannı çignediği gerekçesiyle tutuklanaüileceğini ileri sürmüşlerdir Ancak. Komürjist Partisuıın bas basın sözcüsü kabul eailen «Pravda» yazan Yuri Zukov Çarşamba ge cesi Sovyet teievizyonunda. ünlü yazan yerden yere vururken, gene de. kendisinin tutuklanmayacağım ima etmiştir. «Gulag Takım Adaları»nı bundan yıllarca önce yazan, fakat eserine konu olan kımselerin ha len hayatta bulunması nedeniyle Batıda yayımlanmasına izin vermeyen Soljenıtzın. Sovyet devlet güvenlik polisinirı geçenlerde, Sovyet topıama kamplarında uzun yıllar çile doldurmuş bir kadını itirafa mecbur bırakmasından sonra, kitabın derhal yayımlanmasına izin vermistir. Batılı çevrelere göre, KGB tarafından işkenceye maruz brrakılan ve Soljenitzin'e, Sovyet toplama kamplan hakkmda bügi veren bütün eski tutukluların adlarını açıklayan Kadın, daha sonra intihar etmiştir. Soljenitzin. yaKinda kitap ba> linde satışa çıkarılacak olan ve halen, Amerika, İngiitere, Fransa ve Batı Almanya'nm en büyük gazetelerinde tefrika edilmekte olan yeni eserinde, Sovyetler Birliğini, ırilı utaklı bir çok adadan meydana gelen dev bir esir kampına benzetmekte ve Stalin'le beraber tedhiş metodlarının «mucidi kabuı ettiği Lenin'i cok sert bir dille yermektedir.» Soljenitzin'e göre, Sovyetler Birliğindeki kanlı tasfiye hareketleri ve rejime karşı gelenlenn Sibirya'ya sürülmelerine, Stalin' den önce Lenin önayak olmuştur. ü Önümüzdeki en iyi örnek, şu anö*a Batı dünyasınm içinde bulunduğu son para buhranıdır. Bildiğimiz gibi Amerikan ekonomisindeki sarsıntı dolara yansımıs ve 1971 Aralığı ile 1973 Şubatında olmak üzere Amerikan doları iki kez devalüe edilmişti. Bunu, fiilî üçüncü bir devalüasyon izledi. Çünkü para değerleri dalgalanmaya bırakılmış ve doların değeri serbest piyasad'a Batı Avrupa ve Japon paralanna karşı yine düşmüştü . Amerika, parası ucuzladığı için ihracatta bazı ilerlemeler gösterdi. Dış ticaret açığını ka p patabildi... Ve son olarak petrol ' fiyatlanna gelen zamla, Amerikan doları uluslararası piyasada birdenbire yükselmeye baş ladı. Sebep basittir... Son petrol zamları Ue, petrol ithal eden ülkeler 50 milyar dolar fazla para ödemek durumundadırlar. Sadece Japonya, yeni fiyatlarla alacağı petrole 15 milyar tfolar ödeyecek. Halbuki Japonya' nın döviz rezervlerinin toplamı 12 milyar dolaro"ır.. Bu müthiş ek ödeme, bir yanda bazı Batı ekonomilerinde maliyetleri yükseltirken, dolayısıyle hem ihracatı kısacak, hem de işsizliği arttırıp, durgunluğa yol açacaktır. Buna karşı Amerika daha faz la emniyettedir. Çünkü, Batı Avrupa ve Japonya'ya oranla, doğal kaynakları açısından dışa daha az bağımlıdır. Meselâ Amerika, tükettigi petrolün yüzde 74'ünü kendisi üretiyor. Hal buki, Batı Almanya, petrolünün yüzde 93'ünü ithal ediyor. Diğer doğal kaynak zenginlikleri açısından da, Amerika Batı Bloku içinde çok daha ken dine yeterlidir. Bu durum, piyasanın bilinçaltı hesaplanna yansımış ve Amerika'nın buhranı daha az zararla atlatacağını hesap edenler, «Dolara Hücum»u başlat. mışlardır. Sonuçta Japon «Yen»i fiilen crevalüe olmus, Mark, Steriin, Frank gibi paralar Dolar karsısında düsmüstür. Kısa vadede Amerika galiptir. Halbuki, is uzadığı takdirde durumun tersine döneceğini Amerika da biliyor. Ne kadar kendine yeterli olursa olsun, yine de dısa bağımlıdır Amerika... Ve oyunun birinci perö*esi so, na erip ikinci perde açılırken, ABD yetkililerl Arap pot*«lcülerini kuvvet kullanılabileceği uyarılan ile tehdide başlamıslardır. Çünkü boykot ve fiyat zammı ile başlayan hareketler, giderek Amerikan petrol şirketlerine el uzatılmasma da dayanabilir. Ya da Amerikancj rejimlere gelebüir »ıra... Bütün bunJan bir kenara itenleri görmek de mümkün. Bu keşmekeşten mutluluk duyanlar da var... Bir kısmı ekonomik, diğer kısmı da politik hesaplar yapıyorlar. Konuya, devam edeceğiz. ABD'de enerji bunahmı, Watergate Skandalı nı geri plana itti WASHİNGTON Son üç hafta içinde enerji bunalırruyla ilgili gelişmeler yüzünden, Başkan Nixonın Watergate skandalı nedeniyle görevinden uzaklaştırılmasını (yargılanabilmesini) öngören basküann büyük ölçüde azaldığı yetkililer tarafından açıklanmıştır. Amerikan Temsilciler Meclisinin, Başkanın görevinden uzaklaştırılması istegini inceliyen komitesinin üyeleri de ajTiı görüşü açıklamışlar ve enerji bunahmının Watergate olayını geri plana ittiğiai söylemişlerdir. [Dıs Haberler Senisi] Çıkartıldı Manidar karşılandı Öte yandan. Brükscl'deki Ortakpazar çevreleri, dokuz Ortakpazar ülkesinden sadece beşinin Washington toplantısına davet edilmesinin manidar olduğunu ile ri sürmüştür. Buna karşılık Amerikan çevreleri, gayenin hiç bir vakit Ortakpazar'ı bölmek olmadığım belirtmişlerdir. (a.f.p.ı Londrada tren makinistleri greve başladı LONDRA Bır ayı aşkm bir süredır işj ağırdan alan tren ma kinistlen. dün sabah bir arkadaşlarının işten çıkarılmasmı protesto ıçm ıçı bırakmışlardır. Makinistlerin beklenen bu grevi yüzünden banliyö seferleri ak samış ve binlerce Londralı işlerine gıdecek vasıta bulamamıştır. (af.ri.) Öte yandan, Bilgın Andrei Saharov'u açıkça savunan bayan Lidya Çukovskaya Sovyet Yazarlar Birliği'nden önceki gün çı kanlmıştır. «Issız Ev» adlı yan otobiyografik romanıyle ün salmış olan bayan Çukovskaya'nın Birlık'ten çıkarılması beklenmekteydi 66 yaşında olan ve gözleri hemen hemen görmeyen Çukovskaya, ge çen Eylül'de bir açık mektup ya yımlayarak Saharov'u savunmu$ ve bu davranış: ile «Sovyet aleyh tan kampanyaya katıldığını» gös termisti. (a.f.p) Büyük eserler taklit edilir, yeniden yaratılamaz... MeydanLarousse ?.»ir.sı~..SrTi;lty Kendi alanında tek eser Mehmet BARLAS Dr. Hölya Levendoğra ile Dr. Orhan Karmakçalan nişanlandılar. 30.12.1973 Chikajo . UJS.A. SATILIK ASTRAGAN MANTO Müracaat: 9.00 13.00 arası Tesvikiye, Ihlamur Yolu No.: 42/B, D. 7 (Cumhuriyet: 214) (Heriş: 73/218) ; ı | | 1 aiısikloıjedisı, Türkdilinin en büyük sozhigu, dünya ölcıısünde bilgi dagarcıgı.» MeydanLarousse, Türk ve yabancı uzmanlardan kurulu genis bir kadroyla hazırlandı. amblemi, bugün erişilmezligi jg, kanıtlanmış bir simgedir. Meydan Gazetecilik ve Nesriyat Ltd. Şirketince yayımlanan MEYDANLAROUSSE'un, aynı ad arkasına sıgınılarak çıkanlan ansiklopedilerle hiç bir ilişiği yok. Ama her aydının, bilgisini genişletmek, kültür kaynaklannı beslemek ve öğrenmek istediğini eksiksiz bulabilmek için gerek duyduğu her şey var MeydanLarousse'un 12.000 sayfasında... Ve tabiî Türkîye de var: Tarih boyunca kurulmus Türk devletleri (toplum hayatı, kültürü, sanatı, örgütlenişi). Ve Türkiye Cumhuriyeti... Felsefesiyle, kurumlanyla, olaylanyla, kültür, bilim ve sanat hayatıyla, iş âlemiyle, iktisadıyla... Cağdas Cumhuriyetimizin 50 yıllık geçmişi, Kurtulus Savaşmâan 1973'lere uzanan dönemi kapsayan tüm bilgiler. MeydanLarousse, 12.000 sayfaya dağılmış 500.000'i aşkın maddesi, 2000'i renkli 52.000 resim, fotoğraf, şema ve haritasıyla ve 21.000.000 kelimesiyle sadece bir Dünya Ansiklopedisi değil, en geniş Türkiye Ansiklopedisidir de... nınen *:., '""• '"'•••••*• 1972 Mersedes200 ve 1971 Ford 20M XL, Anadolu yakasında tercihan Kadıköy'de Kaloriferli salon salamanje 3 yatak odalı kat ile değiştirilecektir. Müracaat: 37 31 86 Saat : 19'dan sonra. (Cumhuriyet 2141 Anadolu Otoyolunda Toprak îşleri ve San'at Yapılan I. Kısım İhalesine Teklif verecek firmalann önseçimi ile ilgili ILAH Bayındırlık Bakanlığı, Karayollan Genel MüdürlüJ!ü 1. Bölge Müdürlüğü (Haydarpaşa • Izmıt Ekspres yolunun bir kısmını teşkil eden Izmit • Yarımca otoyol keslminde toprak işleri ve san'at yapılan ınsaatını) 7054 sâyılı kanun hükümlenne göre teklif alroa »uretıyle yaptıracaktır. lsteklilerin, ajagıdakı belgelen hazırlayarak yapacakları müracaata eklemeleri gerekmektedır 1 Firmanın bu :?e tahsıs edebıiecegı makına ve teçhizat lıstesj ve bunlarm eo son yıia aiî noterden tasdikli demirba? ve amortisman kayıtları Ue 1973 yılı ıçın ana inşaat makinalanna sahip olduklarını belirtir faturaların noterden tasdikli arllan (Proforma fatura kabul edümez). 2 Firmanın bu lsi yapabilecek tecrübe ve tcapasiteye sahip olduğunu gösteren belgeler. 3 Malİ durum bildirisi. 4 Dairede mevcut, teknik personel, firmanın halen taahhüdünde olup da bitirilmenıjs durumdaki bütün tşlerini ve 1968 • 1973 yılları arasınrfa yapılıp bitirilrBİ? bu önemde benzer taahhütler hakkmda bildirt cetvellerinı düzenlemeleri. Teklif vermek isteyen firmalar 12/2/1974 günC mahtflll saatle 16.30'dan daha geç olmamak üzere (Karayollan 1. Bölge Müdürlüğü, Küçükyalı • Istanbui) adresine müracaat etmelidirler. Yalnız, tecrübe, kapasiteleri ve raall İmkânlan bakımından yeterli bulunan firmalardan teklif istenecektir Toprak işleri ve san'at yapılarına ait plan, profil ve standart san'at yapılan pröjelert ile taklif verme lalımatı, Karayollan 1. Bölge Müdürlüğü. Haydarpaşa Izmit Ekspresyol • Yapim Basmübendisliğinin Soğanlı • Kartal. adresine müracaat edilerek inceleıiebilir. (Basın 28005) 201 %•%. Gazetecilik ve Nesriyat Ltd. Şti. adına MEYDAN Sultanmektebi Sok. 23 25, Cağaloğlu, İstanbul (Man Ajans; .....,/216)