Katalog

CUMHURİYET 28 Eylül 1973 Dış haberler Kissinger: 'ABD birliklerinin Avrupa'yı tek taratlı terki kuvvet indirimi görüşmelerini güçleştirir, BtRLEŞMtŞ MtLLETLER. ABD'nin yeni Dışişleri Bakanı Henry Kissinger B.M.'deki Amerikan misyonunda düzenlediği basın toplantısında, Başkan Nixon'ın yakın gelecekte Avrupa'yı ziyaret etmesinin kesin olduğunu söylemiş, bununla birlikte A.B.D. ile Atlantık'in öte yanındaki tnüttefiklerinin yeni ıktisadi ve siyasi ilişkiler konusımda çok farklı gbnişlere sahip olduklaruıı belirtmiştir. tngilız ve Batı Alman liderler Dogu ile Batı arasında kişi ve fıkir hareketıne serbestlik tarunması üzerinde dunırken, A.B.D. Dışişleri Bakanı öncelikle AtnerikaAvrupa Uişkileri üzerinde durmuştur. Kissinger, Kongre ABD'nin Avrupa'daki birliklerinde önemli kısıntüar yaparsa. NATO ile Varşova Paktlan arasındaki karşılıklı kuvvet indirimi görüşmelerinde bir anlasmaya varmamn güçleşeceğini söylemiştir. Gazetecilerle konuşmasında Eaşkan Nixon'm ziyaretine ve Başkanın «Avrupa yılı» olarak: söz ettiği dönemde nihat bir işbirliği deklarasyonu imzalanması konulanna değinen Kissinger. «Biz her iki konuda da sunı mühlet tayin etmıyoruz» demış, Nixon'ın Atlantik'ı geçiş tarihini belırlememışse de bunun yakın gelecekte gerçekleşeceğinin kesin olduğunu kaydetmıştir. Kissinger, Nixon':n Avrupa ziyaretini bir propaganda vesilesi yapmak ıstemedikierinı oe sozlerıne eklemıştir. Şili Cuntası çekilmeyecek [ Âvrupa Güvelik Konferansında usul anlaşmazhğı aşıldı CENEVRE Avrupa Guvenlik ve Işbirliği Konferansında, Batılı ülkelerle sosyalist ülkeler arasındaki temel gorüş ayrılığını maskeleyen usul anlaşmazhklan aşılmıştır. Konferansın, usul üzerindeki kavgalar nedeniyle çalışmaları aksayan bütün organları böylece normal çalışmalarını sürdürebileceklerdir. Konferans çalışmalannın geçen haftadan bu yana felce ujramasının nedeni. Batılılarla Sovvetlerin ele alınacak kor.uların ıncelenmefinin nasıl yapılacaS:nda anlaşamamaları olmustur Sovyetler, özellikle aydınlar konusunda her türlü polemıkten kaçınabilmek ıçın sadece Helsinki toplantısının direktiflerine baglı kalınmasını ve şimdiye dek sunulmuş belgelerin incelen mefi ile nıhai tavsiyelerin yazımına geçılmesint istemektedirler. Batılılar ise, bu kaçamak yol sayesinde, kendilerinin önem verdikleri, kişi ve düsünce özgürlügüne ıliskin bazı sorunların sessizçe geçiştirilmeğe kalkılmapmdan kavpılanarak sımdıye dek sunulan ya da sunulacak tekliflerın, metinler yazımına geçilmeden tek tek görüşulmesi geregi üzerinde ısrar etmekteriirler. Sonunda, Batılıların, Helsinki'de üzerinde anlaşmaya varılan konulann veniden ele ahnmayacağına Rusîan ikna etmeleri üzerine Batının çörüşü ağırlık kazanmıstır. Sovyetler ds kendi yönlerinden, ele alınacak noktaların her biri önceden görüşulmeden konferansın hiç bır oreamnın metin vazımına e<"Çmevecegi konu«unrfa Batılılara teminat vermişlerdir. (a a) SERAP SAVC1 ile ÇETİN SAVC1 Evlendiler 26.9.973 Kadıköy Cumhuriyet: 7685 Dış basmdan Bir modelin ölümü Şüi'deki darbe ve Allende'nin ölumünden sonra. politika Qe yakuıdan ilgüenen çok kişinin aklına aynı soruların geldiği bir gerçektir: Komünistlerle, sonunda onlar tarafından ortadan kaldınlma tehlikesi olmaksızın işbirliği yapma olanağı var mıdır? Allende deneyı. sosyalizmin ancak totaliter yönetımlerde hedefıne ulaşacağını göstermişür. Bu durumda, Marksistlerin iktidan hangi şekilde ele geçirmiş olurlarsa olsunlar, darbe yapıp diğer partileri ve kurumları ortadan kaldırdıktan sonra kendi yöntemlerini uygulamaları gerekli değil midir? Stalinciler sahnede Allende deneyinin uğradığı başarısızlık, çeşitli üîkelerin komünist partileri içindeki Stalinci sertlik taraftarlarmı da hiç kuşkusuz harekete geçirecek, bunlar iktidar ele geçirildıkten sonra gösterilecek yumuşaklığm felâketle sonuçlanacağını iddiaya başlıyacaklardu. Daha şimdiden bazı Batı Avrupa ülkelerindeJri komünist partileri içinde böyle sesler jnikselmeğe başlamıştır. Bu gorüşü savunan sertlik taraftarlarının kanısına göre, komünistler iktidarı ister tek baslarma ister bir koalisyonun yardımıyla ele geçirsinler, ilk yapılması gerekli şey totaliter bir yönetim kumıak ve basın, toplantı, söz özgürlüklerini kısıtlamak, hattâ ortadan kaldırmaktır. Sosyalist bir iktidarın, bu tür özgürlükler kısıtlanmadığı sürece varlığını devam ettirmesi mümkün değildir. Son olarak Allende deneyi de bunu göstermiştir. Sertlik taraftarları bununla da kalmamakta, yukarıda saydan özgürlüklerin gerçek özgürlükler olmadığmı, asıl saygı gösterilmesi gerekli özgürlüklerin çalıçma ve eğitim gibi özgürlükler olduğunu iddia etmektedirler. Komünist partileri içindeki liberaller ise, şimdi bu görüşlere karşı mücadele etmeyi her zaman oldu&undan çok daha zor bulacaklardır. Buna biraz da Kremlin'in tutumu yolaçacaktır. Kremlin içindeki sertlik taraftarları. Allende'nin başına gelenlerden sonra takındıklan tutumla, Sovyetler Birliğinin her türlü liberal akımm karşısında bulunduğu izlenimi yaratmayı başarmışlardır. Simdi bunu diğer üîkelerin komünist partileri içindeki sertlik taraftarlan da istismar edecekler, Moskova'nın liberal Marksist yönetimleri desteklemediğini ileri sürerek kendi partileri içindeki liberalleri sindirmeğe çalısacaklardır. Öteki konular Kissinger, öteki konular uzerinde görüşünü şöyle ifade etnıiş: tor: 1) A.B.D.'nin Ortadogu'da dra matik tesebbüslere geçmesinin zamanı değildir. Washington'un, Israil ve Araplarla bir anlaşmaya varma yolunda neler yapmaya ha zır olduklaruıı görüşmesi daha yerinde olur. ı 2) A.B.D. Birleşmiş Milletler' in banşı koruma rolü Üzerinde Sovyetler Birliği ile bir uzlaşma ya varmaya hazırdır. Birleşmiş Milletler barış gücü bir bunalım ortaya çıktığında derhal harekete geçecek yetenekte olmalı, fakat Moskova'nın istediği gibi günlük denetime tabi olmamalıdır. (A.B.D., B.M. Barış Gücü çalışmalannda B.M. Genel Sekreterine genis yetki tanjnmasını savunmakta, Sovyetler Birligi ise Güvenlik Konseyinin çalışmaları sıkı sıkıya denetlemesini istemek tedir). 3) Kissinger, Daniel Ellsberg" den bır ıstekte bulunmadığını. Ellsberg'in psikiyatrik profilıni de çizmedığıni belirtmiş, eger adı bu olayda geçmişse kendi rızası dışında geçmiş olacağını kaydetmıştir. (aJ.p.) ABD Senatosu, Avrupa'daki bjirlikleri azaltmn hararını değistirdi WASHtNGTON ABD Senatosu önceki gün erken saatte kabul ettiği, Avrupa'daki birliklerında * o 40 indirim yapılması karannı daha sonraki bir oylam» ile reddetmiştir. Senato Demokrat Lideri Mike Mansfield'in bir değişiklik önerğesi önce 46 'ya karşı 49 oyla kabul edilmişti. Üç yıl içinde gerçekleştîrilecek bir planla, Avrupa'daki Amerikan birliklerınm önemli bir kısmı geri alınmış olacaktı. Ancak savunma tahsisatı için yetki kanunu için ikincı kez oya bas vurulunca duruın ter sıne dönmüş ve birliklerin azaltılraasına karşı olan grup 44e karşı 51 oyla ilk tasarıyı reddetmiştir. Ikinci oylamada Pentagon baskı yapmıştır. Senatör Mansfield. ikinci oylamadan önce Savunma Bakanı James Schlesinger ve diğer Pentâgon yetkllilerlnin epey kulis yaptıklarım belirtmiş, «Her senatörün vicdanına kulak vererek oy kullanmasını istiyorum» demiştir. Nixon yönetiminin şiddetle kar şı olduğu °b 40 indirim teklifi kabul edilseydi, Avrupa'daki yak laşık 471.000 Amerikan askerinden 188.400'ü 1 Temmuz 1976'da çekilmiş olacaktı. Gelecek 1 Tem muzda ise 47.000 kişı çekilecekti. Sabahki oturumda Mansfield'in teklifini onaylayan senatörlerin de bir kısmınuı öğleden sonra aleyh te oy kullandıklan görülmüştür. Parlamento kurallan bakınıından, bırlik indirimi konusunun ıki kez oya sunulması zorunlu idı. Zira binncı oylamada senatör Cranton'un bir değişiklik tasansını değiştiren Mansfield tasansı oylanmıştı. ikincı oylama ise Cranton'un değişiklik tekhfini değiştiren Mansfield teklifi oya sunulmuştu. SANTTAGO Şili Hukumet Sekreterhğmce yapılan açıklamaya KÖre. jar.darmalara a:t bır cankurtaran aracına saldırmakla suçlanarak özel askeri mahkemelerde olüm cezasina çarptırılan üç genç dün sabah kurşuna dizilmiştir. Hükümet Sekreterliğinin verdiği bilgiye göre, ikisi 29, biri de 24 yasında olan bu üç genç, darbe günü, hafif makineli tüfeklerle bir jandarma cankurtaran aracına saldırmışlar ve bir onbaşıyı öldürüp üç jandarmayı da yaralamışlardır. Yapılmaması gerekli hata Aslında Moskova ıle Pekin'in. liberal Markfist yönetlmlerden ho«Ianmadıklan da bir gerçektir. Allende vönetımine kar«ı her iki riev sosyalist ülkenir takındığı tutum bunun en iyl orneği olmustur. Pekin ve Moskova yöneticileri. seçimlerle ıktidara gelen ve seçimlerle iktidardan giden Marksist yönetimler döneminin açılmasının, her şeyden önce kendi ülkelerındeki sistem ıçın tehltke varatacağı görü'Cndedirler Bu nedenle de, bu iki dev sosyalist ülkenin Allende'nin Şilisıne karşı tutumları bir hayli mesafeli ve soğuk olmus. Sili bu üîkelerin hiç birinden sağlam destek gormemıştir. Pekin ve Moskova yöneticileri. simdi heyecanla Wa?hıngton'un Santiago'ya yardım elini uzatmasım beklemektedirler. Amenkah vetkilüer, geçmısteki hatalarını tekrarlar. Sili'nin venı yönetimine cömert bir yardım elı uzatacak olurlarsa, hiç kuşkusuz Kremlin ve Pekin voneticilerinin oyununu oynamıs olacaklar. Stalinci sertlik taraftarlarına iyi istismar edebıleceklerl bir konu saglamış olacaklardır. Amerikalı vetkilüer bu konuda kendi kamuovlarını ria aydınlatmak zorundadırlar. Amerikan kamuoyu, Şili orneğinde de. «Cunta fasist olabılir ama herhalde komunıstlerden ividır» düsüncesine kapılmamalı. böyle bir düşunceye kapılmasının önüne geçilmelidir Geçmiste yapılan bu tür hatalann cezasını Amerika en ağır sekılde çekmiştir. Unutulmaması gerekli bir sey de. kitlelerın ve polıtikacıların. örnek alabilecekleri moo*ellenn bulunmasidır. Allende ve onun Silısi bövle bir modeldir. Allende ile birlikte eşsiz bir model ö!muştür. Ancak darbelerin, fikirleri öldüremiyeceği de akıldan çıkanlmamalıdır. Çekilmeyecekler öte yandan cunta lideri General Augusto Pinochet, önceki gün Fransız televizyonuna verdiği bir demeçte, askerlerın ülke yönetimini daha bir süre sivıllere devretmeye niyetleri olmadığını açıklamıştır. Cuntanın kuvvetli adamlanndan Hava Komutanı General Leigh de geçen hafta yaptığı bir açıklamada, «artık eskiye dönüş olmadığım> ve silâhlı kuvvetlerın «ulkeyı kendıleri yönetme» kararmda olduğunu belırtmistı. Bu arada ordunun yaptığı ülke çapındaki temızlik devam etlulardan 500 kişi lımana demirli Mahkemesi kurulmuştur. Tutukmektedir. Valparouso limanı ko Şili'de darbe mutanı Silâhlı Kuvvetlere karşı koyan unsurlann kurşuna dızıleceğını tekrariamıştır. Valparouso iimanında samklan yargılamak için 10 tane SıkıyBnetim bir gemıye sokulmu?tur. Santiago futbol stadında grup CFansu Karikatürü) halinde kurşuna dizılme olayla rı hakkında kendilerıne sorular. sorular ıse Cunta lıderlerı tarafından kesin cevaplandınlmamış tır. (DIŞ HABERLER SERVİSt) = Libya, para sisteminin petrol gelirinin kııllanmasınuı kayıtlaması halinde petrol üretimini azaltacak NAİROBt Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu Temsilcılerinin Nairobi'de düzenlenen yıllık toplantısmda konuşan Libya Maliye Bakanı Muhammed Zarruh Recep kurulması öngörülen yeni uluslararası para sisteminin, petrol gehrinin kullanılması konusunda kayıtlar getirmesi halinde, Libya'nın oetrol üretimini azaltacağım ihtar etmiştir. Lıbya'nın rezervlerinin düzeyi, yapısı ve işletılmesine ilişkin özgürlüğunün herhangi bir biçimde kavıtlanmasını kabul edemeyeceğinı belirten Recep. daha sonra gazetecilere, bu sö>leri ile ABD' nm ödeme dengesinde büyük çapta fazlalık olan üîkelerin aley hıne tedbır alınması ya da ödeme dengesı fazlasının uluslararası para fonu çerçevesindeki bır merkez fonuna yatırılması yolun daki önerilerini kastettiğmi bildırmıstır. Gine Bissau bağımsızlık ilân etti DAKAR (Senegal) Afnkalı milhyetçı gerıllalar, Senegai'e komşu «Gine • Bıssau»un (Portekiz Ginesı) «kurtarılmış bir bölgesinde» bağımsızlık ilân etmişler ve şimdj başlıca amaçlarının geri kalan Afrıka topraklannı da Portekız kuvvetlerinden kurtarmak olduğunu açık lamışlardır. Önceki gün Dakar'da Gine Bissau ve Yeşil Burun adalannın Bagımsız Afrika Partisi (LAİGC) bır bıldirı yayımlamış ve kurtarılmış topraklarda halk meclisinin pazartesı günü bağımsızlık ilân ettiğmi bildirmiştir. Bu ayın başmda Cezayır'de yapılan Bloksuzlar Konferansınreira, partisinin yıl sonundan ön | ce bağımsızlık ilân edeceğinı bil dirmiş, LAlGC'nın ağustos aymda Portekiz yönetiminden kurtardıfı topraklarm 36.0OO kilometrekarelik ülkenin üçte birını mey da LAÎGC lideri Aristıden Pe ı dana getirdiğinı söylemişti. ! Irmaklarla bolünmüş büyük bir j bataklık görünumünde olan Gine Bıssau'da Portekız 27.000 asker bulundurmaktadır. Resmen Portekız sömürgesi oiarak tanman Gine Bıssau'un kendi kendine ilân ettiği bağım sizlığı Gine Cumhuriyetj derhal | tanımış, önceki gece de Cezayir Gine • Bıssau'un bağımsızlığını. tanıdığını bildirmiştir. (a.f.p.) ' Batı Avrupa Sili darbesmın en çok yankı uyandırdığı ülkeler Batı Avrupa ülkelerı olmustur Bu ülkelerdekı sol çevreler şimdi olaylan yorumlamaSa ve sonuçlar çıkarmağa çalışmaktadırlar. Bunlann bir kısmına göre. Sili darbesinde en büyük rolü gene Amerikan emperyalizmı oynamıştır. Amerikalılar böylece sosyalizmin hiç bir türüne Tahammüllerl olmadifiinı göstermişlerdir. Bu durumda sosyalıstler için yapılacak tek şey, her çareye basvurarak ıktıdan ele geeirmek, bundan sonra da başta parlamento olmak üzere ayakbağı olabilecek bütün kurumları ortadan kaldırmaktır Bir ülkenin sosvahst düzene geçişi ancak bu şekilde gerçekleştirilebrleeektir. Ancak Batı Avrupa ulkelerinin sol çevrclerinin bu gSrüşleri bütünü üe benimsediklenni iddia etmek mümkün deSildir. Batı Avrupa solculan arasında, sosyalızme demokratik yöntemlerle ulaşılacağına inananların sayısı çok kabanktır ve Şıli olaylan karşısında yaşlı kıtada duvulan tepkilerin bir nedeni de budur Daha önce de belırtıldiği gibi Amerikalı yetkıliler olaylan 1yı değerlendirmelı ve uzun vadelı hesaplar yaparak Şili olaylannı yorumlamalıdırlar. Isveç ve Danimarka hükümetierinin. Sill'nin cunta hükümetine iktisadi yardımı kesme karan almalannı Washington hafife almamalı, tam tersine bundan bir örnek olarak yararlanmağa çalışmahdır. TaylaiKVda maden çöktü: 50 ölü var BANGKOK Tayland tçişlerı Bakanlığından yapılan bir açıklatnada, ülkenin kuzeyinde üç gun den beri sağanak halinde yağan yağmurların bir madenın çökr,;esine ve 50 madencinın ölmesine yol açtığı behrtilmektedir. Açıklamada çöken madende bir çok işçinin de kaybolduğu ileri sürülmekte. ancak sayı verilmemektedir. (UPİ) İle IBRAHİM EMRE'ıün GIL1ZAR ELir kardeslerl Cihangir Kliniğınde 24 9 1973 tarlhinde dogmus bulunduiunu yakınlanmıza mujdeleriz. Babası: Sevrts Akan Anntsi: P. Ertekln Akan M.İ ERDEM'in (Cumhurivet: 7678") Nevvsvveek şık ...modern ve ekonomik bir soba Türkiye'nîn iıstten boru çıkışlı yegarie gaz sobası Dirsek gerektirmediği için, salonun herhangi bir yerıne rahatça kurulabilir. Duvara iyice bitiştirmek mümkündür. Bu sebeple, yerden tasarruf sağlar. Karbüratörlü ve yüzde yüz emniyetlidir.. Güzel bir mobilyayı andırır. Shultz ne diyor? ABD Maliye Bakanı George Shultz, ABD'nin, para reformu konusundaki önerilerının Nairobi toplantısmda «görünüşün aksine» yeni taraftarlar buldugunu söylemiştir. Shultz, bir mülâkat sırasında, «yalntz kaldığımız görüşünde değilim. Temel ilkelerin hepsı kabul edilmiştir. Herkes sistemır bir temel yasa ve ahenge sahıp j olması konusunda görüş birliği j ne varmıştır» demiştir. la a) [ BEYA7 CIKTI SOVYETLER, İÇİNDE 2 KİŞİ BULUNAN UYDUYU UZAYA FIRLATTI MOSKOVA Sovyetler Birliği içinde iki kişi bulunan bır uyduvu uzaya fırlatmıştır. Tass Ajansı tarafından yapılan açıklamaya göre, Sovyet uydusunun aciı Soyuz 12'dir ve içinde Vasili Lazarov ve Oles Karlnv adlı iki kozmonot bulunmaktadır. Son iki yıldan beri Sovyetler Buliğinin uzaya ilk kez insan yolladığını da belirten Tass, cKozmonotlar kendilerini çok iyi hissetmektedirler ve uydunun bütün parçaları düzenli bir şekilde çalışmaktadır» demiştir Ajansın haberine göre Soyuz 12 uzayda iki gün kalacak ve daha evrimli uydular ve uzay laboratuarları için gerekli temel araştırmaları yapacaktır. 1971 yıh 30 Haziran'mda Soyuz ll'in içindeki kozmonotlar öldükten sonra yere indirildiğinden beri Sovyetler uzaya insanlı uydu göndermekten vazgeçmişlerdir. (UPI) İSSÜİ A R Ç E L İ K KALİTEDE ÖNCÜ... FİYATTA ÖLÇÜ Gcnel Satıcıları: BEKO TÎCARET A. Ş. Tel.: 49 00 39 BURLA BtRADERLER v e Şsı. Tel.: 45 52 00 Uiak plastik ambalajlarda Pratik ve Temiz Ilancüık: 3938 • 7681 Yem Ajans 2987 7682