Katalog

Cayit Orhan TÜTENGİL'in aranan kitaplan: As GeHşmenln SosyolojM, 2. baskı, 15 TL. Sosysl îlimlerde Araftınn» ve Metod 2. baskı, 6.10 TL. Türkiye'de Köy Sorann, 6 TL. Agn Da£ınd»ki Horoı. 5 TL. « Bellibaşlı kitapçılarda. (Cumhuriyet • 7367) Kurucusu: TUNTJS NADİ uriYeı 18 Eylül Salı 1973 taşıyan bu protokol 1972 yılında, Türkiye aleyhlne yapılan bazı değişiküklerle tekrar ele alınmış ve büyük bir gizlilık içinda hazırlanarak imzalanmıstır. vermlyeceğini açıklamasından son ra, fırma Japon özel bankalanndan kredi alınması tekliffnde bulunmustur. "'« 3 faizli Hükü met kredlsı yerlne, •• 7,5 faizli / özel banka kredileri Pendik Tersanei] maliyetini büyük ölçüde arttınrken, Japonlar bununla da yetinmeyerek. Japon hissesinın °.'t 49'dan 51'e çıkarılması, borcun ödeme ve transfer garantisi, Ter (Devamı Sa. 7. Sü. I de) Çağdaş Türk Edebıyatı Vüzyıhn Dasından gunümüz» kadar: DSnemler. Sazarlar. Eserler. Sorvnlar. U E K Ç E K 100 SORUDA I A I I N R V İ ' 8in dizlsinin 38. Idtabı; RAUF MUTLUAV'ın ton esert. 528 layfa 30 Ura. P.&. 655 • I ı t ı n b ı l (Cumhurlyet • IStO) 50. yıl, sayı: 17647 Telgraf ve nektup «dresi: Cumhuriyet Iıtınbul Posta Kut su: T<rfanbul Nor 248 Tslefoalar: 2 2 4 2 9 0 22 42 96 22 42 97 2^ 42 98 2242 99 Isveç'te sol cephe ile Merkez Muhalefet grubu sandalye kazandı Ulaştırma Bakanı dün açıklama yaptı ve AP'NİN SEÇİM '' Japonyadan yardım almayacağız,, dedi BİLDİRGESlNDE "Peııdik Tersanesini kendi imkânlarımızla yapacağız,, lann hepsinden de daha sonra ortaya çıkan elverissiz şartlar nedeni ile vazgeçilmesi zorunluluğu doğmuştur. En son Polonyalılara sipariş edilen ve çok pahalıya mâl olduğu için uygulanamıyan projeden sonra 1969 yılında Japon IHI şir keti ile, tersanenin proje ve yapımı için bir ön protokol imzalan mıştır. Japon firması, Denizcilik Bankası ve üç yerli bankanın ortaklaşa tersaneyi kurmalanru öngören bu proje, Japon şirketi lehine agır şartlar getirdiği için o zarnan kamuoyunda tepki ile karşılanmış ve yürürlüğe konarnamıştı. Türk HükUmetinin ük 12 gemiyi alma garantisi, vergi iadesi, vergi muafiyeti yönetimin Japon teknik elemanlannın elinde olması, malzemenin büyük ço gunlugunun Japon ana firmasından alınması gibi ağır şartları ANKARA, (Cnmlıuriyet Bfiroro) Japonlann 1972'de imzalanan protokolit bozarak yüksek faizli kredi vermek istemeleri üzerine Ulaştırma Bakanı Sabahattin özbek, Pendik Tersanesini «öz k8yOTOCKHOLM Stockholm'de naklanmızla yapacağımızı» açıklamıştır. dün gece resman açıklandıgına 35 yıldan berl yapımı düşünügöre İsveç seçimlerinin kesin so len Pendik Tersanesi için bunucu alınrnış ve parlamentodaki güne kadar birçok proje ve pro350 sandalyeden 175'ini sol cephe tokoller hazırlanmış, ancak bun175"inl de Merkez Muhalefet Gru tıu paylasmışlardır. Bu sonuç; tüm seçim bölgelerinden gelen oyiann ssyüması sonunda saptan mıştır. Merkes Muhalefet Grubunun, Stockholm ve diğer baa büyük kentlerde ikUdar koalisyonundan daha fazla oy toplamasına ragmen taşradan gelen sonuçlar par lamentodaki sandalye sayısım dengelemiştir. GREV VE LOKAVT KANUNUNÜ DEĞİŞTİRECEĞI AÇIKLANDI na eöre yenlden dSzenlenee*|l belirtilerek, cNtmetlerinl esnaf ve sanatkârlara götüreroeyeB bir kalkınmanın basanya ulaşacağına inanmıyoruz» denılmlj' tir. Şartlar ağırlaşıyor Ancak aradan geçen zaman içinde Japon Firması, Japon Hükümetinden almayı vaad ettiği kredi garantisini gerçekleştirememiştir. Japon Hükümetinin kredi Oy dağılımı Başbakan Olaf Palme'nin Sosyal Demokrat Partisi parlamento da sandalye kaybına uğraniıştır. Komünistlerin 17 olan milletvekili sayısı artarak 20 ye yükselmiş tir. Kesin sonuçların alınmasından önce TV'de konuşan Başba kan Palme, yeni hükümeti tekrar Sosyal Demokratların kurma.M halinde vaad edilenlerin tamamının gerçekleştirilebileceğini söylemiştlr. Norveç, 1974 Nobel Barış Ödülü için Allende'yi aday gösteriyor DIŞ HABERLER SERVİSİ Enerji Bakanhğı, Gökçekaya Barajındaki jeneratörler konusunu inceletiyor • ANKARA. (Cumhuriyet BSrosu) AP Genel Başkan Yardımcısı Ismet Sezgin dün partisinin ?eçım bildirgeslnin çalışma ve işçi sorunları ile esnaf ve sanatkârlarla ileilı bölümlenni açıklamıştır. Sezgin açıklamasında, iktidara gelmeleri halinde Sendikalar ve Grev • Lokavt Kanununda görülen aksaklıkları düzeltmek amacıyla bu iki kanunun değiştirileceSini belirtmıştir. SSK fonlan Köylülerl de kapsayacak ?ekilde yeni bir sosyal güvenllk politikası izleyeceklenni söyleyen Sezgin, Tarım İş Kanunu nu çıkaracaklarını, SSK fonlarının kullanılmasını yeni baştan düzenleyeceklerinı belirtmiştlr Sezgin. yurt d'ışına glden lşçilerin, gerek gidişlerinde, gerek yurt dışmda iken çektikleri sıktntılan giderecek tedbirlerl de alacaklarını söylemiştir. Sonuç ne olacak? Peçimlerin yapılmasından son ra gelen ilk sonuçlarda sol cep henin 2 farkla seçimleri kazandiğı bildirilmiştir. Ancak dün gece gelen kesin sonuçlartîa sol c»phe ile Merkez MuhaleİPt Grubunun Parlamentodaki sandalye leri paylaştıklan saptanmıştır. Bu sonuç üzerine Isveç'te kabinenin hangi grup tarafından kuruiacağı merakla beklenmektedir. (a.a.) • Cuntanın Dışişleri Bakanı, şimdiye kadar 4 bin kişinin gözaltına ahndığını, öldürülen her askere karşı 10 kişinin kurşuna dizileceğini açıkladı... Bildirgenin küçük esnaf ve sanatkârlarla ilgili bölümünde de AP'nin «küçük sanayil gelistlrme merkezi» kuracağı kaydedilmiştir. Bu bölümde tesi» ve doBAKANLK, DEVLET SU ı natım kredileri yanında lşletrae kredilerinin de günün şartlanİŞLERİ VE TÜRKİYE ' ELEKTRİK KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN BÎLGİ İSTEDt. CHP Millî Eğitim Temel Kanunu'nun iptali için yarın Anayasa Mahkemesine başvuracak ANKARA CHP'nin Anayasa Mahkemesi'ne bazı kanunl»rın iptali İçin yapacagı müracaatların Ukl, MU11 EgiUm Temel Kanunu İçin oUcak »• bu müracaat Ç«r»«mb« giinü jrapı* lacaktır. CHP Merkez Yönetlm Kurulu üyesı Tokat Milletvekill tsmaıl Hakkı Birler'in THA muhablrine dün vercfigl bilgiye göre, varından ıonra ikişer • üçer gün arayla diğer kanunlann lptalt talebi Anayasa Mahkemesi'ne ulaştınlacaktır. Birler. Milll Egıtim Temel Kanunu'ndan sonra tıra ile üniverslteler Kanunu, Devlet Güvenlik Mahkemelerl Kanunu. Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu ile Toplantı ve Gösteri Hürriyeti Kanunlannda deği;iklikler yapan kanunlar için Anayasa Mahkemesi'ne bajvuraeaklannı, bu çalısmanm 8 Ekim'e kadar bitirileceğıni «öy lemişUr. (THA) MSP'nin AVKARA, (Cumhuriyet Bflrosn) Gökçekaya Barajı için ABD'inden getirtilen 2 jeneratörden birisinin paslandığı, birisinin de montaj sırasmda düşürülüp anzalandığı yolundaki haberimiz üzerine, Enerji ve Tabil Kaynaklar Bakanlığı, durumu Devlet Su Işleri ile Türkiye Elektrik Kurumundan sormuştur. Intihar eden Şili Devlet Ba.?kanı Allende'nin esi, Meksika Havaalanında göz yasları içinde, dünya uJuslannı faşizme karşı işbirlifine çağırıyor. (Telefoto: APl Bakanlığın bu iki Genel Müdürlükten alacagı bilgiden sonra bir açıklama yapması beklenmektedir. 256 sanıklı davada 5 a/da 8l sanığın sorgusu yapıldı 256 sanıkh THKP ve Cephesı davasının dünkü duruşmasmda sorgulara devam edilmiş tir. Yapılan açıklamaya göre, 16 Nisan 1973 Pazartesi günü baş ] layan duruşmada, bugüne kadar [ 40 sanık tahliye edilmiş, 81 sanığın sorgusu yapılmıştır. Ayrıca dava dosyasındaki evrak sayısın da 2 binin üzerinde artış olarak 18 bin 911'den 21 bin 189'a çıkıruştır. Yine açıklamaya göre, bu davadaki sanık sayısı 256 degil, 257'dir. Istanbul 3 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesindeki duruşmada sorgusu yapılan samklardan Hava Teğnıeni Bekir Uzua. 19 Şubat 1972 günü Kütahya'daki birliğin j den bazı takırn arkadaşları ile kardeşi, nişanlısı ve kayınbiraderiyle birlikte alınarak uçakla Es kişehir Sıkıyönetim Komutanlığı na götürüldüklerini, burada altı gün içinde Sıkıyönetim Komutanı da dahil olmak üzere ı'gîlUer ce ifadesinin ahndığını aniatmış ve: «Bu ifademi kabul ediyorum. Ve eğer usul yasalarına uygunsa burada okunmasını talep ediyorum» demiştir. Sanık Uzun, daha sonra Istanbul'a getirildiğini bil direrek şunları anlatmıştır: • İşte bugün ellnizde bulunan tüm ifadelerim ve bu ifadeler iiz»rir;e oturtulmuş iddianamenin tenuli aslında burada (kontrgeriUada' atıldı. Eskişehir Sıkıyönetim Ko j mutanhğı Askeri Savcüığında ver , miş olduğum ifade ile Istanbul'da alınan tüm ifadelerim arasında | büyük bir uçurum görülecektir. İşte bu sözü geçen ifadeler a:a Eindaki uçurumun nedeni, bpna (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Nobel ödülüne aday gösterm» yetkisine sahip olan Norveç Parlamentosunun Işçl Partisi'ne bağh üyeleri, 1974 yılının Nobel Barıj Ödülüne Salvador Allende'yi aday gostermeye karar vermişlerdir. Bu arada cuntanın Dışişleri Bakanı General Oscar Bonilla, dün televizyonda yaptığı konuşmad*a, şimdiye kadar 4 bin kişinin gözaltına alındığını açıklamıştır. General Bonilla, yabancı tahrikçilerin şiddetle cezalandınlacaklannı, öldürilen her askere karşı yerli ya da yabancı 10 kişinin kur şuna dizileceğini de bildirmiş ' tir. takdirrfe kurşuna dizilecekleri lhtar edilmiştir. Af örgütü Uluslararası Af örgütü (Amnesty International) lse dün biı çağrıda bulunarak Şili cuntasından, sivilleri öldürmekten ve tutuklamaktan vazgeçmesini istemiştir. Örgüt aynı zamanda Birleşmiş Milletler Teşkilâtı Genel Sekreteri Kurt Waldheim'a da çağnda bulunmuş, nüfuzunu kullanarak Şili'de sivillerin öl(Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) propagaiıdasım yaptığı bildirilen lzmit Müftiisü görevinden alındı KOCAELÎ rnyanet tşleri Başkanügi îzmit Müftüsü Abdullah Saraçoğlu'nu; hakkında yapılan ihbarlar sonucu görevinden almıştır. Görevinden alman müftünün yerine müftülük görevlilerinden Eyüp Yılmaz vekâleten stanmıştır. Verilen bilgiye göre tzmit MUftüsü Abdullah Saraçoğlu bazı imam ve müezzinlerin görev yerlerini keyfi olarak değiştirmiş, bu durum Kocaeli'nde din adamları arasında şikâyete yol açmıştır. Müftü Saraçoğlu'nun ayrıca dinî konuşmalan sırasında Millî Selâmet Partisi'nin propagandasını yaptığı yo'unda da iddialar ileri sürülmüşttir. Diyanet îşleri Başkanlığı, tzmit Müftüsü Abdullah Saraçof lu'nun durumunun incelendigini büdirmiştir. (THA> Direniş sürüyor Şili askerî cuntasınm başkanı General Augusto Pinochet Ugarte, televizyond» yaptığı konuşmada, Şili halkını ulusal birhk ve beraberliğe çağırmış, bazı unsurlann cuntaya karşı direnmeye rfevam ettiklerini bi'.dirmiştir. General Pinochet, ülkenin büyük bir kısmında durumun tamamen sükunete ka , vuştuğunu söylemiş, şartlar normale döner dönmez yönetimin sivillere devredileceğine söz vermiştir. General Pinochet'nin televizyona çıkmasmdan birkaç saat önce Şili Hava Kuvvetlerine ait Hunter jet uçakları başken* Santiago üzerinde uçmuşlardır. Gözlemciler, uçaklarm Santiago çevresinde bulunan bazı tekstil fabrikalarında direnmeye d?vam eden Allende taraftarlarına ateş açtığını söyleraişlerdır Dün Santiago üzerinde orduya ait helikopterler de dolaşmış ve şehre binlerce bildiri atmışlardır. Bu bildirilerde, direnen , unsurlara silâhlannı bırakmala ı rı, aksi takdirde yakaiandıkları ! Türkiye, Dünya Bankasından en fazla kredi alan ülkeler arasında isteyen 5 itfaiyeci yaralandı Ankara'da bir yangını söndürmek Urf a Cezaevindeki mahkumlar bir gardiyanı öldürdü, 2 'sini ağır yaraladı Cumhuriyet Haber Merkezi URFA Urfa Cezaevinde dün çıkan olaylarda 1 gardiyan öldürülmüş, 2 gardiyan da agır şekil de yaralanmıştır. Saat 10 sıralannda cezaevi yönetünini beğenmediklerini ve de vamlı şekilde dövüldüklerini bildiren mahkumiar, olay çıkararak, koğuşları gezmekte olan Beh çet Kaleli, Ahmet Yıldırım ve Mehmet Garancı adlanndaki gar diyanlan bıçakla yaralamışlardır. Gardiyanlardan Behçet Kaleli. kaldırıldığı Urfa Devlet Hastanesinde can vermiştir. Daha sonra mahkumlar, gardiyanların üzerlerindeki anahtarla', n alarak, diğer koguştaki mahkumları da dışanya çıkarmışlardır. Olaylann gelişmesi üzerine Vali Fikret Turgut, Emniyet Müdü i rü ve Cumhuriyet Savcısı olay ! yerine gelmlştir. Bu arada cezaevi jandarmalar tarafından kordon altına alınmıştır. Urfa Valisi Fikret Turgut Sayın'ın «Dayak atılmayacak» şeklinde kesin teminat vermesi üzerine, mahkumlar koğuşlarına çekilmişlerdir. İlgililerden alman bilgiye göre, cezaevinde dayak olayıyla ilgüi olarak 2 gardiyan görevlerinden alınmış, olaylarla ilgili olarak 20 tutuklu hakkında koğuşturma açılmıştır. FEYZÎOĞLU: «ZAM, Ç1KAR YOL DEĞtLDİR» ANKARA, (Cumhuriyet Bfirosn) CGP Genel Başkanı Turhan Feyzioğlu, Kırşehir'de yaptığı konuşmada «Durmadan Devlet teşekkülleri mamullerine ya da ver gilere zam yapmak, çıkar yol degildir» demiştir. CGP Genei Başkanı resmî h»yatta ısrafın önlenmesini de öner diği konuşmasmda b'zetle şunları söylemiştin «Nasu m dibl deük bir çuvalı üstten buğdayla doldurmak müm kün değılse. nayat pahaUlığuıın başlıca sebeplerinden biri olan bütçe vs fınansman açıklanra ö'n lemek için resmî ısrafa karşı savaş açılması da zorunludurj» ANKARA Siteler semtindeWASHİNGTON Dünya Banki Hekimoğlu nakliyet ambarın kası grubu tarafından gelişme yo da dün çıkan yangımn söndürül lundaki ülkelere açılan kredilerden yararlanan ülkeler arasında , mesi sırasında 5 itfaiyeci yaralan Türkiye 185.6 milyon dolarla be | mıştır. şinci gelmektedir. Yanan Hekimoğlu ambannın 1972/73 döneminde Dünya Ban kapısmdan içeriye su sıkmakta kası grubu tarafından verilen lîre olan Ahmet Ünal, Ömer Özkal, dilerden en çok yararlanan ülke M. Ali Yetkin. Ömer Dağ ve kim(Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) 1 (Devarru Sa. 7, Sü. 1 de) Bayar; «Demokrasi Bursa'da filizlenip gelişmiştir» dedi BURSA (Feridun Evrenosoçlu Bildiriyor) Dün sabah Bursa' ya gelen Celâl Bayar, doğum yeri olan Umurbey köyü ile Demokratik Parti İl Merkezini ziyaret etmiştir. Demokratik Parti il merkezinde, partj yöneticileri ile tanışan Bayar, Bursa'nln, bir zamanlar eskı Demokrat Parti'nin (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Din, baş tacı CGP'nın dini uıanç anlayışını da açıklayan Feyzıoğlu «Vatandaşın din ve ibadet tıürrıyetine tam saygı göstenlmesını istiyoruz. Dini inanç politik amaçlarlm istismar edilmeden lâyık oldugu yüksek saygı seviyesinde tutulnıa lıdır Dınî inanç politikacılar tarafından oasamak vapılmamalı, baş tacı edilmelidir.» (Devamı Sa. 7, Sü 4 de) Vurulan bayan öğretmen, dün hastanede öldü AYDIN Geçen cumartesi gecesi, Umurlu bucağındaki evinde gazcte okurken kurjun yağmuruna tutularak ağır yaralanan 35 ya şmdaki ilkokul öğretmeni Şükran Küçükser; komadan kurtularnıysrak kaldırıldığı hastanede dün öl müştür. Bir >ildan beri Umurlu Bucağı Fatih tlkokulunda öğretmenlik ya pan Şükran Küçükser'in o.ümune yol açan olay nedeniyle 2 kişi nezaret alüna alınmıştır. Küçükser'in kardeşinin kayınbirederle ri ile kız alıp verme yüzünden aralarının açık olduğunun öfrenil diği ve soruşturmanın bu yönde geliştüildîğ) bildirilmiştir. (a.a.) ' OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK Infcız Adaleti londnfu daha ivi bir odaya slınmıştır Rahatça okuvup vazabılmeleri olana{ının ısajlanraası için çareler aranmaktadın demiştir. Adalet dedigimiz ve «mülkiin temeli» saydıjımız kavramm çeSitll yönleri vardır. Adalet sadece roahkeme salonunda baslayıp mahkeme salonunda bitmez. Karakoldaki ilk sortrudan. fnfazdaki son eüne dek nzanan bir süreç içinde adalet saflanabilir. Bn bakımdan «infaz» dive bir ayrı hokuk holiimü. teorileriyle,«raştırmalanyle, yayınlsrıyla, kürsüleriyle düny»Ti tneşjjul etmektedir. Bir ülkenin kanunlarına (före «uc oUn fiiller cezalsndınlır. Ancak bn cezanın infazınds hnkuk kosuUanna riavet edilmesse adalet degil. adaletsizUk y». ratılmıs olnr. Can rüeel ve ban »rfcadasi* rının ise daha Szel bir dorumlan vardır. BarBn dünyanın uyear ülkelerinde ve SneeHUe 8TendiSimiı Bstı demekrasilerin. de fikir gnça diye bir kavram (Devamı Sa. 7, Su. 3 de) SEÇIM 73 MEHMET MERCAN BİTLİS ve HAKKÂRI izlenimlerini anlatıyor Bugün 5. sayfamızda A L. İŞÇİLER, Türkiye'den Fransa'ya İş ve Işçi Bulma Kunımu kanalıyla yapılan işçı sevkiyatı. İtalya daki kolera yüzünden durmuş, bu ne LÂLELI'DE denle Pransa'ya gitmek için bekleyen 250 ışçı Istanbul'da perışan durumda kalmıştır. Yurt dışmda çalışmaya gidecekleri için yanlarına az miktarda konaklama ve yiyecek parası alan işçiler, îtalya'run demirj'O'u (Devamı Sa. 7, Sü. 3 de). dana Cezaevinln siyasal hükümlüler bölümünde yirmi çün önce çıkan olaylar nedeniyle hücre cezasına çarptırılanlar sürelerini doldunriBS, koğuşlarına alınmjşlardır. Aralannda şair Can îücel de bulnnmaktadır. Adana Cezaevi Müdürü Celâdet özel. bu konuda bir demeç vererek, «Cezaevlerı bir disiplin yeridir. Disipline aykırı bareket etmeyen her kişiye insanca davranılacaiından kimsenin kuşku>n olamaz. Can Yücel ve arkadafları da on yedi kişinin ba