Katalog

umhuri Kurucusu: YUNUS NADt Büyük Romanlar ürhan Kemal: Müfettişler MületUşi Orhan Kemal: Bir Filiz Vardı Orhan Kemal: Sarhoslar Cengiz Dağcı: Onlar da tnsandı Onçiz Dağcı: Korkunç Yıllar Cençiz Dağcı: Yurdunu Kaybeden Adam Cengiz Dağcı: Badem Dalına Asıb Bebekler M. Sanullah Ansoy: KarapUrçek Her kitap 10. TL. Daha \tizlerce fcltap LJste isteyln Varük Yayınevi Cağaloğlu Yokuşu. 40 tstanbul tlâncıllls 28106326 50. yıl, sayı: 17570 Telgraf ve mektup adresi: Cumhurivet tstanbul Hu&u K u t u s u : Istanbul N o : 248 T e 1 e f o n 1 a r ; 22 42 90 22 42 96 22 42 »7 22 42 98 22 42 99 3 Temmuz Salı 1973 DPT Uzmanı rapor hazırladı özel Sektör; imkânlarının ötesinde yatırımlar planlarken, ek finansmanın da kendi şartlariyle sağlanmasında israr ediyor 1973'ün ilk beş ayında da normalin üstünde seyreden fiyat artışları sanayi kesiminde sermaye birikimini teşvik ediyor 1973'ün ilk aylarındaki para arzı, mevduat, krediler ve tahvil satışları geçen yıla oranla hızlı gelişme kaydediyor "Piyasada para ve kredi darlığı yok» Devlet Planlama Teşkilâtınc» hazırlanan bir raporda normalin Ustünde gelişen fiyat artışlarırnn, sanayi kesiminde sermaye birikimini arttırdıjh belirtilmektedir. 1973 yılmın ilk beş aymda da fiyat yükselişlerinin normalin üzerinde seyrettiği kaydedilerek özel sektörün finansman açığı üzerinde durulmaktadır. Verilen bılgiye göre Üçüncü Beş Yülık Plan her yıl ortalama ola Büyük Jüri 2Türk diplomatını öldüren Yanıkyan'ı birinci derece cinayetten suçlu buldu [DIŞ HABERLER SERVtSİl SANTA BARBARA îki Türk diplomatını öldüren Ermeni asıllı Mıgirdıç Yanikvan 177), dün birinci derece cinayet islemekten suçlu bulunmuştur. Yedi erkek ve beş kadın üyeden oluşan 12 kişilik Jüri Kurulu, 29 Mayıs'ta başlayan mahke(Devanu S». 1, Sü. t de) İKİNCİ YURT GEZİSİNE BAŞLAYAN DEVLET BAŞKANI KORUTÜRK; VAN. MUŞVE BİTLİS'TE VATANDAŞIN DERTLERİNİ DİNLEDİ. BU ARADA, «MEMLEKETTE GENİŞ BİR BASIN HÜRRİYETİ VARDIR» DEDİ. Cumhurbaşkanı: "Plan, değişen hükümetlerin siyasî tercihine göre değişmemeli,, VAN (Ajanslar) Cumhurbaskanı Fahri Korutürk. ikinci yurt gezisine dün sabah başlayarak sırasıyle Van. Muş. ve Bitlis'i zıyaret etmış, ve Muşta yaptığı konuşmada, «Planların, değişen hükümetlerin siyasi tercihlerine göre değiıştirilmemesi gerektiğinı» söylemıştir Korutürk. beraberinde Genelkurmay Başkanı Orgeneral Sancar. İçışlen ve Baymdırlık Bakanlan, Cumhurbaşkanlıgi Genel Sekreterı. DPT Müsıeşan ile öteki ılgililer olduğu halde sabah Van'a geimış. naltcın sevgi gösterilerı arasında çok sayıda dövizle karsılanmıstır. Bazı dövız lerde Van'da «Şark Üniversitesi» nin kurulması istenmiştir. Daha sonra Muş'a geçen Cumhurbaşkanı Korutürk, ıl kütüpha nesinde düzenlenen toplantıda yaptığı konuşmada. «yurttaşlann iç huzuru içinde devlete ve hükümetlere eüvenmelerinı ve geleceğe ümitle bakmalarını» istemiş. konuşmasına şunlan eklemiştir: (Devamı Sa. 1. Sü. « de) • Ticaret Bakanlığı bildiri yayımladı 'Nakdî teminat indirimi finansman guçlugunu ortadan kaldıracak, Alman markının değer artışından sonra doğacak ithal zorluklarını önlemek üzere ithalâtta nakdi teminat oranını yüzde 50 nispetinde indiren Bakanlar Kurulu kararı dünkü Resmî Gazete'cfe yayımlanmıştır. Karar gereğince şimdiye dek 1 sayılı liberasyon listesinde yazılı mallar için alınan yüzde 50 oranındaki nakdi teminat yüzde 25e, 2 sayılı liberasyondaki yüzde 20lik teminat da yüzde 10'a indirilmiştir. Öte yandan 1 sayılı liberasyon listesinden mal veya vesaik mukabili ödeme şekillerine göre ithalâta cta imkân sağlanmıştır. Karar. iş çevrelerince memnunlukla karşılanmıştır. Bu arada Ticaret Bakanhğı, kararla ilgili Olarak yayımladığı bildiride, cteminat indiriminin bır yandan markın revalü(Devaım Sa. 1. Sü. 1 de) rak özel sektörden konut yapımı dışında 16 milyar liralık yatınm beklemektedir. özel sektör, 1973 yılında bunun ancak 46 milyarlık bir kısmını sağlayabilecek durumdadır. Rapor, 1973 yılında teşvik uygulaması adı altında özel sektöre 3 milyar liralık ek bir finansman imkânı sağlanacağını açücladıktan sonra geriye kalan 79 milyar liralık finansman açığının temin yolları üzerınde durmakta ve «1973 yılında para • kredi politikalarının amacı ve malî aracı kurumların sorumluluğu bu tip bir ekonomik düzenin fin&nsmamdır» demektedir. Devlet Planlama Teskilâtı para ve kredi sorunlan sorumlusu T. Güngör Uras'ın lmzasınj tasiyan raporda Mayıs aymın I9'una kadar geçerli olan resmî istatistiklere dayanılarak yılın ilk beş ajnnda bir para veya kredi darlığından söz edilemeyecegi belirtilmektedir. «1973 yılında Özel Kesimin Finansmanı» adı altında Haziran ayı sonunda tamarolanan çalışrrada «1973 yılının ilk sylarında para arzı, bankalardaki mevduat, banka kredileri, özel sektörün tahvıi sahşları geçen yılm aynı dönemine göre daha hızlı bir gelişme halindedir» demektedir. Rapor, «bütün bunlara rağmen bir para kredi darlığından şikâyet edilmektedir» diye eklemektedir. Yapılan çalışmadaki açıklamalardan Planlama Teskilâtı uzmanlannın, özel sektör kendi imkânlatı içinde kalmaya razı olduğu takdirde, herhangi bir kredi daralmasına ihtimal vermedikleri anlaşılmaktadır. Raporda «1973 yılının özelliği, özel kesimin büyük yatınm arzusuna ve imalât sanayiinde üretimın artış hızının geiışmesine baglı olarak ek finansman talebidir» denmesi de bunu göstermektedir. Özel sanayiin kendi imkânlarının çok üstünde bir yatırım hacmi peşinde koşması finansman alanında ortaya çıkan rahatsulıkların sebebi olmaktadır. (Deramj Sa. 1, 8ü. 1 de) Dr. Yakutlrmak: Dildeki arılaşma devam edecek «Kökenl bakımından sosyal olan dil, bir kurum olarak taşıdığı özeliiklerle de sosyaldır. Top lum uluslaşırken kendi dilini de yaratır. Toplum tipi değiştıgi 7aman değerler ve kavramlar da değişiyor. Dil toplum yapısının dışlaşmış bir ifade alam oluyor. Bu nedenle dili bağımsız bir kavram olarak değil, toplumsal bağlar, uluslasma ilişkisi içinde ele almak zorunlulugu var. Dilin sosyalliğini gördükten sonra da toplumsal olaylara ilgilenen neıkes dil ile de bir ölçüde ilgüenmek zorunluluğunu duyuyor..» Yunus Nadi Yanşmasuıın ikincisi Dr. Yakut Irmak, îktisat ve Sosyal Bilimler dslında çalıştrken dille Ugilenmek gereğinl duy masının nedenlnl böyle anlaüyor. Halen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Kürsüsünde öğretim görevlisi olan Dr. Yakut Irmak 10 Şükran KETENCİ yıldan berl devam eden öğreticllik hayatmda, dili etkin bir şekilde kullanma gereğinl duyduğunu, sosyal değişme konusuııda yaptığı çahşmalann ise; ister istemez kendisini dilin geUşimmi incelemeye ittiginl belirterek, «Özellikle az gelişmiş Ulkelerde modem topluma dönüşme, uluslaşma çabası, dilin değişimine, bzleş mesine yol açıyor. Türkiye bu büyük değişimin içinde. Gerek toplumumuz, gerekse dilimiz Cumhuriyetle birlikte uluslasma süreci içine girmişler ve henüz bu sürecin içinde gelişimlerini devam sttiriyorlar» diyor. Cumhuriyetin 50. yıldönümünde «Cumhuriyet çağında dilimiz ko Desteklenmelidir Tnmu Nadi Tansmmn fldncbi Dr. Tairut Irmak nulu bir yanşmanın çok anlamh olduğuna değinen Yakut Irmak devamla, ttDilin anlaşmasnıda çaba göstermiş bir kiçi olan Yu nus Nadi adına düzenlenen bu yarışmada, Cumhuriyetin 50. yılı için dil konusunun seçilmesı bir rastlantı değildir. Çünkü bizde Cumhuriyene birlikte başhyan uluslasma ve dilin arılaşması ça bası, sona ermemiştir. Henüz tasfiye edilmemiş, geleneksel güç lerin varlığı, uluslasma hareketini olduğu gibi, dilin anlaşması çalışmalannı da kösteklemektedir. Aydınlara düsen görev, toplumumuzun ve dilimizin içinde bulunduğu uluslasma sUrecini, desteklemek ve hızlandırm&ktır. Bütün engelleri kaldırmak ve kösteklerden kurtarmak görevi aydınlarımızmdır» şeklinde konuşuyor. (Devamı Ss. 1, S0. 3 de) EKONOMİK YORUM Deniz ticaret filosunun gemi sayısı artarken toplam taşıma kapasitesi düşüyor ANKARA, (Cumhnriyet Bnrora) Haziran ayı içinde düzenlenen; Başbakanla Kuvvet Komutanları ve Bakanlar Kurulu uyelerinin de katıldığı toplar.tıda T ü r k deniz ticaret filosunun 10 yıl öncesine oranla büyük öiçüde gerileme kaydettiği, 106.041 gros tonluk bir azalma olduğu anlatılmış, gereken tedbirlerin alınması istenmi^tir. Brifingte verilen bilgiye göre, 10 yıl önce, 1963 yılında Türk dcnız ticaret filosunda 204 gemi bulunmakta ve kapasite toplamı 821.794 gros tona ulaşmaktayken, 1972 yılında gemi adedinde artış olroasına rağmen gros tonda azalma kaydedilmiştir. Mevcut ticaret filomuzun tonajı halen Bulgaristan'a eşit du rumdadır. 1972 yılı sonunda, Türk deriz ticaret filomuzda 300 gros tondan yukarı gemilerin gros ton toplamı 715.753'tür. Deniz ricaret filomuzun taşıma gücündeki azalma nedeniyle sadece 1970 yılında yabancı gemilere 150 milyon dolarlık bir navlun ödenmiştir. Halen, T ü r k denîz ticaret filosu, dünya deniz ticaret filoiarı sıralamasında 32. durumda j dır. Yunanistan'ın ticaret filosu [ ise Türkiye'den 20 defa fazîa tfurumdadır. Ülkelere göre tica | ret filomuzun karsılaştırması ' şöyledir: Gemi sayısı (1973 yüuıda) (100 gros Milyon tondan fazla) gros ton | Türkiye 340 0.74 Lıberya 2234 44.4 Kıbrıs 394 2 Yunanistan 2241 15.3 İsrail 99 0.7 Yugoslavya 364 1.6 Bulgaristan 149 0.74 (Devamı Sa. 7. Sü. 5'te) Yatırıma Hücum Üçüncü Bej YıHik Plan, her yıl yapılacak yatınmların yüzde 43.7 sinin özel kesimin omuzlarına yüklüyor. Özel kesün, bu srükten çok hoşnut. Hatta bunu bir yük veya bir görevden daha çok bir «hak» sayma eğiliminde. Dev.'eti, bu «hakkın» Eereğini yerine getirmeye ^orluyor. Planın, hangi hesaba dayanarak verdiği belli olmayan. özel sektörün hangi hukuka dayanarak hak saydığı açık olmayan. bu yatınm EÖrevinin tutarı yılda 25 milyar lira kar?qr. Bunun bir kısmı, bireyscl tasarruflarla, emekli ödenekleriyle karsilanan konut yatırjnı. Geriye. 1973 yılı için 16 mil yar çevresinde bir özel kesim yatırım hacmi kalıyor. Planlama Teşkilâtında yapılan hesaplara görp özel yektör en ijn bir ihtimalle ancak 6 milyarlık yatırımi yapabilecek durumda. Sermayesi ancak 6 milyar liralık yatınma (Deraırn Sa. 7 Sü. 4 de) "Yahudi Savunma Örgütü,, Amerikalı musevılerin Brejnev'i kaçırıp öldürmesini istemiş Iş kazasında ölen işçinin eşine ve çocuklarına SSK'dan maaş bağlanacak ANKARA Is kazası ve meslek hastalıklanndan ölen sigortalıların dul eşleri ve vetim kalan dul ve bekâr kız çocuklanyla öğrenim çağına kadar erkelt çocuklarına hemen; eskiden ölmüş olanların eşleriyle dul ve yetımlerine de başvurmalanndan sonrakı Ekim ayı başında aylık bağlanmasmı öngören kanun, dünkü Resmi Gazete'de vayımlanarak vürilrlüğe eırmiştir. Yeni kanundan. SSK'na devredilen askeri fabrikalar, tekaüt ve Muavenet Sandığı ile DDY ve Limanlan tşletmesi Genel Müdürlüğü ısgilen de verarlanaraktır. SSK yetkılilen. bu kanundan «Onbinlerce dul ve yetımin vararlanacagım ve olenın karısına aylıgının vansı. conıSu bulunmayan dul kansına üçte 1kisı. kız ve erkek çoeuklarına da dörtie bin oranmda aylık bağlanacağını bildirmişlerdir. Kanundan, daha önce eelirH sürelerde çalıştıktan sonra ölen sıgortalılann, toptan ödeme yapılmış olan yetım eş ve çocuJcian da yararlanacaktır. THY'NIN DEV JETLERİNDEN BJRİ DAHA ÂRIZALANDI THY'nın Paris Londra seferıni yapacak olan DC 10 tipi «tZMÎR» uçağı. dün kalkıştan 42 dakika sonra meydana geler» ânza nedeniyle Yeşilköy Havaalamna dönmüştür. 145 yolcusuyla saat 11.17'rfe normal tarifesinden bir saat geç havalanan «tzmir» uçağımn, sa» motorundaki hidrolik pompa ânzası yüzünden saat li.59'ria Yesilköy Havaalarnna döndüğü bildırilmiştir. Uçak onarıma alınmıstır. GERÇEK •LAYLARI.INDAKİ Toplum Polisi Sorunu malara yol açtığı için sorun'un üzerinde önemle durulmalıdır. Polislik herseyden önce karakter ve meslek bilsisi ister. 8ırasında azgın bir suçlnyla b > <şnşacak, sırasında kitlr psikolojisinl hesaplıyacak, ve davranıv lariyle topluma örnek olacak VRtenek. kolay kolav her Msirie bulıuuunaz. Polislik mesleeini özendirici kosullar» rökseltınpk bu hakımdan cereklidlr. Ovsa toplum polislerinln kötü kosullar içinde vasadıklan bir v»kitler çazete sayfalarma dek yansunıştı. Buna karsı bir takım tedbirler alındığını biliyorur. Ne var ki meslek okullarınd?n çıkmayan, daha çok fizik ölçülere bakılarak seçilen toplam polislerinin içinde nmleğin eerpktirdifi şartlan tasımayan haa kisilerin hulunduğn da açiktır. Çok kısa bir sürerip Hrtrütlpnen toplum polisinin. yapısinda birtakım prehlnnlırl Ketirmrsi do(Devamı Sa > SU * de) S szetemizin dünkü sayısında arkadaşımız Selâhattin Güler'in açıkladığı rakamlaıa före 2300 kişiyi asan İstanbul Toplam PoUsinde bugfine kadar 60 polis işledjkleri suçlardan ötürü görevlerinden alınarak Bakanlık emrine ve adliyeye verilmişlerdir. Bu oran, polislik meslegi btr yana, herhangi bir *"!> ltun kesimi için çok yüksektiT. 196» yılında kuralan ve »nnrn zamanla kadrosu genlsletilen toplum poliiUti çe^ftll tertıv KUDÜS Anv.Tİkah Museviler tarafındaıı kurulafı miütan «Yahudi Savunma öreütü» nün lideri Haham Meir Kaha I ne. bir Kudüs mankemesınde i vaptıgı açık'amada. Amerikadaki taraftarlarma Brejnev'in ziyareti sırasında kendisini 1 kaçırmaları, ya da öıdürmeler ko nusunda emir vermıs oldufunu itiraf etmiş, ancak taraftarlanna yazdığı mektupların pohsin I eline geçtiğini biıdirmiştir. i Kudüs Savcılığı Meir Kahane'yi, Israfl ile dost bir ülkeninj ilişkilerinı bozacak bazı girisim lerde bulunman ve komplo hszırlamakla suçlamıştı Savcılık iddianamesine eör» Meir Kahane Amerika'da bulunan taraftarlarından devıete ait bazı binaları DOmbalaıarıru ve bazı | ıktisadi kuruluşlann telefonlan , m dinlemeîerini de istemiştir tki yıl önce eşi ve dört çocu [ ğu ile birlikte Israil'e gelip yer : leşen Meir Kahane. mahkeme önünde yaptığı açıklamalarda, Brejnev'in kaçırüıp öldürülmesini kendisinin istediğini söylemiş, Sovyet Amerikan yakınlaşmasının dünya Musevileri için hayırlı bir gelişme olmadığına inandığını belirtmiştir. Meir Kahane'nin ismi ilk kez, Sovyetler Birliği'ndeki MuseviI lerin tsrail'e göç etmeleri konu j sunda patlak veren tartışmalar sırasında duyulmuş, haham Kai hane daha önce kurduğu «YahuANKARA Emniyet Genel cfi Savunma Örgütü» nü de haMüdürü Orhan Erbuğ, Polis Ensrekete geçirerek Amerika'da batitüsü ve Kolejini bitirenler için , zı şiddet eylemlerine girişmişdün düzenlenen diploma töreninti. Amerikan polisinin ve adliye de bir konuşma yapmıs ve «vamekanizmasının kendisine kar 1 tandaşlarımız. bizden, kanun ve sı cephe alması üzerine tsrail'e | nizamlan iyi bilen, yetkilerini yerleçen Kahane, faaliyetlerini j yerinde ve zamanında kullanan burada da sürdürmüş ve tsrail | polis istemektedir» demiştir. polisinin bir numaralı hedefi aVatandaşm huzur ve sükunurasma Birmiştir. nun. polisin bıkmak ve yorulmak tsrallli yetkililer, Kahane'ye, bilmeyen çalışrrmsına baglı olduBrejnev'irı kaçırılıp öldürülmefiunu belirten Emniyet Genel Mtlsi ile ilsili her suçtan yedişer dürü Orhan Erbufc. konuşmasmyıl hapls cezası verilebileceğinl da özetl» sunlan sövlemistiT: bildirmişlerdiT. (Devamı 8». T, Sü. 2 de) (DI9 HABERLER 8ERVİSİ) Emniyet Genel Müdürü: «Yetkilerini yerinde kullanan Avrupa'da havayolu tasımacılığında önemll bir yer ısgal etmeye başlayan Türk Hava Yolları. aynlan hostesler ve diğer hizmctler için yeni hostesler yetiştirmek üzere yeni bir sınav daha açmıştır. Dün başlayan ve bngün de devam edecek sınavlara 195 genç kız basvnrmustor. tlgililer, bo rakamdan 40 kişinin THY'nda sörevlendirilece^ini bildirmişlerdir. Fotoğrafta. hostes adayları görülfiyor. (Fotoğraf: Ibrahim KÖSEOĞLU) THKP sanığı Veisoğlu: «Kayıp Yüzhaşı Aydınhn Polis olabileceğiııden söz ettik» İstanbul 3 Numaralı Sıfcryönetim Mahkemesfnce 258 saruklı Türk Haik Kurtuiuş Partısı ve Türk Halk Kurtu'.uş Cephesi dâvâsımn dünkü duruşmasında sanıklardan Erneklj Subay Yılmaz Salih Veisoğlu "nun sorgusuna bas lanmıştır. 2 Mart 1972'de göz altına almdığını ve 22 Mart 1972'ye kadar ken disine işkence yapıldığıru ileıi sü (Devunı Sa. 1 Sü. 1 de) j Polis isteniyor» [ Yedeksubay adayları için bir tasarı hazırlanıyor ANKARA, (Cnmhuriyet Bftrosn) Orduda yeteri sayıda yedek «ubay bulunduğu gerekçesiyle, başvurdukları halde askere almmayan gençlerin zaman kaybını önlemek amacıyla, bir kanun t«iarısı hazırlandığı öğrenilmistir «Değerlendlrme Kanun Ta<ansı» adını taşıyan ve önümüzdeki yasam» dönerninda Meclise sevkedilecegi »anılan tasanyı göre, lhtiyaç fazlası olcfuklan için ıskere «lınmalsn treclken ünlverslte raezunu gençler, belirll bir program içinde sırayla askere alınacak, askerl ve diğer resmî kuruluşlarda ihtisaslarına göre değerlendirileceklerdir. Tasannın kanunlaşması ve uygulamaya geçilmesi halinde asker olmak için sıra bekleyen üniversite mezunu eenclerin hemen hepsl kısa zamanda askerlik hizmetlerinl yapabileceklerdir. BilindiiH eibt, «skerllğinl yapmamıs gençlerin özel ve kamo sektöründe i?e alınmamssi nedeniyle bu yoldaki »ikâyetler artmııtır. Atabey'e göre, Rumeli yakasında su sıkıntısı yok Istanbul'daki su sıkıntısı sövlentıleri üzerine bir açıklama yapan Belediye Başkanı Dr. Fah ri Atabey, «Rumeli yakasını teş kil eden istanbul kesiminde su sıkıntısı söz konusu değildir.. Ancak sık sık meydana gelen elektrik kesilmeleri nedeni ile vatandaşa yeteri kadar su tevzi edilememektedlr» demistir. (Devamı Sa. 7. Sfl. 1 de)