Katalog

B£İM VAlı Siiı î AUMl>l 2ATAMAMP/Jl... DltfTUM HA İSA'NIN GÜNCESİ MELİH CEVDET ANDAY 51 Saklıyorsun demek, dedl. Hayır, bilmiyorum, dedim. Ama yenl getirildigım görev, ille Fransızca bUmeyi gerekli talan bir görev ise, bunda tenim bir suçum olamaz. Çünkü p^nl burays getirenler, Fransızca bilip bilmedigimi hiç sormadılar bana. Ama efer sayın üstlenm mmu İUe istiyorlarsa, ögrenınege çaksacagımı vaad ederlm. Zurna: BiTıp bilmediğinl arastaracagıs, dedl. Sen şimdi şuna cevap ver: Btfdığın kadarı ile, o kâğıtlarda na yazüı ıdi? Bıze bunu kısaca anlat! îstersen Fransızca konus. Ya da îngilizce istersen. Hangi yabancı dıli istersen. Anladın rm? Karımın da, baldızımın da çocukluklan çok mutsuz geçmiş. O kâğıtlan, dednn, okumadan sefim* tesllm ettim. Çünkü dün »5e, bugün de ban» iş verilmemişti, ışe o kağrtlardan basiayaeağımı bUseydim de okuyamaîdım, çünkü b&kar bakmaz bunlarm yabana dıld» yazılmıs olduklarını anlamıştım. Baskan Zurna: Ne kadar baktın? diye sordu. Bir ikl dakika kadar, dedım. Bir ml, İkl mi? diye sordu. îyi bllemeyeceğim, dcdim. Başufı neydl? dtya sordu. Başlık yoktu &aznnm dedim. Uzun parmaklüar blrden uykuya daldıl&r. Başkan: Cezası çok ağır suçunun, dedl Bunu biliyor musun? Seni tanıyoruz, uzun süre mceledik davranışlannı. Bucun lonucunda da ıyi not verdikti sana. Ama şimdı amryoruz ki, seni kandıranların âleü olmayı kabul etmiş durumdasuı. llk suçun oldugu ıçin hafiı bir ceza ile atlatabilirsin bunu. Aacak ıtiraf pdaceksin ve itirafını imza edeceksin şuraya. önündeki kâgıtlardan Dirinı kalcunp bana doğru salladı. Sonra da bıraa yelpazeisndl o kâğıtb. Yazdık buraya itiranannı, d«dt. Her sey hazır, bir imzaya kaldı. Buna sevimnedim desem vaıan olur Ben bilmesem bile, suçumun bPylesine kesınleşmesi rahaUık verid bir seydı. Direlmeyecektım. Uzun parmaklılann uykusu çoktan gelmişti. Acaba saat kaçtı, bilmiyordum. Fakat başkan şöyle sürdürdü sözlerinL Dört kâğıdı ya da onlaıdan buinl okudun, kopyasını çıkardm va b'r lakım yerlere T» klşüere TRrdin. Bu kadar. Hayır, dedim hattf bir scsle. Affad«r %» slnlz, kSgıtlan okumadım. Başka bir şeyi lm ' za etsem olmu mı? ÇUnktl okuyamazdım. O bakımdan da kopyesini nedan çıkaravunT Kımseye soz etmedım bundan Dün akşam buradan çıtanea nereye gittin? diye sordu. Bunlann bir Wr aoylenmeslnl İUe g«rekli saytnadıgun lçin. dedim şimdi ıtiras edeyim, sızden önce soranlara blrahaneye gittiğıioı söylememiştim. Evet birahaneye gıttim. Ama orada kimse ile koRuşm&dım Başkan: Hıç kimse İle ml dlya sordu Ayakta içiyordum. dedim. Yanımda duran biri hangl ışe geçtigimı sordu. Ama çunu hemen söylıyeyim ki, hiç tarumam kendisint Bu yüzden de kızdım bıraz. Benan özel ysşamıma ne kanşır diye duşünerek. ÇünirU efendim, kannı da boşayacak mısır aiye sordu bana. Bu kadan lazla ldl elbet. Avnldım ora. dan. Hangi İse geçüginl sfiyledin mi? diye sordu. E\ret, dedim. Ne dedin? diy« sordu. îthal Ambarlan ve Uluslararas* Elektronik Bırlıği Kurumuna. dedim Tekerlekli iskemlede oturan maskeli (Neden maske takmıştı, anlayamadım, ama bu bana bacanağtmı düşUndürdü) ba?kanın yanına yaklaştı, kısa konustular. Başkan: O birahaneya bep gider mısinT diye sordu. Bundan önce bir ker daha gitmiştim, dedim. Yağmurlu bir gündU, dısartla do.'aşan bir zavallıyı sırsıklam ıslatmıslaıdı Yanımda da güçlü kuvvetli biri içiyordu Hatta bir arabayı tutmuş da bırakmamıy. arabacı kızar ba ğırırmış, sonra bu adam hergün birkaç kez kadınlarla yatarmış... Başkan: Deli ml bu, dedl Sonra cebinden bir kutu çıkarrp mas&nın Ustune koydu, ceketini çiKardı biı kolunu sıvadı; sonra kutunun içindeki şişeyı çıkardı bir enjektörle ilâç çekti şiseden, sorduğu koluna batırdı ijneyi. Soyumun sopumun Tann belSsını versin, dedl. Şeker bana onlardan geçti elbet. Bu yüzden erkekUgimi kaybettun, kannua yatamıyorum. Ne içki içebılıyorum, ne de lstediğim yemekleri yiyebiliyorum. Uzun parmak.Ular gözlerlnl açıp onu baslan ile onayladılar. Başkan gömleğinin kolunu indirdl, ceketini grydl. Şiseyi kutuja, kutuyu cebine koyda (Pevaıuı vmr) Kalkınma Yarışında Türkiye ve Çevresi Dr. Melih TÜME3 Israil mucizesi.. ayıs, 1948'de« kurulus tarlhinden bu yana gerek IMmanlann gerek politikartiann, gerekse dünya kamuoyunun, dikkatlerini sık sık Uzerinde yoğunlaştırdıklan blr çevre komşumuz vardın îsrail. Garrp bir ülkedır Israil. Tanmsal liretimde başardıklan, sanayıleşmede ve teknolojideki atüımları yoğun bir propagandanın da yardımı ile dünyanm en ıssız köşelerindeki «sağır sultanlart a bile duyurulmuştur. 1961 yılmda îsrain ziyaretlml hatırlıyorum. Çoğunlugu ile insanı yadırgatan bir görunüm içınde ıdi. Bir yanda gurül gürul akan yabancı sermayenin bütün o lanakları, öte yandan kibutz gibl «komünist yuvalan», Batılı yuzler, araplar, garip kılıklı «dinci» yabudiler, yeni bir folklor arJayışı; dınamık, renkli bir haJk danslan turü, arapçaya benzej'en garip bir dıl, kadınuerkekli hızlı bır yaşantı, ArapTUrk kalıntısı kemeıU bınalarda gece klupleri, Israil, binbır gece masallannın diyan Ortadoğu'da türetilen yapma bir «vaha» idi. Kedir tsraü mucizesinın gerçek nedem? M liştirebilmis olmasıcbr. Gerçekten Israil'de «aşın sol»dan «asın sağııa kadar çok sayıda bır partı yelpazesi vardır. Bunlar faaliyetlerini legal olarak yürUtUrler. Bu kadar çeşıtli ve sayrom çok partl bulunmasına ragmen îsrail; teknolojık gelişmelere açık, istatistiklere ve araştırmalara dayanan kararlar alabilen, etken bir devlet organızasyonu kurabilmıştır. Bölgede îsrail, bu niteliği ile beliren sayilı ülkeler arasındadır. îsrail'de çok lazla polıtik gnro lar vardır. Bunlar da giderek bölünerek ufalanmakta ve sayılan iyice artmaktadır. îsrail îşçi Partısi, 1968'de orta sol yelpaze içinde uçe bölünmüştür. Liberal parti merkezciler ve sağcılardan kuruludur. Fakat bunlar da bolünmüşlerdir. Komünist Partisi de Arap komünistlerını temsıl edenler ve tYeni Komünıstler» olarak ikiye bdlünmüş durumdadır. Sayılan bu mevcut ve yenl partıler dışında aynca üç «djnci» parti vardır. Içlennde en etkeni (Ulusal Dinci Partındir. çeiısma mecburidir. Çocuklar, ana çaustıgı için, daha doğumlanndan ıtıbaren kollektıl olarak büyütülürler. Çamasır yıkamadan, yemek yemeye; uretim araçlannin mülkiyetinden para ve tasarruf anlayışina kadar her şey kollektineştirilmistir. Bunlar, îsrail kuruldugu sıralarda da mevcut olan örgütlerdi. Fakat yeni devlet bunlan ortadan kaldırmanuştır. (Türkiye'de ise UNESCO'nun geri kalmıs Ulkelere b'rnek olarak gösterdiği köy enstitüleri ki eğer devam etselerdi bugün okuma • yazma sorunu çözümlenmiş olacaktı • bile yaşayamamıştır). Görülüyor kl Israil, yalnus yüksek bir yatınm gücü ile ekononusini kalkınmaya ve teknolojık gelişmeye yöneltmemiştir, aynl zamandaraüesseselerigelistinnesıni bilmış ve etken ve modern bir devlet organizasyonu kurabılmiştir. r Kooperatifçilik îsrail mucizesini yaratan dördüncü neden; kooperatiflerdir. Israil'de «Yahudi îşçiler Genel Federasyonu» (Histadrut), toplam ışgucünün yüzde 75'ıni temsıl etmektedir. Histadrut, îsrail' ın kuruluşundan bu yana kalkınmanın öncü ve motns gücü olmuş, pek çok sayıda sınaî işlctme kurmuş ve bizzat yönetmiştır. Taruuda ise «Kibutz» ve «Moşavım» tipı kooperatifler, tanmsal üretimın arttınlmasında, tarımın modernizasyonunda çok büyük bır rol oynamışlardır. Bunlar, Türkıye'de birçoklannın kabul edemeyeceği kadar kollektivist örgütlerdır. Bu örgütlere katılan kadın • erkek herkese MALKOÇOĞLU yazan veçizen:Ayhan BAŞOĞLU BEYAZ İLÂHE îsrail mucizesini yaratan birinci temel neden; nüfusunun yapısıdır. Yansı çol olan bu 20.7"!0 küometrekareük küçücük Ulkede (1967 savaşından sonra, şımdillk, 68.589 kilometrekaredır), Israil ilk kuruldugu eaman 786 bın kışı yaşıyordu. (Fıhstınliler ve Araplar). Mart 1972 nufusu 3.177.200 kışidir. Son ylrml yıl içinde tsrail'e 1,5 milyon dolaylarında göç olmuştur. Batı ve Dogu ülkelerındekı yabudılerın akunı ile gerçekleştirilen bu ioç, şimdilerde Sovyetler Bırhğındeki Yahudılerin de bıraz problemli ve biraz gürültülü olmakla beraber göçü ile daha renklenmektedır. İsraıl, Batı Avrupa ve Amerikanm en gelişmış uzman beyınlerıni sıfır malıyetie ıthal eden mutlu bir ülkedır. Bu beyinler, gelışmiş ülkelerdpkı dığer Yahudılerin de desteği ile derhal kalkınmanın hızmetıne ybneltılebılmıştır. îsrail'ın fanatık dıncılerı kı önemlı bir guçturler etki alanına ve dayanışmalanna ragmen, îsrail'in Batılı bır yönetım kurabilmesinın ve verimlı bi r kalkınmaya yönelebılmesının temel nedeni nüfusunun bu yapısı ve uzmanlan kullammdaki, onlara olanak verışındekı, bu ulusal tutumudur. Ne var kı her ülkenin kendine ozgü problemleri olması dogal olduğu ıçın Israil'de de ayni ırka mensup olduklan halda gelışmiş ülkelerden gelen Yamıdiler (bunlara Askanazım denmektedır ve 700 bın kışı kadardırlar) İle Asya ve Afnka'dan gelen Yahudıler (bunlara Sefardim denmektedir ve 675 bın kişı kadardlrlar) arasmda bır «disknminasyon» hüküm sürmektedır. Bu «ayırım» gıderek kıiltur farklılıfında oldugu kadar gelir dağıurr.ında da ortaya çıkmaktadır. Bugün İsraıl nüfusunun yüzde 85 kadan Yahudi, yüzde 15 kadan Arap'tır. îsrail mucizesini yaratan ikincı neden; yatırım oranıdır. îsrail'de yatınm oranı, 1950 • 1955 dönemınde yıllık ortalama olarak yüzde 31'dır. 'Ayru dbnemde Tiırkıye'de yüzde 13) Israil'ın bu çok yüksek yatınm oranı ancak sosyalıst ülkelerın gerçekleştırebıldikleri bir düzeydedır Her ne kadar yatırım oranı 1960 1969 donemınde yıllık ortalama olarak yüzde 24'e düşmüş ise de, yine de Türkiye dahil (Bu dbnemde Türkiye'nm yatırım oranı yüzde 17'dir) bölgenın yüksek yatınm gücünü temsıl etmektedır. îsraıl'e bu kadar büyük yatınm olanağı veren güç. dış yardımdır. Bdlgede yatınm gücü içinde dış fınansmanın en büyük payı aldığı ülkeler arasmda israıl. Urdün'den sonra gelmekte ve sıralamada Yunanıstan'ın üstunde bulunmaktadır. îsrail mucizesini varatan Uçüncü neden; modern bır devlet yapısı kurabilmis ve bunu da ee Nüfus yapısı beraber ölü denizden potasyum ekstraksiyonu yapmakta ve çol bolgesinden fosfat üretmektedir. 1967'de işgal ettiği Sinai'den şımEkonomi di, petrol üretimine de başla1970 yılında israıl ekonomisüıin mıştır (1971'de bu bölgeden ürettıği petrol 6 milyon tondur). îsyapısı şöyle gözükmekte idı: Çalışan nüfusun yüzde 8,8'i ta rail'in elektrik uretımi 1971'da nm sektöründedir. (Ormancılık 8.018 milyon küovatsaat idi (TUrve balıkçılık dahil). Sanayi (ma kiye'nın 802 müyon Kws.). denler dahil) yüzde 24,3"ünü isSınaî üretim endeksı (1958 tihdam etmektedir. Çalışan nü 100) 1959'da 114 iken 1966'da fusun yüzde 24'ü kamu hizmet 245,1'e yükselmıştir. Sınaî ürelerınde, yüzde 8^'ü inşaat sek timdeki son eğilimler de önemlı toründe ve geri kalanlar çeşıtli artışlar göstermektedir (1968 = hizmet faaliyetlenndedir. 100 olarak 1971'de 143,5). Sınaî Israil'de nüfus başına düşen üretim artışının ıki nedeni vargayrisafi Mıllî Hasıla, 1950 1969 dır: 1 Çalışılan adam • sait dönemini kapsayan 20 yılda yıl artmaktadır. 2 îşgucU verunlilık ortalama olarak yüzde 2,54 lıği yükselmektedır oranında artmıştır. (Türkıye'de yüzde 1,88). İsrail ekofıomisi, son ylllarda, » , tirnTd» çok toplam kaynaklarının daha yük kacılık sistemi vardır. 1972'da sek bölümünU tüketim harcama Merkez Bankası dışında 21 ticalarma (kamu ve özel) ayırmak ret ve sanayi bankası ve 13 kredi tadır. Fakat îsrail ekonomisüıin kooperatıfı bulunuyordu. Bankason yıllardaki en önemli eğilimi, cüık sistemi, merkezcıl (santragıttikçe daha çok bir savaş eko lıze) bir yöntem içindedir. Yatırım tesvık ve özendirme nomısi koşullan içüıe girmesinde belirlenmektedir. Gerçekten düıenı ilgi çekicıdır. Ulke gelişMıllî Savunma gıderleri 1967 yı me düzeylerine göre üçe bölünlmda gayrisafi Milli Hasılasmın müştür. Firmalar ve devlet arayüzde 12'sını teşkıl ederken, bu smda yatırunlann koorchnasyooran 1969'da yüzde 25'e yüksel nunu yapan bir yatınm kurulumiştır. Buna paralel olarak aske şu vardır. rî gayeli yatırımlan da artmakFiyat artışı tadır. îsrailde fıyatlar çok hızlı artÖzellikle 1967 savaşından son makta ve ücret artışlarını da bera metal kullanan sanayilerde ve raberinde getirmektedir. 1971'da elektronik sanayiınde çok hirlı perakende fiyatlardaki artıa yüzbir «rtış olduğu gorülmektedir. de 15'e yükselmiştir. Şubat, 1972' de sendıkalarla iki yıllık bir ücSanayi ret anlaşması göruşmelerı yapılîsrail maden bakımından zen makta idı. pin bir tilke değıldir, Bununla îsrail bölgede sınal ürünler ih ÇÖLDE OLUŞTURULAN TARLALARDA SULAMA« racatmm en çok gelıştigi bir Ul kedir. Meyve ve sebze ıhracatı da çok gelışmiş durumdadır. Görülüyor ki îsrail, kapitalisi bir kalkınma yöntemi uygula makla beraber, gerek dış fınans man olanaklanndan gerekse yur • içi yapısal olanaklardan en et ken biçimde yararlanmasını bı lerek sanayi toplumuna ve yük sek bir gelir düzeyine ulaşmıştır 1970 yılmda nüfus başına düşer yurt içi Gaynsafî Mıll! Hasılas carî fiyatlarla 6.426 îsrail Liras idi. (Bı r îsrail Iirası 0^4 Dola ra eşıt olduğuna göre 1.542 Do lara gelmektedir). «îsrail Mucizesi», hiç bir Ulke nin lâfla «mucizelem yaratama yacağuu güsteren X\jüs . bir ör nektir. Yüksek gelir Kaynaklar: 1 «Onarterly Economlc Re vievr • Israel» Annnal SupU E I. V^ London. 1972. 2 «Quarterly Economic Re view Israel» EJ.Ü., No. 2 19T 3 «Monthly BuUetln of Sta tistics», ü. N^ Dec, 197Î 4 «Croissance et Chaııge< ment Structurel», Chenery, Hol lis B., Finances et Ddveloppe ment No. 3, 1971 içinde, DIF VVashlnpton, D. G Y A RIN: «Durum muhakemesi» DİŞİ BOND VOKSA E.V L£N DlK» /" OMLAB/M1? ŞEY. V //ÛDESTV \l£ WILÜE Ayncalık TİFFANY JONES Yatırun oranı M4P4 . ...^1 ^ ^ ^ T £ < UdR l ^ ^ * L* m sr ı rTTfe GARTH i 9 Devlet yapısı