Katalog

2 Köy Enstitüleri Bır bakıma, 17 Ni*an 1940, TürMye'd» blUmsızliğe ve geri kalmışhğa Karşı veni bır savajm başladığı gündür. Otuarüç yu bnce T B. MM.'nde çıkanlan 3803 sayılı cKöy iğitmenleri ve Köy Enstitüleri Yasası»; olzlm içın Ortaçağ kalıntılarmdan kurrulmak Cumhunyete yakjşan bır sonuca nfo«.mak için yeni blr mıl11 ant olmustu. Bu atüım, ATATÜRK'ün 1 Mart 1922da T.B.M.M.'nde ileri sürdüğü «yedı asırdan beri kanlan atatılan, kemikleri yabancı topraklarda bırakılan, emeklen ellermden a.iiT,»Tak israf edılen, memleketın asıl sahibm'n uyanlması, köylunun gerçek vatandaş durumuna getirümesı» olanaklarının ele ahnması ıdı... leketln kenfl Tarhgından ftfkırma kurretll b!r (ençlik buldum.» Portekizll tanmmış gazeteci Manuel L. Rod riguej dünyayı dolaçtıktan tonra memleketimı ze de uğramıştı. Enstituler hakkındaki lzlenimi şoyledir: «...Kanaatim şudur ki; bütün dünyada e?ine hemen hemen hiç rastlanmayan çok ori]inal ve gerçekten cesaretli bır davranış... Ders programlarma gelince; kbvü, kovlCyü maddî ve manevî bakımdan kalkmchrabileeek şeylerın hemen hepsını toplamış.. TurHve'nin Köy Enstituleri, bırçok memleketlerde olacağı gibi Portekız için de çok güzel bir örnektir.» îngiliz Tarıhçisi Toynbee«... Kdy ıle sehır arasmda uçurum açmıs=ırız Birkaç Kov Enstitüsu'nü ziyaret ettikten sonn anladım ki; bu uçurum Köy Enstitüleri 3e düleltılebilır.» A B D Pedagoş ve Fılozof John Dewey: «. Son yıllarda dusünduğüm okullar Turkiye'de kurulmaktadır. O da. K5y Enstıtüleridır.» Fransız yazan George Duhamel: «Dünvanm hiç bir yeTinde böyle faydalı ve mânâlı kuruluşlar gormed.m » Mılletlerarası bir değer tasıyan bu görüşler daha sonra UNTSCO aracıhğıvle bazı ülkelerin kalkınması içın ongorulmuştü Nitekım; Tayland Devleti. memleketimizdeki bu kuruluşlart inceleverek kendi yurtlannda da açmış ve ilköğretim konusunu. köylerinin kalkınmasmı sağlamaya başlamıştır. Tayland öğretmen Okullan Genel Müdürü'nün aşağidaki sözleri blzim için çok düsündürücü bir sonuçrun «Aradığımızı, Istedığimızi TürHye'de bulduk. Köy Enstitulerıni; çağımızm gerekleri ve çevremızin koşulları içinde eğıtım vermesi ve bizim bünyemıze uygun duşen bir eğitim kurulusuna da sahip olması açısmdan çok beğendık; memleketımizde de uyguladık ve bajardık..* CUMHURİYET 17 Nisan 1973 Olaylar ve görüşler SEVİNÇTEN AC1YA Enver KARTEKİN len atalan gibi uşak olmaktan ilert gıtmeyen bır yaşantı sürüp gldıyordu. Onıara da *i*retım eğıtım eşıtlığı içın olanafc tarumak ve memlekette soz sahıbl olmalarını sağlı»mak gerekıvordu. Kov Enstıtulennın açılmasıyıe koy çocuklarına da bu fırsat eşıtlıgı sağlanmayş başlanmıştu Bu kuruluşlar köylere yenstırdikleri ögretmenleri gdndermeye başladıktan sonra 19371947 arasında köylerde okul ve öğretmen sayısı bırden artmıştı. Okul sayısı ı3 000'e yükselmış, koye gıden oğretim elemanı 22 000'e ulaşmışü. Ayrıca; Koy Enstıtulerınoen \etışen 52! saglık memuru da koyler bolgelendirilerek 7300 köyde gttrev almıştı. Kovlerde okuryazar oranı ' ı 15 Ucen. 1947' de " 3 40'a yükselmıştı. Koylere gondenlen bu elemanların valnıı okuma yazma ögTetmekic yetır.en rjırer öğretmen olmadıgını: tarım, teknık ve sağlık ışlerınden başlayarak bulundukları «.erae karsılaştıklan her çeşit konu lle ilgilendiklerin! burada açıklamayı gerekVı gormujcrum.. Uretıcı yonlerıjle mıllî ekonomıye katkıdfı buliır.duklan; Ataturk iîkelerını TB devnmıen can'a başla koruduklan içın nasıl oır durumla Jtarjıla^tıklan hepımızce bılıamektedır... kovan yapmaya okula koşuyordu. O gunden bu >an» koyde okuma yazma bılmeyen kalmamıs, yasantı değı^misti Yetişen kbv çocuklan o*aha yuk«ek okullara gıtme jollarını arama\a ve bulmava başlamışlardı Bugun DarmaDere köyünde; Cniversıte ve yüksek okullarda 16 Malıye Meslek Okulunda 1. öğretmen Okul. Iannda 12, Sağlık ve Ebe Okullannda 3, A«subav Okulunda 2 olmak uzere 34 genç bğrenıra yapmıstır. E«kiden kentlerde oturanlara göre ayarlanmıj olan orta ve yuksek öğretım kuruhıjlannda 1946'dan sonra meydana gelen bunalımlar, köyden gelen bu zorlamalardan doğmujtu. Bizzat (kendisi) otursun ktay Akbal'ın önceki vansınııı başlığı: «Şapkamı çıkanyorum:» Kırae çıkarıyor Akbal sapkasını? Suleyman beye. Frenkçe'de şapfc çıkarmak bazan bizdeki «Helal! Adanah Celâl» gıbi bir anlama gelir. Arkadaşımız Akbal da Demırel'e marıfetinden oturü nAşkolsun» diyor, «Zamanlama, tırmanraa, ilerleme. nnutturma» ve sonra blr bakıyorsun «hooop» iktidar koltuğu .. Böyîe poîîtikacna şapka çıkantmaz mı? Nedense sapka ıle Demırel arasınrta ilk çunden beri bir bağlantı lcuruldu 1960'larda Ankara'da AP Merkezi ba«ılınca şapkasını alıp kaçan Demirel. 12 Mart Muhtıra'sında •apkasını alıp piden Demirel, 14 EHra seçimlerinde sapkft«mı alıp gelecek gene Demirel. Bir okurum (Gümüshacıkoy Zlraat Banka^ı Sefi Şeyh Ahmet Ayrancıoğlu) da bana bır mektup vazrnış1 Çabuk Demirtlin şapkasını iade et! Bdylece Sulevman Bevın sapkası surekli biçimde hepimızı ilçılendıriyor Eğer kısmet olur da ılerde bugünleri vazabılırsek Demırel'm şapkasının hikftyesıni okurlar bir Jvi öğrenecekler ve Demirerin davranıçmda kendi sapkası • nın mı, voksa başka bınnm kasketınin mi olduŞunu an!ıvacaklar. Şimdilik goninen köy 12 Mart Muhtırasıyle «Tflrkive Cumhurivetinin geleceğini ağır tehlikeler altına» soktugu saptanan Suleyman Beyin iki vıl sonra iktıdara dogru yelken açtığıdır. Bu velken bvle bir vellten ki ruzzân gıiçlüdür: övlesıne Büçlüdür ki bu rüzgftr, Ecevlt bile dah» sımdiden Kahüıeyi Demirel kurmalı .. diyor. Ben de avnı fıkirdeyım. Neden mi' Bakın anlataynn: Sule\man Bev AP'nin Genel Başkanı seçilip fktîdara ybnelınce Türkiye'nin aydınlanna çok hizmeti dokunmuştur O eünleri şöyle blr hatırlayın Aransa, taransa Sulevman Bev gıbi>îi buhmmazdı. Amenkan Cumhurbaşkam Johnson'un kolunda fotograflan basında birinci savfa an kaphyor, Morison Kumpanyasınm Türkive'de temsilcisi eldugu 6vüncle anlatıhvordu Dıs ve iç çıkar çevrelerinın iki ayaklı heykeli gibi somutlasmıştı Demirel'in kişiliğl Bu somutlasma \uzunden çok kninın gozu açıldı. Çunku sovut fıkırleri kamuya anlatmak zordur Çoju kere somutlaştırma yöntemme bu nedenle kayarız. Sulevman bev bu bakımdan i«imize varadı Milli nitehkte bır muhalefetin haklı gerekçesi, Demırcl'ın kiülığmde belırginleşiyordu; kendlsine ne denll tesekkür etsek aıdır. Şımdl aynı nedenle Demirel'in iktidara geçmesi iıtenmez miT «Akıllı çıkar çevrelerl» 12 Marttan sonra bir ara Demirel'i tasflve edip, Demirel'in temsil ettiği fikirlerin bir başka temsılcisini iktidara geçirmevi tasarladılar. AP içinde Suleyman bevi kenara ıtecek formuller arandı, AP dmnda reçeteler dusünuldu Ama Sulevman bey akıllı adam ve kurnaz lri«;i... Btitun bu oyunlara karsı durmasını, AP'nin slvasl kadrolanyle bütünlesmeiinl bıldl. Şimdi kttrşısındakiler çaresızlik ıcınde Demirel'i kabullenmislerdir Yeni kablne. bu gidişın hazırlığı ıçindedır. Demirel kabmeye Bİrmemistir ama protokolü hazırlıyor, Bak?nlıklannı veriyor, koalisvonun en guçlü kanadını temfil ediyor. Bovlesi daha sakıncalı degil mi? Suleyman bey dupedüz iktidara geçmeli, Hükümetlnl kurmalı, yürütmeyi ele aimalı, yapacaSmı yapmalı .. Bütün butılan bizzat Suleyman bey yapmalı... Bizzat (kendisi) iktidar koltuğuna oturmalı... Böylece kimsenin kimsevi ald'atma^ına olanak kalmaz. Kisilerl degistirmekle hıçblr seyin degismeyecejinl bfllyoruz: Blr Menderes gider, bir Suleyman gelir; bir Sulevman gider, bir Müleyman gelir; dervişin fikri bır olduktan sonra zikTİ değisir mi? Aldatmacaya gerek yok Suleyman bey, benim de Basbakan adayımdır. Bu sefer elinde amanallah yetkilerle. daha donanmış, rfaha keskinlesmiş, daha bilenmiş gelec«kı ıkÜdar koltu» ğuna oturacak .. Helâl, Adanajı Celal. ' "J '"*' "" Gelsin, otursun. Bizzat (kendisi) otursun. O Köylünün Vatandaşlığı Bunun ıçın ATATÜRK'un tağıığında eğıtmen kurslarının açümasına ve Kov Enstıtulerı'nın denenmesine girişilmişU. Rahmeth Safîet Arıkan, MılU Eğıtım Bakanı olarak, bu kuru'.uşlar hakkında ATATURK'ıe görüsurken Buyuk önder duvgulanmıs, « .. Bugunku koy okulunda heceleyen köylü Türk oocuğunda yarmın devlet adamım görmeyen kimse Cumhunyetçi olamaz...» demiştı. Turkiye demokraük blr Cumhunyettı Temeh; hürnyet, adalet ve eşitlık gıfcı insanlığıa yuz yıllardır uğraştığı üç kutsal ılkeye dayanıyordu. Bu ılkelerm üçü de, yalruz devlet ve yasaların güçlü olnıasıyle değıl; butun vatandaşlarda egıtım ve kultür yo'uy^a varatılacak bır anlayışla gerçekleşecekti. Halkımızın. tumıi, bunlan bilinçle benimsemedıkçe hıçbir şey yapılamaz; o zaman Cumhuriyet biçimsel olmaktan ilerı gidemezdi. Koy Enstitülen işte bu amaçıa kuruımuş, kısa surede kendlne düsen gorevt yapmaya başlamıştı. Artık, hazin bir gün olarak nıtelendırebıleceğımız bu yıl donuırünfıen sos e derken, memleketa çok yararlı olan bu KUTUluşların çeşıtU yönlerdeki başanlanndan değıl; ilk once eğıtım oğretim eşıtligıni sağlamasına değınmek yerinde olacaktır. Osmanü lmparatorluğunda ilkoğıetun, 1824' te Ikınci Mahmut'un bir fermanı ıle zorunlu küınmıstı. llkögretmen Okullan da 1847'de açılmıstı. Aradan 112 yıl geçtığı nalde, Tlirkıye'de 1936'da muhtarlıklarla birlıkte 45.124 köyden ancalc 4928'ınde okul açılmış ve bu yerleşme yerlenne 6786 oğretmen gonderılmıMır. Bu arada unutulmamalıdır ki; rufusun °o 20' sıni kapsayan kentlerde oturaniar, eğıtıra ve bgretimın ber çeşit olanaklanna samp bulunuyorlardı. Onun ıçin, kentlmın çocukıan oKayabıliyor, merrüekette yuksek gorevler alabılıyordu. Köy çocuklan içın yin», emekleri israf, edı Hazin Bir Yıldönümü Bugun, yurdumuzda bu duruma gelmiş daha bazı örnekler gösterilebilir. Fakat öte yanda; bugünkfi ko;ullar altında okulsuz köy ve öğretmensiz çocuk gayısı gözönüne getinlirse, Köy Enstitülerlnln baltalanması ve kaldınlma•ıyle memleketimizin nafil bir çıkmaza goturüldüğü ve bundan kimlerin faydalandığı açıkça anla?ılabllir. Bugün kaldırılmı;; ve, kuruculanyle yetiştirdiği öğretmenlerin tümü suçlandınlmak {»• tenmi? olan (çok fukür ki, Türkiye'de y«rgıçlar var) Koy Enstltülerine kıymakla neler kaybettiğimiz meydandadır. Saygı Ve Selâm Bu uğurda çok emek harcayan ve hayatlarım bile esirgemiyen Bakanlanmızdan rahmetli Necati. Reşıt Galip, Saffet Arıkan. Hasan Alı Yücel ile Büyuk Türk Pedagogu Hakkı Tonguç'un «zix anıları onunde saygı ile eğılırken; Köy Kalkınmasına gonül vermi$ ve alın teri katmif bütün aydın ülkucüleri candan selâmlamak her vatan«ever ıçın bır borçtur... Saym înönü de 1946'da, Cumhuriyetimizin 23 yılında; «Koy Enstitulerıni, Cumhurıyetın eser lerı ıçınde en onemlılennden bın sayıycrum» demişti. Ne olurdu yozlaştırılmasına ve kapatdmasına goz yummasajdı Cumhuriyetinuzın 50 yılında. Köy Enstitülerinia durumu işte böyledir. Darma • Dere Köyü Eğıtmenlerın ve Koy Enstıtusünt en vetişer öğretmenîerın memleket eğıtım \e ogretımınde kısa sürede yaptıkları etkıyı anlayaoılmek için burada bır ömek vermekle yetınacegım: Ta;o\a JlçeM Tekke bucağına bağlı DarmaDere koyune ı!k kez 1945'te Koy Enstıtusu çıkıslı bir oğretmen gonderılmısti. Koyde ckiden de okul vardı. Fakat çoğu zaman öğretmensız kalmış, halk üzerınde ilgi yaratamaraıjtı. 1945'ten sonra köyde okula karfi büyük bir yakınlık başlamıştı. Yaşlılar ve gençler geceleri bıle okuma • yazmm öğrenmege, ijlikte fenn! Yabancıların Görüşü Koy Enstitülerinı incelejen j abancı yazar ve du^ünurlerden bazılanmn lzlenlmlerine değınmekle bu gerçek daha açık belirecektır: ABD Kongresi ilk kadın uyelerinden MIÎS Jeanette Rakin, cSız, demokrasiye ulaşmanm gerçek yolunu bulmuşsunuz. Bu enstıtuler turr.uyle tek turlü, dengeli ve uyumlu bır toplum tipinin garantisidir. EBstitülertnizde, mem MİLY0NLAR1N HORONU OKTAY AKBAL Evet Hayır VERGI SİSTEMİMİZ DEĞİŞİRKEN anmla llglli >eni hükümleK Tarımda çıftçının vergı durumu şoyledır: • Götürü usulde vergi verenler. • î?letme defteri tutanlar, • Bılânço usulü defter tutanlar. 500 bin liranın üstünde gelir elde edenler, bUânço usulüne gö re defter tutmak rorundadırlar. Yeni tasarıda 53. maddede yapılan değişıklikle bu «orunluluk kal dırılmakta ve isteyene bilânço usulü defter tutmayı kabul etme esasını koyan bir hüküm fetirmektedir. • Götürü usulün düzeltumesl yolunda adımlar atılmıstır. • öte yandan mülk sahiplerl ile ilgili hükümler, bu alana açık lık getirmiştir. Birden fazla evl olup da kiralayanlann kendileri kirada oturursa kiralan Iraüardaa indirilmektedir. Şimdıki kanunla ancak bir evi kiralayanlara tanın mıjtır. Emlâk vergisl, kiradan mah. sup yerine tenzil edilmektedır Bu nedenle gdtürü gider de °'o 20'den •o 30'a çıkarılmi'tır Deier artis kazançlart: Yeni tasanyla eldeki malların değerlerl artan herkes «Değer artışın kazancı dolavıslvle gelır vergisl öde yecektir. Elindeki bina arsa ve arazinin, hisse senetlerinin ve tah vılâtın değeri artanlar bu vergıyi odeveceklerdir. Avrıca gavri m*d dı hakların ve menkullerın ve te. lif ve ihtira haklan gıbi gavri maddt hakların deŞer arhsı da bu usulle vergiye tabı tutulmuçtur. Bu arada ravrtmenldlt defer artı Si venri<i kaldınlmaktadır. Vergi düzenimizde bir reform olan konuyu da ilerıdeki Incelemelerımizde avnca ele alacajız. Köy Enstıtuleri yenl bir Turkive kurmak, Türkiye çogunluğunu Ataturk'ün özlediği, Çanakkale'de, Dumlupınar'da savaşırken tasarladığı bir dunja içın, bır b\ış ıçin kurulmu» ve Ataturk'ün duşmanlan elıvle ko<;teklenmiş blr kunımdur. Bunu böyle bilesiniz ey Ataturk'u sevenler'» Bugunlerde yeni baskısı vapılan «Mavi ve Kara> kıtabındaki «17 Nisan, bır gurbet bayramı» yazısında boyle dıjor Sabahattın Eyuboğlu . Gurbet Bayramı!... Evet, 17 Ni'an bır Gurbet Bavramıdır, bır gurbetçıler bayramıdır, >aslı, acılı, huzunlu bır bayramdır. Anılann dıle getirildiğı, daha guzel yarınların özlenöığı bır bajram «Bu memleketın gerçek sahiplerl, toplumumuzun temel ogesi olan koylüdur. l«te bu koylu bugune dek egıtım ı^ığından yoksun bırakılraıştır Bizim ızleyeceğimız eğitim politikaıının temeli önce busunku bilgisizlıŞi ortadan kaldırmaktır» Ataturk'ün *ah* 1922'de gosterdJği bu ana ulku\e jnananların bayramı .. «Otlar bocekler gıbiydık bozkırda Acılarda gokyüzu kadardık • Bizden geçerdî lamanın karanhğı Yorgun oküzler kara sabanlarla Unutulmuş unutulmuş unutulmuş köylerdık » önce Ataturk hatırladı, hatırlattı o unutulmuş kdyleri, kövlüleri. «Koylü efendimizdır» dedi. Sonra bir Yücel çıktı Eğıtım Bakanı olarak. Bır Tonguç çıktı Köy Enstitülerinin kurucusu olarak. Alın okuyun Süeyman Edıp Balkır'ın «Eğitimde Ikı Anıt» kitabını. Koy çocuklannın uygarlık dunyasına kavusturulması, Turkıye'nın çağdaşlaşması sorununu çozumlemeje çalışan bu ıki guçlu eğitimcinin bu alandakı jasamlarından bir kesiti görün orda™ O unutulmuş koyler, o karanlığın tut«ağı ınsanlar bu dev çabayla gun ısığına çıkarıldı. bılımın aydınlığıra kavu>=turuldu. Bugün yurdun dort bir ko=esındekt okullarda bır bilım meşalesı yanıyorsa, gerçek At?turkçü, inançh bir ses duyuluyorsa büln ki, orda Ton guç Yucel ikılısımn bır oncu«u vardır. İşte onlardan bıri, şaır Başaran: «Sonra sen geldın insan lar geldt Durdu o içımize akıttığımız kan Yenllendi gucumuz bembevaz Koyler babası halk babası Bize çalışma^a başladı tarlalar Komadı karanlığın ağalan Halk uyansın ulke çıçeğe dursun Terledin dayattın bizim ıçin Hep Cılavuzlar, Kepirler Hasanoğlanlar Adın bır destan şafağı işte Umudu »evinci büyutuyor okullar Halk babası koyler babası Ha desen horona kalkar mılyonlar Sen Anadolusun halksın koylersin.» Ha desen horona kalkar milyonlar... O karanlığm ağalan istemezdi mılyonların mutluluğunu. Tarlalann, o tarlalan işleyenler için çah?masını isteroezdi onlar. Ataturk'ün «Koylü efendımızdır» sözune de ınanmazlardı. Efendi kendilerıy di koyler sahıplerının, o köylerde va>;ayan insanlarla, bebeler le ha\vanlarla, otlarla birlıkte.. Güzel demis Eyuboğlu Ataturk dusmanları ortadan kaldırdı Koy Enstitülerinı... Niye? Bır kez halkın bılınçlenmesınden hoşlanmıj'orlardı. Sonra yeni bir Turkiye'mn yaratılmasını istemiyorlarjı Onlar Atatürk'ü de, Ataturk Türkiyesi'nı de ıstemıyorlardı gerçekte. Ama guçleri yetmiyordu daha buna. Orasından burasmdan kemıre kemire tanınmaz hale soktular Ataturk devr'mini, gi de gide nerdeyse vatan haınliğıyle eş duruma getırecekler gerçek Ataturk devrimciliğini... 17 Nisan AtatürkçUuğun en büyük bayramlanndan birıdir. Halk çoğunluğunun halk düşmanlarına karşı kazandığı ilk zaferdir. Ancak on yıl suren bır ateşh çabanın, bır inançIı uğrasın ilk baslangıç gunudür, bır donemeçtır. Ataturk devrimi bugun busbütün yozlaçmamifsa, hâlâ avakta duruvor sa, yarına guçlu bır aydınlık umudu duyuruyorsa, 17 Nisan eyleminın yetistirdıği o bınlerce, on bınlerce ulkucü oğretme nın verdığı savas yuzundendir. Ne demiş Tonguç «Ah bir altmıç bın oğretmenımlz o!sa.» Boşa değil bu soz .. BugCn 17 Nisan . 1973'ün 17 Nısanı Evet, yaJsımak gerekfiz olur, o özlenen 17 Nı^andan çok çok uzaktayız. O unutulmu? köyleri oy alma gunü yalnız politıkacılar hatırhyor. Nabza şerbet vermek, uyutmak, aldatmak İçin . Herse>i bınlerce yıl oncekı karanhkta tutmak uzere .. Kimse lstemıyor koy çocuklannın tam bir ulkucü, tam bır devrımci, tam bır kultur eylemcisi olarak yetışmesını, çağdaş uygarlığm bılınciyle yurt yararına çalısma<ını... Bugun, oylesıne bir bayram İşte! Koy Enstitulerıni kuranlar, sevenler, tutanlar, özleyenler için bir «Gurbet Bayramı», onu yıkanlar, ezenler, varlığın dan korkanlar, kısacası halka kar«ı çıkanlar için gizli sevınçlerle gizli korkuların kaynastığı bır garip gün! Hep böyle surüp gıtmez ki! Bir başka 17 Nisan günü gelir çatar bakarsınız. O Gurbet Bayramı bir kavusma günü oluvermiş Nasıl, ne zaman? Milyonlar horona kalkınca belki .. T ASLINDA EKONOMİK YÖNDEN VERGİ, EN ÖNEMSİZ EKONOMİK ARAÇTIR. VERGİCİLİK ADIMLARI, BAŞKA EKONOMİK ADIMLARLA DESTEKLENMEDİKÇE ETKİSİZ KALIR Arslan Başer KAFAOĞLU • Zararlar ve giderlerin toplaa ması daha da kolaylaşünlmiîtır. • Kamu idarelerine, Universitelere, vergi muafiyetl tanınan vakıflarca, vapılan nakdi ve ayni bağı;lar, miktan n* ohrfta olsun, vergiden indirilebüecektir. # Gider beyanmda daha açık bir durum getirilmistir. # Vergi iadesinde yanl fazla vergi ödemi« mükelleflere yapüan vergi iadesinde çekilen güçlükleri azaltacak hükümler getirilmi}tir. a«an orta gelirliler (mevcut tarifede) hem miktar ve hem de vergi oranı bakımından âni sıçramalar tösteren... dılimler? girdiğinde... Gelir Vergisi sert b"£f ?ekiHnr yukseWelcfe, *vergi yukü birdenbire ağırlasmaktadır... (•/• 45'ten sonra) ise vergı nisbetlerindeki artıs V* 5'e düşmekte ve müterakkilik yumujamaktadır. Mevcut tarife bu sekliyle, orta gelirlileri agır bir vergi yükıi altında bırakmakta ve sosyal adalet llkelerine ters dtişmektedir. Bu sakıncalan gidermek, kuçük ve orta gelir sahipleri fizerindeki vergi yükünü hafifle*mek amacıvle, tasarının 53. maddesinde yer alan tarifenin eetirflmesi öngdrulmüstür. ki tarifede 10.000 lira yıllık felır elde eden iki çocuklu evli mukellef 1^86 lira vergi öder» ken, yeni tarifede bu miktar takriben 890 lıraya inmektedır. 60 000, lıralık gelir ıçın şımdlkl tarlfeye göra ver£İ 17.227 lira. tasandaki tarifeye göre İse 16 390 liradır. 30 000, lıralık bır gelır bevanı ıçin ise aynı rakamla bugunkü tarifede 5.890 tatarıdaki tarifede ise 7.139 liradır. Bize gore elde edllen sosyal adalet, yapılan gelir fedakârhğına değecek ölçiide değıldır. Vergi kesintisl miktarlan da SnemU 81çude Jeğıjrni^tır. Şöyle Ü : iVî *a) Serbest gelir *tîSipTerinde yapılan stopaj V* 15'ten 20've çıkanlmıstır. Bu mukellef serbest meslek sahiplerinde bu oran •• 30'a çıkanlmıstır. , ' b) Gavrimenkul satıslardan yapılan kesinti (gayrimenkul değer artışı dolayısiyle) 100.000 liranın altındakl satıslarda kaldırılmış, bu meblâgın üstünde •'o 2'ye indirilmiştir Müteahhitlere ödenen paralardaki kesinti de »o 2'dir (eskisi gıbi). c) Şirket kârlarından yapılan tevkıfat Ü7erinb*e Kurumlar Vergısini incelerken duracağız. c) Ad'a vazıh tahvilât fa'.zlerinde • 20 ve tasıyana va7t' » lı tahvilât faiz'erinde ise % 35 stopai yapılacaktır. d) Ücretlerden tevkifat «imdikl gibi yapılacak, ancak fer'i ticretlerden •• 25 oranmda tev/ kifat yapılacaktır. Gelir Vergisi Kanununda yapılan degişikliklerin bashcalan bundan ibarettir. En önemli İki değişıklik «Değer artışı kazançları», «Tarım kazançları» konulandır. Gelecek hafta bu konuları ele alacağız ve görüslerimizi «unacajhz. BlTTt (1) Feri fieret yenl tasaryle Ketirilen bir kavramdır. Bir kimsenin asıl fieretl dışında aldığı ficretleri kavrar. örneÇin bir ffrmanın hnknk danışmam, baska birkaç firmadan da fieret alıvorsa, bnnlar fer*î ficretlerdir. •»^••B ••••••• ••••••*•(• M ••«•••! Vergi Oranları Kanunda vapılan en önemli değişıkhklerden bıri de yeni vergi tarifesidir Bir fikir vermek üzere eski ve yeni vergi tarifeleri ni aşağıda verıyoruz. Gelir Dilimleri tLK SONRA GELEN ^Okuyucu Mektupları Üniversite kapısmda Sefüler'i oynadık:?: » ŞtMDtKt TARtFB (Tablo I) 2.500. Ur» için 2^00. Yeni Beyan Usulleri Bugün için kislnin geliri sadece ücretlerden ibaret ise bu kışi be yanname vermez. Hattâ on yerden ücret alsa bile durumu de. ğişmez Yeni tasarı ile, asll ücret dışında 12 000 lira fer'i (ikinci dereceden. aynntı soyundan) ücret alanlar beyanname vermek zorun dadirlar. Aslî üeretintn dısmda al dıklan ücretler (fer'i ücretler> H) 12000 lirayı aşmayan kim«8 ler eskisi gibî yıllık beyanname vermeveceklerdir • Bugun geliri vılda 10 000 lirayı geçmeyen mükellefler eğer avnı zamanda stopai yoluyla vergısı odenmış kazanç ve iratlar el. de etmışlerse. bu kazanç ve iratları bevannamelerıne geçirmivebı hrler. Yeni tasan Ue bu 10.000lıralık ust çizgı 25 000 lıraya çı kanlmıştır. Ama isteyen ücreüerini beyannameslne yazabilir. 13.000. 30.000. 60.000. 150.000. 225.000. 22.V090. 285.000^ Verfİ Ormnlan 10 15 M » SS 45 55 60 •6 «8 TASAR1UAKİ TAJttFE (Tablo II) Gelir DUimlcri İLK SONRA GELEN $000. Lira için 5.000. 5.000. 10.000. 20.000. 20.000^40.000^60.000. 75.000. 90.000. 260.000. 200.000. 200.000. Bu tablolardan anlaşılacağı uzere vergi tarifesi küçük ve orta gelırhler ıçın yumu«atılmıstır Gerekçede bu nokta şoy le anlatılmaktadır: «Yıllık gelırleri 10 bin lirayı 10.000. Vergi oranları 10 15 30 25 90 35 40 48 54 57 «0 DİŞ TABÎBI Orhan TÜZÜN Sosyal ad*alet ilkesı gereği yapılan bu değişikllk tahminen 2 ırılvon gelır kaybına sebep olacaktır. Gerekçe gayet yerındedır ancak gonuç parlak değıldır. Es Saat 13^0 19.30 Samatya Cad No. 400 rEL: a 75 83 Cumhuriyet 2643 Müspet fikir ve düşüncelerin hürriyeti tembollestirdlSİ dünyada yasıyoruz. Fildr ve dusünceler dünya Türkiyesinl pozlOf yonde geliştirmek içın mücadele göıtennektedlr. Bunlar bir gerçek; fakat aynı fikir ve düşünceler simdiye dek Turkiy«'y« öyle bir eğitim sıstemi getirmelivdi ki, ktfayeti Ue ben o eğltim sıstemınin bır mahsulü olarak, Üniversite kapılannda beklememehydim. Bekliyen sadece ben miyim? Hayırt Benim gibi niee arkadaşlar, aynı gerçeğin savunucusu olarak, üzCntfl içinde basıbos dolaşmafctadırlar. Bizler acaba kabiliyetsiz kiBazılanmıı Akademl kspısıler mıydık? Yoksa şanssı* Iannda sıra bekledik. üzülemı? Belki kabiliyetsiz olduğurek söylüyorum. Tasradan gemuz içın üniversite giriş ım> len bizler çlle doldurup Sefiltıhanın6*a yeterli tam puanı leri oynadık. Onıverslte ve Aalamadık. Pekı! Neden; orta kademiler her sene talebe yıöğretimi biördiğimize dair bı* ğını karsısmda yenl tüzükler lere basarı diploman verildıT uygulamaktadır. Bu sene Ti. Düsünce hacmimizın yeterligi cart îlımler Akademisin» 6n bize ancak bu kadar söylete* kayıt yaptıran bir «day, elinbiliyor. Fakat bir hususa ö> cfeki puan kartını vermek mee cemle değinmek istiyoruz: buriyetinde bırakıldı. Buna is«Mevcut eğitim sıstemi ancak tlnaden baska akademilere ön üstün kabiliyetli öğrendleri kayıt yapma olanfcgı ortadan yetiştirebilnıekte. Normal bilkaldırılmı» oldu. Puan tasnigi kapasitesine sahip öğrencifi yaptldıgında, blr sanssızlık ler Ue özel dersaneler tarafın olacak kl, kavıt olduftııımı* dan yetıstinlmektedir.» Bu yer kendi pusnımıza düsmühusus ne derece doğru olduyor, olmadtgıınir ver kenıii ğu, eğıtim görevlileri tarafınpuanıtnira dıisüvor tçte hıı dan tartışma konusu teskil e> Bibi haller. bWert finlversfte debilir, bize g5re eğitim siskapisınrfa ç!V doldurttu; 1f!temjnfn en büyük çıkmazını zük ve vönetrneîıklerin okula özel dersaneler yaratmaktadır. rrlrmeyt «ans hslin» pettrme«l îlira ve kültür yuvalannın bizler için en bfiyük dezavan. gölgesinde ticaret yapılmasına taj teşkil etraîstir. son verilsin artık. Sevket ÇORBAtTOftLÜ Llse Cad. Hisar Apt. Ni: 88 SAMSUV • EDİRNE İLÎ CUMHURİYETİN 50. YILINI KUTLAMA KOMJTESİ BA$KANLlClNDAN Edirne'yı tarifıi cografi durumu sanat eserlen senrr oh»şumu ve turtzm ydnünden sembolıze edecek EtılPNK AMBLKMl YARISMAS1 açılmıştır 1 Yanşma serbest ulu^al ve tek Kademeyaır 2 Yanşma 10 Mayıs 1973 günü saat 1/00'le sone «recektır. 3 Yanşma ile ügılı şartname Korrute Sexreteruğmdeo temın edilir 4 ÖDÜLUSR: 1. ödui „ 7.500 rl* 2 ödül „ 3 500 l'U 3 ödul „ 2 0"»' rU. 1. Mansivon 1.00i) TL. 2. Manavon 500 TL. 5 Ambiem; ÖJâma şilt rozet okuı armaM an»et. w guk damga, kabartma. madalvon Dano naıır* *>'ası ve ıvnzerı verlerde kullanılacaktır B Jüri, Edime llı Cumhuriyetin M yu.'m Kutlama Koi mitesl Başkanlığınca seçilmiştir. Cumhuriyet 3643 tLÂN lstanbul Küçükköy Beiediye Baskanlı ğından 1 KUçükköy Belediye nudutlan aabUadfl mnhteltf ead. de ve sokaklar 706142,65 TL. keşıf bedelli betoo bordur yaptınlacaktır. 2 thale dosyası mesai saatlertnde Beledive tmaı tslerl Müdürlüğünde RÖrülebilir. 3 îhale 25.1973 taröılnde Çarsannb* euıO Siat 14itfte Belediye binasi Enctlmen odasında vaonac«Ktır 4 Eksiltme: 775 savılı Gecekondu KdnumB« eftre sapan zarf usulü üe vapılacaktır. 5 Muvakkat temtnat tutan 31.995.70 I'l.dır. « tsteklilerio: a) B grubu müteahhıtlik karnetı, b) Noterden tasdikli techizat oe?annaoBMi gö>terir belge c) Tıcaret odasına kayıt belgesinı. ıhaje tarıhlnden ra az tlç (fün öncestne kadar lhhle KOmısvoruna Jbrazı ıle veterlik belgesinin aıınman V Teklif mektuplannın; İhale eünıi üıaJe saaönrteo blr saat evveline kadar itoale komlsyonuna verilmes1 eereJnnertedlr. (Basın: 3892639) ORMAN KATLİAMI.f Elâzığ Karakoçan ilçesinde bulunan Devlete »it ormanlar büyük bır hızl» tahrip edılmektedır. Bu tahrip orman düsmanlannın Rörülmemesi ne denıyîe eün geçtikçe artmakta &LT. SPOR SERGİ SARAYJ'NfN ISITILMASI Gazetenlzin 26U973 tarihll nüshasmda vavımlanmış olan «Spor Sergî Sarayı lç!n 30 milyon teklif ediH!. baslıVlı yan. îlgilllerce fne«lenmî«tir Spor ve Serjrl Saraymra Vınk eamlannın talcıİTnssı ve Vslorifer tes)«atmm vntden onanliT'a«i vev» fnel ofl'e çevrflme^nln tetkfH lem SereV^n verlere mBraeaat vapıl mi«hr. VeHcevp Vıs» zamanda eidî'eceVtfr Bllclnizi ve gaz*<« nizoV avnen vavımlanmasım rica ederin» Raof OKAT lstanbul Belediyesl Basm Tayın ve Turizm Mödürfl Ankara Çimento Sanayii T, A: Ş. Umıım Müdiirlüğünden Rafinerilerden Ankara Güvercinliktekl fabrikamıza 43 000 ton PuelOil'in nakliyesmc ait 18.4 1973 günü saat 15.00 de yapılacak ihale iptal ediUnıştir. (Basın: 13956 • A. 78702640) Oenizine sahip çıkmazsan Yurduna sahip olamazsın Türk Donanmo Cemiycti yardımınızı bekliyor Her zaman ndyolarda dinie dlğimis «Ormanı Koruma» hak Kindaki bevanlan dmleyen kim se yok. Kaz&mırtn ban köyleri kendi sahasmdak) ormanlan tahrip ederek avar k5v> lenn cedlennden kalan korunmus ormanlanna Rece gündüz akm etmekteler 4121973 gOnfi Çan nahivesinde halk arasmrta orman tahribi vtizünden cafısmalar olmaştur. Bu veşil ormanlanmiîin tnfltecavizlerine dur diyecek kimse yok mudur? ÖMER YILMAZ RaRinrkesen RSvS Muhtın