Katalog

" 4 CUMHURÎYET İS Mart 1973 ( 6ERÎVI \frttttttMtH Itf, SIS IÇINDE BEHZAT AY'IN ROMANI 60 Bir süre sonra aynldılar XX Besim'in gun geçtikçe. Sevil'e olan tutkusu çoğalıyordu. Hatta bu tutku, Besim'i yönetmeye baslarnışu. Seville beraber olduğu zaman derin blr mutluluk duyuyordu. Onunla yaşamak, onunla yürümek, onunla yemek yemek, Besim için mutluluğun ta kendisi olmuştu. Çünkü, Sevil'le beraber olduğu zamanlar aşkını yaşıyordu. Ayrıldığl zamanlarda ise, anlamsızlaşıyor, bir boşluğa yuvarlanıyordu. Bu boşluktan kurtulmak için kendini içkiye veriyordu.. Sevilie konuşurken, ona Tannçam diyordu. Baska adlar veriyordu. Verdiği bir ad ise o kadar tutmustu ki, tanıştınldığmda fllan bu ad söyleniyordu. Asü adını nerdeyse unutmustu Sevil. Kimi zamanlar, Besim, Sevil'in resimlertni çMyordu karakalemle. Bu resimleri saklıyordu. Sevfl'in verdiği fotoğraflan ise cebinden düşürmflyordu. Gazetenin birinde fotomuhabirliği yapan arkadaşımn Sofra'da çektiği fotoğrafı sürekll üzerinde taşıjor, Sevil'den aynldığı zamanlar, sık sık çıkanp bakıyordu... Besim, arada bir karısını düşünüyordu. Aşın kıskançlığı olmasa, belki bu kadar soğumayaeaktı ondan. Belki, Sevil'i de bu denli sevmeyecektL Nesrin'in davranıslan, Besim'e kırbaç etkisi yapmışü. Sevil'i sevmesi için.Sevil de, Besim'in blr uydusu olmus çıkmısn. Besim ne derse onu yapmaya başlamıştı. Onu kıramıyordu. Onunla olduğu süre, içindeki fırtmalar diniyor, dalgalar duruluyordu. Aynlmca, derta kedere kapılıyordu. Bu kederli anlarmda susuyor, yalnız kalmayı yeğliyor. düşüneelere dalıyordu. Kendisini gündüz düşlerine kaptınyordu. Bu düşlerden de sıynlmak istemlyordu. Uyurgezer bir yaşantıya saplanıyordu böyle anlarda... Nesrin, her geçen gün daha sinirli ve kıskanç oluyordu. Kendi kendine yapacağı işleri kurmak, düşünmek başlıca işi oluyordu... Sık blf kı« gunü idi. Kadıköy'e öğle üzeri gelmislerdi. Besim: «Aynlıyor muyuz?» diye sordu; içinden «aynlmayalım» diyerek. Sevü: «tsin yoksa ayrümayalun arkadaşım,» dedl. «îşim sensin.» «SağoL. Bahariye Caddesindeki lihmacuncudan kannlarını doyurup yürüdüler.Moda Burnu'ndaki bir banka oturdular. Sevil'in, kendini bırakıvermlş blr duromu vardı. îkide blr «an» çekiyordu. Bir ara: «Yarnı anneme mektup yazacağım,» dedi. «Neler yazacaksm mektupta?» «îster gel, istersen gelme; kanşmam diyeceğim. Babamın bana söylediklerinl de yazacağım. Düşünsün taşmsın... Beraber yaşayacak gibiyse gelsin. Yok, ben bu adamla yaşayamam derse, ayrılsınlar. Anneme ben bakarun... Ne olur *anki? Değil mi?» «Sen daha iyi bilirsin. Karsılıklı sevgi saygı oldü mü bir evde, cehennem azabı oluyor Bunu da ancak çekenler bilir.» «Eş eşini bubnuyor diye bir türkü var, biliyor musun?» «Biliyorum.» «Bizimkiler de sizin gfbiler.» Bir süre uzaklara dalıp sustular... Deniz, Adalar, vapurlar kadar, kafalanndan geçen düşünceler de oyalıyordu ikisini. Ikisi de durumlannı düşünüyorlardı. Girdikleri sevi yolu engebeliydi, dikenliydL. Besim: «tnsanlar vardır biribirlerine yakın yadellerde, insanlar vardır biribirlerine uzak ayni evlerde,» diye söylendi. Sevil: .Bir daha söyle hele,. deyince, Besim, aynl sözü bir daha söyledi. Durgunlaştılar... Sessizliği, yine Besim bozdu: «Biliyor musun Sevil, senden ayrüısnn bana ne kadar güç geliyor?» «Azıcık biliyorum.» «Etten tırnak aynlmaz derler ya, lste öy. le... Etten tırnağın aynlması nedenli acıysa, ben de senden aynlmca öyle bir acı duyuyorum.» Bir süre gene sustular... Sevil, Besim'e yaklaşarak: «Sana ısmdığım kadar, başka kimseye yakınlık duymadım.» « • «Dogru mu?» . „ , ' . . • ....,...'• «Ne muthı «Gerçekten öyle ml Bes?» «öyle elbette... Birlikte yürümek; *in batışını, gemilerin süzülüşünü, martılann uçusunu birllkt» görmek, baslj basma mutluluk benim içln... Aynca, bana ısınmıs olmanı söylemen... Zaten, Eylül ayından bert oluşan dostlugumuzun analizini yaparsak, açıldığı kapıyı açıklarsak, sevgimize daha bilinçli oluruz... (DcTamt »»rl ÂŞIKA BAĞDAT SORULMAZ VE PETROL.. PETROL SAVAŞL. ı çabalanm etMsiz bıraktı TB Alman nuluzu büyük ölçüde arttı!... Şimdi Almanlardaydı sıra, Îngiliz ve Fransızların yanı Kervan yolları Üzerinde su ııra... lar... Hayvancüık... Ticaret... Biz mi? Biz kaçımııstık otoTüm ticareti elinde bulundur büsü!... mak isteyenlerin, dinl araya ka1939 yüıydı. Gazi I'ln dört yatarak sonu gelmez savaşları!. sındaki oğlu Faysal II Kral ilan Kökeni ekonomik olan «post» edildi. Amcası Abdülilâh da naipkavgaları!. liğe getirildi. Aradan çok geçBu topraklar Üzerinde kuru medi, yapılan blr hükümet darlan çeşitli uluslar... TJluslann, besiyle iktidara müıver devletardı ardına el değiştirmesi... leri yanlısı grubun başlıca tem... Akkoyunlu sultanı Uzun Ha silcisi Rastd Ali geçö. YU 1941 san da bir devlet kurdu... 1499 olmuştu. Hindistan ile bağlantı1508 arası Safevi'ler, türkmen sının tehlikeye girdiğini gören kabileleri arasında Şiîllğin yayıl îngiltere, buna tepki göstererek masına dayanarak Irak'ı ele ge aynı yıl Irak'ı işgal etti! Zaten, çirdlîer... Safevl Hükümdan Şah 1930 antlaşmasiyle Şueybe ve Ismail, Irak'ı, îran'a bagladı. Habbaniye hava Uslerini muBu bağlüık uzun sürmedi, 1534 hafaza ediyor ve birliklerl Irak yılında Kanunt Sultan SUleyman, topraklan üzerinde serbestçe Irak'ı Osmanlı împaratorluğu yer ttefrçtlrebiliyortfu. nun önemli bir bölgesi haline tşgalle, Irak da müüefikler getirdi. Irak, Osmanlı împaratorluğunun sınırlan içine gir safına geçmişti ve savaşa sodi... 16. yüzyılda tran savaşları kuldu!... Nuri Said Paşa gibi tngiltere sırasında zaman zaman Celâli isyanlanna da sahne olan bu ile antlaşma yanlısı siyasetçlletopraklann bir bölümü, 17. yüz rin tüm çabalanna rağmen Fi>ılda tran'hlann yeniden eline listine Yahudi göçlerinin artgeçti. Bağdat, Basra ve Musul ması ve hızlanması, halkın tepeyaletleri başlangıçtan beri ayn kisini de arttırdı, tngiltere düşeyaletler halinde idi. IV. Murad manlığı yaygınlaştı. Irak halkı Bağdad seferine çıkarak îranlı silkeleniyordu, bağımsızlık tutlar tarafmdan e!e geçirilen bö kusu tüm ülkeyi sarmıştı, özellümlerini Împarator!uğ3 yeniden likle ordu içinde ve öğrenci kesiminde bağımsızlık ve özgürlük kazandırdı... türküleri yayılıp gidiyordu... Ve Avrupaiılar Irak'a sızmağa tngiltere, 1930 antlaşmasının başladılar!. yeniden gözden geçirilmesini istngillz ve Pransız'lann 19. ytiz tedi, baskıları sonunda kabul eyıl başından beri Irak'ta zaten dildi ve tarihe, «1 Ocak 1943 temsilcilert vardı. 1836 yılında Portsmouth antlaşması» diye geilk buharlı gemiler Dicle iizerin çecek antlaşma, ülkeyi kana bude sefere başladı. . 1861 de de İlk telgraf hatlan döşendi. 18691872 arası, Mithat Paşanın Bağdad Valiliği sırasuıda Irak'ta devlet otoritesi güçlendiğl gıbi, baymdnlık hareketleri de birbirini izledi ve ilk gazete Midhat Paşanın Valiliği sırasında yayımlanmaya başladı... Artık ardı ardına okullar, hastaneler açüıyor ve posta teskilâtı da kuruluyordu... 1903 dc bir FransızAlman sirketi Bağdad demlryolunun yapımına başladı... Bu bereketU topraklarda, Türk kuvvetleri, İngilizlerle kaclı savaşlar verdi. 1917 başlannda îngilizler, Dicle ve Fırat boylarında hem de İran suunndaki Diyala vadisinde saldınya geçtiler, sırasıyle KuWilAmm&re, Kerbelâ, Necef ve Divâniye'yi sapt ederek Bagdad'a girdiler... Saraşlar birbirini izledi. Blrinci Dünya Savaşının sona ennesi üzerine Irak, San Bemo Konferansı sonunda yanl 1930 yıluıda MilleUer Cemiyeti tarafından Büyük Britanya devleti mandası altına verildi!... Bederller kabul etmediler bonu, ayaklandılar... 1908 Jön Türk hareketi sırasında, subayların gizü teskilâtı ElAhid ve özellikle Basra ili halkı tarafından desteklenen ulusal bir eylem olarak gelişti... Ve Ingüizler, Irak'm bereketli petrol yataklanna yirmind yüzyıl başlannda gözlerini diimişler, arama peşine düşmüşlerdi. Dökülen bütün kanlar, salt «Petrol» içindi... Fransızların Şam'a sürdüğü Haşimi ailesinden emir Faysal 23 Ağustos 1921 de Irak Krallığına getirlldi tngilizler tarafından! Meşrutl krallığın İlk Anayasası 1924 yılında çıktı, 1925 de de parlamento toplandı. Lozan konferansı sırasında kesin bir karara bağlanmamış Türkiye Irak sınm 1926 Ankara Antlaşması ile saptandı. 3 Ekim 1932 de îngiltere mandası sona erdl, erdi ama Ingilizlerin eli çekilmemişti Irak'ın üzerindenl... 1930 da tngiltere ve Irak arasında yirmibes yıllık bir baglılığı öngörüyordu... 1933 yılında Paysal'ın yerine geçen, daha sonra bir kaza sonuci ölen Gazi I zamanında Pllistl'deki îngiliz siyaseti ve Yabudilerin zöcleri Ingilizlerln ba HOKCMETİN, IRAK PETROLLERt ŞİRKETİ tLE ÇATISMASI SONUCU, 1961 T I U KASIM AYINDA, PETROL İMTİÎAZ SAHALARININ •/•99.6'SI DLUSALLAŞTIRILDI. ladı!... Ama Îngiltere, yenl aslan payları koparmıştı!... Bağdad'dakl kanlı çarpışmalar sonunda Cebr hükümeti düştü ve Başbakan Cebr Londra'ya kaçtı!... Israil ile savaşta uğranılan yenilgiler, Arap Birliği önderleri arasındaki anlaşmazuk ve halkın yoksullugu Ulkedeki gergin havayı daha da geriyordii. 1952 yılınin Kasımında Bağdad yine kanstı, Sıkıyönetim ilan edildi Koraünist Partisine karşı çok sert tedbirler alındı... Irak ekonomisini kalkınjırmak için ülkeye sayısız tngilit, Amerikah ve Mısırh teknisyen gelmışti. Milli Kalklnma Konseyinin kurulması, petrol üretiminden sağlanan kazancın yarısını hükümete bırakan Şubat 1952 Antlaşması, Nuri Said Paşanın ortaya attığı Bereketli Hilâl Federasyonu, kl Irak, Surlye, Lübnan, Ürdün, Arap Filistin'inden oluşuyordu, halkı memnun etmeye yetmedil Bağdat Paktı imzalandı 1955 yılında.. Ardından 1958 Şubatında açıklanan Irak Urdün Arap Federasyonu; Arap Birliği ile Mısır'ln şicTdetli karşı koyuşuna neden oldu. 14 Temmuz 1958.. Bağdat'ta, ordudan bir grup başkaldırdı.. Genç Kral Faysal, naip Abdülillah, birkaç gün sonra da Başbakan Nuri Said Paşa' öldürüldü, General Kasım y5netlmindekl askcri kornlte iktidarı ele geçirip cumhuriyeti üan etti. ın kanı olduğunu anlamışlarJı» Neden ulusaljaştırmak? MALKOÇOĞLU yazan,veçizen:Ayhan BAŞOGLU KILIÇ Şöyle diyordu yönetidler: «Y^bancı petrol şirketleri Irak* ta yıllardan befi çabalannı v« sömürülerinl ^ürdürmekteler. Onlara tanınan ayrîcaİık saye» sinde 200J) yılından, tpıtrg. da bu sömürü ve çabalannı sürdürme olanaklanfıı kazanmıslardı.. Üstelik Irak'a girdikleri günden Irak topraklarında yeni bir bu yana şantaj ve karışık blr dönem baslıyordututumu .uygun görmüsler, kenKasım rejlml altı yıl sflrdü, dl kaynaklan üzerindekl yasal ülke bu arada yine çalkantılar haklannda da Irak'a karsı hile geçlrdl; isçi, köylü önderlerine, yapmaktan geri kalmadılar. Bu aşın sola ağır baskılar blrbirinl $irketler; üreiimi, vergi oranlaizledi.. rını, fiyat seviyesinl, yatınm ve «Iraq Petroleum Company» öteki islerinin tümönü salt ken(I.P.C.) ile çatıştı hükümet.. di çıkarlanna göre ayarladılar! 1961 Aralık ayında, imtiyaz bölBu kaynaklann haklı sahibi ogelerlnin VtSSfi'sı ulusallaştınl lan Irak haLkının ulusal çıkardı. Yetlnmedi, I.P.C.'nin sermalannı hiç b^r zaman dikkate alyesinln Vo^sinl da istedl. Isteğl madilar.. olumlu karşılanmayınca bir uBu durumun sürmeslnf sağlalusal petrol şirketinin kurulacama bağlamak içln, kendilerini ğını açıkladı. destekleyen emperyalist Clkeler ve karşı devritnd sınıflann kenIrak yöneticileri de petrol dedl bireyd çıkarlan adına, ülkenen nesnenin önemini iyice kav(Devaım 1. sayfada) ramışlardı artık.. Petrolün, Irak' DtŞİ BOND TİFFANY JONES ÛOGEE BUEA.OÛ BOJO^iES B oaue su