Katalog

Cumhuriyet BASIBt AHLÂK SASASLNA TAAHHÜT EDER. Sahibi: Cumhuriyet Matbaacıhk ve Gazetecilik T.A.Ş. adına „ NAZtME NADİ • Sorumlu Yazı Işlerı MüdürO: OKTAX KURTBOKB • Basan ve Yayan: CUMHL'RtTET MATBAAOLJK V* GAZETECÎLİK T.A.Ş. Cagaloğlu Halkevi Sk. No: 3941 • * ANKARA! Atatürk Buivan Yener Ant Tel: 12092u • 129544 ABONE ve tLÂN 1 3 6 12 Aylı» Aylık Ayhk Aylık ııul M l a n Dıja 360. >0 90 İZMİR, Hallt Ziya Bulvan No. 65, kat S. Tel: 21230 . Î4709 GÜNKY tLLERl. Kuruiöprü 14 cokak No. 40 ADANA Tell 4930 3334 180. »ıs^«30^ SJJO 1J7J0 Baslık (Maktu) 2. ve 1 acl «ayf» (SurUml) 3 üncü uyfa (Santiml) 4. S. • ncı «ayl» ıSaottml) Nlgan, Nlkâh. Bvlenm*, OoSvtm ölüm. Mevlid, Tesekküt (5 Sm.> . ölüm. Mevlld, Tesekkta S3 (5 Sm.) 100 100 150 Ltra 80 > 85 • 75 > > » SAYISI 100 RURUŞ uo > Karın îçindeki Portakal: tsveç (Baştarali 1. aavrada) ve binlerce ada ile doludur. Kış mevsimi gelince deniz donar, bu adalara dilerseniz yürüyerek gide büirsiniz. Buzkıran vapurlan ol madan gemiler işleyemez. Blr ket biz böyle bir geziye çıktık. tsveçten Finlandtya'ya geçtik. Suyu hemen hemen hiç görmçdik dersem çok bir jey abartmamış olurum, Ovada giden bir vapurun içindeydik sanki, diyelim ki, Çukurova'da giden bir vapur ve buz larm kmlmasından cıkari doğaüa tü bir gürültü... Kamaranm penceresinden ara sıra dışarıya bakl yordum, ay ışığj vardı, biz Fjnlandiya ile tsveç arasmda değil dik, sözcüklerin yetersiz olduğu yerdeydik... Biz, Afustos aytnda sıcağa nasıl doğal bir gözle bakar sak. kuzeyliler de bu buz denizlne aynı doğal gözlerle bakıyorlardı... kendi ülkesinl bile iyicene tanıyamıyor. Söz konusu olan *anımak değil, tanımaya çalışmaktır. Ben de öyle yapmaya çalıştım. Teknolojik Çag'a girmiş bir Ulkeye bakıyorum. Bıraa önce geldiler, kanımı aldılar. Gülüm. siyerek, tatlı tatlı bakıyorlardı yüzüme, bu gülümseme bireysel olmaktan çok, toplumsal bir gülümsemedir. Bir görev gülümsetnesi . Demirel, «Devlet Başkanlığı • seçimi, TBMWnin Uidir» dedi ANKARA AP Genel Başkam Süleyman Demirel, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Faruk GUrter'in Cumhurbaskanhğı adaylığj konusunda ne diyeceğini soran gazetecüere, «Ben fikrtnu Böytodım. TBMM'nin hür iradesine su anda en ufak bir tesiri olabilecek beyanda bulunmam. TBMM hür iradesiyle TürKiye Cumhuriyeti'nin başını, Cumhurbaşkanım seçecektir. Ben spçecek degiltm ki, TBMM seçecek. Demirel, daha sonra, çunlan eklemiştir: «Bu, TBMM'nln işidir. Açık. lamnadı diyorsunuz. Kim açıklayacaktı ki, açıklamadı?> OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK (Baştarafı 1. sahifede) kendi haklarını ve ülke çıkarlannı koruma olanaklarının teker teker ortadan kaldınlmak istendiğıni açıkça gördü.» TBrkiye gibi kalkınnu yolnnds olan ve kalkınmak zorunda bulunan bir ülkede teknik eleman» çok gerek olduğu tartışma götürmez bir gerçektir. Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Plânı dönemine girmiş bulunuyoruz. Kalkmma demek, bir baknna da inşaat demektir. Devlet yatınmJannın yanısıra Türkiye'de konut yapımına ve liiks inşaata büyük efilim olduğu »çıktir. Buna rafmen mimarlık kesimlndeki elemanların yakınması, bir çelişkiyi veya bir elnmsnzlufu meydana koymaktadır. Oysa durum çok kartnaşık değildir. Gene Mimarlar Odası Yönetim Kurulunun açıkladığına güre özel kesimde mimann yapacaçı proje işleri ya Kesiminde bancı çevrelerın elinde kalmakta, bunun dışındakiler de «yerli aracı^larla yürütülmektedir. Kamu kesiminde ise mimann kazandığı, geçimine ve yaşamlna yeter olmaktan uzaktır. Bu ortam, dışanya teknik eletnan göçünfi hızlandırmaktadır. Bu göç, TBrkiye için bir kan kaybıdır. Mimarlar Odası yöneticlleri bu gidişe rdur» diyebilmek için çalışanlar kesiminde bir örgütlenme ve dayanışmayı yol olarak göstennektedir. Gerçekten filkeraizde binbir emek ve mMrafla yetisen teknik eleman kesiminden kayıp, kallanmamızı engelliyecek ölçülere ulaşmış bulunuyor. TıUardan beri süreçelen bu erozyonu bir an önce durdurmm «arelerini düşünmek ve tedbirlerini almak yolunda ise yetkili kesimde bir hareket gönnek mümkün değildir. Mimaiiar YARIN: îsveçli, ölümü Jbilmeden yaşar Medis (Bastaraft 1. Sayfada') nlmaktadtr. Serbest olarak mesleki faaliyette bulunaa yüksek mühendls, yüksek mimar, mühendis ve mimarlardan isteyenleı odalara kaydolabileceklerdir. O dalar, lsteklileri kaydetmemek suretiyle sanatlannı icra etmolerine en«el olamayacaklardır Bu suretle halen devletleştirii miş bulunan özel yüksek okullat metunlan da istedikleri takdir de bu odalara girebileceklerdlr Isteklilerin tnüracaat tarihhıi takip eden 15 gün tçinde odalara kayıtlannra yapılması meo burivetl de kanuna konulmuştur 6235 sayılı kanuna, bu tekllîle bir ek madde ilavesi de 6ngörülmüşttir. Bu ek maddede «Türk MUhendis ve MJmar Odalan Birliğl ve bu birlige bağb odalar kanunla kendilerine verilmlş olan vazile ve selahiyetler den fazlastnı kullanamayaeaklan gibl hiç bir şekil ve surett* rlyaset\p de u^rasamazlan denilmektedlr. (THA) Korsan atalann torunlan Bugünkü Isveçlilerin atalanna «Viking» denirmiş. Bir çeşit kbr sanlartmş bunlar, gemicillk ala1 nında çok geniş bllgileri vanmş ve aeimak nedir bilmezlenniş pck. îsveçli vikingler Danimarkalı ve Norveçli Vikinglerden aynlarak savaşa savaşa Karadeniz kıyılanna kadar inmisler. simdikl KievTn bulundugu yeYlerde blr de krallik kurmuşlar... lsveç"le bizim aramızda tarih aÇı fnndan önemli bir ilişki yok. Üstün 'e durabilecek tek olav, Demirbaş Şarl'ın öyküsüdür. Bu yürekli adam, Poltava'da Ruslara ye nfldikten sonra gelip bize sığınmıstır. Beş yıl kadarOsmanh top raklannda kalan Demlrbaş Şarl, daha sonra Osmanlılarai kendislnl Ruslara teslim edeeeklerl kuşkusuna kapılmış ve serüvenll blr yolculuktan sonra da 3rurduna dönmüştür. Giderken «Dolma», «Kösk. gibl sözcüklerle birlikte bir hayli de yeniçeri gStürdüğü »öylentiler arasmdadır. Ktmilerine RÖre. îsveç'te tek tük rastlanan esmerler bu veniçerilerin soyundan çelenlerdir... Günümüzde ise îsveçHe kurabll diğimiz en önemli ilişki. işçilerimizdir... O'nun ötesd, alabildiğine zayıf, alabildiğine yalan yanhf üiskiye benzer şeyler... Müezzinoğhı (Bastarah 1. sahifede) sisteminin Bütçe'ye gittikte artan bir yük olarak yerleştiğini, 1972'd"e vergi iadesi olarak 770 milyon Türk lirası ödendiğini söyleyerek «öyle konusmuştur: «Yeni durumda ihracatçının eline fazla para geçeceği noktasından vergi iadesi yeniden incelenmeye baflanmıştır. Vergi iadesinin tümüyle kalkması söz konusu değildir. Yeni paritenin verdiği imkânlardan yararlanılarak tnaddeler itibariyl» düzeltmeler yapılacaktır. Oranlar indirilecektir. Bu çalıımalann sonucu yarın (bugün) »çıklanabilecektir, sanıyorum. Amerika'da 14 ayda dolar Ikl kez devalüe edillrken, Türkiyede bu durum karsısında para paritesini düzenlemek zorunda kalmıştır. Bunun için d» 3 alternatif vardır: Birincisl Türk parasının. Amerikan dolar ilişkisinin aynen muhafaza edilmesi, ikincisi paritenin indirilraesi, üçüncüsü de yükseltilmesi, Hükümetimiz, bu alternatiflerden mevcut pariteyi aynen korumayı, sürdürmeyi kararlaştırmı»' tıh Bunun dış ticaret •çısından nedenleri ve muhtemel «onuçları »Bvle öıetlenebilir: Saat 15'de Başkan Avcı'nın yönetiminde toplanan Meclis'te Anayasa Komisyonu Başkanı AP Adana Milletvekili Cevdet Akçalı'nm bir önergesi kabul edilerek, gündemdeki bütün ötekl işlere takdimen ve öncelikle, Anayasa degisikliklerinin ikinci göruşülmesine geçilmistlr. Aym önerge uyannca görüşmelerin, sonuçlandınlmcaya kadar aralıksız sürdürülmesi de kararlaştınlrmstır. Meclis, aynca, CHP dışmdaki partilerin grup başkanvekillerince imzalanmış bir önergeyi kabul ederek, görüşmeler sırasmda yapılacak konusmalan 10'ar dakika olarak sımrlandırmışttr. rBilindiği gibl, Anayasa değişikliklerinin ikinci görüsmesind bütün maddeler üzerinde görüsme açılmamakta. ancak verilen değişiklik Bnergeleri hakkınde önerge sahipleri konuşmaktadırlar.] Görüşmeler (Baştarafı 1. saytada) Aybar'ın, 1. madde ile ilgili önergesi Anayasa değişikliği teklifinln gözaltma abna süresinl 15 güne çıkartan 30. maddedeki deeişikliVle İlgili 1. maddesi üzerinde bağımsu Istanbul Milletvekili Mehmet Ali Aybar, bir değişikUk önergesi vermlstir . Anayasa Komisyonu"nun kabul ettiği metne göre. 30. maddedeki drtHsiklik, gozaltuıa alma süreslni 15 güne çıkartırken Avbar, önergesinde bu sürenin 24 saat olarak saptanmasını istemistir. önerges'r' açıklamak üzeı» sözalan Aybar 30. maddedeki değişikliğin bütün öteki maddelerdekl deftişikliklerden daha önemli olduğu nu beUrterek, aöyle konusmustur «Çünkü, klsnerm flslk BZRÜTlüğünün sınırlanmasıyle ilgilidir. Demokrasi denilen ldare şeklinin temlnatı, hikmeti vücudü: kisilcrin fizik özgürlüğünün temi n>t altmda tutulmasıdır. Demok rasi mücadelelerl hep bu yolda olmustur. ösgür toplumlann hiç bîrinde icraya bir klşlyl 15 gUn süreyle gözaltına alma hakkı tamnmamıştir. Bana. lutfen blr demokraük Ulke Rösterln ki, orada gttıaltına alma stlresl 15 gün olsun. Yoktur, oltnaması da. bir tesadüf değildir. Dlğer bütün ö » gUrlükler klsinin tlrik B«gUrlU|ü teminata bağlandıktan sonra i8leyebilir..» Doiaıın dramı (Bajtarah S. Savfada) da sadece Amerika'yı özgü bir durumun. ortaya çıkmasina sebep olmustur. Amerika, dıs açıklarını, daha çok kendi parasmdan basarak kapatma imkânını kazanmıştır. Bu imkân dün ya'da yalnız Amerika'ya aittir. Türklye veya başka bir ülke açığını k^p&tmak için alun veya dövia bulma laruretiyle karsı karşıya iken Amerika için • böyle bir zorunluk yoktur. Nitekitn Amerika, 1958 1970 yıllan araBindaki açıgırun dörtte birini altın, geriye kalan kısmmı ise dolar çıkararak* karşüamıştır. Amerika'ya bu imkânı veren 1944 yılmda Bretton Woods şehrinde yapılan anlasmadır. Bu anlasmaya göre Amerika, Amerikan hazinesine 35 dolar götü ren herkese hemen 31,1 gram altm ödemeyi taahhüt etmiştir. Amerikan parası RÜçlü. olduğu sürece hiç kimse, ddlârlnı altıh la değiştirme zahmetine katlanmamış ve Bretton Woods oyunu basanyle oynanmıstır. Fakat 1970'lerin başlannda bir çok ttlkede bir çok insan ellerindeki dolarlan saymayı akıl etmiştir. Batı Almanya, sadece kendi kasasındaki Amerikan dolarinın değerinin Amerikan hafinesindeki altmlann toplam değerinden fazla olduğunu hayretle görmüstur. Eger, Almanlar isteyecek olura bütün Amerikan altınlarının Almanya'ya tasınması zarureti doğacaktır. Ta bii bu durumda olan sadece Al manya değildir. Japonya, Kanada ve ttalya'da bol miktarda do lar birikmistir. Üstelik Batj ülkelerinin Merkeı Bankalan da dolara yardımcı olabilecek durumdan çıkmıştır. BUtun kapitalist dünyada toplam olarak 39 milyar dolarlık altın varken do lann zavıflamaya başlamasıyle altma hücum artmıs ve altmlann 26 milyar dolarlık kısmı öze. sahıs VR spekülatörlerin eline geçmiştir. Dolann zayıfiamasına Amerikan maUannuı dünya piyasasın da rekabet Kücünün azalması yol açmistır. Eşitsiz gelişme kanunu neticesinde Japonya ve Batı Almanya dünya üretiminln gittikçe daha büyük navım Uretrne ye başlamıştır. Ortak Pazar've Amerikamn toplam sanayi mal lan ihracatınin Amerika 1960 yılmda vtizde 35pini saglarken bu pav 1968 yılmda vüede 3(l'a düştnüştür. Amerika son yıllarda, otomotiv, elektronik, kimya, ka liteli çelik, tekstil ve ayakkabı gibi kollarda hem dünya piyasasında ve hem de Amerikan pi yasasmda pazar kaybetmiştir. Dolayısiyle eskiden sadece ekono r.ik yardım, askeri operasyonlar ve dış yatmmlar icin a ç * verirken dogrudan do^ruya ithalat ve ihracat yoluvle de açık vermeye ve daha çok dolar çıkarmaya tnecbur kahnıstır. Amerika, bu durumu fidermek için tedbirlerin. başta Japonya ve Almanya olmâk üzere Batı dünyasınm diğer Ulkeleri tarafından alınmasuu ist> iştir. Askeri bakımdan kendisine tabi Almanya ve Japonya Uzerinde baskı yaparak onları ı Amerika' ya ihrac^tını sınırlandırmalannı ve paralarınin değerlerini yükseltmelerini safilamıştır. Ay nca 1971 yaz»nda Nixon, Amerikanın Ithalatını kısacak bir seri tedbirlerin vanmda Bretton Woods anlaşmasının Amerika'ya yükledıği yükümlülükleri yerine getirmeyeceğini ilân etmiştir. Dolann devalüasyonu ve dolan destekleyecek hazı uluslararası anlaşmalar, bunu izlemiştir. Fakat alınan tedbirlerin hlçbiri beklenen sonucu vermemiş. Amerikan drş ticaret t.;ığı devam etrniştır. Er. büyük feda kârlık Japcnya'dan beklenmis, Japonya bunun coğunu kabul et miş fakat yine de Japon Anr.erikan ticaretinde Amerika açık verm'^ir. Dolar hasta para olmakta devam etmtstir. Ostelik Amerika'nın dostlan, yapabilecekleri fedakarhğın sonuna geldigıni duşünmeye başlamıslardır. (Baştarafı 1. Sayfada) devalüe edilmiş olması ithalâtın artif hızını azaltacak, ihracatın »rtısını arttıracak sekilde bir etkisi olabilecektir. Bu arada isçi dövizlerinin uzerinde karann olumlu bir etki yapacağını hatırlamak gerekir. Aldığımız dıs yardımlann Türk parası karçıhğı olarak artmıs olacağı da düşünülürse karann bütçe açığını kapama açısından da olumlu bir etkisi görülebilir. Hükümetin karannın bütün bu olumlu etki' leri yanında enflasyonu iyice şiddetlendireceği de unutulmamalıdır. Karann bu olumsuz etkisini önlemek için Hükümetin vergi ve kredilerde yeni kararlar alması zorunluluğu vardır.» Bfllent Tancı (A k b a n k Yönetim Kurulu Başkanı) : «Alınan karar yerindedir. Hü İŞADAMI kümetin olumlu lstikametteki bu kararı ile Türkiye'nin lhracatı ve tediye dengesinin bozulması önlenmiş oldu. Tabiî ithal i t blr miktar pahalılanacaktır. Ancak Ithalât gayrisafl mill! hasılanın "olO'una tekabül ettiğinden, umumi fiyat üzerindeki artmı tesiri O'o23'ü asmaması gereklr. Bu bakımd'an HCkümetin dolar karşısmda Türk parasının paritesinin korunması karannı şahsen olumlu karsılıyorum.» Savaşı unutmuş kuşaklar Kuzey'de, karlar arasına sılnşmış olan sekiz milyonluk bu küçük ülke, yabuz TUrkiye'de değil, bütün dünyada efsaneleşmiş bir ülkedir. Teknolojisi ile, politik tutumu ile, tbplumsal güvenliğj ile, zenginliği ile. cinsel yasanttdaki tutumu ile... Yüz altmış yıldan beri savaş nedir, bilmemiştir Isveç. Bu kesintisiz banş, îsveclinin ruhsal yapısında önemli bir yer tutar. Savaşmak, bir tsveçîi için, Isveç'in dışında var olan bir davranıştu. Hiç bir ana, hiç bir büyük aaa, çocuklanna re torunlanna savaş öyküleri aalataanaz, çünkü, bütün çocuklarm babalan, babalannın babalan ve hattâ onlann babalan yataklarmda öimüş kişilerdir. tsveçli çocuk, Vietnamlı çocuğa benzeyemez, bütün öteld nedenler unutulsa bile salt bu yüzden benseyemea... Isveç'te köy yoktur. Bir başka deyimle köylü vardır da, «köy» yoktur. Köyler yerlerini kuçük küçük kentlere bıratanıştır, ekonomisi ile ve vaşantısı ile... Çok değil, daha elli yü altmı? yıl öncesinin tsveç'i, opto şündi bizim yaptiRimiB tribi, hallonı dış Ulkelere çalısmaya gönderiyordu. Açhk, hastalık ve issiılik Stnckholm sokaklannda ikiserle kol eezerml? o yıllarda...' Parlamenter (Baştarafı L Sayfada) rasmdadır. Kanun bu durumda olan parlamenterlerin blrlnci dereeeden emekli olanlarına dordüncü kademenln, diğer derecelerden emekli olanlanna ise besind kademenln başlangıç ahnmasını öngörUyor ve işlemlerin buna göre yapılması hükmünü tasıyordu. Bugünkü zenginlik Ormanlar demir madenleri, su Kücü ve plfinlı çalışma bufrünku tsveç zenginliSlnin temel taşlandır. örgütlenmede, siyasal öagürlüklerin korunmasında olağanüstü bir titizlik gösterir 1» veç toplumu. 3ogal ksynaklarin!. tosan aklını, insan emeğinl toplum yararına kullanan tsveç, bir dunya cenneti midir? Değil. Yılda yirmibeş milyon tona yakan demir Ureten. kOmUrü olmadıgı için ürettigi demirto büyük bir bfilümünü sataa î«veç'te ce$itli sıkıntılar ve bunalımlar var. Ne var ki. bu sıkıntılar, bu bunahmlar btzimkilerden kesinlikle ayndır... Bir başka Ulkeyi tanımak kolay değildir. însan, ço&u zaman Ülkti Ocaklan (Baştarafı 1. sayfada) Başkanı İbrahim Doğan, 1. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 9 yıl agir hapis cezasına mahkutn edil mlştir. Ü1M1 Ocaklarma mensup genç lerin izlediği durusmada Polis, sıkı güvenlik tedbiri almıstır. Sanık İbrahim Doğan, son söz olarak mahkemeye güvenini belir tirken, «Bu davanın şehidi olan Dr. Güçlü'nün aziz hatırası önün de saygıyle eğildiğini» bildirmiştir. Daha sonra mahkeme, Ülkü Ocaklan Genel Başkanı tbrahtm Doğan'ı «kasten ve tehevvüren müstakil faili belli olmaksızın hedefe hata ile ateş ederek Dr. Güçlü'yü öldürmekten 24 yüa, karşı grubu silâhla t«hdit etmekten 1 yıl 1 ay 15 gune, silah ta?ımaktan 6 ay hapts cezasma çarp•ırm;stır. Doğan*ln 24 yüllk cezası 9 yıla indirilmlş ve toptan 1C yıl 7 ay 15 gün° mahkum edilmiştir.' Ayrıca sanık, kamu hizmetlerinden süresiz mahrum edilmiştir. ' ülkü Ocaklan mensubu «Jlan diğer sanıklardan Ali Güngör'e 2 yıl; Mehmet Somuncuoğlu'na 1 yıl, 7 ay, 15 gün; Dursun Atak'a da 1 yıl, 1 ay, 15 gün hapis eezası verilmiştir. Sanıklar arasında bulunan Sedat Yıkılmaz, trfan Könbe ile karşı gruptaa Erkan Dirik ise, delil vetersizliğinden beraat etmişlerdir. Dolar »ahasına ihracat yaptlğımız takdirde bir değişiklik bahiı konusu olamaz. Ancak parasını devalüe etmeyen ulkelere yapılacak ihracatta, ihracatçının eline dahi pek çok para geçecektir. örneğin, Batt Almanya'ya yapılacak ihracattt DM 484 Aynı hükümlerin emekli iken 478 (tahmini) kuruşa yükselmis seçilen parlamenterler için de olduğundan İhracatçının ve dogeçerTTolmasfnT tfnRSn'~vTretı layvıyi* üretidnln eyne daha kanun hükmü de Anayasaya bol toiktarda para geçeçejttir.» aykın bufuharak' Iptal eailiSlsZiya MUezzlnoğlu, bu mrada, ttr. İhracat gelirlerimizin artısı yanmda turisan ve isçi dövia gelirKanunun, parlamenterlerin lerimlzde de büyük artışlar bek borçlanma istemir.de bulunmalendigini belirtmU, «Türkiye, e lan halinde, 1.3.1970 ile 11.7.1971 tarihine ve bu tarihten 90 gün konomik yönden dışa bağlılığını sonraya kadar yapılacak borçgiderek ortadan kaJdırmak zolanma işlemlerine kanun ile barundadır. Bu nedenledir ki, ihzı kolaylıklar ve prim ödemede racat gelirleri yanında fttekl d&kolaylıklar sağlayan maddesi de vlz gellrlerinl de »rtırmak raiptal edilmiştir. Kanun borçrundadır» demistlr. lanmada, son aylığuı değil İthalâtunızda durum 1.3.1970'den öncekl ayhgın esas Müezzinoğlu, «karann öteki» almması hUkmttnU tasıyordu. yönüne değinerek cunları beltrtKanunda bir geçici madde miftir: «İthaliumtzda bir değişiklik ol olarak yer a!an «5.3.1970 tarih majracak, dolar ülkelerinden ve VJ 1243 Sayılı Kanunun birinya dolara e* devaluasyona gitmiş ci maddesinde sayılan meslek ülkelerden 14 lira ödemek sure mensuplanndan halen TBMM Uyesi olanlarda 5 yıllık süre tiyle 1 dolar alınacaktır. Buna karşılık, parasını dolara göre de aranmaksızın sözü geçen kanuvalüe «tmemif ülkelerden gele nun birinci maddesi hükümleaynen yararlanırlar. cek dövizler için bir miktar faz rinden Borçlanma işlemleri geçici 6. la Türk lirası ödenecektir. Almanja ve diğer benzerl ülkeler maddenin ikinci fıkrasına göre den ithalatımızda durum, böyle uygulanır hukmü de Anayasaya aykın bulunarak iptal edılmişolacaktır.» tir. tîükümetln dolarla ilgili olarak karann fiyat hareketlerine Memurlann maaş etkisinin yüzde 1 olacağını bildiren Bakan, «Bu operasyon, döfarklan ^zlerimize bir zarar getirmeyeMemurlann, Personel Kanucektir; yani bir azalma olmayacaktır» demiş, Türkiye'nin dış nundan doğan 9 aylık maaş farkborçlannda da «Para bakunından lannm ödeniş biçimı ve tarihim değişikliğin söz konusu» edile tesbit yetkisini Bakanlar Kuruluna veren hüküm ise Anayasameyeceğini söylemiştir. ya uygun bulunarak iptal edllBakan aynca, yeni Karann it memiştir. Buna göre, bir kıshalâtımızın dolarlı sahaya akma mının bu yıl Ödenmesi gereken sım sağlayacağmı ve.yön değişti maaş farklarırun önümüzdeki receğini, Turk ithalatçısınuı ne yıllarda da Bakanlar Kurulu karede ucuz mal bulursa oradan rannca ödenmesi mümkün olaalış veris yapabilme olanağmı caktır. getireceğini anlatmış, Türk parasının değerindeki değişikliğin 5434 Sayılı Emekli Sandığı yüzde 1 oranındaki etkisinin fi Kanumma ek ve eeçlei maddeyatlarda herhangî bir etkisi ol ler eklenmesine ve bu kanun ile mayacağıra ısrarla belirtmiş, ya diger kanunların bazı hukumletınmlarda çok cüz'i olarak ken rinin değistirllmesıne ve kald> ' dini hissettirebileceğini söyle nlmasına ilişkin 1425 Sayılı kamiştir. nunun Anayasa Mahkemesinoe Maliye Bakani, yeni karann iptal edilen ve edilmeyen raad I evvelce lhraç edilmeyen mallara delere ilişkin karan ve gerek ' da yeni ihraç ımkânlanru sağla çesi önümüzdeki gynlerde Res | ml Gazetede de açıklanacaktır. yacağmı da sözlerine eklemiştir. Maliye Bakani, para ayarlamasıyle ilgili karann sanayi için mevcut korumayı arttıncı bir nltelik taşıdığını, bunun istihdam açısından da olumlu etkisi olacağının düşünulebüeceğine işaret etmiş, «Karanmız, kalkmma plan larında öngörülen hedefler yönün dedir» demiştir. Bakan, yeni durumda ithalâttan alman vergilerde 400500 milyon lira civannda bir artış olacağını, ancak bunun bütçeye Önemli bir katkısı bulunmayacağı nı belirtmi|tir. «Üretici lehlne» Ertufrul Soysal: (Istanbul Sanayi Odası Başkam) «Karann olumlu ve olumsuz etkileri vardır. Olumlu etkilerlnln başında ihracatın teşvik edilmlş olması gelmektedir. Tanm ürUnleri kolaylıkla satıiacak, sanayi mamulleri ihracatı yüzde dokuzluk tahminln ü s . tüne çıkacaktır. Ortakpazar» ihracatm cazibesi artacaktır. Dev. letin gelirleri çoğalacaktır. Devlet gümrüklerden bUyUk vergi farkı toplayacaknr. İsçi dövizl transferi hızlanacaktır. Plvasada darlığı beklenen likidite bir mlk tar nefes alacaktır. Olumsus etkllerine gelince: Fiyatlar bu cperasyon nedeni ile bu yıl asgari yüzde üç oranında esktra bir artı? gösterecektir. tthalit pahalılaşacaktır. Ithalâtm mallyeti tüketiciye aksedecek, fakat sanayici bunalacaktır. Döviı transferi yapılmamış sınal slparislerinin hali lyi olmayacaktır.» Kemal Kurdas: (tktisatçı) «T36T6rln* Bonra Türklye'nin bu karan alması çok isabetll. Destekllyorum. Türkiye bu kararla dıs ödeme dengesinden e s az bir yıl kazanmıştır Bu kararla ihracat hızlanacak, ithalâtın lüzumsuz artma hızı duracaktır. tşçi dövizleri artacaktır. Vergî artısından bütçenin kazancı olacaktır tç fiyatlar yükselince. kurlan sa bit tutmak vahim bir hatadır. Bu bakımdan özellikle az gellşmiş Ulkelerin kur politikasında elâstikiyeü muhafaza etmeleri gerekir.» Aydemlr Aşkın: (lzmir Ticaret Odası Genel Sekreteri) «Türk ekonomisi paramum kurunun stabilitesi dolayısıyla dolara çok bağlıdır. thraç se«onumuz da hemen hemen geçmek üzeredir. BUyuk maddeleı İçin kontratlann çoğu dolar 14 lira Uzerinden yapılmışnr. Durum böyle olunca dolar kurunun değiştirilmesi önemli bazı aksamalara yer verebilirdı Öte yandan birçok Ulkenin üevaiüasyona gitmesl muhtemeı Bu durumda ihraç mallanmızın rekabet ede. bilmesl için böyle bu operasyona gitmek zorunlu idi. Yalmı bu durum ithal maUannda berirli nispette bir pahalılık yara tacak ve bu da maiıyetlere doŞ rudan doğruya mtıkal edecek> tır.» let Güvenlik Mahkemelerinin ku rulmasmı sağlayan 136. madde hakkmda verilmis değişiklik önergelerinin görüşülmesine geçılmiştir. Istanbul Bağunsız Milletvekili Mehmet Ali Aybar, tasannın 3. Anavasanın 136. maddesivle ilsili bir değiştirge önergesi vermiş ve tasandaki 3. maddenin metinden çıkanlmasını istemistir. Önergesinl açıklamak üzere kürsüye gelen Aybar, Devlet Güvenlik Mahkemelerine esastan ve kuruluş tarzma da karşı olduğunu belirterek sözlerine başlamış. «Siyaset vapmak. bütün va tandaslara verilmis bir haktır. Bu mahkeme. uzman'ardan kurulu bir mahkcme olacak. Çocuk mahkemelen gibl. ticari mah ksmeler ıribi. Böylelikle bu. bir siyasi mahkeme olacaktır. Slyasi suclara bakan mahkeme, demokrasilerde olmaa. Normal mahkemeler, fikir suçlarina bakar. Pransa'da var denilecek. îkinci Dünya Savaşmda böyle bir mahkemevi Fransa demokrasi sin de bir maresal neden kurmuştu? Sonra vargılandı. Daha sonra oto riter reiim özleven bir general kurdu: De Gaulle. Karamamevle kurulan bu mahkemeyi de danış tay iotal ettl. Pransa'da var, diye alamayız, Pransız demokra sisinds cesitllfi?«»firHiklervsrdır. Pikir yeloazesinde her türlü görüa temsil edilmektedir. Sol kitap, sol dive toulatılmamaktadır. Fransa halkı demokrasisine sahip çıkmıştır. Fr»"««Man mahkemevi slacafnz. demokrasiyi bırakacajız. Alacaksak. bu mahkeme örne>ini de&il. demokrasiyi alalım. Sayın arkadaşlar, Türkiye'de demokrasi Darça parça (ritmektedir. Bu mBhketneleT is^, tabir caizse, taç giymesl olacaktır. Bu mahkeme kurulduktan »onra TUrkiye'de demokrasi var, diyenler ya çok cesur klmseler olacaktır, ya da olmadığım bile bile varmış gibi R sterenler ola caktır. Ben. böyle bir vebale katlsmmiyorum» demisör. Aybar, konuşmasmda, milletvekillerıne seslenerek, •Şündiye kadar kabul ettiğiniz değişikliklerle Anayasayı esasen zedelediniz. Hiç değilse, bu maddeyi çıkarın da, Anayasa Mahkemesi tarafından verilmis açık bir karan çiğnemiş olmayın. demiştir. Ancak bu önerge de, ötekiler gibi, reddedilmiştir. Maddeler, ayrı ayn oylanıyor Bundan sonra, 5 esas ve 2 geçici madde halinde düzenlenmiş. Anayasa değisikliği teklifinin maddeleri ayrı ayrı açık oya sunulmuştur. 30. maddedeki değişikliğin ikinci oylamasına 372 üye katılmış, 348 üye kabul, 24 üye red oyu kullanmıştır. 57. maddedeki değişikliğe 385 üyeden 372 üye kabul oyu vermiş. 13 üye red oyu kullanmışür. 146. maddenin oylamasında 389 üye oy kullanmış, 309 kabul, 78 red. 2 boş oy çıkmıştır. 138. maddenin oylamasına 378 milletvekili katılmış, 350 milletvekili kabul, 26 milletvekili red oyu kullanırken, 1 üye çekimser kalmıj, 1 oy da bos çıkmıştır. 148. madde üzerindeki oylamaya da, 386 üye katümı?, madde, 375 kabul oyuyla benimsenirken, 11 üye red oyu kullanmışür. Geçici 21. maddenin oylamasına kaülan 388 mületvekilinden 3111 kabul, 76'sı red oyu vermis., 1 oy bos çıkmıştır. Geçici 22. madde ise, katılan 382 üyeden 364'ünün oyuyla kabul edilmiş. 3 oy boş çıkmış, 15 milletvekili de red oyu kullanmıştır. Böylece, Anayasa'nm 5 asıl mad desinln değiîtirilnıesiyle 2 geçici maddenin Anayasa'ya eklenmesine ilişkin değişiklik teklifinin tüm maddeleri Genel Kuruldaki ikinci görüşme sonunda da gerekli üçte iki çoğunluğu fazlasıyle sağ lıyarak kabul edilmiştir. Teklifin tümü 2. kez açık oya sunulmazdan önce Başkan Avcı, oyunun rengini belli etmek üzere CHP Grubu adına Tokat Milletvekili tsmail Hakkı Birler'e sdz vermiştir. Birler, grubunun 136 ve geçici 21. maddeyle mutabık olmadığım bir kez daha tekrarlamış, bu değişikliklerin olağanüstü durumdan çıkümasına yardımcı olmıyacağını, tersine, yeni sürtüşmelere yol açacağını ifade etmiştir. Anayasa Değişikliği Teklifinin Genel Kuruldaki görüşmeleri sırasmda şekil şartlarının da tam ola rak yerine getirilip getirilnıediğinin bir sorun olduğunu belirten Birler, «Bu konuda tartışmanın şu anda bir faydası yok. Bunu, Anayasa Mahkemesi söyliyecektir> demiştir. Birler, bu arada, oylamanın kürsü üierina kjtnulao. Juıpalara milletvekillerinin sırayla oy pusulalarını atması şeklinde yapılmasmı da eleştlrmiş, değişikliklerln ilk oylamasında bir uyenin kendi oy pusulasıyle birlikte, blr başka milletvekilinin oy pusulasını da kupaya attığını iddia etmiştir. CHP'ye söz veriliyor Bu da reddediliyor Daha sonra Aybar'ın maddenin metinden çıkanlmasını isteyen önentesl. 35 Uyenin oyuna karşı bUyük bir çoğunlukla reddedilmlştir. Daha sonra, AP KırklareU Milletvekili Mehmet Atagün'Un 3. maddeye cSıkiyönetim ve savaş h»li hariç» deylminin eklenroesinl Isteyen önergesine Komisyon u. k»t'idi»ım bildirmiş, 15 Uyenin açık oy istemesi önergesi ttze rinde Atagün'Un değişiklik önergesi açık oya «unulmuşrur. Reddedİlİyor Aybar'uı önergesine Komisyon katümamıs ve önerge, 15 kabul oyuna karşı btiyUk çotunlukla reddedllmişUr. Ancak, 3 AFU Uyenin da (Abidln înan Haydalı, Puat TUrkoğlu) Aybar'm dejHsik Jt«. onargesi lehlnde caı JtuUanmalan, dlkkati çekml»tir. 15'den çok Imzalı bir başka Bnergenin benlmsenmealyl» maddelerin açık ova «unulman kararla»tınlmı§; Başkan Avcı, Içtüzük hükümlerl uyannca açık oylamalann, topluea görüsmelerin »onunda yapüacajuu bildlrmiîtir. Değişildik teklifinln Anayasa*nuı siyast partilerin Anayasa Mah kemesince denetlenmeslyle Ugili 57. maddeslne bazı yeni ^k^alar ekleyen 2 maddesl üzerinde, hiçbir değişiklik önergesi v«rilmemistlr. Eklenen ibare Oylamaya 376 milletvekili katılmış ve önerge, 73 red oyuna karşılık, 303 oyla kabul edilmiştir. Böylece 136. maddenln Kpgaısyonca düzenlenen llk sekli aynen kalmakta, yalnız maddeye «Ancak Sıkıyönetim İle savaş haline alt hükümler saklıdır* lbaresi eklenmektedlr. Bundan sonra. askeri yargıyle ilgili 138. maddenin oylamasına geçilmlstir. Savaş halinde askeri mahkemelerde askeri yargıç çoğunluğunun alınmayacağım öngören bu değişiklik üzerinde M. Ali Aybar, bir önerge vermiştlr. Aybar, değişikliğin tümüyle kaldırılmasını öneren önergesini açıklamak üzere söz almış, bir süreden beri Türkiye'nin demokrasi dısın* çıktığını, bu mad de kabul edtldiği takdirde demokraslnin daha çok zedeleneceğini belirttikten sonra, askeri ha kimlerin en büyük rütbelisinn bile bu gerçekleri dile getirdiğini söylemiştir. Ancak Aybar'ın önergesi, 15 kabul oyuna karşılık, büyük çoğunlukla reddedilmlştlr. Siyasal partilerin kapatılmalarıyle ilgili davalann Anayasa Mahkemeslnde açık görülmesini öngören 148. madde üzerinde herhangi bir değişiklik Snergesl olmadığından, geçici 21. maddeye geçilmlstir. Meclis, kanşıyor.. Bu soz, Genel Kurulu karıştırmıj, APTi ve MGPTi üyeler ayağa kalkarak bağınrlarken Başkan Avcı, kendisine böyle bir şe yin bildirilmediğiıü söylemiş.tir. Bunun üzerine ilk oylama sırasmda oy sayımına yardım eden CHP'li Divan Kâtibi Vehbi Meşhur, ayağa kalkarak MGP'li tsmet Kapısız'ın oy pusulası içinden katlanmış olarak yine MGP'li Mehmet Türkmenoğlu'nun oyunun çıktığını açıklamıstır. Ismail Hakkı Birler de, yine MGP'li ve APIilerin protestolan arasmda, birlikte kullanılan bu iki oyun ayn ayn üç kupadaa da çıktığını, aynı oylamada Divan üyeliği yapan APli Şevket Doğan'ın da buna tanık olduğunu bildirmiştir. Avcı, yeniden kendisine böyle bir şeyin intikal etmediğini, Vehbi Meşhur'un da kendisine böyle bir söz söylemediğini açıklamıstır. Devlet Güvenlik mahkemelerl.. Kıbrıs (Baştarafı 1. sayfada) Kaynaklar, Ankara'mn, Cumh'arbaşkanlığı Yardımcılığı için Türk Toplumu Başkanı Av. Rauf Denktaş'ı destekledifini ve Berberoğlu'nun adaylığımn Ada'daki Türk toplumunu ikiye ayırdığı inancmda olduğunu belirtmektedirler. Bilindiği gibi. başka aday bulunmaması nedeniyle Başpiskopos Makarios, geçen hafta, yeniden 5 yıllık dönem için Cumhur başkanı olmuştu. Devlet Güvenlik Mahkemelerlnin kurulmasına olanak veren 136. maddedeki değlttkliklere («lindiğinde, CHP Grup Baskanvekili Ahmet Durakoğlu ltiraz ederek. Ük görüşmelerde reddedilen bu maddenin ikind görüsmey» sunulamayacağını bildirmiştir. Bu nun üzerine blr usul tartışması açılmı$tır. tlk sözü alan Ahmet Durakoğlu. söz konusu 136. madde ile geçici 21. maddenin llk görüştneler sonunda ücte Ud oy çoklujunu sağlayamaması sonucu düştügünü beUrtmlf, arbk böyle blr değltikllk maddeai kalmadığını öne sürmüstür. Dolayısiyle bu maddelerle ilgili deği«iklik Snergelerinin de bir anlamı kalmayacağını bildiren Durakoğlu, verllecek deSişiklik 8nereelerinln yeni bir Anayasa değişikliği niteliei taşıdığını, bu bakımdan TBMM üye tam sayısınm üçte blr imzasıyle getirilmesl gerekeceglni iddia etmiştir. APIi Kemal Bağcıoğlu. Durak oglu'nun görüsüne karsı çıkmı«, msddenln gSrüsfilebilecegini ve ikinci oylama sonunda üçte iki çoğunlukla benimsenmesi halinde de kabul edilmiş sayılacağını ifade etmiştir. CHP1I Turan öcguler. partisfnin konuvla ilgili görüşünü savunmus. 136 ve geçici 21. maddelerln îlk oylaması sonunda reddedildiSint blldirerek. «tklnci oy lama esas ise, blrlnd oylamanu» geTeğl nedir*» dlve sonmustur. Sıkıyönetim ve davalar Bu madde, bilindiği gibi, Sıkıyönetim mahkemelerinin Sıkıyönetimin kalkmasından sonra da ellerindekl davalar sonuçlnnıncaya kadar göreve devam etmelerinl öngörüyordu ve Anayasa degisikliklerinin ilk görüşmesi sonunda yapılan oylamada üçte iki çoğunluğu sağlayamamıştl. Hastaneden getirilmiş tsmail Hakkı Birler'den sonra MGP Grup Başkanvekili sataşma iddlaasıyle söz almış, oylama nin üzerine gölge düşürülmek istendiğini, CHP'li Orhan Birgit'in oylamalan kontrol ettiğlni. par tinin bütün üyelerinin llk oylamada hazır olduklaruıı, Mehmet Türkmen'in de rahatsız olan Hasan Tosyalı'yı hastaneden alıp Genel Kurula getirdiğinl söylemiştir. Başkan Avcı da, 16 MGP'li mll letveküinln ilk oylamada Genel Kurulda olduklarmı blldirmiştlr. Karşı görüş Aybar'ın reddedilen önergesi Madde üzerinde M. Ali Aybar, bir değişiklik önergesi vermiş ve geçici 21. maddenin değişiklik metninden çıkanlmasını önermiştir. Aybar yaptığı konuş tnada, maddenin hukuk llmine ters dustügünü, Sıkıyönetimin kalkmasınö*an sonra göreve devam edecek Sıkıyönetim Mahkemelerinin dayamksız kalacağını bildlrmlştlr. Aybar'ın bu Ö nergesi de, ll'e karşı büyük çoğunlukla reddedilmiştir. Tümünün oylanması Daha sonra, Anayasa değişikliği teklifinin tümü ikinci kez açık oylamaya sunulmuştur. Oylamaya. 374 milletvekili katılmış, ve teklif 63 red oyuna karşılık 309 oyla kabul edilmiştir. 1 üye çekimser oy kullanmış, 1 de boş ov çıkmıştır. : Sanayie etkisi 5 yabancı paranın DSrizin cinsi 1 ABD Doları 1 B. Alman Markı 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 tsvıçre Kronu Alıs Döviz 14.00.00 4.82.70 66.76 34.71 3.07.01 Mimaılar (BaşUrafı 1. sahifede) den yoksun olduğunu belirten Ormanlar, «Büyük sermayenin, teşvik edilse bile, ulusal sanayileşmede bağımsız yol izleme hevesi ve gücü olmadığım» sözlerine eklemiçtir. Üniversiteler Kanunu Tasansınm, üniversite ve yüksek okul lan slyasî iktidarların mutlak ege menliği altma almak amacını taşıdığını da öne süren Oda Ba?kanı, üniversitelere getirilmek istenen «Paralı eğitimin halk yaranna olduğunun iddia etmenin gerçekleri tersine çevirmek olduğunut da belirtmijtlr. Diğer cezalar ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, hükümetin dolar konusundaki kararuun «Doğru» oldu ğunu söylemiştir. Demirel, dolann devalüe edilmesi ve Türk parasının değerinin korunması konusundaki bir soru üzerine «Şahsi fikrimi soruyorsanız ben, devalüe edilmesini tercih ederdim. Ama paritenin sabit tutulması da yanlış değildir. Bu bir fırsattı» demiştir. DEMİREL: «KARAR DOĞRU» Usul tartısmasuıda «on sözü, DP Genel Başkanı Ferruh Bozbeyli almıştır. Bozbeyli, tçtüzügun fti çörGçme esası geHrdlflnl, ancak bunun iki kabul esası anlamma Eelmeyeceftini söylpmts, Döviz rezervlerimizin birinci gorusme sonunda reddedilen bir maddenin ikinci görüşme son durumu.. sonunda kabul edilmesi halinde Öte yandan, Maliye Bakani kabul edilmi» sayılacağını. çünMüezzinoğlu, dün, Merkez Ban kü ikinci oylamanın esas olduğukasında toplam olarak 1 milyar nu sözlerine eklemistir. Botbeyll, 399 milyon 200 bin dolar tuta birinci görüsmede reddedllmtv rında döviz rezervi bulunduğunu | bile olsa, raaddeyle Il(rili de3i«lk açıklamıstır. Müezzinoğlu, döviz lik önercelpıinin de görüfülebiler toplamının 1 milyar 276 mil leceğini yon 500 bin dolar tutarında oldu ğunu, standart altm karşılığmın Reddedllivor da 131 milyon 500 bin dolara ulaş Başkan Avcı, Durekoglu'nun tığını bildirmiştir. itirazını Genel Kurulun oyuna Merkez Bankası yetkilileri de, sunmuş ve C«P'nin görüşü, çoBanka kasalannda 2 milyar 463 ğunlugun oylanyle reddedilmişmilyon Alman Markı (764 milyon tir. dolar tutarında) 153 milyon AmeAybar'ın önergesi rikan dolan ve 350 milyon dolar lık çeşitli ülke paralarının buTJsül tartışmalan bu sekMde lunduğunu açıklamıstır. karara bağlandıktan sonra, Dev (Baştarafı 1. Saytada) Alış Satış Satış . Efektif Döviz Efektif 14 00 14.28.00 14.42.00 4.82.70 3.92.35 4.97.18 68.10 68.76 66.76 35.40 35.75 3257, 3.07.10 3.13.15 3.16.22 Bozbevli söz ahvor Ek hüküm Aynı madde üzerinde AP'li Mehmet Atagün'ün verdiğl değişiklik Snergesi ise, Komisyon tarafından benimsenmiştir. önerge madcTenin ilk şeklini aynen korumakta; ancak, «Kamu davası açılmamış dosyalar Tile duruşmalarm tatiline karar ;• rilmiş davalann» durumlarına, niteliklerine ve kanun hükümlerine göre yetkili mercilere dev redileceğl yolunda bir ek hü küm getirmektedir. önerge. açık oya sunulmuş ve , 380 uyenin katıldığı oylamada j 69 red ve bir bos oya karşılık. > 310 oyla kabul edilmiştir. [ Anayasa değişikliği teklifinin son maddesi olan ve DPye de seçimlerden geçmemiş olmasuıa rağmen bir defalık Hazine yardımı verilmeslni öngören geçici 22. madde hakkında M. Ali Aybar, yine bir deSişiklik önergesi j vermlş ve bunun da deği«iklik tek ı lifinden çıkartılmasmı istemistir. 7.700'e yakın (BaşUrafı 1. sahifede) deme yapılması nı öngören karar nameye göre, Ankara Ünlversıtesinin çeşitli fakültelerinde görevll 1751 elemana, Istanbul Unlversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakilltesinde görevll 317 elemana ve Istanbul Teknik Oniversiteslnden 18 elemana da 150 llra ile 750 lira arasında defıspn iş güçlüBü zammı verilecektir. Kararnamede, DSt Genel Mudürlüğünün bölge mUdürü, mUdür yardımcısı şube mtldürtl, baş mühendls ve muhendlsleri, arazl ekip şefteri, merkez ve taşra büro teknikerleri, laboratuarda görevlendlrilen bazı teknlsyenler ile elektronik bilgi progrBmeılan da yer aimakta, bunlara vrilecek toplam zam mfktarlan 350 liradan 1300 liraya kadar değişmektedir. (THA)