Katalog

CUMrTURÎYET 16 Şubat 1973 CUMHURIYET EKONOMI YORUM Yalcın KÜÇÜK BULMACA AMERİKAN ODEMELEft AÇIGI (M*l HİİMErLrR + SERMAVE MA««M «70 nın üzerıne bırakmak • Yerden kaçük su kanah TtKARlUAN AŞAGIYA: 1 Yüz çlzgılennin toplu halinden çılsan anlam, yüz anlamı (yabancı dilden) 2 Bır kötülügu başka?ının üzenne yıkmak • Birinden bir şeyden ta' raf otmak 3 Bir'nota Gürultü patırdı. 4 Göçebe çadır ahalisi • Dört Türk 1ırası karşılıgındB bir adet olan Suudi Arabistan tliraSı. 5 Renklerindeki, desenlerindeki ve ço£u tek figürlü minvatürlerirdeki anlayışı ile modern resme yaklasmıs eskj btr minyatür ustamız • Kimyada neon'un simgesi. 6 Ktİçük nebaılar • Esknmde bir kaTşı!a«ma sekli. 7 Yapmak (eski diî) Ced. 8 Baskalannrtan avn ve üstün tutulma hali veya bir işl vapraak, bir $evden varartanmak volunda verilen hak 9 Amerikan Uzav Arastırma DaIresî'nin rumuzu tn<an neslinin bellibaflı örneVlerl Ç O 7 r MO SOLDAN SAGA: 1 BeSenmek 2 Eros. Otel. 3 Nalbur. Re 4 CH. An. Om. 5 abuD. Es 6 Lâl, Âsa, 7 îltimas 8 Krema, Acı 9 Us. Kopuk. TTTKARTOAN ASAĞITA: 1 Bencillik 2 Erah alrtT. 3 SoL, Altes 4 E<=bab. İM. 5 Unutmak B Mor 7 r Et, Asap. 8 Kermes, Cu. 9 İE, Salık. Ü t > DOLARIN DRAMI Bu asrın başından beri Amerikan dış ticaret dengesı ilk defa 1970 yılından sonra açık ver • meye haşlamıştır. Bütün yüz yil boyunca Amerikan mal ve hızmet ihracatı, ithalatından fazi iken ilk defa 1970den sonra ithalat ihracatı aşmıştır. Böylece Amerikan dış ticareti dolayısıyle ortaya çıkan dolar arzı, dolar talebini geçmiş olmaktadır. Fakat Amerikan ödemeler den gesınin açık vermeye başlaması daha gerılerde olmtıstur. Amerika, soğuk harp zamanmda kendi dünya egemenlığini devam ettirmek için askeri ve ekonomik yardımlara devam etmış, bır çok bölgesel savaşa katılmıştır. Bütün bunlar içm Amenka dünya pivasasina devamlı olarak do lar çıkartmıştır. Bır ülkenin ödemeler dengesl açık vermeye başladıgı Eaman, açığını altın ya da uluslararası ekonomide rezerv para olarak kabul edılen bır parayle kapat mak zorundadır. Dünya'da altın üretimi smirlı olduğu için dair.a bir rezerv paraya ihtiyaç olmuştur. Dünya ticaretinin artması ve altın Uretiminin bu artış hızına ayak uydurmaması ro Saçılan Dünya Amerika'nm Ortakpazar'dan şikâyetleri var. Amerika, Japonya 'dan da şikâyctçi. Japonya, Amerikan Kıtasına yönelttiği ticarî çıkartmanın gördüğü tepkiden ders aldı. Avrupa'ya daha sezdırmeden girmek istedi. Avrupa karşı koydu. Japonya şündi Ortakpazar konusunda Amerika Ue birlik. Sovyetler Birliği ve Çin Halk Cumhuriyeti, Ortakpazar karşısında daha serinkanlı bir tutuma dondü. Yalmz oyuncular, farklı. Sovyetler Birliği, Fransa'ya; Çın ise İngiltere'ye oynuyor. Ortakpazar içinde birleşilen konular kadar ayrılık noktalan var. Almanya, daha çabuk bir merkezi yönetimden yana. Fransa ve yeni katılan îngiltere, zaman istiyor. Zaman simdilik Fransa'nın lehine. Porapidou. Avrupa'da birinci ekonomik güç olmanın peşinde. Monopolleri güçlendiriyor, birleştirerek daha da güçlü olmalarını sağlıyor. Avrupa'da simdi büyük firmalar arasmda birleşme jalgını devam ediyor. Ülke sımrlannı aşan birleşme denemeleri de ortaya çıkıyor. Fransız, îngiliz ve ttalyan firmalan biribirini kucaklamaya ba$ladı. Almanya soğukta bekliyor, genellikle. Ortada bir pazar kavgası var. Abartmamak çartiyle tro inkâr edilemez. Somut görünümü, dolartn bunalımı. Pazar kaybeden dolar sallantısım devam ettlriyor. Amerika'nm, «aynı kayıktayız, batarsak hep beraber batarız» manhğı bir süre işledi. Dostları, Almanya ve Japonya başta olmak üzere, bir süre dolara destek oldu. Ama şimdi, doları kurtarmak uğruna kendi ekonomilerini tehlikeye atmakta çekingen davranıyorlar. Kestirmeden kayığı terketmeyi düşünmeleri bile mümkün. Dolan kurtarmak mümkün mü? Kısa dönemde yapılabilecekler belli. Almanya ve Japonya ellerindeki dolarlan yakabilir, Veya bunları, Amerika'nm «Dünya demokrasisini savunmasma> katkısının sembolik bir karsıhğı o'.arak Amerika'ya iade edebiür. Amerika, 3rakar. Böylece doların bolluğundan gelen baskılar hafıfler. Yalnız başta Avrupa ve Avrupa'daki Amerikan şirketleri olmak üzere büyük monopoller son yıllarda ahşmadıkları bir eenderenin içine girerler. Bunlar, dolar bolluğunda çalışmaya alıştılar. Bu, işin bir yanı. Ticaret savaşı, üretilen mallann rekabet gücüne bağlı. Büyük işletme daha verimli olmakla beraber, piyasa kontrolu daha güçlü. Monopoller, bu yüzden, fiyat düşürerek bir rekabete yanaşmıyor. Öte yandan enflasyon bütün Batı dünyasmda salgın bir has'alık halinde. önümüzdeki yıllarda daha da artacak. Halbuki, ticaret savaşında enflasyonu en çok önleyen en kârlı çıkacak. Nixon, ücret ve fiyatlan dondurma bahanesiyle ücretîere karşı mücadele çığınnı açtı. Ucret ve fiyat dondurma politikası yeni salgın o!du. Uygulamada işçilere dönük bir kampanya başladı. Ticaret kavgası ücretlerin dondurulması yanşına döndü. Bunun, rekabet gücü en zayıf olan dolar ülkesinde. Amerika'da başlaması ras'lanh değil. îngiltere'de devam etmesi de. Pompidou, böyle birce^areti kendisinde bulamadı. En hırslı olmasına rağmen. Fransa'rî* sol. aralarındaki anlaşmazlıklan ancak son derece dramatik gehşmeler karşısında unutabilen Fransız solu, biraı da bunu önlemek içın birleşti. Dünva saçıldı. Toplanacak. Ama toplumsal yapıda, iç düzende önemh değişiklikler olmadan devamlı bir toplanma beklenmemeli. Bunun da yakmda olacağını gösteren işaretler az. Işaretler, toplumsal gerginliğin batı yakasına kayacağmı gösteriyor, sadece. Bir de öğrencilerden işçilere geçeceğini. Bunların ilk sonuçlannı görünceye kadar her türlü bloklaşmsy) ciddiye almak için fazla sebep yok. 8 renr para ıhtiyacının da artma • sına yol açmıştır. 1949 ile 1970 yılları arasında kâpitalist ülkeler arasındaki ihracat 4 mıslı arttıgından rezerv paraya du yulan ihUyaç da buna paralel olarak yükselmiştir. Amenkan parasmın rezerv pa: hüviyetım kszanması, dünva(Devaraı 1. sayfa'da) Devalüasyon Doları kurtaramadı Amerika Birleşik Devletlerlnin 1971 yılı sonunda yaptığı devalüasyon beklenen sonuçlan vermemiş ve ödemeler dengesl açıgının daha da büyümesinl ön'eyememiştir. Japonya ve Batı Almanya'nm aynı zamanda paralarmın değerini yükseltmelerine rağmen, Amerlka'nın Japonya ile olan ticaretinden doğan acıgı 1972 yılında büyümüstür. ö t e yandan, 1971 yılında Amerika'nm Ortakpazar'a ihracatı, ithalatından daha fazla 1ken. dolann devalüasyonu Amerika'nm Ortakpazar karşısında da 1972 yılında acık vermesini engelleyememiştir. Amerika"nm 1972 yılında, sosyalist ülkeler haric. «hracatmın itha'.âhndan daha fazla olduğu t»k bölje azselişmlş Ulkelerdir. Mamafih 1972 yılında buradakl fark da ihmal edilebilecek bir düzeve Inmistir. Amerika, az pelisTıis ülkelerdeki dunımunun zavıflamasını. büyük ölçüde Ortakpazar ülkelerinin lzlediğl politikaya baglamaktadır. Ortakpazar'm bir çok Akdenia ve Afrika Ulkesiyle yapmış oldugıı tercihli ticaret anlasmalan, bu tür Ulkelerin ithalât ve ihracatmın Amerika'nm yfirilnttesinden çıkrp Ortakpazar ülkelerine dönmesüıe sebep olmaktadır. Amerika. Ortakpazaria mücadele etmek için Akdeniz P o litikasının dışmda belli başlı ikl BÖLGELERE GÖRE AMECİKAN TİCAKET AClSl (MİUYAR DOLAB) 115 e SOLDAN ŞAGA: ,, 1 Di) varlıklannı ve vesikaları incelemek volu İle bır toplumu tetkik etmek ılmMyabancı dılden)."2 Hedefe tam vuruş veya yerinde olus manaıına Kimyada . manganez'in «imgeöi 3 Kimyada çinkonun slmgesı şikâr TERSİ • tstikbal (eskı dil). 4 Doğumdan itibaren geçen müddet • Beden istekleri, arzulan vey» çok eüzel anlamına. 5 Kutuplarda yajayan' foka benzer bir hay< van • Elin iç tarafı veya Rumlarda Aziz. 6 Bir nota. 7 Vukus gelisi en«Jer«lduğund»n lnsanların dikkatlertnj çeken vakaiar Yapraklan sebze olarsk kullmılan bir bitki. yabant ispanak veya kolun flat tarafmdakl jişkince kai. 8 Dayanıklılık 9 Arttırma eksiltnıe ijlerinde blr lşi merakbsı N ITHALATI I I AMERİKAN İHRACATl RADYO İSTANBU l 05.55 06.00 06.05 06.30 07.00 07.05 0730 07.40 07.45 08 00 08.10 08.30 09.00 09.15 09.30 10.00 10.05 10.25 10 40 11.40 12 00 12 10 12.25 12.40 13.00 13.15 Açılıs ve program Haberler Kur'ânı tCerim Günaydın Köye haberler Türküler Haberler Güiran programlan Sabah müziği Çevremizde bugün Ünlü yorumculardan Beraber şarkılar Hafif melodiler H&yatıo tçınde a Sabah tUrkülerl Haberler Arkası yann Şarkılar Okul radyosu Türküler, oyun havalan Haberler Şarkılar Küçük orkestra TUrlriiler geçidl Haberler Yemek müziği 17.05 1720 19.00 1930 19.40 19.55 20.00 21.00 21.10 21.15 2135 21.55 22 45 23.00 23.45 24.00 00.55 01.00 lfi.55 17.00 . 17.05 17.30 18.00 .' 18 30 19.00 19.Î0 20.15 21 00 21 38 22 00 221022 40 23 00 Günden güne Kadınlaı fasll Haberler' Dinî sohbet Saz eserleri Bir varmış Radyo tıyatrosu Haberler Reklâmlar îkJ sesten türküler Şarkılar Hafif müzlk Haberler Besteciler ÇesitU melodiler Gece ve müzik Haberler Program ve fcapanıs 8.4 « 08,8 A 9fi I 1971 1972 AZ GEÜŞMİŞ ÜLKELER' KANADA 1971 ORTAK 1972 tİKLEŞİK KKALLIK 1971 "1972 ÎSTANBUL tL Açılı? ve program Haberler Dıskotegimlzden Küçük konser Gençlere muzik Senfonik müzik Hafif melodiler Günümüzün melodllerl Aksam konseri Bir yorumcu Hafif Batı müziği Haberler Türk bestecilerl Hafif Batı müziği Caz sas'rl ., .' >K teklifle ortaya çıkmaktadır. Bunlardan biri, Ortakpazar'ın müşterek tarım politikasını değiştirmesi isteğidir. Ortakpazar, tanm ürünleri ithalâtına yüksek gümrükler koyarken ken di tanmsal malları lhracatını da birtakım sübvansıyonlarla desteklemektedir. Aynca, tercihli ticaret anlaşmalanyle Akdeniz bölgesindeki ve Afnka'daki az gelişmiş Ulkelerin ta nmsal tirünlerinin ithalâtına kolayhklar tanunaktadır. Bu kolayhklardan İstifade e'.mek için söz konusu Ulkelerin Ortakpazar'a ortak veya üye" olması gerekmemektedir Ortakpazar, tarım politikasını çok sayıdaki geri teknoıojıyle çalışan ve dolayısıyle pahalı üretim yapan tarıma nülusu korumak için uygulamaktadır. Halbuki, tanmsal mallarda A Ortakpazar ve * Amerika Akdeniz'de çatışıyor Ortakpazar'ın Akdeniz'i bir Avrupa gölü haline getirmek için girişmis. olduğu ticaret taarruzu, I972 de Ispanya, Güney Kore ve Türkiye'de gerçek ücretler düştü İMALAT SANAYİİ R ÜLKELER FRANSA İTALYA A.B.D. KANADA JAPONYA ALMANYA İNGÎLTERE YUNANİSTAN YUGOSLAVYA İSPANYA MEKStKA GÜNEY KORE İSRAİL FİLİPÎNLER TÜRKİYE ] L966 5.7 22 \2 3.4 9* 6,1 2,9 9,1 232 14,3 1967 5 • 1 IDE YÜZDE DEĞİŞMELER 80 6.7 2,7 4,2 10,5 4,1 3,3 11.0 7,7 13.2 2,1 12,4 32 5,1 3,1 1968 15.8 5.0 3,4 5,0 11,1 10,6 2,8 7,3 11.5 7,6 2,8 15,0 0,5 0,6 6,1 1969 05 5.8 2,6 3,4 14,1 8.8 4.2 6,1 11,3 9.3 2,1 23.6 4.7 1.8 6,0 1970 2,7 16,6 0,4 6,2 12,7 8.8 7.9 1,9 7,9 9,7 1,9 15.3 4.5 İU 2,7 1971 11.0 12,3 5,4 55 9,6 7,4 3.8 52 93 10.0 3,9 8,7 0,5 7,3 6,0 1972 7,2 3,4 1,9 11,9 4,8 12,4 2,7 4,2 0,9 5,8 2,4 12,3 5,9 Jnponya Amerika'ya haçak çelik satiyor Japonya, Amerika Birleşik Devletlerine olan çelik ihracatını gönüllü olarak sımrlandıracağma söz vermesine rağmen, Japon çelikleri Amerikan pazarım doldurmağa devam etmiştir. 1972 yılmın 11 aymda, geçen yıla göre 4 misli artan Güney Kore'nin Amerika'ya çelik ihracatı 409.000 •tona ulaşmıştır. Amerikan yetkilileri bunun çok büyük bir kısmmm Güney Kore'den yüklenen Japon çeliği olduğunu ileri sürmektedir. Amerika, bir çok çelik üreten ülke ile «gönüllü. çelik ihracatmı sınırlandırma anlasmalan yapmış tır. Japonya, bu ülkelerden biridir. Buna rağmen, başka bir ülke ü?erinden Japonlar ihracata devam etmişlerdir. Yapılan anlaşmada bunlan önleyecek bir hüküm bulunmamaktadır. Diğer yandan Meksika'nın Amerika'va çelik ihracatı geçen yü 3K1100 ton artmıştır. Amerika ile Meksika arasmda gönüllü ihracatı smırlama anla?ması yokrur. Bu yüzden Amerikan çelik üreticileri hükümet üzerinde «gönüllü» anlasmalan artırması ve genişletmesi için baskı yapmaktadır. Amerika. en çok kalite çelik lthal etmektedir Bu nedenle 1972 vılmda Amerika'nm çelik ithalatı miktar olarak yüzde 5 azahrken deeer olarak yüzde 4,2 art mıştır. Dışardan gelen çelik daha çok kalite çelik olduğundan, normal çelik üreten firmalar gönüllü anlasmalardan memnun görünmektedir. Buna mukabil. kalite çelik üreticileri üretimlerinl kısmak mecburiyetinde kalmaktadır. C°Hk üreticileri. gönüllü anlaj maların artırılması kampanyasında önemli bir engelle karçılasnvslardır Hükümetin diğer ülkelerle de benzer anlaşmalar imzalamak icin girişmiş oldufu siyasal faslivetler mevvelerinl verirken Kikcticiler fcirliSi. aniasmaların antitröst kanununun Ih lâli anlamına geldi|ini ilerl sür müş ve bu konuda bir federal mahkemeden karar almıştır. Gönüllü veya p'inülsüz anlaşmalar iç pivasada fiyatlan yükselttiSi lçin tüketiciler nnlasmalara karçı eelmektedir. Hükümet federal mahkemenln kararcnı bir üst mahkemede temyiz etmiştir. Amerika için büyük bir endişe kaynağı olmaktadır. Başta Fransa olmak üzere birçok Avrupa ul kesi Akdeniz'in Avrupa'nın nüfuz bölgesine dahil ohnasınrn Ortadoğu'da gerginliği azaltacağınl ileri sürerken Amerika, 6. Fılo'nun Akdeniz'de bulunmasının ger ginliği azaltmanm en etkili aracı olduğu görüşündedir. Ortakpazar bırçok Akdeniz ülkesini ya ortaklık anlaşmasıyla ya da tercihli ticaret anlaşmalariyle kendine bağlamış durumda dır. Akdeniz ticaretinin Avrupaya yönelmesl, Amerika'yı kendi Ücareti bakımından endişelendirdiği gibi birçok Amerikari Petrol Şirketini de Amerika'nm koruyucu gücünun giderek ortadan kal" kabileceği nedeniyle korkutmaktadır. Amerika, bu anlaşmalarla dünya ticaretinin Amerika aleyhine yön değiştirdiğini söylemekte dır. Avrupa'nuı buna cevabı, Sovyet Amerikan ticaret anlaşması nın da Avrupa aleyhine aynı etki yi yaptığı ve bu etkinin daha bü yük olduğudur. Fakat her iki taraf da sorunun ticarî olmaktan daha önemli siyasal yanı olduğunun farkındadır. Hattâ işin ticari yönü bakımından Ortakpazar içindeki ayrılıklar, Amerika ile olan aynlıklardan daha önemsiz değildir. Ital ya ve Fransa, kapılarmı Akdenizin narenciye ürünlerine açmaya istekli görünmemektedir. Avrupalı sarap üreticileri, Cezayir şarabı ve Kıbrıs şerisinden endişelidir. Hollanda. Akdeniz'den domates salçası ithalâtma karşıdır. Yugoslavya'nm etine karşı genel bir isteksizlik var. Buna rağmen gerek Fransız Cumhurbaşkanı Pompidou ve gerek tngiliz Başbakanı Heath, siyasi yana daha çok ağırlık vererpk müşterek bir Akdeniz ve Ortadoğu dıs politikasının kunılmasına çalışmaktadırlar. Fakat bura. da da güçlük Ortaklığın kuzey ülkelerinden gelmektedirler. Danîmarka ve Hollanda Yunanistandaki Albaylara en ufak bir sempati beslememektedir. Aynı ülke ler tspanya ve Portekiz gibi ülke lerle Ortskpazar'm gerek ekonomik ve gerekse politik ilişkilerini geliştirmesine de karşıdır. 2,7 8,0 6,0 2,8 10,7 merika'nm Ortakpazar karşısında tam bir rekabet Usttinlüğü vardır. Amerlka'nın bundan yararlanamaması bir yana buyük bir tanmsal maüar itha latçısı olan İngıltere'nın Ortakpazar'a katılması, Amerika İçm yeni bir kayıp olmaktadır. Amerika, Avrupa'dan tanmcı nü fusunu Amenka'ya zarar vermeden karşılamasım istemektedir. Böyle bir istek birçok Avrupah içm Amerika'run Ortakpazar'ı yıkmaya çalıştıgı "•'ieklmdB yorumlanmalrtadır. Fakat Arrupalıları asıl endişelendıren, geçen sonbaharda Cenevre'deki Genel Gıimrük ve Ticaret Anlaşması (GATT) örgütünde Amerikan Elçisi Pearce* ın yapmış olduğu ve sonradan Nıxon'un ticaret görüşmelerindeki temsilcisi VVilliam Eberle tarafmdan tekrarlanan teklifler olmuştur. Örgütün gızh bir otunımunda Amerika, 10 yıl içinde gelişmiş Ülkeler' arasmda endüstriyel mal lar için bütün gUmrüklerin kaldmlmasını teklif etmiştir. Japonya tarafından da desteklenen ve Ortakpazar'm şimdıye kadar kazanmış olduğu avantajlann hepsini kaybetmesi anlamına gelen bu teklif, Ortakpazar ülkeleri arasında şaskınlıga yol açmıştır. Ortakpazar bunu, Amerika'nm gümrük birliğini yıkma ısteğinın yeni bir delili olarak değerlendirmiştir. Değerlendirme böyle olmakla beraber Ortakpazar, Amerika'nm sana.,1 mallannda RÜmrüklerini kaldırabileceğine fazla ihtımal vermemektedir. Birçok sanayiini gönüllü ve zorla kabul ettirilmi v kotalarla koruyan Amerika, böyle bir tekfifle çıkarak Ortakpazar'ı daha büyük tavizlere zorlamak istemeketdir. Nitekım ilk etkiyi gördükten sonra Amerika, «çatışma değil, görüşme istiyoruz» demeğe başlamıştır. 14.00 Şarkılar 14.15 Hafif batı müziği 14.30 Türküler 14.45 N.,Divitçioğlu Orkestrası 15.00 Haberler 15 05 Şarkılar 15 20 Hafif batı müzlil 1 J5.45 türküler " ' " . " " ~* 16.00 ^ Küçük konser ' ' "*r" 16 30 Ö.~ Şerier'den "şaffaîâr 16.45 Çay saatl.. 17.00 Haberler 23.30 ' rfaffr müzftc 24 00 Ge"ce tçin müzik 00 55 Haberler 01 00 Program ve kapanıs. """ * 05.55 06.00 06.05 07.00 07.05 0730 07.40 07.45 08.00 08.10 09.00 09.15 09.40 10.00 10.10 11.30 12.00 12.10 1230 13.00 13.15 14.00 14.15 14.30 15.00 15.05 16.05, 1620 1635 16.50 17.00 17.05 17.35 17.50 19.00 19.30 1955 20.00 ANK A R A 2030 20.45 21.00 ' 21.15 21.35 22.00 2230 22.45 23.00 23.45 24.00 00.55 01.00 Silâhlı Kuvvetleı saatl Türküler Haberler Caz müziği Türk müziği TBMM saatl Halk müziği Haberler Opera albümünden Hafif müzik Gece ve müzlk Haberler Program ve kapanış Birleşmiş Milletlerin yayımlanan son istatistik bül teninde verilen bilgüere göre çejitli ülkeler arasında sadece İspanya, Güney Kore ve Türkiye'de reel ücretler düşmüştür. 1972 yılında ücretlerin en çok arttığı ulke Ingiltere, en çok düştüğü ülke ise Türkiye'dir Aynca Türkiye ücretlerinin iki yıl üst üste düştüğü tek ülkedir. Tablo, imalât sektöründeki ücretleri göstermektedir. Tablo'daki bilgiler, Türkiye hâriç, Btrlesmiş Milletler'in Monthly Bulletin of Statistics, 1972 November sayısından almmıştır. 1972 yılında ücretlerin en çok arttığı ülkeler, Ingiltere, îsrail ve Japonya olmuştur. Ücretlerin artıjının düşük olduğu ülkeler arasında Kanada ve Yunanistan yer aunaktadır. Türkiye, yüzde 5,9luk bir düsü?le, ücretleri düşen ulkelerin başmda gelmektedir. Türkiye'yi 2,4 ve 0,9'luk düşüşlerle Güney Kor» ve İspanya izlemektedir. Fransa'da sol, Amerika'nm ekonomik hegemonyasına karşı birleşti Fransa'da, Mart ayında yapıla cak seçımlere mrieşiK cephe ha linde girmeye Karar veren Fran sız sosyaiist ve komünistlennm ,ktidara geldikleri takdirde dev letleştirmeye karaı verdikleri şirketler açıklanmıştır. Bunlar arasmda iki Amenkan firması vardır. Devletlertırilece* diğer rırmalann aevletleştirilmeleri oe, «eğer Fransız devleti alınazsa, Amerikan sermayesıne geçecek» gerekçesıne aayandınlmaktadır. DevletJeştiriıecek şirketler şunlardın Amerikahlara alt Honeywell Bull firmasırun daha önce Fran sızlann olduğu ve Amerikalıiar tarafmdan satm alındığı be lirtilmektedir. ITT France'a gelince bu firmanın Sili'deki faalıyetlerınden dolayı komünıstler tarafmdan devletleştiril mesinin istendıği açıklanmaktadır. Diğer firmalar için daha eko nomık gerekçeler ılen sürülmüştür. Bu firmaların t çok yakın bir zamanda Amerikan ser mayesi tarafmdan satm alınaBUtün Avrupa'da Amenkan şirketlerinin, Avrupa şirketleri ni satın alrna eğilimine karşı tepkı başlanuştır. Avrupalılar, Avrupa'dak] fazla Amerikan dolarlannın bu alımlarda kullanılmasını hazmedememektedlrler. Amerlka'y» dönemeyen bu dolarlar eurodollar (Avrupadoları) adı altında bir piyasa bulmakta ve bu pıyasadan borçlanarak kredı bulan Amerikan şirketleri Avrupa firmalannı satın almaktadır. Açılıs ve program Haberler Kur'ân.ı Kerim Köye haberler Oyun havalan Haberler . • Günün program Sabah müziği Ankara'da bugün lld sq)istten şarkılar Hayatın, ıçinden Türküler, oyun havalan Arkası yann Haberler Şarkılar Okul radyosu Konser saatl Haberler Türküler Solo şarkılar Haberler Hafıl müzik Öğle konseri Şarkılar Gençler tçın Haberler Okul radyosu Küçük konser V. Gürsel'den şarkılar M. Türüng'den türküler Hafif müzik Haberler Yurttan sesler Günden güne Reklâmlar Haberler Şarkılar Bir varanş Isteklerinlz mikrofonda y•••••«••«••••••••»•••<••»••••»«» TEŞEKKÜR \ Surp Agop Hastanesinde yapt'ği hâzık ameliyatla beni tekrar hayata kavusturan sefkat ve faıılet timsali. idea! insan, Slyın Docent Operator S • i ! i Dr. Muhsin Başak'a j 2 • J S 8 J Ş • J S • ! kıymetli narkozitör Dr. Cahlt • Bergıl ve Asıstan Dr. Op. Vık : tor Astok'a, hastane Bashekımi S OD. Dr. Y. Kibar'a: Dr. Sona î Mrlikyan'a; Dr. Ali Bursalı'ya; İ Asıstan Dr. Suna Onsoy'a, bau ! hemsire Gülgün Utku'ya; hem < sire Adalet Sezgin'e; hemsire \ JOlyet, Ciringere; hemsire Se | vmç Avtılar'a; hemsire Yasar j Hayran'a: hemşlre Nihal Canik ! li'ye ve bütun hastane persone ! line sonsuz minnet ve sükran ] Urımı sunarım. ' ; OĞDZ ÖZDENK \ (Cumhuriyet ldOOt • Türkiye Elektrik Kurumıından Yangın Söndürme Tesisi Yaptırılacaktır. Kurumumuzcs tesis edilmekte olan Kütahva, Reyifömer Termik Sanrrah sahasınm. binalannın ve ileilı santrai teçhizatmın yanemdar fcorunması İçin iki f2) adet vançın söndürme pompası ile techiz edilmiş hfdrantlar köpüklü van?ın söndürme sistemi. dedektörlerle donatılmış otomatik DÜSkürtüçtiler sistemini haiz .vangın söndiirme tesisatı yaptınlacaktır. Bu işe talip *fîrmalar Kurumumnzdan thaleye iştirak beleelert almalan için 17.2.1973 Cumartesi günü saat 1300'e kadar aşağıdaki belgelerle Kummumuza miiraeaat edeceklerdir. Müteahhftlik Karnesf (asgart G karnesl) Ticaret Sanayü Odasına kayıtb olduğu ve halen faaliyette bulunduğuna dair belge, Bu Işi yaparken kullanılacak teçhizat ve ekipman listesl. Bu !şl ysparken kullanılaeak teknlk personel kadro«u. Sevıtomer Termik Santrab Tesis Grup MUdürlüğünden yer görme belgesi, ~ Daha önce benzeri işler yaptıgın8 dair belge veya belgeler. lştirak belgesi alacak flrmalara belgeleri 275.1973 Salı # günü saat 17.00'ye kadar verllecektir Bu ise alt şartnameler 200. n . karşılıgında «TÜRKtYE ELEKTftfK KTJHrJMTJ GEKEX MtJDÜRL^ĞO Santrallar Dairesl Başkanlıgı Necatiber Cad rhlamtrj Sok No 3 Maro Han Kat 7 ANKAHA» adrestnderj temin edüebilir tştlrak beleesl almı» olan P nalar tekliflerlni 15 Mart 1973 günü saat 14.0'e kadar vukandaki adrese vcreceklerdir. Kurumumus 2490 sanlı kanuna tâbl deftildir. (Basm: 11299989) EKONOMİK SÖZLÜK EURO DOLLAR Amerikar.ın dışmda olanların ellerinde bulundurduklan dolara verilen ad. Genellikle Avrupa'ya yerleşmlştır. Ellerinde bol mık tarda dolar olan banka, Ulke veya büyük firmalar, bu dolarlan euro • dollar piyasasına sunarak faız kazanmaktadırlar. Bu piyasanın alıcılan genellikle yine Amerikan banka ve fırmalan olmaktadır. Bunlar, euro dollar pıvasasından aldıklan kredilerle Avrupa'daki şubelerinin finansrnanını sağlamakta veya ana şirketin likidit* durumunu güçlendirmektedır. Böylece Amenka'ya dönemeyen dolarlar, Avrupada yine Amenkalılann hizmetinde kullanılmaktadır. ÖOEMELER DENGESÎ Bir Ulkenin, dış dünya ile olan tican alıs verişını göstenr. Cari Işlemler ve Sermaye Hareketleri olmak üzere iki bölümden ibarettir. Cari işlemler kalemleri arasında mal ve hizmet ıhracatı ve ıthalatı yer alır. Bunlardan, ışçi dövizlen, borç faızleri, kâr transferlerl gibi olanlara görünmeyen kalemler adı verilir. Ödemeler dengesinin en önemli kalemi ithalat ve ihracattir. Bu kalemde ithalatın lhracattan fazla olması, ekonominın rekabet gücünün yetersizlığin bir ışaretidir. Türkiye'de durum böyledir. 1971 yılından beri Amerika Biriesik Devletleri de TUrkiye'nın durumunm gel miştir. Ödemeler Dengesi, daima den gelidir. Çünkü. cari lşlemlerde b.r açık varsa, bu borç almarak veya altın satarak kapatılır. Bunun simdiye kadar tek istisnası Amerika idi. Amerika dolar çıkararak açığını kapatmaktadır. Borç alma veya altm satma pibi işlemler sermaye hareketlerl kalemlerinde yer ahr. 22.11.1972 tarih "e 163 Savılı Dernekler Kanunu'na Röre yapılacak olaSanüstü Genel Kurulumuzun ilk toplanfısı 30.2.1373 Salı EÜnil saat lOOC'da, nisap olmadığında 25 2.1973 Pazar günü saat 10.00'da Şisli Ortaokulu s a l o nunda vapılacaktır. GÜNDEM1 Açılış, 2 Divan seçimi, 3 Saygı duruşu. 4 TUzıik değişikligi. 5 Yedek Uyelerin s°cimi, 6 Dilekler. 7 Kapanı?. Sişü Ortsokulu Oğrencileri Koruma Dernpfi Cumhuriyet 997 K O N G R E Çalışma alanı Şirketin adı Honeyvveü BuU tlektronik hesap «iakması Kommunikasyon, elektrık ekipmanı ITT France Cıe. Gönerale d'Eıectricit* Elektrik ekipmanlan Dassault Uçak Pecniney Ugine Kuhlmann Metal. kimya Rhöne Poulenc ' Kimya Ilsç Roussel Uclaf SaıntGobamPontâMousson Cam, çelik, makina Thomson . Brandt Eıektronik Bunların dışmaa. Fransızlan n sahibi olduğu tıcari bankalar, mevduat oankaıan ve sıgorta şirketleri ile bazı kısmen devletleştirilecek sanayl ktıruluşlan vardır tlk titt firma, Amerikahlara aittir Birleşik cephedeki komünistler devletlestirme konusunda herhangi bır açıklama yapmava gerpk Börrr.aken sosyalinler iki tez ileı. sürmektedir: cağı. bu satm alışın ancak firmalar devlet halinde bulunduğu takdirde önlnebileceği sby Knmektedir. Sosyalıstler, aenel likle vabancı vatınmlara ksrşı cimadıklarını özeliıkıe belirtmektedirler. Fransa'daki Amenkalılara ait IBM ve Chrysler France gibi firmalars dokımulmaması geneı olarak yaöancı sermayeve karşı olunmadıjhnın ışaretı olarak göstenünektedir.