Katalog

VICKS PİYASAYA VERİLMİŞTİR Kurucusu: nJNUS urıye N'ADÎ İLTEK DERSANELERİ *lxmlrt*e üç oyn subesiyle «Sabotı.öğle.okşam gruplanyle hizmetiniztto XII*İIK *3I «Yenidönemter 9 OCAK to Yurt vordM3ro«ür isteyiniz i 50. yıl; sayı: 17746 Telfraf »• mektup «dresi: Cumhuriyet Istanbul Posta Kutusu: Istanbul No: 24* T a l a f o n l t r : 2 2 4 2 9 0 22 42 96 2242 97 22 42 98 22 42 99 26 Aralık 1973 Çarşamba Eski Cumhurbaşkanı 90 yaşındaydı PEMBE KÖŞK'TE VEFAT EDE1S İSMET tNÖNÜ UZUN SVREDEN BERt KALP YETMEZLİĞtNDEN RAHATSIZ BULV^VYORDV CUMHURÎYET SENATOSV TABU ÜYESt İNÖNÜ'NÜN ÖLÜMÜ YURT tClNDE VE DIS11SDA BÜYÜK ÜZÛNTÜ YARATTl INONU OLDU ANKARA (CUMHURİYET BÜROSU) tllusal Kurtuluş Savaşımızın önderlerinden, Mustafa Keroa! Ata türk'ün yakm silâh ve çalışma arkadaşı, eski Genelkurm&y Başkanı, Başbakan, II. Cumhurbaskanı, CHP kurucularından ve Genel Başkanlarından CuitJhuriyet Senatosu Tabii Üyesi Ismet Inönü, dün saat 16.10'da hayatn gözlerini yummuştur. ölümii yurt içinde ve dışında büyük teessür uyandıran ünlü devlet adamı îsmet Înönü, bu yıl içinde 90 yaşına basrmştı. Bakanlar Kurulu İnönü'nün evinde Bakanlr.r Kurulu toplantısından sonra Başbakan Naim Talu ve tüm Bakanlar Kurulu üyelei'i saat 18.50'de Pemne Köşk e gelmiŞİerdir. Inönu nün ailesine başsağlığı dıleklerini ve İnönü'nün Anıtkabire gömüleceği haberirvi ileten Başbakan Talu ve kabine üyelerı 15 d<skika sonra Köşk'ten aynlmışlardır. Bu arada saat 19'da Meclis Başkanı Kemal Güven. biraz sonra da CGP Genel Başkanı Turhan Feyzioğlu ve Nihat Erim. Inrinü ailesine başsağhâı dilemek üzere Köşk'e gelmişlerdir. Köşk'e ilk gelenlerden fiiri de Osman Bölükbaşı olmus (Dev»nı 8». 9, Sü. î'de) 25 dakika 10 gün önce geçirdiği bir kalp krizinden sonra önceki gece în.i nü'ye yeni bir kalp krizi daha gelmi.ş. tfuran kalbi çalıştırılmıştır. Dün öğlerve kadar ka!p durumu doktorlan bir haylı •jğraştırmış. kalp zarının çok yıpratıdığı saptannrtijtır. Dahjr sonra durumu ağırlaşan Irrönj, bağırsaklarda Rörulen vetersizIik ve gaz sıkıştırmasından öt.ırü telılikeli bir duruma girmiş, duran kalp 25 dakika kadar başındaki dört profesör tarafından çalıştırılmıştır. Ancak saat 16.10 da Înönü hayata verfa etmiştir. İnönü savaşlarının unutulmaz kahramanı ve Türk politika hayatının iki numaralı adamı aramızdan aynldı Vasiyeti yok Ismet Inönü'nün yazılı bir vasiyetnamesi bulunmadığı oğul ları. Ömer ve Erdal Înönü tarafından açıklanmıştır. Ölüm haberinin tfuyulmasından sonra Pembe Köşk'e gelen pazctecilerle bir ara konuşan Ömer ve Erdal tnönü, basın ratn supUrının soruları Czerine babalarının yazılı bir vasiyeti olmadığını bildirmişlerdir. Gazeteciler aynı soruyu Inönü'nün ölümünden hemen sonra bir açıklama yapan özel dok toru Prof. Zafer Paykoç'a da yöneltmişlerdir. Prof. Paykoç bu soruyu, «Ben kendisine zaman zaman bir vasiyeti olup olmadığını sorardım. (Durumu görüyorsun) der, gülerdj ve bir şey söylemezdi» şeklincFe cevap landırmıştır. Cenaze töreninin bitimine kadar tüm yurtta bayraklar yarıya indirilecek Kurtuluş Savaşı'nın Garp Cephesi Komutanının ölümü nedeniyle Devlet opera, tiyatro ve konserleri iptal edildi, tüm yurtta bazı eğlence yerleri ve sinemalar k a p a n d ı Talu. İsmet İnönü'nün evine geçmiş olsun dileğiyle gittiği sırada ölüm haberiyle karşılaştı. Cenaze töreninin programını hükümetin hazırlayacağı açıklandı Inonu ıçin "W •• •• Ölüm acıdır. Sevdiklerimizi yitirdiğimiz zaman ölCm aeısını yüreğimizde duyarız. Ulusa büyük hizmetler yapmış ve ulusaİ kahraman rütbesine erişmiş kisileri yitirdiğimiz zaman, ölüm acısı, yüreklerde yaygınlaşır, ulusallaşır. Ismet Paşa Millî Kurtuluş Sayaşı döneminden çağımıza kalmış bir armağandı. O'nu yitirdiğimiz için duyduğumuz acıyı dile getirmek, yüreğimizi dile getirmektir. Ama duygularımızı bir yana bırakıp mantığımızı dile getirdiğimizde büyük zorluklarla karşılaşmak doğaldır. Çünkü înönü çoğu ölümlüye nasip olamıyacak bir ömür »ürecinrfe pek az insanın yüklenebileceği kadar sorum taşımıştır. Bir imparatorluğun batışı ve bir yeni devletin doğuşunda önderler kadrosunda bulunmuş, yanm yüzyıl sureyle Cumhuriyet devlettnin yazgısını bazan tek başına etkileyecek yetkileri elinde tutmuştur. Ismet Paşa'nın yaşamı bir tarihtir. Bu tarih içrnde bir değü, birçok Ismet Paşa görüyoruz. Birinci olar'ak asker Ismet Paşa çıkmıştır tarih sahnesiu«. Olağanüstü'bir kurjfıay subay olan Ismet Înönü, Büyük Atatürk'ün erari altında Millî Kurtuluş Savaşı'na zafer sayfaları katmıştır. «Garp Cephesi Kumandanı»nın adı bunun için Inönü'dür. Înönü meydan muharebeleri, Ismet Paşa'nın kişüiğind'eki askertil boyutları yaratır. tkinci dönemde İsmet Paşa'yı Lozan'da bir diplomat kişiliğinde görüyoruzı Cephelerden gelerek konferans masasına çizmesinin tozuyla oturmuş genç kumandanın diplomasi konusunda parlak niteliklere sahip olduğu rakiplerince de teslim edilmiştir. Düveli Muazzama, Lozan'a usta temsilcilerini yollamıştı. Bunlardan en ünlüsü Lord Curzon'du. Tecrüb«li kişiler karşısınd'a, tecrübesiz bir genç askerin yeni Türk Devletinin.'hak!annı yetkiyle savunması zordu. Ismet Paşa'nın diploinatik kişiliği, uluslararası çetin sınavda belirginleşmiştir. Üçüncü aşamada, Ismet Paşa tam bir devlet adamıdır. Büyük AtatürVün ya.nında, güvenli Başbakan olarak Türk Hükümetini • yönetmesj, devletin j'eniden kurulmasında ve iktisadî kalkınma çabalarında büyük kararların uygulayıcı*ı olması, Inönü'nün devlet adamı karakterincfe ilk kesimdir. Aziz Atatürk'ün ölümimden sonra Cumhurbaşkanı Înönü, Ikinci Dünya Savaşmdan ülkeyi koruyabilmiştir. Daha sonra çok partili rejim denemesine yönelmede başrolü oynaniış ve her siyasi çalkantı ve güçlük amnda kendisine başvurülacak devlet adamı kişiliğini ulusun gözünde sürdürmüştür. Dördüncü olarak Ismet Paşa'nın politikacı kişiliği saptanmaktadır. Çok partili d'öhemde muhalefet lideri Ismet Paşa, görevini ciddiyetle sürdürmekte bir örnektir. Siyasî rakiplerinin düşünce ve duyguları ne olursa olsun, Inönü, devlet adamltğı ağırbaşlıhğıyla politika hayatımızda yürümesim bilmiştir. Yanm yüzyıldan beri Türk ulusuyla içiçe başbaşa yaşamıştır Înönü. Ulusaİ yönetimde lnönü'süz bir Türkiye düçünülemez olmuştur. Ama Cumhuriyet Türkiye'sinin, nice kahraman evlâdını tarihteki yerine emanet ederek geleceğe doğru güvenli adımlarla yürumesi gerekiyor. Bu ulusaİ yasa, Ismet Paşa'nın da hiç kuşkusuz amacıydı. Înönü, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucularından ve yöjıeticilerinden bir aziz vatan evlâdı idi. Ismet Paşa'yı yitirdik, vatan ve Cumhuriyet sağolsun. Mevhibe İnönü fenalık geçirdi Eski Cumhurbaşkanı lsm«t Inönü'nün eşi Mevhibe Înönü, eşinin vefatı üzerine fenahk geçirmiştir. Bir süre baygın kalan Mevhibe Înönü, doktorların müdahalesiyle kendine gelebilmiştir. Mevhibe Înönü dün bütün gece devamh ağlamış ve eşinin naşı başında Kur'an okumuştur. İNÖNÜ, ANITKABİRDE TOPRAtiA VERİLECEK ANKARA (CUMHURİYET BÜROSU) BAŞKENT NOTLARI Özel Doktoru Paykoç, olayı anlattı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) İsmet İnönü'nün 16 yıldanberi özel doktorluğunu yapan ve Înönü son nefesini verirken yanında bulunan Prof. Dr. Zafer Paykoç, «Biz âni bir krizle bir hafta içinde öleceğini biliyorduk. Ama gene de umudumuz vardı yaşayabilmesi için.. Büyük insanı kaybetmenin üzüntüsU içindeyim» demiştir. Dr. Paykoç, İnönii'nün önceki Pazartesi gtinü hayatının en büyük «kalp krizini» geçirdiğini, bunun ciddi bir miyokart etıfarktüsü olduğunu, bu hastalığın âni olarak şiddetli bir nefes darlıği, yani tıp dilinde sol kalp yetmezliği şeklinde başlad'ığı İNÖNÜ'NÜN OĞULLARI ÖMER VE ERDAL İNÖNÜ, BABALARININ ÖLÜMÜ KONUSUNDA KONUŞUYORLAR... nı bildirmiş ve hastahğın seyri ve dunku durumu hakkında şunları söylemiştir: «Arkadaslarla yaptığımız ilk konsültasyondan sonra gerekli tedavilere başladık. Paşanın sıhhati oldukç» düzeldi. Fakat üçün cü günü nispeten daha hafif bir (Devamı Sa. 9, Sn. S'de) Paşa yok artık... Fikret OTYAM ANKARA «Paşa» yok artık. öldü, dün öldü saat onaltı onda. Atatürk'ün yakın arkadaşı... Benim de değil mi? Ama yok artık.. Yaptıkîan, yapamadıkları, yapmasını beklediklerimiz yazılacak gajTi. «Durun.. Durun.. Durun dedim siz, dinleyin, dinleyin beniiii.. Beni dinleyin... Çok memnun oldum, burayı dolduran insanlar olarak, ya ya ya.. şa şa sa.. İsmet Paşa çok yaşa diye bağırıyordunuz.. Eksik olmayın.. Ama kimileri de adam hâlâ ölmedi kazık çakmış dünyaya diye düşünüyor, insanlar iki çeşittir.. Bakın, size bir şey söyleyeceğim. Ben de her fani gibi bir gün hayata veda edeceğim.. Yooo, bağırmayın, bağırmayın diyorum, her fani gibi ben de dünyaya veda edeceğim. Siz CHP'liler olarak başınıza bir Genel Başkan seçe; ceksiniz, >1ne böyle dipdiri onun etrafında toplanacaksuıız.» Bu, hiçbir yerde yayımlanraaıruş, bir «vaziyet» konuşmasıydı (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) İsmet İnönü'nün ölümü üzerine dün akşam üzeri olağanüstü bir toplantı yapan Bakanlar Kurulu, eski Cumhurbaşkanının Anıtkabir'de vatan toprağına gömülmesine ve cenaze gününe kadar bayrakların yanya indirilmesine karar venniştir. İnönü'nün ölüm haberi üzerine dün akşam bazı eğîence yerleri, tiyat rolar, sinemalar ve içkili yerler kapalı kalmıştır. Kararname Bakanlar Kurulunun dün saat 18.25'de açıklanan ve Cumhurbaşkanı Korutürk tarafmdan da onaylanan kararnamesi şöyledir: «Kurtuluş Savaşının Garp Ceph°si Komutanı eski Cumhurbaşkanı ve Cumhuriyet Senatosu Tabii üyesi Sayın İsmet İnönü bugün saat 16.10'da vefat etmiştir. Bu büyük kayıptan duyulan umuml ve derin teessüriin bir ifadesi ^lmak üzere bayrakların yarıya çekilerek cenaze töreninin bitimine kadar gönderde kal ması Bakanlar Kurulunca 25.12. 1973 tarihinde kararlastınlmıştır.» İnönü'nün ölümü üzerine, Devlet Opera. Tiyatro ve Konserleri iptâl edilmiştir. Karar, cenaze kalkıncaya kadar uygulanacaktır. Bu arada eğlence yerleri de prog ramlarını iptâl ettiklerini bildirmişlerdir. Bakanlar Kurulu, İnönü'nün Anıtkabir'de vatan toprağma tevdiini kararlaştırmıştır. İnönünün cenaze töreni programı hükümetçe fıazırlanacaktır. Yakınlaruıın verdikleri bilgiye göre İnönü'nün cenazesi muhtemelen Cuma günü kaldınlacaktır. (Devamı Sa. 7. Sü. 3 de) Pembe Köşk'te Turhan ILGAZ ANKARA .Pembe Köşk» diye anılır bu ev... Şöyle bir baktıkta. bir konuttur, mutlu bir aileyi barındıran bir konut... Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlannın oturdukları milyonlarca konuttan biri. Ama 1950'den bu yana başkentin "dmgelerinden biri olmuştur. Türkiye Cumhuriyetinin siyasal nabzının duyulduğu bir kon'it olduğu için. Kaç kez gözler çev rildi «Pembe Köşk»e, kaç kez gazetecilerle dolup taştı bahçesi... Dün de öyleydi.. d'ün akşam. Karanlık düşmüştü başkentin üstüne, «Pembe Köşk»ün önünde dizi dizi otomobiller duruyordu, özel plakalı, resm! plakalı... Bahçe kapısında polisler beklijordu. Her zaman bekledikleri gibi değil ama.. bahçe karanlıktı. Orada da otomobiller ve eazeteciler.. gazeteciler (Devamı Sa. 9, Sü. 4 de) Krizler CUMHURİYET Diğer haberler iç sayfalardadır