Katalog

fakir baykurt yeni romanı köygöçüren jo^r. REMZİ KİTABEVİ 50. yıl, sayı: 17694 umhuriYeı Kurucusu: YÜNUS NADÎ Telgraf ve mektup adresi: Cumburıyet Istanbul Posta Kutusu: Istanbul No: 248 T e l e f o n l a r : 22 42 90 22 42 96 2242 9? 22 42 98 2243 99 ATATÜKK KİTAPLARI Ataturkçulük Nedir? fHai. Y. N«bl> TU. 8 Ataturk lçln Dlyorlar kl C ClUer> TL. 10 S Ataturk Yotu (Yasar Nabil TU S Ataturkçu Olmak (C A Kansu) TL. 10 Ataturk *e Kurtulus Savası ı C A1K l T L . 8 Ataturkçulufcun İ)kelen (1 Akay » TU 10 Ataturk Dlyor kl (M Baydar) TL. 8 Ataturk'un Özel MeStupları TL. 5 Cagaloglu Tokuja. 40. Istanbnl îl&ncılık 44089016 4 Kasım Pazar 1973 Millî rafinerilerin Petrol Ofisi dışındaki kuruluşlara işlenmiş ürün vermesi yasaklandı YILMAZ GÜMÜŞBAŞ ANKARA Ortadoğu savaşı ve petrol ureten Arap ulkelerının fıyatlara yaptıkları yenı zam lar nedenıyle ortaya çıkan petrol bunalımı Turkıye'yi de Cnemli şekılde etkısı altına almış, ham maclde yokluğu nedemjle Batman ve Alıağa rafınerılerının yan kapasıte ıle çalışmaya başladık ları ogrenılmıştır Bu dunun kar şısında Turlcye petrollen, rafınerılere verdığı bır emırle, Petrol Ofısten baçka herhangı bır kuruluşa, akarvakıt venlmesını yasaklamıştır Bu emrın uygulamaya konulmtsıyle yabancı petrol şırketlennın satış merkezlerı ne mıllı rafınenlerden akaryakıt verılmevecektır rına önemli oranda zam yapılacak. Karn e usulü»nün uygulanacağı, ya da belirli miktardan fazla akaryakıtın verilmesinin yasaklanacağı belirtiliyor Ataş rafinerisine ortak olan yabancı şirketler taahhütlerine aykırı olarak petrolü Türkiye dışındaki rafinerilerde işleyerek Avrupa ülkelerine yüksek fiyatla satıyorlar CHP, MSP yöneticilerinin mahalli seçimlerin ertelenmesini isteyen önerisini reddetti Eyüboğlu; «Gerekirse programımızla halkın huzuruna çıkarız; Meclis'te isterlerse oy versinler; vermezlers erken seçime gideriz» dedi Koalisyon için CHP taviz vermiyor Süleyman Bey Dürüst ve iyi niyetli bir muhalefetin örneğini vereceğiz ANKARA CHP Merkez Yönetım Kurulu dünkü toplantısında, mahalli seçimlerin ertelenmesı yolunda MSP yonetıcılerınden gelen onennın reddedıîme«ını kararlaştırmıştır Markez Yonetım Kunılunun ikıbuçuk saat suren top ar.tıstndan sonrfi yapılan açıklamada, CHP örgutü nun mahalli seçımlerle ilgılı TURHAN ILGAZ tum hazırlıklannı tamamladığı bıldmlmekte, hukuken de, parlamer.tonun çalışabılır hale gelme mesı ruzunden de bo\ le bır er alısyon fcoşulu biçimınde MSP telenme\e o'anak gorülmedıgı ı taraiından ortaya konması, CHP fade edılmektedır Genel Merkezınde tepkıyle karşılanmıstır. Genel Sekreter OrBu arada mahalli seçimlerin nan Eyupoğlu koalıs;.onu gerçekertelenmesı konusunun bır koleştirmek pahasına tâv^z vermek yoluna gıtmeyeceklenn: belırterek. «Gerekirse programımızla bırlıkte halkın nuzuruna çıkanz Meclis'te tsterlerse oy venrler. ıstemezlerse oy vermezler vermezlerse erken seçime jrıderız» demıştır. MSP yöneticilerl taraiından öncekı fnin TBMM'de CHP G*nel Sekreterı Orhan Evuboğlu'na duyurulan manalll seçimlerin ertelenmesı önensı dun Evubogiu baskanlı&ında toplanan CHP Merkez Yönetmı Kurulunda g o ni'ulmUştür önerl tepknle Karşılanmı$ ve CHP Orgııtunün boy(Uevamı S 1 . U İ I de) Asıl Zor Olan eçım sonuçları hıçbir partının tek basına ıktirtar ojlamavacağı bir parlamento yelpazesı ortaya çıkardıği zaman Sayın Demırel doğru bır soz sovlemış. demokrasi kurallarını ı>i ışletmek şartı ile çozulmeyecek bır sorun bulunmadığını belırtmişti. Ne var ki, demokrasi kurallarımn iyı işietile. bilmesi ıçın butun sorumlular, hıç değılse başlıca sorumlular o kurallara içtenlıkle baçlı olmalı, demokrasinin üJkeraizde yaşaması \e yaşatılması gereğine inanmış bulunmalıydılar. Oysa ne gonijoruz? Seçimler yapılaü uç hafta gectiği halde Mıllet Meclisimız kendıne hennz bir başkan bıle seçememiştir. Sayın milletv ekillerimız, mevlcvi der\işleri çıbi oy sepctlerınm o. nunde done dolasa tur üstune tur atmakta ı m ı bir turlu olumlu bir sonuca varamamaktadırlar. Nıhaiet bir Meclis başkamdır soz konusu olan. Hangi partıden seçileceği, nasıl seçileceğı »paçık ortadadır. 186 kişılik C. H P. grubu içinden Millet Mec. lisini temsil edecek, >an tutmaksızın oturumlan yonetecek bir savın uye bulunamayacak nudır? Boylesine zorunlu ve daha zıyade protokoler bir işlemın bunca zaman gerçekleştirilememesini neye yormalıdır? Başkanlık divanı kurulup da Meclis çalışraaja başlamadıkça koalısjon sorunu da çozümlenemeyecege benzer. Zaten bu koşullar altında çozümlense ne çıkar? Cumhurbaşkanımn onaylayacağı yenı hukumet nereye baş vurup nereden guven oyu ısteyecek? Ba^kanını, başkan vekillerinı, idare âmırlerinı seçemetnis, ihtisas komısyonlarını kuramamış, en yaslı uyesinin geçici olarak yonettıği bu Meclisten mi? Hukumetın bıçimlenmesi işinin de turlu engellerle ortulu bir sonın oldugunu bıuyoruz. Sayın Cumhurbaşkamndan aldığı gore\ uzerıne kolları sıvayan CHP Sayın Genel Başkanı, derhal gerek. li temasİ3ra giriştigı halde bugıine defın bir sonuç, hatta kendisine sonuç umudu verecek bir cevap almış değıldir. Parlamento yelpazesi açısından akla en yakın gelen CHP ve MSP ortaki lığı konusunda bu sonuncu partinin yetkilileri nedense ağır davranıyorlar. Bir pazarlık hesabı içinde midirler. parti orgutunun tepkisını mi yatıstırma çabasındadırlar, bUmiyoruz. Bildiğimiz bir şcy varsa o da gerek parlamento çatısı altında, gerek parlamento dısmda bırtakım guçlerin demokrasi kurallarım tersme işletmek içın el birliğı ettikjeridır. 14 Ekım seçiraleri bunları duş kırıklığına uğratmış, rahatlarını bozmuş, ke. yiîlerini kaçırmıstır. Parlamentonun çalışamamasını, hukumetın kurulamamasını istemekte, butun hırslarıvle ulkemızde bır Kaos ortamı yaratıbnasına çaba harcamaktadırlar. övle goruliıyor ki, yarın Meclis Başkanı seçilse, şu ya da bu biçimde bır hukümet kurulsa da bu çaba lar durulmav<ıcaktjr. llusal iradeji baltalamaya kalkışan gızli guçler önlerine çıkacak hıçbir fırsatı kaçınnayacakiar, gırekırse fırsatlar varatarak demokrasmm yurdumuzda halk yararına gelışmesıne karşı savaşacaklardır Kaos un bir adı da anarşıdır. Anarşi bomba ılc, tabanca ıle olduğu zaman onu teşhıs etmck, zararsız hale getırmek pek zor eayılmaz. 12 Mart oncesı ve sonrası olaylarında bunun bovle olduğunu toplumca jakından gorduk. Hele gerçek >e %ajgın bir başkaldırma egilımınden gelmeyen, ne iduğü belirsız ajanlann kışkrrtmasına baglı anarşik hareketlerı sondurmek daha da kolaydır. Ama halk iradcsınc kasteden \e yurdumuzu gerçek demukrasi\e ulaçtıracak jolları durmakSizvn ba!tala\an. bunu \aparken de sözum < na bukuk kuralların «avgıdan dem vuran boınb<ısız ıbancasız anarşistlerle nasıl baş deceğiz? Olanaksiz değılse de asıl zor •olan budur ıştc Tedbir istendi Ham petrol fıyatlarında bPklen mejen aşın artışlar, alışsatış fı jatlan arasırdakı dençesızhkler nedenıyle Turkıye Petrollen, Enerjı ve Tabıı Kaynaklar Bakanlığına başvurarak, «Çok güç durumda kaldıklarmı, gorevlerıru yapraakta olaŞanustu güçlukler çektıklerıru» bıldırmış ve hukümetın hemen tedbır almasını ıs. temışlerdır Petrol üreten Arap ulkelenmn son bır yıl ıçınde ham petrol fıjatlanna yaptıkları zamlar uzerine Turkıye'de fıyat artı»lwına gıtmek ıstemeyen hukumetın, ara daıcı farkı karşılamak ıçın devlet bütçesmden 600 nulyon lıra katkıda bulunduğu da oğrenılmıştır. Ctlml tçl«ta« UUdürlti^Un», nraretfb»tıadan&' 1.11.197} taxlhlade görevlne son veriialatlr. Bil«llerlnlı« ın îşlerine son verilen 2i gemi adamı Türkîş'e başvurdu Armator Celâl Sadıkoğlu Denızcılık İsletmesı'nın «Kaptan Aslan» şılebınde çalışan 21 gemı adamının kanunsuz olarak ışten çıkarıldıklarını bıldjrmelen uzerı ne bır açıklama yapan Ulaş Iş SPndıkası Başkanı, gemıcılerın haklarını korureak içm harekete gectıklennı soylemiştır. Durumun Turkîş 1. Bolgo Temsılcılığı'ne ıntıkal ettirüdığınl bildıren Sendıka Başkanı Emın Kul, bu arada «Kaptan Aslan» gemisırun «can ve mal emnıyeti yonünden» tehlıkelı durumda oldugunu bellrtmış ve «Teknık bakımdan yola çıkmaya, uygun olmadığınj» Marmara Bolgesi liman ve Denız Işlen Müdurluğune «ıhbar» ettıklenm açıklamıştır Ancak Sendıka Ba«kanı, bu «ıhbarlann» dıkkate alınmadığını ve onceki gece ışverenın isteğı üzenne gemıde ıkı teknık elemanın yaptığı Inceleme uzerıne «Kaptan Aslan» gemısmın hareketıne ızrn venldıginı ıddıa et(Devamı Sa. 7. Sü. S de) 5 <*ptaa ialad Kaptazıı Arap ülkeleri Bu arada, rafmerılerde ışlenecek ham petrol ıçın daha once anlaşma yaptığımız ulkelerden Suudı Arabıstan, Kuveyt ve Irak' ın yapılmış sozleşmelen yerıne getırmek ıstemedıklerı ve petro! vermeyeceklennı bıldırdıklerı oğ renılmışıtr Bunlardan Suudi Arabıstan Turk yetkılı makamlan nın rjcası uzerıne kararında dırenmekten vaz geçmış, ancak, Kuvevt ve Irak'la j'apılan goruşmelerden henuz bır sonuç alınamamıştır. Suudî Arabıstan ve Kuveyt'ten petrol almak ıçuı gı den tankerlerımız bır sure lıman larda bekletılmıştır. Yanua Temizel'in isine son verildigini bildıren yazı Demirel; Erbakana cevap verdi: «.Milletin arzıı etmediği bir ihtidar iş İMişina gelirse buna vücııt verenier sorumlu olury> ANK4RA, (Cumhurivet Bürora) AP Genel Başkanı buleyman Demırel, Millî Selamet Partısı Genel Başkanınm. AP'nın Koalıs vona katılmama karanndan vaz eeçmesmı onerdıgı mekiubuna dun cevap vererek «197J seçımlennın hıçbir oartıyt ıktıdara getırmedıği bır gerçektır Buna raS men mılletımızm arzu etmediği bır iktidar ış üasına gelırse bu. nun sorumlulugu bovle bır iktıdara vücut verenlere ait olacakbr« demıçtır AP Genel Başkanı Demtrerm cevabl mektubu aynen şoyledır: ABDkongresi Başkan Nixon9m ATAŞ'ta durum Arap ulkelerınin ham petrole azlini yaptıklan son zamlar uzerıne jabancı şırketler, Mersın'de kur dukları ATAŞ'da uretımı bu>uk öngören olçude diŞurmuşlerdır. Bır j etkılının verdığı bılgıje gore, Rafınerının ortağı >abancı şırket önergeleri ler, >eni fıjatlar uzerınden ham petrol alıp işleyerek Turkı\e'de sabıt tutulan fıyatlarla görüşmeye satma yerıne, aldıkları petrolu, Turkii'e dışındaki rafmerılerde ısleyerek Avrupa ulkelerıne, karar yukselen fıyatlar uzerınden satmau tercıh etmektedırler. B J çırketler, bır sure once Enerjı verdi ve Tabıi Kaynaklar Bakanlıgına verdıklen bır taahhutnamede, hıç bır şekılde işlenmiş pet(Devamı Sa. ?, Sfi. 4 de) Fivat Kontrol Komitesi, Pet Kim ürünlerine yapılan zammı reddetti ANK.tRA, (Cumhuriyet Bürosu) Fıyat Kontrol Komitesi, Pet • Kım. urunlenne yapılan zammı dunku toplantısmda reddetmıştır. Zam karan Turk parasının kıymetını koruma hakkındakı 19 sayılı karara avkırı olduğu ıçın geçersız sayılmıştır. Petrol Kımya tesısıennde üre tılen plastık hammaddesı fıyatlarına yuzde 8690 zam yapUmii tı Malıye Bakanlığı Musteşar Ve kılı Cahıt Eren'm başkanlıgındakı Fıyat Kontrol Komitesi b'i zamların. yapıldığı tanhten ıtıba Ankara Universitesi açıldı. Rektör Prof. Özgüç öğrencilere "Düşündüğünflzü açıklamaktan dedi ANKARA Ankara Üniversitesı, dun Dıl ve Tarlh Coğrafya Fakultesı Konferans Salonunda yapılan bır torenle açılmıstır. Cumhurbaşkanı Fahri Koruturk, Tarım Bakanı Ahmet Nu«ret Tuna, Anayasa Mahkemesı Başkanı Muhıttm Taylan, Millî GuvenJık Kurulu Genel Sekreteri Orgeneral Nahıt özgür, Ankara Valısl Şerıt Tuten, DJyanet îşleri Başkanı Dr. Lütfi Ooğan'ın da hazır bulunduklan toren saat 10'da Hikmet Şimşek yonetımindekı Cumhurba$kanlığı senfoni orkestrasımn çaldığı Istıklâl Marşı ile baçlamış, d'aha sonra Ataturk lçln (Devamı Sa, 7. Sü. 7 de) korkmayınız,, Çayan'Iarın firarıyla ilgili olarak yargılanan görevlilerden 5'i beraat etti, 14'ü mahkum oldu • MAHKÛM OLANLARDAN 13'UNUN CEZAS1 TECİL EDILDİ Mahir Çayan, Cıhan Alptekm, Omer Ayna. Ulaş Bardakçı ve Zıva Yılmaz'm tutuklu bulunduk ları Maltepe Askerl Ceza ve Tutukevınden fırarlan sırasında go revlı olan ve guvenlık tedbırlerın de ıhmalı gorulen Cezaevı Komutanı Topçu Kıdemlı Albav Ruşen Beyazjt ve onsekız gorevli subay ve er hakkında Istanbul 3 Numaralı Sıkıyonetım Mahkemesınde açılan dava dun karara bağlanmıştır Millet iradesi «14 Ekım 1973 tanh'nde vapılan genel seçimler sonucuntia mıl let ırades: tecellı etmıs buiunmaktadır. 1973 seçimlenne katılan bUtün partılerın Adalet Partısıru lee. başma ıktidara getırmemek ıçın olaganustu eavre'ler sartett.klen açık bır gerçektır Bu ortak çalışmanın sonucu olarak Cumhunyet Halk Partısı en çok mılıetvekılı çzkarabılmı? buna raftmen (Deramı Sa. 7, Sa. 4 de) IznıiVte 2 öğretmen$ AP'li zabıta memııru tarafından dövüldü NADİR NADİ WASHÎNGTON Kongre u>elerı Başkan Nı\on ın gorevınden uzaklaştırılması amacı>la verılmış onergelerın goruşulmesıne ve Wau D soruşturmasımn tarafsız bır savc tarafından yuru 1 mesını sağlamak ıçın çaba harcama"a karar vermışlerdır Kongeye Başkan Nı\on ın tutumunu eleştıren mek^uplar yağroaktadır Bazı kongre ujelerı taralsız bır Watergate savcısı atanıncaya kadar Senator Wıllıam Sexbe'mn Adalet Bakanlıgma atanmasmı onavlamayacaklarına daır ustu ortulu tehdıtlerde bulunmaktadırlar Bılındığı gıbı, Başkan Nı\on Demokrat Partı Genel merkezuı de telefonlann dınlenmesı ve bınaya gızlıce gırılmesı fWaterga te olavtnın soruşturmasım yu1 rutmekle Te\as Iı bır avukat olan İZMIT, (Cevdet Yakup bildi Leon Jvv orskı yı gorevlendırmeye karar vermiştır riyor) I7mıfe baglı Vu\acık ko\unde ıkı oğretmen smıf ve Öte yandan Watergate olaymı makam odalarınaa, AP Iı Beledı soruş'urmakla gorevlı Senato je zab;ta memuru Nâzım Ba= Komısjonu yedı uyesı oybırlığı ıle sundukları bır onergede Seturk tarafından, ogrencılerının natonun Beyaz Saray konuma onünde do\"ulerek, olumle teh bantlarının komısvona teslım edıt edılmıştır. dılmesı konusunda kendılenni Yuvacık koyu Beledıyesımn desteklemesını ıstemıslerdır Yuk AP Iı rabıta memuru Nâzım Baş sek Mahkeme Yargıçlarındar turk. once ortaokula gıderek ı John Sınca sadece komısvonun Mudur Husevın A tın ı makam ısteğı uzerıne bandlan ve belgeoda=»nda fecı şekılde dovrruş lerı teslım etmeye yetkılı olmadalıa sonra ılkokula gıderek Hers diğını bıldırmıştı te bu'unan oğretmen Hasan I Bu arada Başkan Nıxon'un mamoğlu'nu salona cağırtarak, danışmanı Stephen Bull"e gore oçrencı ve dığer oğretmenlerın N*ıxon geçen yıl Eylul ayında o gozlen önunde galız kafurler sa ramankı Adalet BaKarıı Johı vurarak dovmese başîamıçtır Mıtchell le Waterg3te konusunda Olayı jandarmRva dııyuran or vaptığı telefon konuşmasınm taokul muduru 10 ılkokul oğret banda alınmadığını bı.mekteydı mem de 2 gunluk rapor almıstır Bull'un mahkemede verdıfı (Uevaml ba i Sü 4 de) (Devamı is». 7, Sü 4 de) ren kaldınlması gerektıgıne ka j rar vermıştır Durum, Pet Kırc Genel Mudurluğune de bılaınlmıştır. Fıyat Kontrol Komıtesır.m dunku toplantısına başkanlık ı eden Cahıt Eren. bu konuda şu açıklamayı yapmıştır: MSP, Koalisyon teklifine yarın cevap verecek AVK4R4 (Oamhnrivet Büra«n) Mılli Selamet Pditı«l koalısyona katılıp katılmama konusundak! katar nı fanıı vrrecektır MSP Genel bekreterı üğuzhdn AsıMürk İl Bdşkanlarının koah^von konusunu bugun ele alacaklarını Genel tdare Kurulu'nun da Pazarte^ı gunu toplanarak bır Karara varacagını sovlemışfır M.SP tl Başkatvları ve Genel İdare Kurulu uyelerı dun saat 12 de 2 gun «ureeek olm hir toplantıja baslamışlardır Toplantının ba^ına »çık tutulan llk bolumuncfe konuşan MSP Genel Başkam Necmetttn hrbakan 14 Bkım seçimlerındekı çalışmaların ana hatlarıvla gozden geçırileceîıni ıkınci konunun mahallı sefjm hazırlıkları oldugunu b'ldrınıştır Erbakan toplantıda ele alınacnk uçüncü komıyu da soyle açıklamıştır(Devamı Sa 7. Sü 3 de) Açıklama Fıyru Kontrol Komıtesının dunku toplantısmda aluıan karar] ar bır teblığ ıle ılgılılere ve kamu oyuna duyurulmuştur Komite Başkanı Cahıt Eren ımzasıyle yayımlanan Fıyat Kontrol Komitesi teblığı şoyledır: «3 Kasım 1973 Cumartesı günli saat 11 30'da toplanan Fıyat Kont (Devamı Ss. 7, Sü. 5 de) Boğaziçi Koprusunun yaya asansörleri yıl sonunda ışleyecek Boğaziçi koprusu'nden ıkıncı gunde araçlardan 320 840 lıra geçış ücretı nakıt olarak tahsıl edılmıştır Ikıncı gunde 5220 lirahk bıletlı geçış olmuş, Karayolları araçları ıse 1755 lıralık ucrctsız geçış yapmışlardır. Üçüncu gun hasılatı ıse dun TC. Zıraat Bankası yetkılılerıne teslım edılmtştır Istanbul Boğazıçı köprüsü'nde toplanan geçış ucretlen. gunun eayrımuayyen Sa 7, SO. 1 de) Beraat ve cezalar Mahkeme emeklıye sevkedılen Ce zaevı Komutanı Ruşen Beyazıt (Deramı Sa. 1 Su 5 d«) OLAYLARIN ARDINDAKÎ GERÇEK NATO'da Gelişimler cak ittifalüar İçin de yalruz süper devlet gerçeği yoktur; aynı zamanda Avrupalı müttefıklerın bir hiyerarsi için de seslerini duyurduklan da göriılmektedir. Viyana'dald «Karşılıklı Kuvret tndirimi» konuşmalanna NATO içindeki bazı üyeler ancak gözlemci olarak kstılabihnektedirler. Turkiye de gözlemciler arasındadır. llk bakışta bn durum doğal sayılabilir. Çünkıi Türkiye kuvvet indiriminin sozkonusu olduğu Orta Avrupa devletlerinden değildir. Ne var ki Orta Avrapa'da rerçeklesecek kuvvet indiriminin sonuçları Türkıye'yı de etkılıyecektır. Şımdıve dek NATOnun Gune^doğu kanadı «esnek mukabele stratejısı» nın sonuçları bakımından savas tehlikesine daha açık bulunuyor. rızikoru birinci derecede taşıjordu. Orta Avrupa' da «detente» vumuşama pnlitikasına kuvvet ındirımı de katıldığı zaman, N*TO'nun ağıriığı bösbutun Tıirkiye'ye kavacaktır Dolaylı yoldan »tkilendifimiz bu oluşa, dolaysra etki yapmak ola(Devamı Sa. 7. Sü b da) *•*• iyana'd» NATO ve V»rşo\a Pakilan arasında «KarşılıkIı Kuvret Indırimi» konuşmaları yapılıyor. Başlangiçta bu konuümaların adı «Karşılıklı ve Dengeli Kuvvet tndirimi» idi. Daha sonra Uashinîton'un Moskova'ya verdiği bır odünle «Dengeli» kelimesmden vazgeçıldı. Böylece süper devletler, müttcfiklerini aşarak anlaşmış oldular Çoğu zaman sfiper devletlenn mıiltefiklerine karsı davramşları «buyük devlet politikasto gerçeğinin «ittifakta esitlik» ükesine ağır baanusivle biçiınleniyor. An V