Katalog

N UT UK I KEMAL ATATÜRK , • ' Baskıya Hazırlayanlar Dr. B. Entil M. HasEr M.A. AydlB Buyuk Onder A^ATÜRK'un Nutuk'u Bajbakanlık Kultur Musteşarhğınca 1000 Temel Eser yayınları arasmda 2 clltte nesredılecek olup l'ınci cıldi 5, llra flyatla Bakanlığımız yayınevlerınde satışa arzedılmlştır. Devlet Kifapları Mıidürlujpı Sultanahmct Istanbnl Satış Tel: 22 38 03 (Basın 25738) 912* umhuriYö Kurucusu: TTJNUS NADÎ BİR ÖĞRETİM YIU SÜBELİ ÜNİVERSİTEYE GIRt$ FEN SİNIFI ®Sabah,ö^le \e jtoam sınıHarı. f>Test teknığıne uygun ve test uvguiamah L>ğretim. S KASIM 1*731 TEM t»7« 19 KASIM 19731 TEM 1874 19 KASIM 19731 HAZ 1974 (•brosür ıste\erek genış bılgı alınız. 50: yıl, sayı: 17706 T e l g r a f r « r a e k t u p a d r e s l : C u m b u n y e t I s t a n b u l P o ı t » K u t u r u : I ı t n n b u l N o : 248 TelefODİır: 23 42 90 234296 22 42 97 224398 224399 16 Kasım 1973 Cuma Bakan: 'Enerji yönünden dar boğazdayız, Bülent Ecevit, AP'yî güven bunalımı yaratmakla suçladı Elektrik enerjisi kongresinde konuşan Oda Başkanı Varol, «Enerji sıkıntısına, geçici ve dışa bağımh çözüm arayan iktidarlar s e b e p olmuşlardır» dedi * » • * Oda Başkanı; linyit ve taşkömürü aramalarının k a m u kuruluşlarınca yapılmasıni; ö z e l sektör elindeki isletmelerin devletlestirilmesini istedi Halkın / 66'sı enerjiden yararlanamıyor Poiitikasız Politika ir alkıs, bir alkış.. Ter ^j oynuyor. HerP j kes sevinç içinde. Bütün ^ vuzlerde tatlı, yürcktcn bir gülümseme. 'Cumhurbaş>kanından, Başbakandan, uluslararası kurnlaşlardan gelen mesajlar okunuyor. Alkıs, alkış, yine alkış. Ne oluyoruz, ne var? Hüktimet bunalımı son» mı erdi? Sayın Denürel'in koalisyon çalışmalart başarıya mı ulaştı? Havır sevrili okurlar. hin verirseniz bugün politikaya değinmtyelim. Parti sorumluları gittikçe arapsaçına döneceğe benzeyen hükümet dügünıünü (.azedursunlar, bir bugün biraz sanattan söz açmak istiyoruz. önceki aksam, ünlü besteci \e orkestra yörreticimiz Cemal Resid Rey'in 5*. sanat yılını kufladık Tören, gerçekten Cemal Resid'in değerine lâyık «ıcak bir il?i ve coşkn havası içinde geçti. Maçka'daki Teknik tniversite Maden Fakültesi'nin modern ve görkemli saloııu tıklım tıklım müılkseverlerle dolmuştu. 50 yıllık müzik yaşantımızda bu üstün yetenekli sanateımızın başarılı hizmetlerini andık, Atatürk'tcn bu yana, sanınz ilk kcz, bir Cnrahurbaşka nının, Sayın Fahri Korntürk'ün Türk ganatına yakın ilgisini belgeieyen bir kutlama mesajı g6nderdiğine tanık oiduk, genç piyanistlerimiiin aracılığıyie Rey' in iki önemli eserini dinledik \e bu yıldönümü vesilesiyle fnajede bazırlanan 50 yıllık müzik çalısmalanmızı yansıtıcı fotoğraf «ergisini görerek, eski günleri bir daha yasadık. Bizim kuşak o günleri unutmamıstır. İlk Cnmburiyet yılJa rının Manbulunda Batı miiziğine pek az ilgi \ardı. ArditU adında bir Musevî vatandasın yönettiji Fransız tiyatrosunda resitaller vermek üzcre şehrimize ofrayan ünlü \irtüozlan daha çok buradaki yabancılar u azınlıklar dinlcmeve giderdi. Saloııdaki Türklerin sayısı 152«'yi pek geçmezdi. Koskoca Islanbul'da bir orkestra bulunmadığı içiıı konçertolar ancak piyaııo esliğiyle çahnabilir, . böylece güzelim estrlerjn havası yarı yanya uçar çiderdi. \%\ı o nyeunsuz koşullar altında Cemal Resid Rey, Ali Sezin, Ekrera Besim ;ibi Batıda eğitim görmüs birkaç ülkiicü genç, halka müzik zevkini asılamak nfruna yoçun bir çabaya yiristiler. Şimdiki Gazeteciler Cemiycti'nin balandnğu yerde Türk Ocaçı »ardı. Kimi zaman orada, kimi zaman Taksim'deki Maksim'de ya da benzer yerlerde konserler düzenlenir, çoğu kez parasız olmakla birlikte van yanya boş kalan salonlarda bu gençler, halkı, Batı müziŞine ı^ındırmak için didinrr dururlardı. Atatürk'ün buvruju ile Ankara Konservatu\arı açıldıktan sonra Islanbul Beledive Konser»atHT.Trı da kımıldu. ,\ e \ar ki. olumlu bir sonuç almak nzun yıllara bağlı idi Batı nıüzi«i ö.rle alaturkada çörüldüşü gibi bir sanalnmn üçbes ayda yetismesine el\ermiyordu. . Bizim ülkiicü ntîîzik ostalarımız yılmadılar. umntstızlusa kapılmadılar, tüm güçlü'klere ragmen sabırla ve inançla çalısmalarinı sürdürdiiler. Bu calışmal»rı verimlî fcılmak yolunda Cemal Rcsid'in üstün kisiligi kuşkusuz büyük bir rol oynuyordu. tlkin bir yaylı sazlar orkestrası kurarak, daha sonra da Istanbul Filarmoni Derneği kurucnları arasmda aktif görev alarak bugünkii Istanbul Detlet Orkestrası'nın meydana pelmesinde onun payı herkesinkinden büy üktür. Şimdi dönüp arkamıza baktıgımız zaman, 50 yılda vardıği' mız aşamanın onemini daha ivi ölçebiliyornz. Cemal Rcsid.'in önceki aksam yaptıgı konıışmada belirttiği üzere. 50 vıl ıci bövlesine bir müzik gtıiımı ha. «arabilmis bir baska ülkr dstıa förulmemfstfr. Bu""Enerjı ve Tabiî Kaynaklar Bajcanı Kemal Demir de yapt:gı konuşmada enerji yönünden «Dar bofazsda olduğumuzu söylemiş 40 bİldiri yakıtı dışa bağlı bir üretımin • Enerjı konusunda 40'a yakın bıl her yönden sakıncalı oldujunu dırının tartışılacağı kongrede ıfade etmiştır. konuşan Elektrik Mühendislen îlgiyle ızlenen kongrede ElekOdası Başkanı Ahmet Varol, e trik Muhendıslerj Odası BaşkaANKARA, (Cnmhurlyet Bür<HU1 Elektrik Mühendıslen Odası" nın duıanledfği ve 3 gun devam edetek olaTi «Elektrik Enerjisi Teknik Kongre'si» dun saat 10 da Aokara'dakl Sana>i ve 'Ticaret Orfaları Birliği sal»nuqda başlamış. kongreyi çok sayıdaı davetli izlemistir. nerjı süantısına geçici ve dış» bağımlı çözüm arayan ılctıdarlann sebep olduğunu sbylemıs, bzel teşebbtisün elindeki hnyıt ve taşkömürii ışletmelerinın kamulaîtırılmasıru istemıştır. m Ahmet Varol sunlin »öylemıştır: «Geçmıs ıktldarların yurdumuza uyıuladığı dı;a bağımlı kalkınnıa pohtıkasının dogal sonucu olarak ulu.<al bir enerıi polltikası uysulanmamıs, 1963 \ıhndan bu yana siyasî ıktidarı elindt bulunduranlar soruna ceçıcı ve dısa bağımlı çözümler Ketir^rek enerjı sıkıntısını busünkü çıkmaza sokmuşlardır Bugun, gene ajnı yetkılller yüzde 6O'ı ithal edilen petrol ü(DeTimı Sa. 7, Sfl. 1 de) CHP Genel Başkanı, APyöneticilerinin Meclis Başkanlığı konusunda verdikleri sözde durmadıklarını söyledi Demirel, Erbakan'ın ortaklık konusu dışında da bazı görüşler öne sürdüğünü belirtti ANKARA, (Comhnriyet Bürosu) CHP Mıllet Meclısı Grubtmun dun yaptıgı toplantıda konuşan Genel Başkan Bulent Ecevıt. Meclis Başkanı sorununa değınmış, AP'nın Başkanlık seçımı konusunda verdığı sözde durmadığını belırterek. «Böyle bir dav ramştan güven bunalımı doğar. Güven bunalımı ise, hükumet bunalıraından da, parlamento başkanlığı bunalımından da çok daha tehlıkelıdır» demıştır. ücevıt, Başkanlık seçımı konusunda DP ıle CGP Gruplarının hiç değıise bazı üyelennın seçım gelenegınin kurallartna uyduklarını, bunu takdır ve şük ranla karşıladıklannı. MSP Gru bunun, hükümet kurultnası olanaklaruun araştınldıgı gunlerde Geleneklcr, atamalar bilp başkanlık konusunda bir an layış ıçıne gırmekten kaçındıği• belırtmış, «MSP nın bu davranışı dzücü olmuştur. Ama tııç değilse acık olmuştur» demış, özetle sunlan eklemıştir. «AP Grubunun davTanışı ıse, L z\m anlayışımıza göre ızah edılemeyecek bir davranıştır. Bu (Devamı Sa. 1, Sfl. 4 de) AP'nin tutumu Erbakan, AP'ye "EVET,, dedi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) AP Genel Başkanı Süleyman Demirel. kendı başkanlığındakı bir koalisyon hükümetıne DP'nın katılmayı reddetmesınden sonra dun de temaslannı sürdürmuş ve saat ll'de MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan ıle cörtişmuştür. Bırbuçuk saat süren göruşmeden sonra Demirel ve Erbakan ayn ayn yaptıklan açıklamalar da MSP'nın AP ıle yapılacak bir koaJisyona katılmayı kabu) ettı ğinı bildirmlşlerdır. AP Genel Başkanı Demirel, MSPnin mılletvekilı sayısının bir hükümel kurmak İçin yeterll sayıyı saglamadıgını hatırlatan soruları lizerıne, «Gayn mumkünü. mümkün yapmak veya gayri nıümkünü mümkun yapmadmız dıye kımsenın muaheze edileceğini sanmıyoram Ama ben, mıim künu gayn mumkün yapmamanın ihtiyatı ıçindeyim» diye konuçmuştur Erbakan'ın sözlert Gonışmeflen sonra MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan hukümet sorununun daha önceki aşamaları hakkında uzun ve bılinen açıKlamalannı vapmış devam la şunıan söylemıştır: «Busün memleketımızın bırçok meselesı çnzum tarzı bekledığı ve hukiimet kuruimslan(Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Merkez Bankası Başkanı: ..•'• "iVltın fiyatındaki düşme, diğer fiyatlara da yansıyacak,, ANKARA (CumJıuri>et BUrosu) T.C. Merkez Bankası Ba^kanı Memduh Gupgüpoğlu ABD ve ba zı Avrupa ulkelerinde altın fıyatlarındaki" ikili kur uygulamasının. kaldırtlmasının Türkiye tarafından olumlu karşılandığını ve altın fiyatlarındaki aşırı yükselmenın bir duşmeye yöneleeeğıni söylemıştlr. T.C Mer]<jBz ' Bankası Başkanı ikılı kurdan ' vazgeçılrfesı ıçin uzun zamandır çalışmalar yapıldıginı fakafserbest fij'attn kontrol edılememesı dolayısiy'.e beklemldığıni ve Amerika'da bir «Ounce» altının* bir süredir .100 dolar kar^ıHğında işîem görerek ıstıkrar kazanması üzerine harekete geçildıgini ve sonucun başarılı olduğunn •sözlerine efcîemıştır. Gupgüpoğlu Batı dünyasındakı yenı uygulamanm • Türkıye"dekı altın. fıyatlannı etkilemesınin ıyı bı işaret oldugunü ve bu olumlu durumun fivatlara da yansıya cağını ifade etmıştir. Aslantaş Barajı ihale ve projesiyle ilgili bazı "kayırma , iddiaları ortaya atıldı lından beri devlet bütçesine ödenek konan «Aslanta.;» baraııdır. Oğremldığıne eöre baraj ıhalesi, DSt Genel Mudürü tarafından gorevlendirilen bir «Örel komisyonun» saptadığı beş firmadan bırine karşılıklı pazarlık sonucu venlecektir. Bu bes firmanın sıralanışında önceliği, Morrison şirketinin bir yan kurulusu olan ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Gokçekaya Barajındakı gecıkmenın yankıları devam ederken, bir başka baraj projesınin de kas den geciktirildığı öne sürülmekte ve bu gecikmeden DSI Genel Müdüru sorumlu tutulmaktadır Söz konusu proje Ceyhan nehn üzerinde kurulması plânlan«n ve inşaata başlanması için 1971 yı Turhan ILGAZ «İntarnatıonal Eneıneerine Co.» adlı Amerikan fırması almıstır. Aslantaş Barajı. bir yandan tackın kontrolu. bir yandan da enerjı üretımı amacıyle projelen diplmiş bir yatırımdır ve yukar ds belirtildıği gıbi, ınşaata geçil zım Tütüncüoğlu tarafından, bamesı ıçuı 1971 yılından ben bu^ rajın DUnys Bankası'nca (ınanse çede ödenek ayrılmaktadır. edileceği gerekçesı ile durdurula Bir buçuk milyon dekarlık Cey gelmiştir han Ovasının sulanmasını sağlaGerçekten de, Ce>rhan Ovası yacak ve yılda 500 mıiyon kılovat Sulamslannın Dünya Bankası tasaat elektrik enerjisi üretecek rafından finanse edılmesı, 1973 olan baraj; projeleri iki yıl önce Mart ayında Dünya Bankası ıle tamamlandıgı nalde, ıhale naztr Türk hukümcti arasmda imzalalıklSn DSİ Genel Mudürü Hfr ^ (Oevamı Sa. 1. Sü. 1 de) Sıkıyönetim Mahkemesi silâh ve esrar kaçakçısı Bulut'a 12 yıl hapis 149250 lira para cezası verdi Hâkım Yarbay Ferruh Şenerdem başkanlığındakı Istanbul Sı kıyönetim Komutanlığı 2 numaralı mahkemesi, dün esrar ve silâb kaçakçılığmdan aylardan beri yargılamakta olduğu sanık Veysel Bulut'u 12 yıl hapse, 149 bin 250 lıra ağır para cezasına mahkum etmiştir. Diğer sanık Ahmet Yağcı'nm tutuklulukta geçen sürelari gözönünde bulundunılarak tahliyesine karar verilmiştir. Bakır sıkıntısı için zamanında tedbir alınmadığından Türkiye I mil/ar lira ka/ba uğradı Aykut SAĞANAK ithalıne gidilmediğinden dış plyasaya fıyat farkı olarak 72 mıl yon 765 bin liralık döviz bosu bo şuna ödenmiştir. Ayrıca Türkiye'de bakır sanayıi üe ilgüenenler. ülke kay(Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) 1 Tekin Arıburun dördüncü turda Senato Başkanı seçildı ANKAKA (Cumhurivet Bürosu) Cumhurıver Senatosıında oaşkanlık seçımı sonuç.anmıs. es<ı başkan AP Ist^nbuı Senatörü Tekın Arıburun dördüncü turda, Kontenjan Senatörü ve Başbakan Naim Talu'nun kullandığı oy sayesınde avnı goreve venırlen seçıl (De\amı Sa. 1, Sü. 3 de) BAŞKENT NOTLARI Akâdemilere bağlı yiiksek ' okullara öğrenci alıııtnıyor ,\ Istanbul'da ilk senfonik orkestrar.ın kurulusuna öncu olan tanınmıs besteciorkestra şefi Cemal Resid Rey'in 50. sanat yılı dolayısıyla, orkestra üyeleri adına Semih Argeşo tArafından Cemal Reşid Rey'e «armağan» verilirken. Demirel gece yarısı Talu ile neler konuştu? Fikret OTYAM ANKARA Nasrettin Hoca mı ne, yoldan geçıyormuş Aynj yol dan. bır oaklava tepsısı eotüruluyormuç Bır adam sormuş Hoca'ya, «Hocam ou oakıava tepsısı nereye gıaiyor?» Hoca ver(»evamı Sa î Sü. de) .' Cemal Reşid Rey'in • 50. sanat yılı kutlandı Müzik otoritelerimizden Cemal Resid Rey'in. sanat hayatının 50 \ıh, Istanbul Fılarnıonı Dernejı'nin ^duzenlfriıği bır toren ve konserle, ,önceki gun Ma^k'a Maden Fakültesı kon?eı salönunda k«jtlanmıştır. > günüçde, açılı=ı Fi larmonı Derneği ve Istanbul Devlet Senfonı Orke'tra^ı arlı na Mükerrem Berk \aparak Cema] Resid Rey'i sahneye davet etmiştır Ayakta coşkunlukla alkıslanan Cemal Reşid Rey, • kendisine gösterılen bu ilgıye karsı şukran duygulanm» hevecanla belırterek, ozellikle • Turkıye'de çok sesh müzik yötıünrle «arfedılen çabaların» kı»a bır îanhçesıni yapmıştır. Bu arada, gönderılen tebrık telgralları okıınmus ve basta Cumhurbaşkanı Fahrı Koruturk'ün, merkezi Fransa'da olan uluslararası • Müzik Bestecileri ve Yazarları Derneği (SACEM)» nin ve ülkemızdeki çeşitli mil(Devamı Sa. T, Sü. 5 de) Akadettıilere bağlı yüksek okul larda de'rs veren öğretım üvelen nın ucreîleri, konusunda olumlu bir sonuca vamlamadığı için, bu okullarda ndrma! dersler yapılamanaktaöır .^vrıca Ikn«adi Ticarî İlimler , Akademısıne bağh ! yük«ek okuüâra bu yı; almması beklenen 2100 cıvarındakı verç» öğrenc'inin kâydı vapılrpamıştır. Birmci sLrİıflara \enı oğrenci alınabilmesı ıçin her türiü çalış manm haziT olduğunu. ancak öğ retim m e s ı ücTet'en sorununa li:r cözüm getirilmeden yenj ö"ğrencı alınamayacağını belirten yöneticiler, <:Esk: smıflarda ders ler j>apılamazken, yenı öğrenci almak yeni bir sorah yaratmak oluvor» rfemijlerdir. . , . Bu arada ye,m Unlversiteler ve yiıksek okullaf "personel ,kanunu. ögtetim üyelerinin üniversıte dışmda verdikleri dersleri, öğretım çalışmalan dışmda^saymakta ve buradan ücret a!ma!ân ha linde tazminatlarının kaldınlma sını'istçmektedir. Oğretim üyele ri malî sorunlarına bir çöztim ge"tinlmeden yüksek okullarda düzenlı bir eğitımin vapılmasının <<iz konusu olmadığını söyle^ıîsle'rdir. OLAYLARIN ARDîNDAKt GERÇEK »>ın" F*rruh Bozbcyli'nin AP Genel Başkanı Siileyman Demirel e olumsuz cevap vcrmesiyle «sağ koalisyon» ilıtimalî suya düşmüştüt. DP Genel Bsşkanının cevabı ardındahi gerçeklerin irdelenmesi iilkemizdeki rok partili rejimuı niteliğini belirliyecektir. Olumlu Bir Olumsuzluk tinin iktidara geenıesine elverecek bicimde sonuclanmaz. O zaman birbirine yakın programlan olan partilerin ortaklığın» gidilir. Koalisyon bu formülün adıdır. KoalHyon kelimesi de siyasi sözlüğümüze 196(1'tan sonra girmiştir. ÜlkemUde jimdiye deh koalisyon hükümetleri gördük. Ama parlamentotnuzda Barılı ölçülerde bir siyesi partiler yelpatesi varolmadıfı için vıktiyle kuru.'an koall^nnlaruı ar.Umı batkaydı. lKD'Iarda kurulaa kaaUsyonlar, pmrlajnento Içlndeid Türkiye'de iki yıldır süren bakır sıkıntısı ülke ekonomisinde 1 mılyar lıralık üretim kaybına yol açmıştır. Aynca bakır sıkıntısirun başladığı günlerde gerekli tedbirlerın alınmamış ohnasından ötürü de dış pıyasalara 73 milyon lıralık döviz, fiyat far kı olarak fazladan ödenmiştir. Bakır sıkıntısı, 1972 yılı başlaOlay, 31 Mart 1973 günü Gum nnda Karadeniz Bakır tşlettnerük Muhafaza Teşkilâtınm al i lerinin, pianlanan zamanda tamış olduğu bir ihbar üzerine Vey mamlanamaması ve Etibank'a sel Bulut'un Çengelköy Hamalbağlı bakır işletmelerinin de yeçeştne Sokak 4 sayılı evine yapıterh ölçüde bakır üretememelelan baskm sonunda meydana çı ri nedeniyle Türkiye ihtiyacının karılmıştır. Gümrükçüler, evin ncak yarısı karşılanabilmişti. antresiyle banyo arasmda satışa Türkiye'de 1972 ve 1973 yıllahazır vaziyette 4 çuval içersinde nnda yaklasık olarak 20 bin ton muhtelif çap ve marka tabanca ham bakır açığı oluşmuştur. Sa ve mermi ile yatak odasında dö nayi Bakanlığı ise bu sıkıntının ortaya çıktığı 1972 yılı başında jeme altında tabanca, Jırjür, mermi, sustalı çakı, ayrıca iört yurt dışmdan bakır sağlanması torbs içersinde saf ağırhğı 14 yoluna gitmediğinden, sıkıntının kilo 825 gram olan esrar ele ge sürdüğü iki yılda Türkiye'de ba kıra dayah sanayi mallan 20 bin çirmişlerdı. ton eksik üretiimiştir. Söz konusu 20 bin tonluk eksik üretimin de Türkiye ekonomisinde oluşturduğu kayıp 1 znilyar liradır. Türkiye'de bakır sıkıntısırun başladığı 1972 yılı Mart ayında dünya bakır borsalannda ham bakırm tonu 500 Sterlin (16.500 TL.) iken Sanayi Bakanhgı tarafudan ithal izni verilmemis, ancak sıkıntırun artrnası « » r• •i ne 1973 vılı sonlannda dışardan oakır saglanmasına karar verilmiştir. 1973 yılı sonlannda ise dıinva borsalannda BlisteT (Ham) bakınn tonu 850 Sterline (28 bin TL.) yükselmtstir. Sanayi Bakanlıgının yurt dısındzn h'îktr Itha'in» irin vermev sinden sonn fse Tttrkiv« »» yilk »ek fivattan ssno ton bakır tthal ertılmfntlr B«v1«r«t hnklr tlkıntısı basltdıgı gırada difardaa Zarar daha fazla 72 milyon zarar S Boykot yapacaklar Ote vandan Î#C% efıfımı vapan t Istanbul Fan F»Jtul«§5i Zoolojt I BolümU »trencilen, 5 vıidır htie' Tt üe Ujdlt !«k dtrt okumtılU!»(Dcvamı 8a. 7, Sfl. S d«) NADtR NA 8hl,SLI fte) Türkiye. çok partili rejimi ical rrmemijtir. Batı kapilalizminin tarihin belli hir dnneminde vardııh »M'm»nın r»üml. enk 0arÖ1J âemskMsidir. Bazaa o ülkelardt de »eçim «onuçltn bir par muhalefete karjı Iktidar ortakhkları değildiler. Parlamento dışı mubaiefete karsı parlamentodaki partilerin zoraki birlesmesinden doğan 198* koalisyonlarını Barıdakilerle esdeğerli sayamsyız. O dönemde hükümeti kurmoş buInnan İsmet Paşa, APyi ilrtidari» görmek Istemeyen gilâhlı güçlere karsı bir paravana olarak ort»y» çıkıyor ve AP'nin katildığt iktidarla bir dar boğazı a«m»va çalısıyardu. Ankara şimdi.ve dek Ra 7 sfl. S de) GAYRI StYASİ KARİKATÜR..