Katalog

CUMHURÎYET 26 Ocak 1973 ... AYMİ zAHIANpA '" UELÂM tPEtJ ZATCİHAJİ HllUSt... BİPAl ÖM(E V/t 6uçLİJ SAMATmıZA Hfff. ) {JANtMDıH AkTOCY/UJ EFEHpr,.; 7 )İMİ TAüDİMtDEVİM". X /tS YATAfcı FETTAH«. ÖKİtMU' \ Bıt OVUH îhEHiMDE' ÜUH SÜU)LlSlYufi(M L KB)|4£LEti LıMA PıYEfc'Nİz. İAZİP OlAÖıü^.» ACT0&.YAN DAÎMA VEMİ VllplZLAA KtS.rErMtKLE TANlÜfR. CtT| ÜIMİ2 Rı'jl. 6/lKA'l'iN' TUf5H*rt SeLOJK SIS IÇINDE BEHZAT AY'IN ROMANI15 Aynll: «Gezerken,» dedl. • Ee, buna yakalama mı denir?» Aydın, gülerek: «Öyle denır,» dedl. Besım, ciddüeşerek: «Geiin şöyle oturun bakalım,» deyip bir sıgara yaktı. Çocukiar otvırdular. tkisj de gülümsüyordu. Besim: «Sizin okulda arkadaşınız var mı?> diye sordu. «Var,» diye yanıtladılar iklsi de. «Sız arkadaşlarıruzla gezmıyor musunuzî «Geziyoruz.» dedıler. «Yanımdakı bayan da benlm okul arkadaş:mdı. Onunla gezince suçlu mu oluyorum?» Çocukiar sustular. «Hem annenız onu demek istememıstlr.» Aynll: «Onu demek lstedl,» dedi. «Değil kızım, sız oyle anlamışsımıdır.» «Ama sınirli söyledi.» «Başka şeye sinırlenmiştlr kızım,» deyince, Aydın: «Çağıralım da soralım.» dedl meydan okur Besim, sertçe: «Sus!» dedı. «Ayıp! Şımdı yemek hazırlıyor annenız. Boyle şey konuşarak sınirlendirmeyın. Hem, haydin siz de yemek masasını hazırlayıp yardım edin!» Çocuklar yemek masasını hanrlamaya baş ladılar. Besim, adamakıllı bozulmuştu. DUsUndU kaldı: «Çocuklara nlçln söylemişti Nesrin bunu? Kendı yaptığı gülünç davranış yetmiyormus gıbı. orlaogretım çağındakl çocuklara da söyleraış. Çocukları da yanlış saplantılara ıteliyor..» Gene de belli etmeden yemege oturdu. Yenıeklerinı yediler. Kesnn, çocuklarla gündüz matmesine slnemaya gıttı. Dışarda ahmak ıslatan dediklerl clnsten bir yagmur vardı. Besim, Pazar glinlerinı oldum olasıya sevmezdı. Hele de yazamadığı, okumadığı boyle yagmurlu pazarları Pazar demek, cansıfcırmsı demekti Besim içın... Divaııda bir sure uzandı sıgara lçerek. Sonra «Oblcmov»u anımsıyarak kalktı Kıtaplığından, yarun bıraktığı, eskı Domınik Cumhurbaşkanı Juan Bosch'un «Pentagonizm» adlı yapıtını okumaya basladı. Kıtap bıttiğınde akşam olmuştu Nesrin, çocuklarla sınemadan dondil. Besım'ın başı zonkluyordu Nesrin, yıne konuşmuyordu. Besim, gıyinip evden çıktı . Elekten süzülür gıbi, ince ınce yağıyordu gtfz yagmuru . Kadıkoy'e gitmek Uzere bır dolmuşa atladı Besim. Kadıkoy'e Inince, doğru Denız Lokantası' na gittı. Öğretmen Necmı, Şemsettin ve Nurettin'l orada buldu Onların masasına oturdu. Saçları ıpıslak olmuştu. Mendılıyle saçlannı kuruladı. Nurettın: «Sudan çıkmışa dönmüssün.» dedi gülerek. «öyle oldu yahu » Garson, hemen geldl. Besim, yarım şışe rakı, söğüş maydonoz, karışık ızgara ve beyaz peyıur soyledı. • • • casına. Lokanta hınca hınç dolmuştu . Içerde bir ugultu vardı. Uğultuyu arada bir kahkahalar bölüyordu.. Besim ve masadakı arkadasları, öfrencı hareketlerım, cıhat namarmdan sonra gencılenn öldürduklen gencı konuşuyoriardı Karşı masadakiler tarafmdar. Oınlendıklerını sezen Nurettin: «Bizı dınliyorlar.» dedl. N'ecmı: «Dınlesınler yahu 1 » dîye bağırdı. Besim: «Öyle ya. gizll bir şey konuşmuyoruz ki,» dedı daha serinkanlılıkla. Ve çevresme bir bakındı. Şemsettın: «Zaten asabun bozuk.s dedikten sonra, eTİnde geçen bir olayı anlaunaya basladı, uzun uzun.. Beslm'ın rakısı tükenmistl. Bır duble rakı daha istedı. Sol yanlarındaki masadakı dort gencın konuşmalarını duyuyorlardı. O hafta çıkan dergıler masalarının üzerindeydi. Bıyıklı olan, dergınln bırını aldı, Berenger'den Turkçeleştırilmiş bır şiırı okumaya basladı: (Devamı var) MALKOCOĞLU yazan veçizenrAyhan BAŞOGLU KILIÇ MrVedk çiwde4o o AİA,YAC\ , İM S A 1L «Bu^uk Toplum. yaratmak iddıası ıle ışe basla>ıp. Amenkayı neredeyse oır ıç savaşın eşiğine getircrek Başkanlığı bırakan Lyndon Baines Johnson'ın hayat hıkâyesi şoylp: 1908'de, Teksas'da bir çiftlikte doğuyor. Babası bır ramanlar mahalli politıka ıle ılgılenen fakır bır çiftçıdır. Johnson yoksuUuk içinde geçen okul yıllarından sonra, bir Cumhurivçtçı pohtikacınm yanında katip oluyor. Bu arada, asıl adı Clandia Taylor olan, •Ladv Bird» ile evleniyor. Evlendikten sonra Hukuk Fakülte sinı bitirecek, 1937'de de Temsilciler Meclisine seçılip Washington'a gideeektir Bu genç Teksas'lı Ba^ksn Roose velt'in dikkatini çekmiş. Ikmci Dünya Savaşmda görev aldığı do kuz ayın dışında, 1948'e kadar sü rekli olarak Temsilciler Meclisinde kalmıştır. 1948'de ise Senatör olacak. burada si\Tİlecektir. Kulis faalıyet lerindeki başarısı, zamanla Johnson"u Senato'nun en güçlü üyesi haline getirmış, nihayet 196O'ta Demokrat Partinin Başkan aday adayı olarak ortaya çıkmıştır. Ne var ki. John F Kennedy admdaki rakibi afır bssacak ve sonunda, Ba^kan Yardımcılığmı bile güç bclâ elde edccektir. Johnson'ıın Başkan Yardımcı lıijı günleri siliktir. Başkan Ken nedy onu önemsiz dış görevlerde ve Senato ile ilişkilerin düzenlenmesinde kullanmıştır. .Ken nedy Kabilesi» diye bilinen ve bu ekibin çevresinde toplanan • Beyin Takımı» için Johnson, • Bır basit Teksaslı»dan öteye gıtmiyordu. Fakat 22 Kasım 19fi3'te Başkan Kennedynin öldürülmesi, bu •Basit Teksas'lı>yı, bir anda Başkanlıea getirmisti Başkan Johnson. ilk gorevi olan ulusu birleştirmek ve yıleınlığı unutturmak i?Ierini açıkça sı iyi ba«ardı. 1964'te, Cumhuriyetçi rakibi Goldwater'i Amerikan tarıhinin en ezici seçim zafcri ile yenerken, Amerikan hal kının gözünde, partıler ve tartışmalarüstü bir baba figürü olarak çıkmıştı. Sonra, Başkan Johnson'un adı ile birlikte anılacak «Büyük Top lum» ükesi geldi.. «Fakirliğe karşı Savaş» adı altında. Roosevelt'ten beri görülmedik yoğunluktaki sosyal kapsamlı kanunlar dizis.ni çıkartmaya basladı. Irk ayırımından, sosyal tıbba, eğitim reformundan sosyal güvenhk sısteminın geliştirilmesine kadar her alanda büyük başarı sağladı. Bu kanunlaştırma hareketı, Amerıka'da belki de Lincoln'den bu yana görülen en köklü değişıklikleri getirecekti. Halk da onu tutuyor, nabız yoklamaları Johnson'ı en sevilen Başkanlardan bıri olarak gosterıyordu. Fakat Johnson yine eski Johnson'du. Kennedy'lerin getırdiği yeni akımın şiddeti ile bir çığır açar gibi görünmuştu. Ancak Kennedy'nin çevresindeki aydın ları birer birer yonetimden temızledıkçe, Johnsonizmin huı da kesilmeye başlamıştı. Ve aydmın desteğinden yoksun bır reformıst pohtikacınm başına gelecek her çeşit buhranı da yaşamaya başlamıştı. 1965'ın rakipsiz lideri Johnson, 1966'da sözüne inanılmaz politika cının dmeği olacaktır. Onun uygulaması Amenkan sıyasî hayatma yeni deyımler sokmuştur. îileselâ «Inanılırîık Boşluğu», Johnson yonetıminin özellıklerınden birıydi. «Büyük Toplum»u, dışta Domi n.k ve Vietnam, içte ise üniver sıte ve zenci ayaklanmaları ile baslangıcında yıkılmıstı. Butün dunya, Amerika'yı kaba kuvvetin temsılcisi oîarak gormeye başlamıştı Johnson'm kışiliğmde sembollesen bu gdrüntünün başlangıcı Domınik Müdahalesidir B T Karaır> ülkesı olan Dominık'te, secımlp basa gelen Juan Bosch, 1W3 vılmda bir askerî dar be ıle devnlmiştı Başa geçıcı idareyi jiırutmek uzere Donald C?b'al geldi A.B.D. Cabral'i destekliyor, fakat ne sağ ne de sol rutuvordu bu pohtikacıyı. Bu tutumu Dorninik'tekı Amenkan Elçısi Bennett Jr. bızzat açıklayacak ve Dominik a\ aklanmasından iki gün önce Cabral yönetimıne yeni bir ekonomik kredi açüdı*ı öğrenilecektir. 25 Nisan 1965 te, Dominik'te iç çarpışmalar basladı ve 28 Nısan'da Amenkan kuv\etleri bu bağımsız cumhuriyete girdiler. Müdahalenin gerekçesi, komünizmın Dorninik'tekı zafenne mani olmaktı. Ne var ki, bizzat Amenkan hükümetinde çalışan vetkıliler bile, sonrakl açıklamslarında böyle bir tehlikenîn varlıgını doğrulamayacak lardır. Bu arada, ünlü bir yazar bu kor.udaki araştırmasında şunlan sormor: «Domınik'in komünistlerin eline geçeceği iddiası tartışılabı JOHNSON'IN AMERİKASI DOMfNİK'TE BAŞLAYIP VİETNAM'A DAYANAN BİR DIŞ POLİTİKA Mehmet BARLAS JOHNSON ADI İLE ÖZDEŞLEŞEN «BÜYÜK TOPLUM»UN SONU Çiftlikten Beyaz Saray'a tir? Ve Amerika Birleşik Devletleri siyasl taraflardan binnin vanmda niçin böyle açıkça yer' almıştır? (1). Boylece Amerika, bu Ulkenin iç politikasında silâha dayanan roller almaya baslayacaktır. Daha önceki askerl darbede meşnı Bajfkan Bosch'u deviren îmbert Barrera ba$a geçirılecek, sonra ondan da memnun kalınmayıp o da terkedilecekti. Bu dönemde, Eaşkan Johnson'u temsılen Dominik'e giden J. B. Martin şöyle yazıyor: «Bence, biz Doroinik'U Johnson'm Başkan Yardımcıtıgi sırasında 1962 Ağu^tosunda Ankara'ya yaptığı rivaret, tnönü ile bu Amerikmn politikacısmın arasındaki ilişkilerin henüı bozulmadığı fünlere rastlar. Bu tarihte'n iki yıl sonra, S Haziran 1964 te, İnönü Johnson'un ünlü mektnbunu alacak ve «Tfirkiye'ye yeni dünyalar aramay»» baslayacaktı. Ancak bir yü ftçmeden, Parlamento içinde devrildi. lir. Ama bu iddia doğnı olsa bile, problem daha da derindedir. Reid Cabral'ın Amerıka tarafmdan desteklenen rejimi, onaltı ay içinde Dominik'l nasıl bu hale getirmistir? Rejim böylesine yıkılırken bile. neden kimse sahip çıkmak istememış 4 0 Yıl Önce Cumhuriyet 26.1.1934 D EVLETE aıt olan veya devlet tarafından kıralanmış bulunan binaların yangından korunması hakkında Vekıller Heyetince kabul edilen talimatname Istanbul Valiliğine tebliğ olunmuştur. Bu talimatnamede özellıkle şu tedbirler bulunmaktadır: 1 Elektrık boruları fenne uygun olacaktır. 2 Kuruluş altı ayda bir tetkik edilecek ve fen memurları tarafından rapor verilecektır. 3 Sobalar duvar ve tahta yer lere uzak olarak kurulacak ve duvarlardaki deliklere saç konacaktır. 4 Sobalar saç örtülü yerler üzerine kurulacaktır. 5 Soba boruları her ıkı ayda bir sökülerek temızlenecektır 6 Kısın sobalar içtndekı ateşler temizlenmeden RESMÎ DAİRELERDE YANGIN TERTİBATI odalann kapıları kapatılmayacaktır. 7 Geceleri ve taül günleri binalarda bekçıler ve devriyeler bulunacaktır. Talimatnamenln diğer maddelerinde itfaiye tertibatına ve jsu bulundurulmasına ait kısımlar ve yangın vukuunda alınacak tedbtriere ait izahat vardır. Devlet dairelerinin çfevrelerindeki kuyul^r, sarriıçlaf, havuzlar mutlaka dolu olarak bu•lundurulaçaktır. Bundan başka itfaiye kumandanlığı tarafından yapılacak muayene sonucuna gore binaların penqere ve kapı kısımları tadil edilecektir. I SON seklini alan fuhuş talimatnamesinde su özellik"ler göze çarpmaktadır: «Umumi kadm» tabiri «birçok defalar sıkı sıkı tetkik netıcesinde fuhuş yaptığı sabıt olan kadınlar» için kullanılacak. Ve kendilerıne vesika verilecektir. Yoksa fuhuş yerlerinde raslanan uygunsuz kadınlara derhal umumi kadın ismı verilerek tesbitleri yapılmayacaktır. Baz'ı mecburiyetler altında bu işe girismış olan kadınlara kendilerini ıslah edecek yollar gösterilecek ve iş bulmaları hususunda yardım edilecekür. larımıza ihanete devani ediyo nız. Önce asilere ıhanet ettık. Şımdi de tmbert'e ihanet ediyoruz » Domınik olayınm derinino girecek değiliz. Fakat 6u olay, Johnsonc» politikada bir donüm noktasıdır. Başta Birlesmış Milletler olmak Uzere bütün dünva karnuovu, Washington'u kmamava baslamı?, Johnson kaba kuvvetle özdeş hale geliverrnistl. Johnson'un Dominik'te uvgula mava ba^ladıgı ve «Domino Teorisi» ne dayanan politika. uyumsuzlugun zirvesine Vietnam'da varmıştı. Garıp bir rastlantı. Vietnamda ban<ın sağlandıgı Eün eski Başkan Johnson'un ölümüne teSadüT etti. Fakat Johnson daima Vietnam la birlikte hatirlanacak. Ve öyle bir hesapsızlığın ifadesldir ki bu, kimin kazandıgı bir türlü kesürilemez. Ama Johnson kaybetmiştir. (1) Thendore Draper • Abuse of Pöwer • S. 19. YARIN: JOHNSON'IN VİETNAM'I DİŞİ BOND TİFFANY JONES Y HATTÂ BSN I DA " g B ONU ÖNÛMÜZDEKI V WE SEVSILIM BU SĞCVÜ&ÛM EMUI21I AT r?5'.llll.llfi'g.11HBH ! ı GARTH