Katalog

CUMHURİYET 31 îzmir'in içinde SAMİM KOCAGÖZ'ÜN ROMANI 147 «Sana sorulmadı Sorduklarıma karşıhk ver. Sonra, iki yıldır Rasım, olü Rasım, bu ifin içinde gorunuyor; sadece senln ımzalattığın vekâlet ve evrakla ortak değıştirmış, Sulhi'yi memur, vekıl yapmış » Yuzbaşıya dondu «Neydi ju eski ortağın adl?» Yuzbası, eğıldı«Basrl Akyıldız efendım » «Uydurma bır ad > sozu ağzımdan çıktı. Hemen toparlandım Bınbaşı, kaşlannı çattı. Ellmde olmayarak mırıldanmışım" «Şu kâğıtlara bır bakmak varmış > «Bakrnış olsaydın, anlar mıydın*» «Ben, tktisad! Ticarf Bıllmler Akademlslnde okudum komutamm» Bınbası, gulmeye başladı; alay ettı«tktısat bılımi vardır. Aına Tlcaretin bllimi olacağma aklım ermez Herhalde sıze, iktısat bılımi ıle birhkte tıcarl bılımler dlye üç kâğıtçılık oğretmısler » «Efendım, defter tutmak, ticaret kurall»' n » dıvecek oldüm; «îşte rezalet buradan başlıyor ya » diye, Bınbaşı sozumu kest: Sonra, masanın üstundekı paketınden bir cıgara çektı Dudaklannın arasına koydu Yuzbaşı, cıgarasım yaktı, «Kedılerin kanatlan olsa. serçelerln köküne kıran gırerdi, dlye bır atasözu vardır Kimi kanatlı kedılerin bulundugunu »talanmız akıllarma getırememişler . Her ne bal ise, şu sorguyu7 tamamlayalım. Nerede kalmıştık Yuzbaşı » Yuzbaçı, dosyada, parmajı ıle bır yerı gosterdı, Bınbaşı sordu: «Bankada, ya da bankalarda paran var mı ? » Bu kez, rahat konuştum* «Vardı, şu sıra bittı sayılır efendlm » «Evet, butun blrıktlrdlklennl çekmişsin Neden'» Bıraz sıkıldım: «Bugunlerde evlenmeye faazırlanıyordum; ev eşvası fılân alchm • «Bir de ev alrruçsın?» • Efendim"1» «Bir de ev almışsın dedim, bu parayı nereden buldun'» «Evet bu evi babam aldı; benim üstöme yaptı Emeklılık lkramıyeslni koymuştu Babam, sağ oldukça hlçbir zaman bu ev, benımgojlendi' dlr diyemem Binbaşıra > Yargıç, çöyle bir benim yuzume baktı; yuzunun sert çizgileri yumuşar gıbi oldu«Evın aylık taksltlerinl de Albay mı ödCyor'» «Bırlikte öduyoruz.» Bmbası, Yüzbafiyı dr>nd\ı. «Şu plastik fabnkasının kurulusu, yatırırol hakkındakl dosya tamam mı?. Yuzbaşı, masanın. ustundeki bir dosyayı alıp uzattı. «Tamam efendım.» «Jyi, bizi ilgılendiren bir nokta?» «Yok Bınbaşımj «Baska?» Yuzbaşj, Yargıçm kulağına eğilıp bjrşeyler «Syledı. O başını salladı:. «Bunu da yarın yapanz » dıyerek zile bastı îçeriye gıren "Ustçavuça^ «Bu efendi, şrtık tutuklu değil, bu geceük konuğumuz . Bundan sonraki ışlere yann devam Weceğiz Goturun bu efendıyı, odasında kalabilir » Çavus önde, ben arkada, ışıklı buvük odadan çıktık Done dola$a odamıza geldik Ça( vuş, kapıyı açtl: anahtarını da kapimn iç yakasına koydu. Kapıyı çekerken, '«Geçmıİ olsun arkada"'• rfedı «Sağol'» karşıhgını verdım Oh' biraz fetahlamıstım. Ams yirle de «Bunu da >arın yapanz'» sozü, züınımi karıstınyordu. Hidayet Beyeîendiyi ortahkta göremomıştik Koridordaki kogüşta da yoktu Sulhı'yle birlikte onu da ayn bır odaya mı kaparruşlardj acaba? Karyolaya uzacdun. Sonra çıktım odadan iirdenblre, ayakyoluna gıttim, yüzumü bir kez daba soğuk suyla yıkadım Çeşmeden kana kana su içtim Mendülm biraz kurumuştu; siUndim odaya dönünce Benim kapımın önUnde ertık nöbetçi yoktu Yuje karyola>a uzandjğımda, kafamın içinde bir on dört milvondur dönmeye başladı. Vay namussuzlar vay1 dîve, söylenıyordum HUvıyet cüzdanimı yokladım; çavuş geri vermişti, cebımde durnyordu Sıcak geldi ter basryordu yine, Çıkardım ceketimi, duvardaki bir çiriye astun, kravatı da çıkanp altım. Bir de askerlenn kovuşturma, sonışturmadaW çabukJugu, hısa, benl şaşırtmıştı Dort be? koldan, Istanbul'a dek soru^ttırma^ı beş.on gun içinde boylesıne çabuk yürütıUmesine sevınmemek elde değıldi Sivlllere kalsaydı bu i$, yanmıştun' (Arkaaı'var) Bir gün odamda oturuyordum. Hanımefendi nabeı yollamıç, arkadaşları gelmiş, gezmeye gidecekler, otomobü latiyor. Otomobıl Ordu Kumandanına mahsustur, harumefendı bl nemezler, arzu edıyorlarsa arabaya btnsinler diye haber gön derdim Bu olaydan sonra da Saflye Hanım otomobil istemedi. Halil Paşa, mıllet ve devlet işlerinde dogru olana büyük saygı gostenyordu Aradan epey bir caman geçtjkten sonra bir gün bana. Selahattin, Saflye otomobılle gezmek ıstıyor, sen yalnız binmssıne müsaade etmıyorsun, ben de gıdemıyorum, ne olur arasıra berabeV bınıp gezseniz.. Faşaya dedım kı Efendim, Safıye nanım ben den küçükttlr, genç ve güzeldor. Her <Wmı«j otomobllde yalnız görenler ne söyler, böjle bır şeyin yayılinasına siz ne dersinızî ' Bu cevap Halil Paşanın hoçuna gjttı: Selâhaftin, dedl, sert ve kaba davraıyslann karsısmda' bazen çok smfrleruyor ve bır şey ler yapmak ıstıyorum ama temiz ve mert bır ruhun var Buna karşı saygı duyuyorum £ana.bır şey yapmıyorum Ne para, ne içkı, ne de eğlence senl bu yaşta yere vuramıyor, ümit edenm ki bu miltete çok hizmetın dokunur Yuzbaşı Selâhattin'in Romanı Çöküntüyü onlemek şart Taver Selahattin, Ordu Kumandanı Halil Paşaya şöyle diyor: «Askerler, sizin buraya kadar geldiğinizi duydular. Şimdi, cepheye gitmeden âöndüğünüzü öğrenirlerse, dunımun, zannettıklerinden kötü olduğunu hesaplayacaklar, moralleri de bozulacaktır» gildir Sizin kendısine pösterdjğiniz yakın alakadan ötylrü bıa onun yüksefc rütbelı kurmayların toplantılarında bulunmasına se*s çıkarmıyoruz, ama soze kanşmasına tahammül edemem. Toplantı böylece bıttı. Fakat ben sabaha kadar uyuyamadftn, safak sokerkeh kalktım, telefonla cephevi aradım, 14 Tümen Kumaudahı Yarbay VaTdeçeşmeh ÎSmail Hakkı'yı ^1) buldum. Durumu sordum. Aksamki toplantıyı anlattım. Ismaıl Hak Kı: K,olordu Kumandanı Cafer Tayyar durumu * kavramamıştır Muharebe çok fecı yöne dogru gıtmektedır Bugfin tngılızlerın saldırıyı sürdüreceklerinl sanıyorum. Kumandana söy le muhakkak cepheye gelsın. yoksa ordunun mahvolması nlukadderdir., Ordunun başında ve muharebe mejdanında bulunmak zorundayım. Bu cevap Kurmay Başkanının bana japtığı hakarete ftiddetU bır karşılık olmuştu. Bir saat sonra savaş meydanında Caler Tayyar'm karargânında idık. Bafdat'uı ikiyüz küometre ku zeyındeki Dıcle üzerınde Tıkrıt kasabası dolaymdakı fcarargahı karmakarışık bulduk. Bırlıkler dunkü muharebeden tene halde sarsürnıstı Kolordu önceden hazırlanmış t>lan ve daha güvenh sayılan Cebeli Hamrın'e çekılmek içın hazırlık yapmakta ıse de gündüz vakti tncılız' lenn Ostün suvarf ve hava kuvvetleri karsısında bu işin yapıU masının çok zor olacağı anlaşılıyordu. Kumandanlar bu ışı tar tışırken ben de Kolordu Kurmay Başkanı Saffet'i arıyordum Celal, Cafer Tayyar'ın emır subayıydı Saffettn telefon çadırında olduğunu söylıyerek bana dedl ki Cafer Tayyar, Saffet'e kızdı, muharebe sevk ve idaresıne telefon saDtra Derleyen : tlhan SELÇUK lında oturup gelen raporlan ya» masını söyledi. HAKARET Durum Saffet içın çok kötüydü Nıhayet akıllı bir küçük subaym yapacağı ışın Kolordu Kurmay Baskanma yapurılması büyük bır hakarettı. Yanına gıttıgım zaman Saffet ı portatif bır çadırda duran ta telefon santralının yarunda, telefon neterının yanına uzanmış gördum Arkasında bir er kaputu vardı. Benı gorünoe gozleri dolu dolu oldu; ' Selahattin bana oh demel Sana yaptıklanmın Sarşıuğını odujorum ve acısını çekıyorum. Bu gunler benim hayatımın son gunlerı.. baflet o zaman yirmiselcız ya şında bir kolordu kurmay baskanıydı. Aylarca bana Kan kusturmus Saffet'ten tam intıkam alınacaJt zamandı. Ancak ben o insan değıldjm. Bız haffet beyı bır değer olarak tarunz, decum, bu kıymet Üzerınde başkalarının fıkirlerıne dalkavükluk edecek kadar alçalmayız. baffet oeyın layık oldugu yere gelecegıne het zaman ınanınz Şahsımıza gelınf c e Saffet be>ın hareketlerının noksanlanmızı gidermek 'ıst*mesınden ilerı geldığını bılmekteyiz, bunun minnettanyız baffet bunun üzerine kendıslni tutamadı, hüngür hüngür ajlayarak: (1) lsma.il Hakla 923'te Albay ve Tümen Kumandanı ol*. rak Sılivn'de oldü. CEPHEYE Ben bu eevabı alınça doğru Halil Paşanın çadınna gıttim. Kumandanı uyandnp Ismaıl Hakkı'nın söyledıklerım kelimesi kelımesıne aktardım Halil Paşa: Yanm saate kadar her, şey hazır olsun cepheye gîdeceğız. Emır gerekenlere teblığ edıldı Hazırlık başladı. Alman Kur may Başkanının Alman olan emırerını çagırıp Başkanı kaldırmasını, yanm saat sonra hareket edileceginı soyledım. Hazırhk bitti Kurmay Başkanı ıtiraz ettıği zaman Halil Paşa Sız istersenız geri gıdin, Merkezden idare edersıniz ben ^"AARRUZ 5 Kasım 1917Me Ingüızle.r Dlc le Uzerindeki ve Musul'un 130 küometre güneyındeki Tikrit mevsime taarnız ettı ler Bu haber gelince Ordu Kamandanr cepheye hareket emrıra verdi. Binnci otomobüde HalÛ Paşa, Kuftnay Başkanı Alman Yarbay Paraküvin ben Ikincı otomobllde Kurmay tkinoi Başkanı Basrl ve Bırıncı Sube Müouru Bınbaşı Halıt Aksama dogru cepbemn altmı? kılometre kuzeyındekı Şukafe geldik. Geceyı orada çadarlarda geçıracektık Cepheye telefon ettık. Muharebe aleyhimıze donnrUstü. Yarın sabah savunmayı sürdür meye çalışacak oıan ' Kolordu, direnme umudu görmtiyordu. ' Durum tartışüdı Halil Paşa tartışmayi yonetıyordu Scnunda şöylece ka.rar venldı Kolordunun yann kuzeye çekılmesı zorunludur Zaten boyle bir ihtimal dıkkate alınmıs ve gende Cebeli Hamnn mevzu hazırlannuştır. Ancak bızlm bulunduğumuz yerle Tıkrıt arasındaki yol, Kolordunun çekıleceği Cebeli Hamrın mevzii dısında kalmaktadır Bu yol yarın sabahtan ıtibaren tehlikeye gırecektlr Tehlikeye girmese bile, Kolordu yarın oğleden once Cebeli Hamrın'e çekıhnce Ingilizlerın etkisl altına gırecektir Bu yolda kumandanın otoıtaobil gezısı yapması rızıkolu olacaktır. Boylece bızırn de Kol orduyla bırlikte Cebeli Hamrın'e çekilmemız gerekiıdir Ancak Hamrin daglarında. otomobU için yol olmadığmdan Musul'a atlarla donmek bır haftalık bır zaman isteyecektir Bu bir hafta içinde Ingüızler Kerkuk cephesındeki 13. Kolorduya taarruza başlarsa Ordu başsız kalacaktnr. Şu halde >arın sabah burada cepheye degıl, geriye Mu sul'a dönmemız uygundur. Muharebenin yönetimini Kolordu Kumandanına bırakaak daha mantıkidır Demek kı sabahlayin Musul'a donülecekti. Geceyarısı otuyordu. 4 0 Yıî önçe Çumhuriyet 31.12.1933 gHIIIIIIIIMIMIIIIIIIIinilllllllllllllllllllllllllllllUIIIIIIIUIimillllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIHIIIinitllllU | DIKKATDIKKAT I U 6ECE saat 24'te 1933 seYILBAŞI HAZIRLIKLARI nesı bttıyor, 1934 senesine gıyyoruz. Yılba$ı geceleri sabaha kadar «çık bulunan bar, Yalnız yılbaşı gecesı açık lecek buna göre de işlem yapı•gaemö gibı yerler bu sene an kalmajc ıçuı müsaade almak ü lacaktır cak bazi şartlar ajtinda açık zere muracaat edenler olursa, Yalnız gereken harcı da yakalacaktır vüayetçe durumlan tetkık edı tırmak gerekmektedır £>un * îçışfen Bakanlığından YILBAŞI MÜNASEBETtTLE RADYO PROGRAMLARI göntenlen bır talımatnarhede bu müsaaderiın ne suretle verı• ANKARA: 12,30 Gramofon, 18 Orkestra, Veber lebilecegı bıldırtlmıştir • (Ouverture Prencıosa), Veber (Fantasie Balmasque), Tahmata gore saat on 'blrds Strauss (Vals Yugen labe), 18,45 Alaturka saz, 20 kapanmasl lazım gplen sinema, Ajans haberlen tıyatro, kafeko»ser ve benzerı. yerler yırbaşı gecesıne mahsus • ÎSTANBUL: 17 50 Gramofon, 18,30 Orkestra ve Türkçe hıçbir ıstısnaya tebı olamayatangolar, (Bedrıve Hanım), 19,30 Kanunî Reşat Bey cak ve «aat on bırde* yıne kave arkadaşları 2100 Gramofon, 2130 Bedayıl Muslki panacaktır Heyeti (Semıha Hanımın ıştıraki Ue). B YARIN : TOKAT GİBI BİR CEVAP I İ 1 ^m 1 Y1LBAŞIMN EN BÜYÜK HEYECAN1 I Yılbaşı Piyangosunun I MİLYONERLERl BÜYÜK BU AKSAM BELLİ ? ' DEV I ZENGÎNlERt j İ Dİ$İ BOND | | • <^ OLACAKT1R. r | HÂLÂ BİLET ALMAMIŞSANIZ, ÖĞLEYE KADAR BU HEYECA1 | NA, BU BÜYÜK YARIŞA GİRMEK FIRSAT1N! KAÇIRMAYINIZ. | Hııııı 11111 1111 ıırııııııııııııııııııııııııııııııımıuuuııııııııııııııiııııııııııııımııııııııııııtıııııııııc (Bapın 25126 9397) TİFFANY JONES mensucat santral ELEMAN ARIYOR Ed.rne Tekstn îşletmemiz Pızık Lâboratuarmda ıstıhdam edılmek uzere Lâboratuar Şefine Lâboratuar Teknisyenlerîne Sanat Okulu Tekstil Bölümü veya Tekstil Sanat Okulu mezunlarına ihtiyaç vardır. tsteklıleruı kısa hâl terctfmelennı bildirır mektupla PK 56 EDÎRNE adresme veva EDÎRNEKapıkule yolu uzerindeki Fabnkamız Personel Dep Seflığıne is ptlnlen 9 00 17 00 saatleri arasmda sahsen muracaatlan rıca olunur. Pulmar 673/9389 Herkes ayağa kalkmıştı O dakıkaya kadar tartışmayı sadece bir dinleyici olarak izlemıştım. Birden Halıl Paşa*ya dedım kı Müsaade edersenız bir şey arzetmek ıstıyorum Pasam. Söyle! Ordu sizın buraya kadar geldığimzi duydu. Şımdı cepheye gıtmeden dönduğunüzü oğ rendıkleri zaman durumun zannettiklennden de kötü oldugunu hesaplıyacaklar, morallen bozulacak Şimdıye kadar ne va kıt tehlikeye düşmüş olsalar janiannda görmeye ahştıkları Halıl Paşanın tehlıkeden kaçması Kumandana besledıklen ınancı yıkacak Ordumuz gıderilmesi mumkun olamıyacak bır çöküntuye duşecektır Bana kalıısa buna meydan vermemek cepheye gıtmek geretar Sozlenmı sonuna kadar serın REMIVAC Halâskârpazl Cad 34/ 4 Harbive kanlılıiıla dınlejen Kumandan Tel.: 47 87 11 konuşmayı Pransızca olarak Kur İ2mıx Cad 33/Î7, Yenlşehlr Ankan may • Başkanı Paraküvın'e nakTel 17 43 49 lettı Alman bırdenbıre fena kızdı ve Paşaya: Bır teğmenin böyle harp Cumhurıyet 9401 meclısinde bulunması doğru de STAND4RD CEDYEL (Elekirıkh modeR de vardır) REAAINGTON 8 İNANÇ GARTH babadan oğula