Katalog

CUMHUKİYET 15 Aralık 1972 Mevlana üzeııne M evlana'nın blumunün 699 yıldonümünde, anma torenlarıyle O'nun kişılığı, sevgisi ve ınsarcıl voiıeruu dıle getırmeğe çalışan bu yazı dızısıni sunarkerl her şeyden once, okurlanmızın ve Mevlana nın hoşgorusune sıgınıyoruz S UN U Ş yın Mehmet önder"e, daha nlce Inceleyici ve na'ya gdnül vermış onyantalıstlere kadar, kendılennl tumce Mevlâna'ya adayanlar, kuşkusuz Mevlâna'yı çeşitk yönlenyle dünya kamuoyunun gözleri önüne seren ve kesınlıkle herbıri uzun bir lnceleme ve çaba sonucu ortaya çıkan yuzlerce yapıtla O'na bağhlık Krrevlerınl yenne getırmlşlerdır Araa Mevlana nın bılımsel yonden ıncelenmesi, tanımlanması içın sadece sevgl, bağlılık re tutku yeterlı değildir. Bundan otesi bır enstıtü, bır kürsu gorevıdır. Nıtekim, ölümünün 700. yılddnümüne rastlay&n 1973 yıhnın Aralık aytnda, Mevlana, UNESCO'nun düzenleyecegi .törenjerle üye ülkelerde anılırken, An Anma torenleri konusunda, başlangıcından btıgüne değin ıçlnde jaşamış, düzenleyicıler arasında bulunmuş ve omrünün 25 yıunı bu yola adamış bır kimse olarak aynntıü bılgıler verebileceğimızı sanıvoruz Yalnız, Me\lana içın aynı ıddiada buüınma olanağı joktur. Bizce Mevlana, bır enstitü, bır karivcr, bır araştırma dalı konusudur Ne kadar yetenekli, ne kadar ohrmlu olursa olsun, bıreysel çalışmaların Mevlâna'yı anlamak, anlatmak ve kışıliğıni ber yönuyie <ayan beyan» ortaya koymak bakırnlanndan ycterlı olamıyacagı kanısmdayız Merhum Tahırül Mevlevi (Olgun) den, merhum Hasan A U Yücere, savın Abdülbakı Golpınardan saJ kara da da 1517 Aralık günlerinde «Uluslararaa Mevlana semıneri» toplanacak ye bu semınere dünvanT çeşıtlı ulu&lanndan bılgınler katılacaktır 1973 tekı bu semmen, Meviâna ıçın geleceğın tı hmsel çalışmalanıun ıyı habercısl olarak kabulle" mek, sanırız verınde olur. Bız ıse burada, Mevlana'dan sdz ederken kendı mizden bir şey katmamaya çalışacak, sadece derleıre yapacagız. Bunu yaparkere bıle yıne O'nun hoşgöruşu ne guvenecek, yazabilme yureklıligini DU hosgorudeı alacağız Ve bu yazı dızımızin, açmaza gıren politıka çekış melen, vatandasın canına tak dıyen ekmek kavga«ı boy boy afışe edılen yosmalık, kazalar, cinayetler, yolsuzluklar gıbı katılık, uzuntu ve karamsarlıktan ol"jan, günumüzün ürkütucü tablosuna duygusal bırkaç fırça vurma çabasından ote bır ıddıası olnıajacaktır. SOFU TUĞRUL YÜCE MEVLÂNA'YI ANMA TORENLERİ VE ANLAMİ görünün bır sımgesıydi aslında.Üç kez tekrarlandı bu devır. Bunun bır anlamı vardı «Tasavvufta üç devırden bınnclsi (ümel yakin) yaru HakTa ılımle bümeye, ıkıncı. devır (Aynel yakın) yanı gormeye, uçüncusu (Hakkel yakın) yanı Hakia bır olmaya delâlet eder » (M önder 1970). Hızla vurulan kudum ve ney' lerın ıçlı sesıyle bırlıkte semazenler s.jah hırkalannı çıkardı lar semazenbaşı onde, şeyhın onune vardılar El opuldu, şeyh te semazenbaşının sıkkesını . Bu, serr.a ıçın «destur» yanı ızındı Sema başlarken eller yıne çapraz kavuşmuştu Ayaklar, ahşılmış bır rıtme uyarak bir baler n ustahgn. le donüşlerı sağla raasta Donuş hızlandıkça eller >avas yavaş çozülup yanlara açıl dı Sağ el avuçiçi yukanja, sol el avucu ıse aşağıya dönuk Bu nurl da anlamı var «Hak'tan alır, halka saçarız Hıç bır şeyi kendunıze maletmeyız Görünüjte var olan ve vasttahk eden bir suretten başka bir şey degüiz » Ç rt çıkmıyordu kooa salonda 2000 kişî, sanki soluk almayı da nnutmuş, «Na'at ı şerıf »ı dıhyordu Salonun ipek örtülerle kapU kubbesınde «ya Hazretı Mevlana, hak dost » seslenışı yansıyordu yanık yanık Melekler gibi Şemaztnler, beyaz birer melek gibi sema yerlnl doldurdular. Hem kendı çevrelerinde, hem salonun çevresınde, gorulmeden anlatılması güç bir görüntü içın de, donuşlenne başladılar Tıpkı gezegenlerın guneş çevresınde dönüşteri gtbı'..' Kısisel bir gorüşüm var, buna duygu da. denebüır ' ötedenben ınsanoğlunu goruntü olarak, ın celiğın, yucelığın doruğuna ulaştıran sanat dataun «bale» olabı leceğme manmışımdır însanın etten kemikten oluşan katı yapı sını dünyada hiç bir şey bale kadar yurmışatıp goze rahatlık ve huzur veren bır gorü/ıuşe do nusturemez bence Ne gıyâi ne makjaj, ne resım ne de başka bır şej, ınsana, balenın verebıleceg' incelıgi, zarifliğı'tveremez kanı sındayım Çok seyrek izlemekle beraber, bır bale seyrederken kendımı, dünVadan kopmuş ma Na'at bıtti Bir ney taksımi salonui dort bır yamnı doldurdu bır ışık, bır Tannsal aydınlık gı bı Koca salon, hızla yere vurulan ellerın ve secdeye vanşın çıkardığı sesle irialdı. «Devri Valedı» beşlamıştı Şeyh kırmızı postundan kalktı «Semazenler», semazenbası onde olraak uzere sıraya dızüdı ler selam ıçın Eller goğus ustunde çaprazlama kavuşmuş, sağ el sol omuz başına, sol el sağ omuz başına yapışmıştı sıkı sı kı Semazenbaşı şehyın bır kaç adım onunde durdu baş kestı, geçti Arkadan semazenler şeyhın onünden geçıp karşılıklı birbır lennı selâmladüar, yanı baş kes tıler En genç semazen en arka dan gelerek, manevi makamın en yuksek kışısi Mevlana'nın temsıl cısı olan şeyhle baş kesıp selâm laştı. Bu, alçakgonullüluğün, hoş nevî bir yücelıge erişmiş hissederira. Sema'ı izlerken de ayni duygularla dolup boşalmışımdır Ve Jnanmışımdır kı, sema, dünya kaygılannın otesınde Tannsal bır dongl'dür ma da sona erer.» 1970) (M. Onder Kısa bir tarihçe Alâeddin tepesinde, bugünkü Orduevinin yarnnda, küçük bır bına olan eskı Konya Halkevinin kendıne ozgü, küçük, sevimlı salonunda yapılan ilk anma töreninin tarıhi 17 Aralık 1945 tır Şimdi, yerınde yeller esen o salonda 4050 kışılık bır topllrîuğun ızledıği «Şebı Arus» (Vuslat gecesi) toremnın bugun onbınler. yüzbinler tarafından ızlenen, günleroe süren, ünü yurt sınırlannı aşan bir önem kazanacağı kımın aklına geUrdı1' Sema da üç selâmdır «Sema'ın bınnci aevresi, âlemlen seyretmedır Hak'tan büyıilrlüğunü ve yucelığıni ıdraktir Bandan sonrası (selam) olarak tecellı eder Bırıncı selamda âsık lar şüphelerden kurtulur tkınci selâm, Tanrı bırhğuu gorüş halıne getırmedır Üçüncüsunde â şıklar, goruşlerini bılış ve Oluş mertebesıne ulaştınrlar Bu dev rede âşıklar, kendılenni mutlak varlığın kemal durağında yitü> mış, yok olmuşlardır Son, dör djincu devrede vahdet durağında a>ak dıreyerek kendi eksenleri etrafmdan devrederler Sema'ın üçüncü selâmında şe>h te sema a gırer Şeyh, burada Mevlana yı temsıl etmektedır Şe>h, sema'dan sonra >avaş ya vaş ılerler, posta varmasıyle se «Büvuk Turk düyunürü ve mutasavvıîı Mevlâna'yı, 673. ölum yıldonümünde saygıyla anar ken, önümüzdeki yıllarda bu ıh tıfallenn yurt olçusünde bır onem kazanmasını ve Mevlâna'ya gonul verenlerin akın afcm Konya'ya gelmelerini temenni edıyo rum» Başkandan sonra rahmetlı Beledıye Başkanı Muhlis Koner, Mevlana'nm felsefesi ve sofıiıği konusunda bır konuşma yapı>or, bır ney taksimı ıle anma torenı sona enyordu Mevlina'yı annu törenlerimle bir semazen ıcmı sırasınd» Toreni ızleyen binlerce kışl de coşmuş, beğendıklen bır sanatçıyı yenıden sahneye çıkarmak ısteyen seyırciler gibi tempolu alklş tutmağa başlamışlardı Sema gösterilen bovlece başladı Konja'da Yıllar, kapsamını genişlettı gosterılerın» Yalnız 17 Aralık gunlerine sığdınlmaya çalışılan gosterıler, 3 4 gune, haftaya, sonunda bugunku 15 gunluk surelere donCştu. Bunu izleven yıllarda rahrael lı Altan'm duşu gerçeğe donustu, torenlenn kapsamı bıraz daAsltnda Mevlana ilk kez, 1942 ha genışledı ve 1949 yılınd'a yılı Aralık ayında da Halkevinde «fazla tehacum dolayısı>le» toanılmıs, Konya Halkevinin yayın renler, şımdı vanmış olan Konorganı olan Konya dergısının va Beledıye Sınemasıha alındı 1943 vılmdakı ilk sayısı Mevlana 1950 \e daha sonraki yıllarda, ozel sajısı olarak yavunlanmış torenleri duzenleme gorevi Betı Bundan sonra bır duraklama ledive ve Valiliğe geçtı: çunku olmuştu bır kaç yıl Halkevlen kapanmıştl artık.. 1945 yılının 17 Aralık gecesi Torenlerde ilk sema gosterisı, Halkevı salonunu dolduran 50 1953 jılı anma torenlennde gerkışılık topluluga Halkevı başk3çekleştı Merhum, eskı Konya Tiı rahmetlı Mıdhat Şakır Altan Mılletiekih Hulkı Âmil Key şoyle seslenıyordu men ıle Abdulba,ki Golpınarh sahne arkasında torenı izlıvorlardı, yanlarında ben de VBTdım Bir ara Golpınarlı «Haydı Hulki bey, bır "hırka sema'ı" japalım> dedi Hulkı Âmıl tereddut jçindeydı Yıllar once ozel bır toplantıda sema'ı gormüstum Heyecanlandun birden, usteledım «Haydı hocam» rfedım Sessiz yaratılışlı, gerçekten çelebı bır kışi olan Ke>men de heyecanlandı. Iklsı birden sanneye fırladılar Nev, zaten çalmasını surduru>ordu Iki «Mevlana muhibbi» sağ ellen ceketlerıntn yakasına ılişmiş başlan sağa eğılmiş, «hırka sema'ı» denılen, şeyhlere özgu sema ile sahnede donduler, donduler YARIN : lçte ve dışta Mevlânâ YURDUMUZDA YILBAŞLARININ TEK VE EN BÜYÜK Tercüman Z3. Günüi) kitapları NEDRET GÜRCAN'ın ŞİİRLERİ JJMİT KAYNAŞI, ı 1001TEMEL ESER "72. A Nürharalı kitabı iftiharla sunar BU YILBAŞINDA DA YINE REKOR KIRARAK BULUT 1NDI Posta pulü kar;ılığında ıâtevebıhrsmız ÇıkU 7,5 Lira ORHAN KEMAL YEDİTEPE YAYINLARI PK J7 ISTANBUL KANLI TOPRAKLAR Remzi Kitabevi MARCEL PÂGNOL Fransız Akademısı 2. Baskı 15 57 Miiyon Lira YAĞDIRACAKTIR. ESREFOGLU BUTUN KİTAPCILARDA •• •• Cumhunyet 8958 REDHOUSE SOZLUKLERI O ingılızce Turkce O Turkce Ingılızce O KucukTurkceİngılızce rtit ISIIt f 01» 8ütGn kitapç larda bulunur. * BABAMIM GÜRURÜÎTTU jf ANNEMIN ŞATOSÜ ^ ? SIH YILLAHI W»IL «Çocukluk çagınu ı^ık tutan ve ınsan kalbınt en ıncc nyrıntılarına değın tanıt.nn bu yapıt öğretmcıııcrın, velıle nn, ogrencılcrın ve tüm ınsanların kitabı* dır> ANILARI ÇOCUKLUK foluş yayınevi 1 ADET 1 ADET 2 MİLYON LİRA 1 MİLYON IÂRA LİRA LİRA LİRA LİRA LİR 4 LİRA türk dil kurumu 1972 hikaye ödttlü ADNAN ÖZYALÇINER 2 ADET 500 BİN 10 ADET 200 BİN .. 20 ADET 100 BİN 100 ADET 220 ADET Î00 ADET 44) BİN . 20 BİV 10 BİN r K F1K1K. KlTAPLARt No. 17 Calvin Wells çt*ft * 2 basım İNSANVEDÜNVÂSII Milyonlarca yıliık insanlığın desfanı. 167 sayfa, 8 kuşe resim, 15 TL. REMZİ KİTABEVİ SORUNU HASTÜRK Çatalçeşm* Sok. Yavuz Han Cağaloğlu \ücel ya>ınları cağalo^lu babıall caddesi ı» U u t 3 ijurtml 27 70 50 Dağıtım F E R H A N I O Z K U R T Ankara Caddesi ISTANBUL Vefatlar için Kıymetlı fıocalar ve dua nanlardan muteşekkıl cenaze merasim ekıbimiz bir telefonla emrınızdedir . Gazete ılftnı ve umum mu amelat içın ayrı ücret alın maz Cenaze ışlemJerını ış^ letmemız deruhte eder Acı günlerinızı paviaşlrız TEL: 47 20 06 tSLAM CENAZE tŞLERt NOT Bütün muameleler ts letmeve ait olmak ü zere vurt tçı vurt dı şı vurt dı^ından vur da cenaze nakl) Tapı lır, Gunun tıer saa tınde pmrinizderlir Çiçek Beklâm: 1794/8959 TE&EKKÜR Başarılı bır amelıyatla e$ım Sıımer Saraç'ı saeiığma kavuşturan Gulhane As Tıp Aka. demısı l ıncı Harıcıye Doktorlar ndan Mu^avır Uzman j YAYINLARI Op. Dr. Seçkin SARI Asıstan Dr Ekrem Ekmen, Asıstan Dr Mustafa Gülmen, Asıstan Dr Mustafa Kaya, Asis. tan Dr Ahmet Batkm ve Hemşire Gülay Unvere tesekkurleriml sunarım Kur Alb ÖMER'SARAC VE246 108 ADET 8 BİN. 4 BİN, 2 BİN, BİN, İKIYÜZVEYÜZ LİRA YENIYILAMILYONLARIN.YÜZBINLERIN SAHIBI OLARAK GIRMENİZI DİLERIZ (Basın 25261/8951) TÜRKİYE BÎLİMSEL VE TEKJSİK ARAŞTIRMA KURUMU Kara Kuvvetleri Komutanlığı idıııa Askeri Oğrpnci Alınacahtır 1 1972 1973 oğrenım yılında î.tanbul Teknik Onıver Mtesı Makına înşaat Eleıctrık Ejektronok Mımarlık Fakül elerınin ilk ve ara sımflanndan Kara Kuvvetleri Komutanlığı aHına askerı öğrencı al'nacaktır Murafcaatların Ntanbul Kumkapı'da Fakül'e re Yüksek Okullar Askerı Öğrencı Komutanlıgına vapılmasını 2 1972 1973 öftrenım yılında Ankara Onlver«ltesı Tıp Eczacı, Dışçı Kımya YUksek Muhendi>=li|ı ve Fizik YUksek \tıihenrtıslığ' branslarında fkültelerın ilk ve ara sınıflanndan Kara Kuvvetlen Komutanlığı adına askeri ögrenct almacaktır Müracaatlann Ankara Cebeci'de Pakülte ve Yüksek Okullar A^keri Öfrenci Komutanlıgına vapılmasmı (Basın A 17000 25099'8944) Kara ve Denizi Ancak GÖKLER TAMAMLAR RAVA KVV^rTLSRİNt CLÇL£NI>tKME VAJCFI YURT DIŞI DOKTORA SONRASI BİLİMSEL ARAŞ1 IRMA BURSLARI Doktorasıru tamamlamış ve kendı konusunda doktorasından sonra araştırmalar yapmış ve yapmakta olan matemat k, fızık, kımva astronomı ve jeolojı bıokimya, bıoözilt, jeofızık ve bunlar gjbı temel fen bılımlerindeki araştırmacılara çalışmalannda karşılaştıkları ve yurt difinda ve oradakı imkânlarla çozümü söz konusu olan güçlüklerini gidermeS ıçın burs venlecektir Burslann dagıtımı içın aşağıdakj şartlar konulmuştur 1. Türk vatandaşı olmak. 2 Doktora yapmıs olmak. * 3. Tapacağı bılimsel araştırma içtn sınırlan belll bir çaHşma programı vennek 4 1 Ocak 1973'de 40 yaşını geçmemiş olmak 5. Çalışacaği müesseseden 1973 yüına aıt bır akseptans almak 6 Calışmanm vapılacagı verdekı dlle hâkim olmak ve bunu devlet lisan sınavını verdığıni belirten belge ile veya TürkAmerikan Derneğinden Alman Kültür Derneguıden Pransız Kültür Demeğinden veya tngılız Kültür Heyetinden almacak belge ile tevsik etmek (Doktorasmı, çalışmayı yapacagı memleketteki bır üniversiteden almıs olanlardan bu belge aranmaz) 7. Doktoradan sonra japmış ve yapnakta oldufır çalı^malarla llgili yaymlannı gondermıs olmak ve ayrıca kenaı<:ı ve yapacagı çalışması nakkmda referans verecek 3 isim bıl dırmek 8 Burs tahsısi adaya ait bilımsel çalışmaiarın ve ılgılı do kumanlann ıncelenmesmden sonra Kurumca yapılacaktır 9 Bilimse] Araştırma "bursları 2 ile 10 ay arasında bu sure için tahsis edılir Ügilenenlerın 7 Şubat 1973 saat 17^0'a kadar Türkive Bilımsel ve Teknik Araştırma Kuramu Bilım Adamı Yetiştırme Grubu Sekreteriıgı Bayındır Sokak No 33/6 Yenişehir ANKARA adreslne müracaat ederek gerekü formu ıstemeier ilân olu nur Bu tarıhten sOnrak) muracaatlar dikkate alınmaz Ku rumca gönderilecek form ıle vukarırtaki şartlara ait ve tf rm/i« belırtılen belgelerin tamamtnı 26 Şubat \<ffl saat 17 30'a kadat Kuruma gondermeyenlerin muracaatlan ışleme konu!ma7 Pos adaki gecikmeler dlkks. ; alınmaz AralıK 1972 (Basın İLÂN Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekanlığından Pakultemız Farmasötık Kımya kursusüne sterold tlâçlann sentezi VP enstrümantal analızlenn ögretımı içın bır bğretim gorpvhsi alınacaktır tsteklılerm hâl tercümeleri ve eserleri ile oirlıkte en geç 1 bafta ıçınde Fakültemiz Dekanlıguıa müracaatları ilân olunur. (Basın. Al 17193 • 25376/8947) ! ! A 17199 25419 8949)