Katalog

M.E. B. İ İCÜLTÜR YAYINLARI SELÇUKLU TARfiti VAZAN: Ibtalıim KafeMflu , Selçtıkiu Imparatorlugunun doğıisundan yıkılışına kadar olan bütün safahatı ve atalarımızın büylik tarihl devrlni bu eseı;de tefemıatıyle izleyeceksiniz. Bakanhğımız yayınevlerinde 7.50 lira iiyatla satışa arzedUmiştir. Kitap yılı dolayısıyle »o 20 indirinjli satışlar devam etmektedir. Devlet Kitapları Miidürlfl^fl Sultanahmet Istanbul. Satış Tel. 22 38 03 (Basın 25151) 895Q u m h uri y e C Kurucusu: YUNUS NADİ 49. yıl, sayı: 17373 • Telgraf l e l e f ve mektup adresl: o n l . ı r : 22 42 90 Cumhuriyet tstanbul Posta K u t u s u : l t t a n b u l No. 246 • 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 15 AralıkCuma1972 SANDER YAYINLARI Be; Yeni Kitabını Sunar : S. de Btauvoir KONUK KIZ Roman 20.' L.P. Hartley ARABULUCU Roman 15.LE. Ratnsaur • )ÖN TÜRKLER VE 1,908 İHTİLÂLİ Tarih 15.E. Saraçba}i UNUTULMAZ SÖZIER ANTOLOJİSİ Derleme 30.Ahmet Aker • İŞÇİ GÖÇQ Ara5tirma 10.SANDER YAYINLARI j Osmanbey İstanbul A\ "Melen'in inanmak şimdi daha zorlaştı,, DEMtREL VE ECEVİT MELEN'tN AÇIKLAMASINI BENZER DEMEÇLERLE ELEŞTİRDİLER CİZRELİOĞLU DA MELEN'İ ELEŞTİREREK, LİDERLERİ DE İÇİNE ALACAK BÎR HÜKÜMET KURULMASINI ÖNERDİ ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Siyasi hakların geri verilmesi ile ilgili olarak Başbakan Ferit Melen tarafından önceki gün yapılan açıklamaya dün AP ve CHP Genel Başkanlan cevap vermişlerdir. Gelrine oranha üstün hayat düzeyinde yaşayan memurun görevine son verilecek • MEMÜKLARIN MAL, BİL. DtBİMÎ İLE İLGtLt TASARI.MECLtSE GELDİ Bor ve Hnyltln devletçe işletilmesi AP oylanyle reform tasansından çıkanldB ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Madencilik Reformu Kariun Tasarısmın Millet Meclisi Geçici Komisyonunda görüşülmesi önce ki akşam sona ermiş ve tasan komisyondaki AP'li tiyelerin oy çokluguyle büyük ölçüde degiştirilmiştir. Arama ruhsatı alabilecek kişilerle ilgili 13. maddede yabancı .şirketlere eskı kanunla verilmiş haklann devam etmesini sağlaya cak değişıklıkten sonra bor tuzlan ve linyit yataklannın üevletçe Işletilmesini öngören ek maddeler de tasarı metninden çı karılmıştır. Böylece, Hükümet tasarısı reform niteliginl tarna*nen yitirmiştir. Sınır kalktı Tasarının 13. maddesinin D bendinde yapüan değisiklik, yabancı şirketlere könmak fttenen sımn taraamiyle kaldırmıştır. Söz konusu bent. ortaklan arasında gerçek veya tüzel yabancı kişi bulunan statüsünde taşıyana yazılı hisse senedi çıkartacağı belirtilen Limited ve Anonim ortaklıkların işletme ruhsatı almamalannı öngörüyordu. 13. maddede, D bendinden hemen sonra aynca şu hüküm de yer almaktaydı: «Yabancı gerçek ve tüzel kişiler ile Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş olsa bile ortaklan kısmen vejTi tamamen yabancı gerçek ve tüzel kişi olan şirketler. arama hakkı iktisap edemezler.» Geçici komisyonun AP çoğun li şirketlerle ortaklık kurarak luğu, D İıkrasıyle birlikte bu mâdencilik> yapnıasına olanai hükmü de madde metninden, çı vermektedir. Geçici komisyonda yapılan karmış, D bendi yerine «Maden cilik yapmak üzere Türk ticaret bir başka değisiklik de 13. madkanunlanna göre kurulmuş li denin B ve C bentlerinde kamu mited ve anoninı ortaklıklar» iktisadi kurulüşlanyle kamu ida ifadesini benimsemiştir. Bu du relerınin madea arama ruhsatı mmda, 13. madde eski mâden almalan ile Ugîli hakkı tamamlayah 23. maddey: bozmaktadır. kanunundaki 13. maddeden fark «Tekaddüm hakkı aidiyetinin tes sız ha!e gelmiştir. D bendinin pltinde tercih ve kur'a» başlıklı öeğişik şekli, yabancı sermaye23. maddenin son fıkrası manin Türk ticaret kanununa gö(Devarru Sa. 7, Sü. 4 de) re, Türkiye'de şirket veya yer ' Ücretlerl 94 O'danbu yana 10 misli arttı AP'Iİ Öztürk: Seçımın yapılması Başbakanın lütfuna kalmış değildir,, AMCARA TBMM Karma Büt çe Komisyonunda dün gece Başbakanlık bütçesinin gorüşülmesine devam edilmiş, AP Eskişehir Milletvekili eski bakanlardan Sey fi Öztürk, hükümeti ağır şekilde suçlayari bir konuşma yaparak, «Seçimlerin yapılması, Başbakanın lutfuha kalmış değildir. Seçimler, Anayasamn emridir» demiştir. Öztürk, Başbakanın seçimlerin yapılması için daima şartlı konuştuğunu, reformların yapılması lâzım geldiğini söylediğini ileri sürmüş, Melen'i kastederek, «Ne haddine?..» demiştir. Öztürk, bunahmları yaratanın bizzat Başbakan olduğunu, devle(Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) Demirel, Başbakanın açıklamasında cbirçok şeyin birbirine karı.ştırıldığını» ifade etmiş, Bülent Ecevit d'e yine söz konusu açıklamada <bazı yanlış iddialar Ve gerçeğe aykırı bilgiler yer aldığını» söylemiştir. Bağımsız Diyarbakır Senatörü Selâhattin Cizrelioğlu da, Cumhu riyet Senatosünun dünkü birleşiminde yaptığı konuşmada siyasal ortama ilişkin görüşlerini açıklamış, Silâhlı Kuvvetlerin siyasetin içine itilmesinin sakıncaları üzerinde durarak, siyasal parti lider lerini de içine alacak yeni bir hü kümetle seçimlere hazırlanılmasını önermiştir. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Devlet memurlarının mal bildirirni' vermeleriyle ilgili kanun tasansı hükümet tarafından parlarnentoya sevkedilmiştir. Mal bildiriml konusunu yenlden düzenleyen tasanya göre bütün devlet memuriarı kendileri, eşleri ve velâyetleri altındaki çocuklanna art, taşınu1 ve taşmmaz mal ve dSğerlen, alacaklannı ve borçlarıru, ücretlerl â\şındaki gelirlerini bildirmekle yii kurnlü olacaklardır. Mal bildirimleri, merhuriyete girişte verilecek, gfrişi izleyen ve (0) ve (5) ile biten yıllann ilk 95'Jarmda yenilenecektir. Mallannda değisiklik olan memürlar bu degişikhklert bir ay içinde bildirnıek zonmdadırlar. K«> . • ,' (Devajnı Sa. 7, Sfi..3>de) 32 yılda fiyatlar 60 misli yükseldi SON 32 YILDA SIĞIR ETİ YÜZDE 5836, KOYUN ETİ YÜZDE 5092, EV KÎRALARI YÜZDE 4660 ORANINDA ARTIŞ GÖSTERDİ. BİR KİLO ZEYTİNİN 1940 YILINDAKİ FÎYATI 28.42 KURUŞKEN, 1972'DE YÜZDE 4 BİN ARTIŞLA 11 LİRA 70 KURUŞA YÜKSELDİ Nuri ÖZDENİZ 4 Çeşitli zorunlu ihtiyaç maddeleri fiyatları son 32 yılda yüzde 6 bine varan artış gösterirken, sa bit gelirlilerin ortalama gciir artışı sadece yüzde bin civarmda kalmıştır. Dlğer bir deyi?!e •san 32 yilda geçinı şartları ortalama 60 misli artmış bunun yanında ge lirler sadec e 10 misli artabümiş tir. Örneğin son, 32 yılda sığır eti yüzde 5836. koyun eti yüzde 5092, ev kiraları yüzde 4660 oi'Jjnında artış göstermiş. bir kilo zeytinin 1940 yınlıda fiyatı 28,42 kurusken 19T2 yılında yüzde 4 bin artışla 11 lira 70 kuruşa yükselmiştir. , Öte yandan birinci derece be kâr bir devlet memuru 1940 yılında ayda net 546 lira kazanabilirken 32 yıl sonra eline geçen aylık geliri yüzde 598 oranında bir artışla 3 bin 759 lira 90 kuruş olmuçtur. Bu nedenle sabit gelir liler aşırj fiyat gelişimi ve vergi yülrij karşısında geçmişierint »rar hale gelmiflerdir. OÇOtÇE TÜRK TABIPLER BİRLİĞİ TEMSÎLCİLER MECLİSİ TOPLANDI Pahalılığm halk • • sağlığmı tehdıt ettiği 191939 2. 3 6 4 $ 9 . 4OO soo SOO 26O 21O i 7O • 6OO l 10 uo t2O Demirel'in cevabı Siyasi hakların geri verilmcsi konusurida, soru'nun parti liderlerinin uyarıhnası değil hükümetîn tuturrrunu kamuoyunda açıklaması olduğunu b,elirten AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, <Siyasî hakların iadesi konusunda hükümet, kamuoyu önünde veya Partilerarası Komisyonda veya Anayasa Komisyonunda bir tavır takınmak yerine Silâhlı Kuvvetler Komuta Heyetinin bir tavır takınmasını tercih efmiştir. Bizim itiraz ettiğimiz cihet, hükümetin kamuoyu önünde tavır takmmayıp SilŞhlı Kuvvetler Komuta "Heyetiriin tavır'takmmasını tercih etmesidir» demiştir. Devlet ve hükümet başkanlarımn, Partilerarası Komisyonda (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Emlak Vergisi beyanname verme süresi bugün sona eriyor • ANKAKA Emlâk Vergisi beyanname verme süresı bugün saat 19.00 da sona erecektir. Türkiye, dahilinde arsa. arazı ve' binalarına ait beyahnamelen bu süre içinde vermeyenler 16 Aralık Cumaftesı gününden itibaren usulsüzlük cezasma çarptır.ılacaktır. Maliye , Bakanhğı 3 defa beyanname verme süresinı uzatniış idı. . ' a 14 1 ' 1 12 n 16 IOO «S 75 «O SO 4O 1119te 7OO 6OO SOO 4OO 30O 26C 210 170 UO I2O IOO 65 75 6O SO HiQd7 l31959 1OOO 875 75O £25 530 475 400 550 3O0 2SO 2000 ' 5 I96t 225 200 \7S 150 <5O (750 2362.5O 130O 2025 »25O 1687.50 IOOO 950 . İ2Ü.5O IO£0 aoo 7O0 945 6O0 810 300 675 450 607.90 400 540 SSO 472.5O 30O 405 3OO 27OO 6475» 5250 4 SSO 385O 3325 280O 245O 21OO 175O (575 I40O 1225 /05O 875 7OO öne sürüldü ANKARA,' {Cumhuriyet Bürnsn) Türk Tabipler Birfigı Temsılciler Meclisi, dün Türklş salonunda, Merkez Konseyi Başk3nı Dr. Erdal Atabek'in bir konuşmasıyle çalışmalarına başlamıştır. 12 Mart'tan sonra beklenen sağlık reformunun sözünün dahi edilmemesînden yakınan Atabek, milli bir sağlık politikasmın bulunmamasını yermis, pahalılığm halk sağlığı üze rindeki olumsuz etkilerine de(Devamı S». 7. Sü. 5 de) 490 OLAVLARIN ARDıNDAKI l'ukarıda Kösterilcrı tarihlerde çıkarılan kinunlarla »aptanan devlet memuriarı rriaas listesi. Örnek brüt t L olarak güsterilmiştir. Fiyat ve vergi ortaklığı Bilindiğı gibi ülkemizde 19291930 dünya iktisadi buhranından sonra fiyat artışları gemi azıya al mış, bunun yanına vergi yükü de ağıvlığını koyunca tüketiciler ih tiyaçlannı kısmak zorunda kalmışlardır. Bu arada ücret politika sı da tükfiticinin aleyhinde işlemiş, ücret artışları daima fiyat artışlarının gerisinde kalmıştır. Bunu kanıtlamak üzere istatistiklerden alınan örneklere göre çeşitli zorunlu ihtiyaçlarm yıllık ortalama fiyatları v e artış yüzde leri 1940 ve 19Î2 yıllarında Kg' Krş. olarak şöyledir: Maddeler 1940 1912 Artij •.'. 10,73 1693 1479 Ekmek 34.60 ' 467.00 1249 Pirinç 188.00 1889 Patates 9.45 125,00 1983 Tuz • 6,00 Hayvanî yağ 143.82 4099.00 2750 68.00 3019 Yumurta 2,18 60.30 2168,00 3495 Zeytinyağı Zeytîn 28.42 1167.09 4006 Koyun eti 52.00 2700,00 5092 Sığır eti 46,32 2750,00 5836 Ayakkabı pençesi (çift) 132,00 5000,00 3687 Ev kirası (i oda bir mutfak) 2100.00 100000.00 4661 Doktor vizitesi * 100.00 10000.00 10000 Yüzde 10 bin'e kadar artan fi yatlardan alınan bazı örneklerin yanı stra devlet memurlarının ay lıklarını gösteren cetveller gelir deki artışın daha az oranda olduğunu ortaya koypıaktadır. . Örneğin birinci derece bekâr bir memurun 1940 yılıhdaki aylığı 600 lira. 32 yıl sonraki en yüksek memurun ayhk geliri 7 bin lira. Yani 32 yılda artış tam yüzde 1066 oranmda. Ancak bunun yanında hesaplanması gereken. gclirin brütü yerine netidir. Aynı memurun net gelirine bakıldıçında şu sonuç ahnmıştır: 1940 yılında aynı memurun net şeliri 456 lira, 1972 yılındaki net (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) GERÇEK Kalkmmanın avağındaki pranga kuruştur, lMO'ta ayni parayla 35 yumarta alınahilmiştir; yani yumurta da 35 misli pahalılaşmıstır. Uıda ve ihtiyaç maddeleri fiyatlan bu ömek karsılaştırmalarla yeniden değerlendirildiği zaman, «pahalılık» denilen sosyal ve ekonomik hastalığın toplumu nasıl kansız bıratıtığı. halsiz düşürdüğü açıkça anlaşılmaktadır. Ekmek bile son 32 yılda 17 misli pahalılaşmıstır. Kuşkusuz, flyatlardaki bu ürkütücü artışlar, eğer gelir artışlan da en az bu oranlara erSsseVdl1, busfinün toplumu için bir «Baş sorun» olmak öııemi taşınuyacaktı Ne yazık ki, fiyatlarla gelirler arasında denge diye bir scy kalmamıştır. lH'iS yıunda S O lira maaş O alan birinci derecede memurun bugünkü brüt maası 6.475 liradır. 32 vıllık dönemdeki artış 11 misli bile değtldir ve ba seviyedeki aileler için hayat pahalılığı afır bir yük getirmiştir. 1939'un 100 lira maaşlı onuncu derece memuru buRÜu • ••*• • • \ . • • * • % , *• " * yılında kilosu 28 kııruş olan zrytinin bugün 12 liraya satılışı, son 32 yılda zcvtin fiyatlarırun 43 misli arttığını göstermektedir. Bugün 27 liraya satılan bir kilo sığır eti, 1910' tan bu tarafa tam 60 misli pahahlasmıştır. Bir kilo pirinç 20 misli, bir kilo patates 20 misli, bir kilo tuz 21 misli. bir kilo yağ 28 misli. bir kilo zeytin yağı 35 misli pahalılaşmıstır. 1940ta 20 lira olan ev kirası buıriin 1000 liradır yani 50 mis Iidir. Bir yumurta bngün 70 1940 <Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) Adana bölgesinde sendikalarm izinsiz bildiri yaymılaması yasaklandı ADANA Adana ve Hatay illerı Sıkıyönetim Komutanlığı dün yayımladığı 53 N'umaralı bildiri ile, Sendika ve derneklerin izinsiz bildiri yayımlamalarının, ışçıişveren ılişkilerıni bozucu nıtelıkte beyanlarda bulunmalanrun yasaklândığını bildirmiştir. Sıkıyönetim ve 6. Koiordu Komutanı Korgeneral Vecihi Akın' ın imzası ıle yayımlanan büdiri şöyledir: (Devamı Sa. 7, Sü. 6 da) • • turf\ ^ ^ ^ ^ ^ • • * * * • • ¥ ' UZAY OYUNU... • Vaktinde seçim Avrupa Konseyini yumuşatacak K. DAPONTE Bildiriyor ÖLÜMÜNÜN • ' . " 699. YILINDA MEVLÂNA VE ANMA TÖRENLER^ İLE İLGİLİ YAZI DİZİMİZ PARtS Avrupa Konseyi Ba kanlar Komitesi. dün .Türkiye Dışişleri Bakanı Haluk ' Bayülken'in başkanlığmda çalışmalarına başlamiştır. Bu arada yetkililerden. alınan haberlere göre, genel seçimlerin .1973 yılında kesinlikJe yapılacağı jolunda bir garanti, Türkiye'nin içinde bulunduğu oia^anüstü durumu sert şekilde eleştiren Avrupa ülkelerinde. bir .yumuşsmıa yaratacaktır. Nitekim Konsey. Sîyasi Komitesinin önceki günkü tpplantısırlda üye ülkeler böyle bir eğilimi belirtmişlerdir. Öte yandan, dünkü Bakanlar Konseyi çahşmalarından önce, Türkiye'nin de dahil olduğu 17 Avrupa ülkesi, aralarında bir sosyal sigorta anlaşması imzalamışlardır. mesi için, Türkiye'ye bir heyet göndenlmesini önermişlerdir. Bu konuda Türkiye'nin konseye nasıl bir cevap vereceği de merak(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Maliye Bakanı; Türkiye retormlar geciktiği için bunalıma düştü ANKARA Bütçe ve Plan Karma Komisyonunda konusan Maliye Bakanı Ziya ilüezzinoğlu, «Yapılması gerekli reformları gerçekleştırmekte geciktiği için Türkiye bugünkü durumuna düşmek zorunda kahnıştır» demiştir. Müezzinoğlu, eski yıllann eko nomik hareketlerine de değinmış hükümet olarak üzerine eğildikleri en önemli konunun vükselen fiyatlarla mücadele olduğunu belirtmis, cArtışı durdurmalc en iyi yoldu ama, katı tedbirler isterdi. Bu yolda gitmedik. Normal tedbirlerle artış hızını kesme çabalarmı öngördük» şeklinde konuşmuştur. Maliye Bakanı aynca toprau leformu için bütçeye 202 milyon konulduğunu, eğıtim reformu içüı Bakanlık bütçesinin yüzde 25, adalet reformu için Bakanhlc bütçesinin yüzde 40,8 arttınl dığını belirtmis, 1973 yılında "işçi dövizlerinin 730 milyon doları bulacağının tahmin edildiğini söylemiştir. Elmizden bırakamıyacağmız bir hayat hikâyesi Orban Kemal ve Fikret Otyaro, TEKZİPTİR Ekmekçi 25 güne mahkum oldu, TEK Genel Müdürü beraat etti ANKARA îstanbul'da yayım lanan «Yeni Ortam» IGazetesinin Ankarâ temsilcisi Mustafa Ekmekçi, Sıkıyönetim yasaklarına riayetsizlik suçundan vargılandı$ı Üç Numaralı S'.kıyönetim Mah kemesinee bir «y hapse mahkum «dijmiı, scnrı bu cezaaı 25 füat indlrü»r«k ttcil Hilml|tlr. MEVLÂNA ÜZERİNE SOFU TUĞRUL BUGÜN 5. SAYFAMIZDA L6Kasıml972tarihli gazetenizin 1 rici sayfasmda 4 ve 5 nci asiyle srralanan 6 madde halindeki ihbarların derecaattan geçmiş resmı kayıtlara ve mabiuz dosyaianna göre gerçek ifadeleri aşafıdaki gibidir. 1 Kıyı Pastahanesi: 7.9.1966 tarih cilt 23 sahife 46 No. lu ruîısat ile başlanmıştır. Bu ruhsatnamede yapı 5 katlı yaz]lmı$tır. 25.2.1972 tarihinde tasdik edilen ımar plânı meriyete girdiğinde vapı tamamlanmı» bulunuyordu. Bugün l«e blna tamımcn bltmls (Devamı S». 1, Hü. « (U) Arkadaşım Orhan Kemal YAZAN: FİKRET OTYAM (Devuoı Sa. 7, Sü. ( da) sütunlannda intişar edçn yezı İmar Kanununun ve plânları aİnceleme Heyeti , çısından tamamen yanlış ve uykabilindendir. Avrupa Konseyi'nin bu defa ] durma havadis Daha önce Kartal'da bi,zım Gazeki çahşmalarında. Türkiye'deki te isimli mahalli neşir organmda durum günün konusu olmaya deKamu'ya aktarılmak istenen bu vam etmektedir. önceki gün yakâbil kasıtlı yazılar Mahkeme pılan ve geç saatlere kadar sümarıfetiyle tekzip edilmiş idi. Bu ren Siyasi Komıte toplantısmda, kerre halk tarafmdan daha çok Hollanda, tngiltera ve Norveç okunan ve sevilen muhterem ga delegeleri, Türkiye konusunda zetenizde bir takdik lcabı.neş yapageldikleri sert eleştirileri rattırllmels İ8ttnllml»tır. tekr»rl»mif!tr »• Konsey» ifcieKEYTt UYGULAMALAR iddladen (lkftyetlenn yeruıd» lncelen \ Katma protokol Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğ: lu. 1973 bütçesinin tümü üzerin1 deki eleştirileri cevaplandırırken, Ortak Pazar katma protokolıinün iyileştirilmesi için Türkiye'nin yılbsşından bu y*ns üye tilkeler nezdınde tcmıslırda bulunduju(Oevaını Sa. 7, Sü. 8 de) Çarşamba güniî Cumhuriyet'te