Katalog

BİR ÖÖRETİM YILI SÛREÜ FEN SINIFI bkSıaa* gttn «4 Anlıkl lHuinn ÜNİVERSİTEYE GİRİS Bepi ist.tıl 2/5132KaUlas, teh 440198 ^O/HGDKSENDfRSANful umhuri Kurncnsu: YUNTJS NADİ NGILIZS^SRKÇE 49. yıl, sayı: 17336 Telrrtf rt ımktup adred: Cumhunyet Istanbul Potta Kutusu: îst«raonl No. 248 T • 1 • f o n 1 a r : 22 4290 25 42 9* 23 42 97 22 42 98 22 42 99 6 Kasım Pazartesi 1972 REŞAO Y a Z 1 n ' a r : RUŞEN GÖNDEM I ALAYUOĞLU Yayımlayan: GÜVEN BASINI ve YAYINEVİ Toptan Satış Yerlerl: Oeak Kttap Dağıtım ve BATEŞ İstanbul ••»• SÖZLÜĞU OKUL Siyasi hayatını Tabii Senatör olarak surdürecek », CHPTMİN ESKİ GENEC BAŞKANI ISTİFASINA GEREKÇE OLARAK, «PARTl POLİTİKASININ MEMLEKET İÇİN SAKINCAU GÖRDÜĞÜ ŞEKİL VE İSTİKAMETTE DEGİŞTİRİLMESİNλ GÖSTERDÎ 49 yıl • süreh ' CHP'lilik sona erdi tnönü, dün gönderdigi istifa mektubu ile 9 Ekim 1923 de kuruculan arasında bulundugu CHP'den 49 yıl 1 ay 24 gün sonra aynlmış olmaktadır. 9 Nisan 1920'de Ankara'da Edirne Mllletveküi olarak siyasi havata atılan înönü'ntin yaşammdaki bnemli bölümler ve değişilclikler şu sırayı lzlemektetiir: • 31 Ekim 1922'de Dışişlert . Bakanı oldu ve Lozan Konferansına Başdelege olarak katıldı. • 30 Ekim 1923de Türkiye Cumhuriyetinin ilk Basbakanı olarak goreve basladı, bu görevden 3 Mart 1924'de ayrıldı ve aynı gün yeniden atandı. 21 Aralık 1924'te yeri' ni Fethl Okyar'a bıraktı. 4 Mart 1925'te tekrar Başbakan lığa getirüen Inonü. beş kez atanarab 25 Ekim 1937 gününe kacTar Başbakanhğını sdr durdü. # Atatürk'ün ölümünden (Devaau S&. 7, Sü. fr de) Hükümet heriüz İNÖNÜ'nün CHP'den İSTIFASI ANKARA, (Cumhuriyrt BDrosn) Kendine Yazık Etti y Halk Partiıi Parti Meclisinin HükümeU »yrılma karannı son olagan karsıladıfımuı dün bnrada belirtmistik. Karardan hemen sonra CHP eski Genel Başkam Malatya Milletvekili Sayın Inöntt'nün hem partisinden, hem de miüetvekilligindrn ayrılısını üzücü bir sürpriı olarak ögrendigimizi belirtmek zomndayız bugün. Neden bn karara vannak g«reğini dnyuyor Sayın tndnü? CHP Genel Baskanı Sayın Ecevit'e yazdığı aynlma mektubun» bakılırsa, parti politikasının 12 Mart Mohtırasına ve ynrt çıkarlarına aykınlığı noktası baslıca gerekçe olarak ileri sfirulmekte*ir. Bf» bn bnsusu ynrt gerçekleri acısından dogrn bnlmadı|ımızı sçıklamak zomndayız. 13 Mart Mahtırasından bu yana birbnçuk yıh aşkın bir zaman parçası akıp gecmiştir. Bu süre içinde I. Erim fcükümetinin kısa süreli bir dönemi bir yana bırakılırsa, ne zaman ve hangi koşullar altında 12 Mart'a uygun düsen partilerüs18 bir hükümet politikaıuıın nygulandı|ı ya da uygnlanmak istendiği görülmüştür? Tam tersine «partileriistü hükümet» deyimi arkasında Mnhtıranın öne sârdügii reformları hasıraltı etmeyi iş edinen, clden geldigince reformlan ertelemeyi, sonra da onlan belli çevreler hesabına myutraayı amaç bilen, bnno yaparken de oiağanüstü darumn bahane ederek normal demokratik ortamın yaşamssı olanagmı engelleyen dünyada benzeri görülmedik bir ygnetim modeli sfirüp gitmistir. Sayın înönü, vurdnmnzda olanı biteni, ilerlemiş yaşına rağmen bastsn sona iılemek ve gerek kendi, gerek ynrt çıkarlan »çısından değerlendirmek fırsatmı her zaman elinde bnlnndnr. mnştnr. Bırakalım 13 Mart'ı, daha gerilere gidelim. Ortanın solu politikan doğrndan doğruya İsmet İnönü'nün ortaya attığı bir slogandır. Açılmamış bir yelpazeye bcnzeteceğimiz sağ görüşlü tutucn partUerin cirit attığı bir ortamda, egemen çevreler elinde edk düsen, sayıoa çok fistün, ama yeterince biiinçlenip örgütlemnemiş halk yığınlarını savunmak bakımmdan yarar sağlayıcı bir attlımı belirgin hale getiriyordu bn'slogan. CHP safları içinde bu atılımı yadırgayanlar oldu. Tutucn ve gtatükocu güçlerin dayanaksız geniş halk kütlesine oranla daha füçlü oldufnnu düşünen bir böhîm Halk Fartililer Srgütten ay. nldılar. O zaman sayın înönü onhrla beraber kurucutanndan biri alduğu CHP'yi buakamazdı elbet. Çünkü ortanın solu politikaunı kendisi ortaya atmıs, onu sa CHP Parti Meclislnin, hükUmetteki partili bakanlan çeltme kararının s.çıklanmasıııdan sonra, eski Genel Bajkan, Maiatya Mılletvekili İsmet Înönü ü», CHP'den ve milletvekillığinden lstiia ettiğinl kamuoyuna duyur mustur. înönü, esld bir Cumhurbaşkaru olması nedeniyle, tabil üye olarak C. Senatosunda parlamenterlik görevin». devam edecektir. Malatja Milletvekili İsmet În8 nil, önceki gece yayüan Istıfa Torunu açıkladı hsberini, dün tonmu »racılîgı ile resmen basına açıklanuştır. Înönü, damadı tarafından kaleme alınan ve torunu Gü!sthn Toker tarafından «Penıbe Köşk» lin kapısı önünde basın mensuplanna okunan üç ayn mektuptan birinde CHP'den Jstıla ettıginl 1 . , Genel Başkanlığs, tablt üye olarak Senatöda görev yapmak istediğini C. Senatosu Başkanlığına ve bu işlem tamamlanır tamamlanmaz milletvekilliğinden istifa edeceglni de Mület MecUsl Başkanlığına büdlrmektedir. îsmet İnönü'nün CHP Genel Başlcanlığına gönderdiği mektubu aynen şöyledir: isüfa CHP Genel Başkanlığına tCumhuriyet Halk Partlsi G»nel Başkanlığına, (Oevamı Sa. 1, Stt. 1 de) KODAMANOCLU, ÖZTEKlNVEÖ PARLAMENTER İSTİFA ETTİ AN'KARA (Cnmhnriyet BflrosB) CHP eski Genel Baskanı Maiatya Milletvekili İsmet înönü1 nün istifastnı a'çıklamasından sonra, 8 parlamenter daha CHP' den istifa ettiklerinl bildlrmışlerdir. CHP'den »ynlanlar arasında iki Hükümet üyesi Bayındırlık Bakanı Mukadd'er Öztekin ile Enerjı ve Tabıi Kaynaklar Bakanı Nuri Kodamanoğlu da var» dır. İstifa eden diğer panlamenterler; Konya Milletvekili Sadi Koçaş, Izmir MUletvekili Şevket Adalan, Kars Milletvekili Osman Yeltekin, Maras Milletvekili Nejat Çuhadar, Samsun Mil letvekili Mustafa Boyar, Tekirdağ Senatörii Hayri Mumcuoğlu'dur. Bu istifalarla CHP'nin MiUet Meclisindeki 123 sandalyest 116' ya, Cumhunyet Senatosundaki 29 üyeliği de 27'ye duşmuştür. Konya Milletvekili Sadi Koçaş, istifa mektubunda, CHP Genel Merkezinin, milletvekillerinin hak (Devamı Sa. 7. Sü. î de) ECEVÎT: "INÖNÜ'YE ESENLlK VE UZUN ÖMÜR DİLERİM,, DEDÎ AVKARA, (Cumhunyet Bürosu) CHP eskı Genel Baskanı îsmet İnönü'nün istifa mektubunu alan Genel Başkan BUlent Ecevit, istifadan üzüntü duyduğuau bildirmiştir. Ecevit'in, İnönü'nün partiden lsüfasından sonra verdıği kısa demeç şöyledir: € Sayın îsmet İnönü'nün C. H.P.'den İstifa mektubunu aldım. Takdirlerinln böylo olmasım saygı ile, fakat elbettekl üzüntü ile karşıladım. Sayın îsmet înonü'nün devlete ve C. H.P.'ne büyük hizmetleri unutulmayacaktır. Kendilerlne esenlik ve mutluluk dolu uzun ömürler dilerim.» Maiatya Milletvekili îsmet 1nönü ile iki bakan ve 6 parlamenter'in partiden istifa ettiklerini açıklamalanndan ve Bakanlar Kurulu toplantısından sonra CHP Merkez YöBfeüm Kurulu, bir toplantı yapmıştır. Saat 14'te baslayan toplantıda, son gelişmeler ve hüktime Toplantı CHP eski Genel Baskanı v« İstifa mektupları Genişletilmiş Komuta Konseyi toplanıyor ANKARA, (Cumhnriyet Bürosu) Genişletilmiş Komuta Konseyi, bugün Genelkurmay Başkanlığında Genelkurmay Baskanı Orgeneral Faruk Gürler'ın başkanlığında toplanacaktır., Genişletilmiş Komuta Konseyinin bugunkü toplantısına, Kuv vet Komutanlan, Ordu Komutanlan, Kolordu Komutanlan ile her kuvvet ve ordudan birer temsılcınin katuacağı büdirilmektedir. Sabah saat 09.30'da başlayacak olan toplantı bir gün sürecek ve bu toplanüda, 12 Mart Muhtırasımn verilışinden bu yana Tdrkıye'nin siyasi durumundaki gelişraeler ve çesitli olaylar ele alınacak ve bılhassa yapılması istenen reformlann ne dereceye kadar ele alınıp gerçekleştirilebildiği konusu üzerinde durulacaktır. Toplantıcta ayrıca, CHP'nin 5 bakanını hükümetten çekmesi, CHP eskı Genel Baskanı İsmet İnönü'nün ıstifası ile ortaya çıkan son durum ve muhtemel neticeleri de soz konusu edilecek konular arasında yer alacaktır.' v ' llgilller, Genişletilmiş Komuta Konseyinln toplantısının neticelenmesinden sonra bir açıklama ile kamuoyuna bilgi verileceği ni belirtmektedirler. Çalışma Bakanı Alı Rıza Uzuner, istifa edıp etmeyeceği konusundaki soruya «Sayıa Bakanlar Kurulu saat ll'de Ecevit bir iki gün muhlet verBaşbakan Parit Melen'in başmıs. Bu sure içinde duşünecekanlıgjnda toplanmış, 14.20'ye ğım» demiştır. kadar çalışmıştır. Toplantıdan, Uzuner, hükümet işveren önce, Bakanlar Kurulu devam temsilcıleri toplantısının deederken CHP'den . İstifa ettigi vam eitığı sırada kendisine açıklanan Baymdırlık Bakanı yoneltilen «Hükümetten mı isve Adana Senatörü Mukadder tifa edeoeksiniz, partıden mi?» öztekin çıkrmş, süratle mersorusunu, «Henüz kesin karar divenlerl üıerken kendisine yövermiş durumda degilim. Duyneltilen sorulan sadece, «Açıkduğuma göre Sayın Ecevit bir lamamı duydunuz» şeklinde iki gün içinde kararımızın verilmesi gerektiğini belirtmlş, duşüneceğim> diye konuşmuştur. Bakanlar Kurulu saat 1420 de dagılmıştır. Basbakanlık binasmdan en son çıkan Başbakan Ferit Melen, eazetecılerin sorulannı gülerek cevaplandırmış, Kurulda görüsülen konu tln durumu eözaen hakkında şöyle demiştir: tir. . «CHP Parti Mectısınin hüküÖte yandan, CHP Genel Mermetten çekilme karannı. gekezi, Parti Meclisinin bakanlallşmeleri tetkik ettik Temasn hükümetten çekme karanlanmız ve çalışmalanmiî denın örgütte olumlu katsılandıvam etmektedir. Kesin karan ğmı açıklamıştır. Açıklamaya bu temasların neticesinl aldıkgöre, Parti Merkezine. Genel tan sonra vereceğiz.» Başkan ve Parti Meclislnin Hukümetteki CHPIi bakanlatutumunu tebnk eden telgrafrın bu görevlerinden istifa edip lar gelmektedir. etmedikleri yolundaki bir soruya karşılık olarak da Başbakan Melen şunlan sSylemiştir: • «CHP'li Bakaniar en Ueri ka' ran alma eğilimi göstermişlerdir. Ancak Hükümet kesin karannı vennceye kadar kendilerınden acele bir karar vermeme^ lerı rica edilmıştlrj ı Çeşitli çevrelerle yapacağı temasların uzun sürmeyeceğıni, birkaç günde sonuçlanabilecegini söyleyen Başbakan Melen, CHP'li bakanlann partilerinden istifa etmelen halınde Hukümette kalıp kalmayacakları yolundaki bir soruyu da «Bu daha şonraki mesele» diye cevaplandırmıştır (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) ANKARA, (Cumburiyet Bürosu) CHP Parti Meclisinin hukümetteki bakanlannı çekme kalan alması üzerine dün Bakanlar Kurulu üç buçuk saat süren bir toplantı yapmıştır. Top lantıdan sonra bir açıklarna yapan Başbakan Ferit Melen, hükümetirj çekilip çekilmemesl konusunda bir karar almadıklarmı, ban temaslardan sonra tekrar foplanarak durumu gözden geçireceklerini ve kesin bir karar olacaklannı söylemiştir. eevaplandırmjştır. özteWn"i Enerji ve Tabü Kaynaklar Bakanı Nuri Kodamanoğlu izlemısfır. Kurul devam ederken çıkan Kodamanoğlu da «Açıklamayı sayın Başbakan yapacaklar. Ben arkadaşlarln Mechita yaptıklan toplantıya gidıyorum» demlştir. Uzuner: « Düşüneceğim » 36 parlamenter bugün karar verecek' BAŞKENT NOTLAR1 CHP'den ayrılacaklar "Bağımsız Halkçılar,, grubu kuracak ANKARA, (Cnmhuriyet Bürosu) CHP eski Genel Baskanı ve Maiatya Milletvekili îsmet İnonü'nun partisinden istifa ettiğinin açıklanmasından sonra, Kurultay öncesi tartışmalar sırasında Ecevit ve ekıbine muhalefetleriyle dikkati çeken 36 parlâmenter, dün TBMM'deki Grup odasında kendi aralarında bir toplantı yap mışlardır. Parlftmenterlerın, bugün saat 10'da toplanacaklan, bir kısmının partiden istifaya karar vererek «Bağımsız Halkçılar» adı altında bir grup kuracakları öğrenilmlştir. (Devamı Sa 7. Sü. S de) Bir istifanın ardından... Turhan ILGAZ ANKARA Cumhuriyet Halk Partisi'nin eDemirbaşı» idi îsmet înönü. Dün istifa etti... Bu istıfayı hemen yeni ıstifalar izledi CHP içinde. TBMM'deki Grup Odasınm onundeki holde, 4698 demırbaş numaralı koltuğa oturan, bir kısım partililer gramer kurallaıını örseleyen bir acelecilikle çırpıştırılmış cümlelerle partiden ayrüdıklarını duyuruyor du basına... înonü'nün istifasındaki gerekçe, Parti Meclisınce izlenen politikanın «12 Mart şartlarının ciddiyetle koruduğu nazik mahiyetı» ile bağdaştıramamasıdır.. 4698 demırbaş numaralı koltukta istifalarını açıklayanlar da Paşa'nm gerekçesmi aynen benimsemiş (Devanu Sa. 7, Su. S de) OLAYLARIN ARDINDAKİ Toplantıda 12 Marttan bu yana meydana gelen gelişmeler ve reform konusundaki çalışmalar ele alınacak Melen, İnönü'nün damadı Metin Toker ve feyzioğlu ile görüştü ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Perit Melen, dun, hükümet • lşverenler toplantısından sonra bir sıire Başbakanlıkta çalısmış, bu arada CHP'den istifa eden eski Genel Başkan ve Maiatya MiUetvekilı İsmet înönü'nün daraadı Metin Toker'i kabul ederek kendisiyle bır sure görüşmüştür. Bu görüşme hakkında bir bılgi pdimlememiştir. (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) GERÇEK Inönü Yanılıyor nün, 34 yıllık CHP Genel Baş. kanlığı görevinden ayrtlmasıyla ve Dr. Retnal Satır'ın liderIli|indeki bir grubnn kopmasıyla dnrnlnr gibi görünen CHP iç kavgagı, bir kez daba alevlenmistir. Son defa parlamentodaki grup seçimlerinde ve Meclis Baskanfık Divani fiyelikleri oylamasında Ecevitçi adayları seçtirmemek için açık bir mücadeleye girismiş ve basan kazanmış olan CHP Meclis ve Senato Gmpları, yeni bir. huroç hareketinin zamanı çeldiğine irjanan politikacılann dramatik söz ve bareketlerine sıhne olacaktır. İnönü'nün istifa mektubunda knllandıgi «12 Mart şartlarının nazik mahıvetini cıddivetle muhafaza ettığı bir zamanda parti politikasının memleket için. sak'ıncalı gordügüm şekil ve istıkamette değiştirilmesi» formülü. Ecevifin bütün siyasal rakiplerine. «vurma zamanı geldi'» sevincini \treeek ve bn kadar nazik bir ••• (Devamı Sa 7. Sü 6 da) NADtR NADt (Devamı S». 7, Su. 1 de) İnönü'nün istifasını açıldayan tonmu Gfilsöm Toker smVt înönü'nfin istifası, CHP'den yeni bir grnbnn kopacağı izlenimini vemtektedir. Sadi Koçaş, Osman îeltekin, Mnkadder öztekin ve Sevket Adalan isimlerinin arkasından kimlerin geleceği önümüzdeki günlerde açıklık kazanacaktır. tnonü'nün istifasını haber alır almaz 33 milletvekili ve senatörün kendi aralannda toplanarsk bir karar almak gereğini dnymalan, yeni istifalann igaretini vennektedir. 8 Mayıs 1972'den sonra, InSnfi' I