Katalog

Cumhuriyet BASIN AHLÂK YA8ASINA ÜYMAYI TAAHHCT EDER. Sahibi: Cumhurtyet MatbaacUlık ve Gazetecilik T.A.Ş. adına NAZÎME NADİ Sorumlu Yazı lşleri Müdurü: OKTAÎ KLRTBÖKB Basan ve Yayan: CUMHURÎYET MATBAACHJK. v« GAZETECİLİK T.A.9. Cağaloğlu Halkevi Sk. No: 3941 BÜROLAR: Yenisehir Te): 120920 > 1295M ANKARA: Atatlfak Bulvan Tencr Apt ABONE ve İLAN 1 3 6 12 Aylık Aylık Aylık Aylık Zort t d *urt Dısı Adl Posta 22J0 45 67.50 1 3 5 ^ 135. 270. 540. İZMÎR. revzlpaşa Bulvan Afş»rojhı îthanı Tel: 31230 34708 GÜNIY İLLERt. Kurukapıü M cokak No. 40 ADANA Td: 4SS0 3934 B a s l ı i (Maktu) 1 n I g d «ayfa (Saotiml) 3 üncü (ayfa (Saotlmi) 4. S. 6 oeı «ayfa (Santtml) Ntşan, Nikâh, Evlenme Doğum Ölttm. Mevlid, Tesekktiı (5 Sm.) Ö S3 üncü (5 Sra.> Ölüm, Mevlid. SSO Ura 80 78 100 100 150 es SAYIS1 75 KURÜŞ CHP. Bakanlarını (Baştarafı 1. Sayfada) lelikle seçimlerin zamanında yapılabilmesi ve 12 Mart Muhtırasmda da zorunluğu belirtilen reformların seçimlerden önce gerçekleşmesi idi. Hükümetin kuruluş biçimi baktmmdan taşıdığı kaygıları korumakla beraber, CHP, bu amaçlara ulaşdması için Melen hükümetine yardımcı olacağını belirtmig, hükümete CHP'den de üyeler alınmasını kabul etmiş ve güvenoyu vermişti. Hükümete yardımcı olma konusundaki iyi niyetini, CHP, tutum v« davranıgUrrvla da göstermi*tir. Sayın Başbakan, yapılacak reformlann belki CHP'yi tatmin ' edecek ölçüde olamayacağını, fakat CHP bun'.arı dogru yönde atılmış iieri adımlar olarak görürse desteklemesini bekleyeceğini «öylemişti. CHP Genel Başkaıu tfa, CHP'nin, yeterslz buîsa bile doğru yönde atılacak her reformcu adımı destekleyeceğini, bunu görev sayacağını, anca.k reforralar yozlaştırılırsa, veya bu reformların ilerde toplum ihtiyaçlarmı karşılayacak ölçü ve biçimde gerçek) eştirilmesini engelleyici, reformlann geleceğini ipotek altına alıcı bir tutum izlenirse, CHP'nin bunlara karşı çıkacağını ve desteğinl de esirgeyeeeğini açıkça belirtmiştl. '" 1 Haziran. 1972 günü hükümet programı görüşülürken yaptığı konuşmada, CHP Genel Başkanı, düşünülen bütün reformlar normal seçim zamanına kadar gerçekleştirüemezse, o yüzden seçimleri ertelemek gerekmeyeceği görüşünü de savunarak, hükümetin elinde, üçüncü beş yıllık planı hazırlamak gibl bir fırsat bulunduğunu, bu fırsat iyl değerlendirilir de seçimlere kadar geçecek süre içine sığdınlamayacak bazı reformlann esaslan ve yönü planda belirtüirse, bu reformlann ilerde yapılmasının büyük ölçüde güvenç altıha alınmış olacağını hatırlatmıştı. Bunun yanı «ıra, CHP Genel Başkanı, gerek kamuoyunı açıkladığı parti görüşlerinde, gerek sayın Başbakanla yaptığı görüşmelerde ilerici düşünceleri baskı altında tutan. bir ortamda gerçek refonnlar yapmanın mümkün olınayacağını, toplum yaranna reformlar yapılabilmesi için kamuoyunun serbestçe oluşabileceği bir ortama ihtiyaç bulunduğunu ilerl silrerek, böyle bir ortamın bir an.önce yaratılması gerektiğinl löylemiş ve bunun yollannı göstermişti. CHP Genel Başkanı, ayrıca, muhtelif görüşmelertnde, Sayın Başbakana, soruşturma ve kovuşturmalar çok geniş tutulursa ve tek yanlı olarak, yürütülürse, huzur ve asayiş saglanamayacağı, asü sorumlular veya kışkırtıcılar dışında binlerce gencin umutsuzluk ve çaresizlik içine düşürülerek terörirmin kucağına itilmiş. olacağı, o durumda ise, terörizm kaynagımn kurutulamayacağı kaygısını bellrtnrişti. Bu konuda somut olaylara dayanan, bazı eleştlri ve düeklerini de Sayın Basbakana lunmuş ve kamuoyuna dujrurmuştu. 2 Uzun süreden berl CHP'nin, lyiniyetle, sabırla ve tam bir Borumluluk bilinciyle 1leri sürdüğü bu görtis ve dileklerinden hiçbirine Sayın Başbakan tarafından önem verilmenıiştir. CHP Genel Başkanının kamtlara ve belgelere dayandırarak üzerinde durduğu hususlar bile, Sayın Başbakan tarafındaa kamuoyuna ısrarl» tert yansıtümıştır. Oysa, bütün uyanlanmıza rağmen BürdürUIen hükümet tutumunun sonucu olarak, huzur ve asayişin hâlâ yeterlnce sağlanamamış olduğu hükümet adına, açıkça itiraf edllmektedir. Gerçek reformlar yapılabilmesi bakımından gerekli kamuoyunun serbestçe oluşabilrcesi önündeki engeller de, gene üyarılarırruza rağmen, kaldınlamamıştır. Gerçek reformlar, ekonomik bakımdan güçlü çevrelerin çıkarlanna karşı halkı koruyan, daha iyi yaşama koşullanna kavuşturan ve toplum yarannı gözeten reformlardır. Oysa, zaman zaman sıkıyönetim bildirileri, TürkiyeYi 12 Mart'a getiren olaylârda çıkar çevrelerinin etkisine de değindiği hal<Je, o çevrelerin hâlâ engelleyebildikleri reformları savunmaya kalkışWılar, bugUnkü ortamda, en ağır biçimde lekelenebilmekte ve sindirilebümektedir. Bu durumun doğal sonucu, ÜçUricU Beş Yıllık KaDanma Plannv da açık ve acı bir gerçek olarak ortaya çıkmfştır. Anayasa buyruğuna rağmen sosyal adaleti uzun sifre için erteleyen, gelir dagüımındaki adaletslzliğj. büşbütün ağırlaştıncı bir nitelik taşıyan, kalkınma yükünü dar geUrli halk topluluklannm, Szellikle köylülerin, lşçilerin, Ureticilerin, emeklilerin, esnaf ve sanstk&rlann omuzlanna yükleyen bir plan haarlanmıştır. Buna tağmen, CHP Millet Meclisl Grupu, yenl pl&nın gerek toprak reformu, gerek yeraltı kaynaklan ve enerji konusunda, CHP açısından, yetersiz de olsa, baza ilerl hükümler ve'ilkeler getlrdiği, Avrupa Ekonomik Topluluğu ile ilişkiler konusunda ise Türkiye'nin yarannı gözetmeğe çalıştıgım gözönünde tutarak, plfina olumsuz oy vermekten kaçınma eğiliminde idi. Kesin kararını, başka partilerden gelen veplanın bu orumlu yönlerini de tahrip edecek nitelikte olan değişiklik önerfeleri karşısında hükümetin takmacagı tavra göre belirleyeceğini açıklamıştı. Planı sosyal adalet açısından çok yetersiz •• salancalı bulduğu halde, CHP, planın bütünlügünü bozucu değişiklik önergeleri vermekten de kaçınmıştı. / Fakat CHP'nin bu iyi niyetli uyansına ve davranışına rağmen, Melen Hükümeti, kendi pl&nına sahip çıkmamış, kendi hazırladıgı planın bütünlügünü koruma gereğini duymamıştır. Toprak reformu konusunda olsun, yeraltı kaynaklan ve enerji konusunda olsun, hükümet, plânı temelinden tahrip edlci tavizler vermiştir. Böylece, Üçüncü Bes Yıllık Kalkmma Plam, Adalet Partistoîn ekonomik va sosyal felsefesini yansıtan bir plân durumuna gelmiştir. Hatta kamuoyunun serbestçe oluşabileceği bir ortamda, Öyle inanıyoruz ki, AP bile bu kadar tutucu, sosyal adalete ve ulusal yararlanmıza bu kadar aykın bir plân hazırlayamazdı. Plan görüşmeleri sırasında Genel Baskanın CHP grupu adına yaptığı son açıklamalarıyle konuşmalarda gerekçeleriyle açıklandığı gibi, plandaki bu değişikliklerden sonra, artık, reform adı aitında alınacak tedbırlerin, reform sayılamıyacak kadar yoriaşmı? olacağı bellidir. Üstelik ileride de gerçek reformlar yapılması engellenmiş olmaktadır. Böylelikl e Melen Hükümeü, üçüncü beş yılhk planla, reformlann geleceğini güvenç altına alma fırsatını da kaçırmış bulunmaktadır. Önemli yeraltı kaynaklarımmn yabancı sermaye sömürüsüne açık bırakılması karşısında, ulusal ekonomimizj Avrupa Ekonomik Topluluğuna karşı korunmak da büsbütün lorlaşmaktadır. Bir yandan 12 Mart muhtırasında da zorunluğu belirtilen Anayasa doğrultusunda reformlar yapılması, normal demokratik rejime dönüşün başhca koşullan arasında sayüırken, bir yandan da reformlan engelleyici bir plân ortaya çıkması, CHP'nin gürüşüne göre büyük bir çeliçkidir. Bununla beraber, CHP seçimlerin zamanında yapılmasmd'a ve bir an önce demokrasinin bütün koşullarıyla işleyeceği bir ortama ulaşılmasında ısrarîıdır. Çünkü,' öteden beri belirttiğimiz gibi, CHP, toplum yararına reformlann ancak halkian gelecek istekle ve destekle gerçekleşebileceği, ekonomik bakımdan güçlü «çıkar çevrelerinin engellemesinin ancak haHctan alınacak güçle aşılabilecegi kanısındadır. CHP, demokrasinin bütün özgürlükleriyle işleyeceği bir ortamda, ancak öyftî bir ortamda, halk gücünün reformlar için ağırlığını duyuracağma güvenmektedir. Bu kanıyı ve güveni, CHP Genel Başkanı, Plan gorüsmelerinin ıonunda şu sözlerle belirtmişti: «Bu reformlar yapümadıkça seçime gidilemez. Normal demokratık rejime geçüemez yolunda görüşler belirülirse buna en basta CHP karşı çıkar. Bugünkü ortamda gerçek ekonomik ve sosyal reformlarm yapılamaması, normal rejime dönüşü geciktirmenin bir gerekçesi sayılmamalıdır. Aksine, normal rejime dönüjü çabuklaîtırmanın bir gerekçesi sayılmalıdır. Çünkü, biî inanıyoruz ki, ancak halkın iradesini serbestçe oluşturabilecegi bir ortamda ve rejimde halk ve toplum yararına gerçek reformlar yapılabilecektir.» Bu görüş v e inancmı sürdürmekle beraber, CHFden, reformlan yozîaştırıcı, hele engelleyici bir hükümet tutumuna destek olması beklenemez. Bunun beklenemiyeceği, daha hükümet programırun görüşülmesi sırasında, CHP Grubu adına Genel Başkan tarafından açıkça belirülmisti. 3 Plan görüşmelerinden ve Planın aldığı son biçimden sonra, Melen hükümeti ile CHP'nin ekonomik ve sosyal tutumlarının ve reform anlayışlannın hiçbir şekilde bağdaşamıyacağı artık kesinlikle belli olmuştur. Nitekim b« gerçeği, sayın Başbakan da, Plan gorüsmelerinin Eonunda Meclis kürsüsünden, şu sözlerle açıkça belirtmiştir: «Saym Ecevit'i memnun edecek bir reform getirme taahhüdünde ne bulundum, ne bulunabilirim. çünkü ben onu memnun etmeğe kalkışırsam, memlekete yararlı işler yapan bir insan aurumundan çıkacağıma inanıyorum.» CHP Genel Başkanı, plan görüşmelerinde, CHP'nin düşüncelerini ortaya koyduğuna ve savunduğuna göre, Saym Başbakanın bu sözlerl, Melen Hükümetiyle CHP'nin tutumlarının bağdaşamayacagım bütün açıklığı ile ortaya koymaktadır. Saym Başbakanın bu sözlerinden kişisel kırgırüık duymamn hlç gereği yoktur. önemli olan, bu sözlerin siyasal anlamıdır. Saym Ferit Melen'in ekonomik ve sosyal görüşleri ve reformculuk anlayışı CHP'den çok uzak olabilir. Fakat Sayın Başbakan, kendi ekonomik ve sosyal görüşlerinl, CHP'den de üye ve destek alan bir hükümete bu ölçüde malettiği, hele CHP'nin ekonomik ve sosyal görüşlerini ve reform anlayışını böylesine reddedip kötülemeyi kendisi için bir «Demokratik» hak saydığı zaman, CHP'nin de o hükümetle ilişkilerini yeniden dUşünmesi, ayni şekilde bir demokratik hak haline gelir. Kaldı ki, CHP ile Melen Hükümeti ara Eindaki bagdaşmazlık, türlü alanlardaki hükümet tutumuyla gitgide belirgin duruma gelmekte idi. CHP'nın de desteği ile kurulan ve içlnde CHP'li Bakanlar da bulunduran Melen Hükümetinin, fiilen bir Adalet Partisi Milli GUven Partisi Hükümeti olduğu, CHP'nin bu hükümetteki varUğının gerçek bir anlatn taşımadığı artık açıkça ortaya çıkmıştır. Başbakanın sözleriyle de tescil edilmiştir. Bundan daha önemli olarak, Melen Hükümetinin uyanlanmızı hiç dikkate almaksızm sUrdurdüğü tutumu ile, siyasal bunaUmı sona erdirebileceğine, normal demokratik ortama zamanında ulaSilmasını sağlayabileceğine inanabilmek de bizim için artık kolay degildir. 4 CHP Gecel Başkanının, Saym Cumhurbaşkam ile ve Sa yın Başbakanla yaptığı son görüşmeler, ne bunalımdan çıkış ve rejim konusunda olsun, ne de ekonomik ve sosyal konularda olsun, hükümet tutumunda ve icraatında, CHP görüşlerine bundan ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) böyle de yer ve değer verümeyeceğl kanısını Parti Meclisinde uKış aylarında et sıkıntısı çeyandnmıştır. Bu bakımdan parümize hiçbir umut verilmemiştir. kilmemesi için Avustralya'dan Huzur, asayiş ve rejim konusunda partimizin yaptığı iyiniyetU et satın alınması , kararlaştırıluyarılara te eleştirilere, Saym Başbakanın kendisini veya bükümıştır. Bu konu ile ilgili olarak meti değil, uygulayıta makamlan muhatap saymaya kalkışmasını yapılan açıklamada, iki hüküda, ciddi bir hükümet anlayışıyla bağdaştıramıyoruz. Partuerin met yetkilileri arasında temmuz muhatabı hUkümettir. Sıkıyönetim sırasında da yöneümin genel ayında başlatılan görüşmelerin tutumundan hükümet sorumludur. CHP'nin göruşüne göre huzur devam ettiği belirtilmiştir. ve asayiş sağlama ve normal demokratik rejime dönüşü kolâylaşAvustralya Hükümeti, kesiltırma yolunda izlenecek tutumun ana haUarım saptamak. bükümiş ve dondurulmuş kuzu etini melin sorumlulugudur, CHP'nin eleştirilerihin ve uyarılannm muT.ürkiye'de teslim etmek sartı hatabı, onun için, doğrudan doğruya hükümettir. ile kilosu 80 sentten (yaklaşık 5 CHP Genel Başkanının göriişmelerinden anlasıldıgına gör«, geelarak 12 lira) teklif etmektedir. rek sayın Cumhurbaşkam, gerek Başbakan, hükümetin CHP'ye de daYine Türkiye'de teslim edilyanmasını zorunlu görmektedirler. Fakat ona rağmen, CHP'riin görüjmek üzere canlı koyunun kilolerine, düşüncelerine itibar edilmemektedir'. su için Avustralya 5560 sent CHP, birtakım düşünceleri temsil eden bir siyasal kurtuluşjur. Hüistemektedir (yaklaşık olarak kümet için CHP'ye ihtiyaç duyulmakla beraber, CHP'nin düşünceleri9 lira). ne ihtiyaç duyulmaması, üstelik de bu duşüncelerin Hükümet Başkanı tarafından memlekete zarsfrlı düşünceler gibi llân edilmesi, partimiz için izahı mümkün olmayan bir çelişkidir ve daha fazla katlanılması mümkün olmayan bir durumu iyice açığa çıkarmış olmaktadır. (Bastand L Sayfada) Eğer, CHP, hükümet için, bugünkü ortamda, katkısmdan ve detteğinden vazgeçilemiyecek bir güç olarak görülüyorsa, bilinmelidir ki, CHP, bu gücünü, temsil ettiği düşüncelerden ve bu düşünceleri müSaat 14.45'de Başbakanlık ikayonlarca yurttaşın paylaşmasından almaktadır. O düsüncelere hiç yer metgâhından aynlan Genelkurvermeyen üstelik de o düşünceleri memlekete zararlı bulan bir hükümay Başkanı Org. Gürler, ga mette CHP'nin ne yeri, ne de gücü söz komsu olabilir. setecilerle konuşmamıştır. Ekonomik' ve sosyal bakımdan ne kadar tutucu olduğu, hiç Başbakan Melen, Gürler*in aybir ciddi reform yapma niyeti beslemediği artık iyice belli olnlmasmdan 15 daklka kadar son mus, büyük çıkar çevrelerinin çıkarlanrA önümüzdeki yıllar İçin nt evinden çıkarak Başbakanhbile planla sağlama baglamif bir hükümette, CHP'nin varbgı ve ğa gelirken, bu görüşmede handesteği, eğer o hükümete halkın ve bazı ileri çevrelerfn gözünde gi konunun ele alındığını soran reformcu bir hükümet görüntüsü saglayabilmek bakımından zcgaMtecilere, «Bu, CHP'nin runlu görülüyorsa, CHP b,unu da kabul edemez. Bunu kabul etkaran ile ilgili değil...» demişmeyi, yalnız kendi kendine değil, gerçek reformlann özlemini duyan halka ve İlerici çevrelere karsı da, bütün Türk uluıunt tir. Melen ısrarlara rağmen «O başka... Bununl» ilgili değil...» karşı da saygısızlık sayar. *. dtye eklemlt, başka bir şey söyÇoğunluğa sahip bulunmadığı bir Parlamentoda ' hiçbir görfllememişür. •flnün, düşüncesinin kabul edilmemesini, CHP, demokrasiy* baghlığının gereği olarak anlayışla ve saygıyla karsılayabilir. Fakat, parlamento çoğunluguna dayanan bir hükümette kendi varlığın* S u t 17J0'ye kadar Başbakanve desteğine ihtiyaç duyuluyorsa, o hükümetin tutumunda CHP' lıkta çalışan ' Başbakan Ferit nin de görüş ve düşüncelerine yer verllmesi gene demokrasinin Melen, 17 JO'da. Çankaya Köşkügereğidir. CHP'yi hiçbir görüs ve düşüncesinin kabul edilmem* ne giderek, Cumhurbaşkam Cevsine razı edebiünenin bir tek yolu vardır,: CHP'yJ hükümet dışındet Sunay'ı ziyaret etrniştir. Ga' da bırakmak... Betedlerden gizlenen bu zjyareCHP'nin hükümet dışında bırakılması su yaran da sağlayabilir. TuUnde Melen'in, CHP'nin hükütuculuğunu CHP'nin arkasına gizlenerek bir ölçüde saklayabilme olametten çekilme karan konusunnağını yitirdiği zaman, hükümet, belki de kendi programıyla daha tu da iştişarede bulunduğu anlaşütarlı jjlma ve kendi varlık nedenleri arasmda bulunan reformculugu mişüs. Görüşme 1,5 saat sürdaha ciddiye alma zonınluluğunu duyacaktır. Halkı reformculuğa inanmüştür. dırabilmek ve kendisifıi ilerici çevrelere kabul ettirebilmek için daha zorunlu ve ciddi bir davramş içine girmeye mecbur olacaktır. 6 Belirttiğimiz gerekçelerle, CHP Parti Meclisi, Melen hükflmeCHP'nin bakanlarını oekme ka,tinden ayrümaya karar vermiştir. CHP'nin bu zorunluğu duymasına ranndan sonra, dün saat 21'de yol açan etkenleri kamuoyuna ve ilgililere »çıkça sunmuf olmamıza yapüacagı bildirilen Bakanlar rağmen, bu etkenlerin ortadan kaldırılman, battâ hafifletümesi yolunKurulu toplantısı, bugün saat da, ilgililerden hiçbir yardım gelmemiştir. 11'e bırakılmıştır. Toplantıda, CHP'nin ayrılması yüzünden bir hükümet bunalımı doğmasma hiçCHP'nin bakanlannı Hükümetbir neden yoktur. CHP'li bakanlar ve CHP'nin desteği olmaksızın da ten çekmesine ilişkin karar ile ortaya çıkan dUrum görüşülecek hükümet göreve devam edebilmek için Mecliste gerekli çoğtmluk destlr. teğine sahiptir. Kaldı ki, bu karan vermekle beraber CHP, demokrasinin bUtün koşullanyla işleyeceği ortama dönüşü kolaylaştırabilmek için her Başbakanlıktan aynlırken Baştürlü çabayı tam bir «orumluluk billnciyle göstermeye devam edebakan Melen'le gazeteciler aracektir. sında şu konuşma geçmlştlr: O arada, güvenlik mahkemelerl kurulması İçin yapılan çalısSoru: «Halk Partili Bakanlarla malara da, kendi demokrasi ve hukuk anlayışına bağlı kalarak kagSrttştfinflz, kararlan da size tılacaktır. Sıkıyönetim süresinin kısalmasını da saglayabilmek dütebUğ edfldl. CHP Parti MecUşünceslyle, bu konüdaki çalışmalara katkıda bulunmağa devam ede•1nin kmranmn gerekçesini görcektir. dfinfiz. Bu durumda bir karara Bu hüknmetten aynldıktan sonra, CHP, demokrasiyi güçlendivarabildiniz mi? Yoksa. Bakanrecek ve sosyal adaleti gerçekleştirecek ilerici düşünceleri, Parlalar Knrulu toplsntısından son* mentoda, daha etkill ve halk gözünde daha inandıncı olarak temsi» edebilecektir. Böylelikle, Türk toplumu için yeni bir umut döneml 1 n y a nn bırakıyorsnnuz?» Cevmp: «Bakanlar Kurulunu açılabflecektlr. yann (bugün) toplayacağım. O 7 îstenirse Melen Hükümetinin CHP'sia de devam etmesine rada lnceleme yapacağız. Başhiçbir engel bulunmamakla beraber, 12 Mart 1971'den bu yana uyka temaslar yapacağım, ondan gulanmaya çahşılan ve dünya siyaset tarihinde benzeri görulmeyen sonra.» bir «Partüerüstü Hükümet> türünün, 12 Mart Muhtırasında gerekSoru: «Gerekee, d ı l lnandınliüği belirtilen kuvvetli ve inandıncı hükümeti saglayamayacağı da cı durumda mı?> artık anlaşılmış olmalıdır. 12 Mart'tan sonraki bir yıl içinde dört Cevap: «Bu hususta yorumu hükümet bunalımının ortaya çıkmış olması, bu gerçeği açıkça or•onraya bırakıyorum » taya koymaktadır. Cumhuriyet tarihimizin hiçbir döneminde bu kadar sık hükümet bunalımlan olmamıştır. 12 Mart 1971'den bu Soru: «Temaslan Bakanlar Koyana butün uyanlaruruza rağmen süTdürülmekte olan «Pvtilerüsruln toplantısından evvel mi yatü Hükümet» anlayışı, uygulamada, tasavvur edilebilecek en zayıf pacaknnız?» hUkümetleri ortaya çjkarmaktadır. Cevap: «Hayır. sonra yapacağım.» Eğer CHP'nin hükümetten aynlması, artık böyle bir hükümet anlayışmın bırakılmasına vesile olursa, CHP, siyasal hayatımıza bir büyük hizmette bulunmuş ve normal demokratik rejime dönüCHP Genel Başkanlığı, Parti şü bu yönden de kolaylaştırmış olacaktır. Hükümete kaulacak veya destek olacak partuerin, katılma ve des Meclisinin aldığı karan dün birer mektupla Melen Kabinesinde teklemekoşullarını ve hükümet programmı önceden müzakere etmelegörevli bakanlara yollamıştır. rine ve demokratik bir uzlaşrnaya varabUmelerine olanak sağlanırsa ve böyle bir uzlaşma zemini üzerinde bir hükümet kurma yoluna gidüirse, partilerarası müzakereler uzun da sürde, sonunda çok daha etkin CHP Parti Meclisi'nln Hükttbir hükümet kurulabilir ve çok daha geçerli bir hükümet programı hametten çekilme karan Uzerine, zulanabilir. Başlangıçta bu yola gidilmiş olsaydı, şimdiye kadar bazı örgütten ilk kutlama telgrafı, îsreformlar da gerçekleştirilebilirdi. tanbul tl Başkanı Ali Topuz'dan Nitekim, Anayasamn 38. maddesinde Toprak Reformunu kolaylaşgelmiştir. tuıcı bir değişiklik, ancak, partilerin kendi aralarında anlaşmalanyla Âvustrtdycudan et alınacak Haber, Basbakana nasıl (Baştarafı 1. Sayfada) CHP'nin partili bakanlan çekme kararırun daha açıklanmadan önce iletildiği sırada görduk. Başbakanlık Basın Merkezi Başkanı Cenap Çetinel saat 11.30'a doğru. CHP Parti Meclisinin partili bakanlan çekme kararını almak üzere olduğunu ve Genel Başkan Bülent Ecevitln, «Bunun bir zanıret haline geldiğini» belirten konuşmasını yaptığını, «istihbar» etmdşti. Çetinel hemen Başbakanın katıldığı hükümet işçi temsilcileri toplantısımn yapüdıgı Devlet îstatistik Enstitüsünde bulunan Başbakanlık Basın Mer kezı mensuplarmı aradı. Basın Merkezinin en eskisi Özgür Erk man'a'durumu anlattı ve baberin doğrudan ve en süratü şekilde Basbakana iletilmesini istedi. Toplanu gızii yapıldığ^ndan özgür Erkman, kapıdaki Devlef İstatistik Enstitusü görevlllerine Basbakana verilecek çok önemli bir not olduğunu söyle» di. Onlar da, kendısinin gırip verecileceğini büdirdiler. Bunun üserine, o da, içeri girdi ve n»tu Başbakanın önüne bıraktı. patladı. Notun Başbakanın önüne bırakıldığını gören Özel Kalem Müdürü, Dışişleri Bekanlığının üçüncü derece memurlanndan Saip Sungurtekin, notun kendisine verümemeslne çok lçerle.miş olacak ki koridorlan çınlatan bir sesle basın merkezi görevlisinl chaşlamaya» başladı. Belki Sungurtekin, notun doğrudan kendisine verilmemesi konusunda haklıydı ama, ünlversite mezunu bir basın merkezi. görevlisine, kendi minyon yapısını da unutar&k hepimlzin duy&cağı şekilde «Senl pataklanm» demesi ve benzert bir çok lâf etmesi gerçekten Ozücü oldu. Bu esasmda. Başbakanlık Yüksek Katındaki huzursuzluğun bu vesile ile patlak verroesinden başka bir şey değildi. Ancak, Türkiye Cumhuriyetf Başbakanımn diplomat olan özel Kalem Müdürünün gazetecüerin. polis memurlaruun, sendikacılann, Devlet tstatistik Enstitusü mensuplannın gözleri önünde bu şekilde davranması «Açık verme» bakımından ilginçti. nun (Baştarcfı 1. Sayfada) eski Genel Başkanı tsmet înönü'nüfı, istifasına ilişkin mektuplan bugün Millet Meclisi Baş kanlığına ve CHP Genel Merke zine göndereceğini israrla öne sürmüşlerdir. ' CHP Genel Merkez yetkilileri ne diyor? CHP Genel Merkezi yetkilileri, haberi kendilerinin de duyduğunu, ancak Genel Merkeze böyle bir yazımn gelmediğini, Înönü gibi bir şahsiyetin bu tarihi kararını bir milletvekili ağ zından söylenti olarak kamuoyu na duyurtmayacak kadar formalitey'e saygı göstereoeğini belirtmişlerdir. Aynı yetkili. ayrıca, böyle bir durumun olması için ortada bir necfen bulunmayacağını da sözlerlne eklemiş. Böylece, CHP Parti Meclisi' nin Melen Hükümetinden partili beş bakanını çekmesine ilişkin ve kamuoyunda ilgi uyandıran karorından sonra Inönü'nün, CHP'den ve milletvekilliğinden istifa ettiğine dair söylentiler, iki önemli haber olarak, Başkent siyaset çevrelerini gece yarısına kadar meşgul etmiştir. Melen Melen Gürler Melen'in tutumu Başbakan Ferit Melen, yukarda anlattığımu olaydan habersiz saat llJO'a doğru, CHP'U Bakanlann gerl çekilraesinln kesinlik kazandığını öğrenmişti. Toplantıya saftt 13.30*8 doğru ara verilince gaseteciler hemen çevresini sardılar. Neseli garünrneye çalışiyordu Melen. Henüz karan görmedigtnl, gördükten sonra konuyu Bakanlar Kuruluna götüreceğinl çesitH sorulan karşı çeşitli şekilde söyledl. Yıllann kazandırdığı teorübo İle Melen sakin (çörunmeye çalışlyordu. Tepkisi özel Kalem MUdurününk] gjbi olmadı. Ancak bir durgunluk göze çarpıyordu. Çevresinde bazı Bakanlar olduğu halde koridoru oızla geçti. Makam arabasma bindikten sor> ra, gaeetecilerin. sorulann» karşı gene gülümseyerek cevap vermeye, daha doğrusu aynı sözlerle cevapsız bırakmaya çalıştı. Başardı da... Klmi patakhyor? Derken efendim, konferans salonunun girişinde bir fırtırte Son dakika • Inönü'nün kızı özden Toker, babasınm rŞimdllik» böyle bir karan olmadığınl söylemiş, ayrıntılı sorulan karşıliksız bırak mıştır. Inönü'ye yakm çevreler, kesin durumun bugün veya yann belli olacağını israrla id'dia etmiş, ancak nedenleri hakkındaki sorulara karsıhk vermemişlerdir. 12 Mart'tan (Baştarafı 1 Inci sayfada) • 16 Mart 1971: AP'de yeni hükümeti destekliyecegini söyledi. Inönü «Reformcu hükümeti destekleriz.» dedi. • 17 Mart 1971: Sunay, AP • CHP koalisyonu istedi. Partiler erken seçim yararlıdır diyor. Kontenjan Grupu tarafsız hükümeti destekleyeceğini açıkladı. • 18 Mart 1971: Sunay temaslarını bitirdi. Başbakan adayı bugün belli olacak. • 19 Mart 1971: Nihat Erim Başbakanlığa atandı. Erim, «İlk hedef, huzuru sağlamaktır» dedi. Sunay hükümetin şartsız destekieniaesini istedi. DP, Koalisyona hayır dedi.Sunay liderlere isteklerinl yazılı olarak bildir^i. • 2t Mart 971: Partilerin kesin tutumu belli olmadı. Kabineye parlamento dışından da bakan alınacak. Erim Radyo TV" de yaptığı konuşmada, «Kuvvet denemesi ordu müdahalesi getirir.» dedi. CHP kabineye girerse Ecevit istifa edecek. • 21 Mart: 1971: CHP hükümeti destekleyeceğini açıkladı. Bunun üzerine Ecevit istifa etti. Erim, «Bana teknisyenler lâzun dedi.» • 22 Mart 1971: Kabineye 3 yeni bakanlık ekleniyor. AP de hükümete katılacak. DP djçneüm görevi j^ıpacağını bildirdi. • ,• 25 Mart 1971: Kabine»» t > recek bazı isimler gayrt resmî olarak belli oldu. • 28 Mart 1971: Yeni kabine açıklandı ve Sunay tarafından onaylandı. Erim, «Yurt ve prdunun huzuru için derhal çalışmaya başlayacağız» dedi. • 28 »Urt 1971: Koçaş, .Ya reformlan yapanz, veya gideriz» dedi Sunay'ı ziyaret OLAYLARIN ARDIND.\Kt GERÇEK Ertelendi CHP'li Bakanlar Toplantıda CHP'U bakanlardan Ali Rızh Uzuner, Mukadder Öztekin ve Nuri Kodamanoğln bulunuyordu. Kodamanoğlu bir ara ayrıldı, sonra yeniden döndü, ueden o kadar sessizdi acaba? Toplantı bittikten sonra, Mukadder Öztekin büyük bir sinirlilik • içinde ayrıldı Devlet lrtatistik Enstitüsünden. Koridorda yürürken bakışları sabitti adeta. Kodamanoğlu ile öztekin'e kar şılık Çalışma Bakanı Ali Rıza Uzuner daha rahat görünüyordu. Öğle tatilinden yararlanarak uzun süre sohbet etti sendikactlarla. Bu arada, çevresindekilere. «Partimin karandır. Uyacağım» demiş. Bunu duyan sendikaeılar, gazetecilere, Görüyorsunuz erkek bakanı» dediler. Kısacası. Devlet tstatistik Enstitusü konferans salonunda konu•ulan işçi conmlan birer balon gibi göğe yükselirken, yenl hükümetle ilgili diğer balonlar ortaya çıkıyordu. Doğru bir harekef (Baştarafı 1. Sayfada] buhranın asıl nedenini teşkil etmektedir. Ülkenin 12 Mart ordu müdahaleslyle tesbit edllea duruma, hızlı ve köklü reformlara mutlak ihtiyacı bulandnfu yönünde olmuftur. İ2 Mart'a gelinceye kadar, uzun bir süre içinde, Parlamento çatısı altuıdaki sol kanat partileri ve Parlamento dışı muhalefet gmplan, reform İhtiyaçlarmı siyasal iktidara kahnl ettiremeyişin öfkesi İçinde çırpınmışlardır. Bunlar, ülkenin basit «ıslahat harcketleriyle, yozlaştmlmıs reformlarla özlediği düzeye olaşamıyacağını söylemişler, fakat anlatamamışjardır. Böyle bir vurduraduymazlıjpn, uzakgörmezliğin yaratacağı sarsmtılan hafife alarak «Bulun 226'yı alın iktidarı» diye demokrasiyi felce ugratanlar; partllerüütü Iktidarlarla olağanüstü dnnımlardan kıırtulmak denemelerinin yapıldifi bir dönenrle, kendi ıslahatçılıklannı kurtuluş yolu olarak kabul ettirip, hızlı ve köklü reform taraftarlarını ülkeye zararlı diye »an edebiliyoriana; bu yeni buhranın yaratıcılarını başka yerde aramamak lâzımdır. ifkir Soru Cevap v • 1 Nlsan 1971: înönü «Hükümete güvenoyu vereceğiz inşaallah..» dedi. • 2 Nisan 1971: Prof. Erim, programı Mecliste okudu. «Atatürk ilkeleri tam olarak uygulanacak» dedi. • 6 Nisan 1971: AP programa güvenoyu vereceğini açıkladı. Demirel, «Ordunun karşısına milis kuvveti ile çıkamayız» dedi. MGP olumlu, DP olumsuz oy vereceğini açıkladı. • 7 Nisan 1971: Erim,güven oyu aldı. • 26 Nisan 1971: 11 ilde sıkıyönetim ilân edildi. Mayıs ayı içinde Anayasadaki yapüabilmiştir. Anayasanın 11. maddesinde sosyal haklan temelinden değişikliklerle Ugili görüşmeler. zedeleyici nftelikte bir değişiklik isteği ise, gene ancak partilerin araçalışmalar yapıldı. Komisyon larmda uzlaşmalarıyla önlenebilmiştir. kuruldu. Son Anayasa çalışmalan da, sorumluluklanyla başbaşa kaldık(Baştarafı 1. Sayfada) • 26 Haziran 1971: Demlrel, lan vakit, partilerin, en çetin konularda bile demokratik bir uzlasSaat 16.45'de de Bayındırlık «Ordu en kısa sürede görevine maya varabileceklerini göstermiştir. Bakanı Mukadder öztekin ile dönmelidir» dedi. Muhtelif partilerin katkısıyla hükümet kurabilmenin ve kuru• 29 Eylul 1971: Enerji BaEnerji Bakanı Nuri Kodamanlan, hükümeti yaşatabilmenin geçerli ve normal yolu, partilerin, oglu, beşer dakika ara ile Me kanı thsan Topaloğlu, «Prensip meseleleri» yüzünden istifa etmemleket koşullannı da gözönünde tutarak, aralarında uzlaşmaya len'i ziyaret etmişlerdir. Kodatiğini büdirdi. i ve anlaşmaya varmalandır. Normal olmayan yollardan normal ortamanoğlu, gazetecilerin sorulan• 6 Ekim 1971: AP Bakan! ma ulaşılamaz. Siyaset kurallarına uygun biçimde kurulmayan hüna, (Şimdi öğrenmeye gidiyolannı hükümetten çekmeye ka; kümetler, güçlü ve uzun ömürlü olamaz. rum. Bilmiyorum» karşılığını vermiştir. Gazetecilerin, CHP Ge rar verdi. Siyasetin bu sade gerçeklerine uygun bir hükümet türünün be• 7 Ekim 1971: AP'li Bakan. nel Sekreter Yardımcısı Üstünnimsenmesi, CHP'nin görüşüne göre, her bakımdan zonmludur. lar Haydar Özalp (Tekel), Dodağ'ın, durumu kendilerine bilBu yola gidilmediğl takdirde, CHFnin hükümetten aynlması ğan Kitaplı (Devlet), Erol Yüdirdiginl ifade ettiğinl belirtmeyüzünden bir hükümet bunalımı çıkacağı yohjndaki lddlalan CHP maz Akçal (Turizm) Bakanlıklerine karşılık da, «Ben, öğrenParti Meclisi kesinlikle reddeder. Orta«?a bir hükümet bunalımı tan istifa ettiler. mediğimi söylüyorum» demiş, varsa, bunun nedenleri, önce hükümetin kuruluşunda, sonra da Baş• 12 EJdm 1971: Erim, Akçal «öğrendikten sonra... Oğrendikbakanın tutumunda aranmalıdır.» ile özalp'ın istifalarım kabul et ten sonra» diye eklemiştir. . medi. Oylama.. öztekin de soruların hiçblrini • 28 Ekim 1971: Erim İsticevaplandırmayarak, parmagıyla CHP Partl Mecüsinin Senato ve Meclis Grup YBnetim Kurullanyla fa etti. «Sükut» işareti yapmakta yetinyaptığı dünkü ortak toplantıda 42 üye, Hükümetten çekilme yolunda • 27 Ekim 1971: Cumhurbaş I miştir. oy verirken, «Anadolu Ajansı» nın bildirdiğlne göre, eski Genel kanı Sunay, istifayı kabul etÇalışma Bakanı Ali Rıza UzuSekreter tzmir Milletvekili Şeref Baksrk, «Hayır» oyu kullanmıştır. medi. | ner'in ise, Devlet İstatistik EnsCHP Parti Meclisi Uyelerinden 36'sı ve bu toplantıda oy hakkı • 6 Kasım 1971: AP, Bakan [ titüsünde işçi ve işveren temsülan çekme karanndan vaz geç; bulunan Millet Meclisi Grup Yönetim Kurulundan 6'sı, hükümetten cileri toplantısından sonra, gati. çekümeyi istemiş, 3 üye de çekimser kalmıştır. Oylamada, 8 üye zetecilerle göruşmeden önce, • 4 Aralık 1971: 11 Bakan bulunmamıştır. yanındaki Türkİş Genel Sekrekabineden istifa etti. Bunun üÇekimser kalan Millet Meclisi Grup Yönetim Kurulu Uyelerl; teri Halil Tunç ile diğerlerine, zerine Erim de çekildi. Tnrgut Boztepe, Sadrettin Çanga ve Hasan AIi Gülcan'dır. Parti Mec«Parti Meclisi karanna uyacağız» • 11 Arahk 1971: Yeni kabilisi uyelerinden; İlyas Seçkin, Osman Soğukpınar, Halil Goral, Zihdediği ileri sürülmüştür. Ancak neyi yine Erim kurdu. ni Betil, M. Yılmaz Mete ve İbrahim Cüceoğlu ile Grup Yönetim Uzuner, gazetecilerin, «Bundan • Z2 Aralık 1971: Erim kabl ; Kurulundan Ornan Vural ve Cengizhan Yorulmaz oylamada bulunsonraki tutumunuz ne olacak?» nesi güvenoyu aldı. mamıştır. sorusuna, «Birşey söylemiyece• 16 Nisan 1972: Başbakan görmediği ğim. Şimdi Bakanlığa gidiyorum» i Nihat Erim, destek için istifa etti. demiştir. • 17 Nisan 1972: Erim'in lstifası resmen açıklandı. Aşın Siyasi parti liderleri, genellik j yorgun olduğu için mezun sa(Baştarafj 1 tnci sayfada) Nitekim yine bu cümleden olale, CHP'nin bakanlarını çekme yıldı. Kendisine Melen'in vekârak bir araya gelen dört kişinin örgüte mensup 8 klşinin, 3 takaran Üzerinde dün konuşmuş, let etmesi kararlaştınldı. banca, 78 mermi, bazı sol yayır.barı okul öğrencilerini kaçırma«Gerekçeli karan inceledikten • 29 Nisan 1972: Kontenjan lar ve bildirilerle yakalandığı yı tasarlıyarak aralannda anlaşsonra görüşlerini belirtecekleriSenatörü Suat Hayri Ürgunlü, açıklamada belirtilmiştir. ni belirtmişlerdir: '•• Cumhurbaşkanınca Başbakanhmaya varıp, bu tasannın tahakAP Genel Başkanı Demirel: < atandı. Sıkıyönetim Komutanlığınm kuku için toplantılar yaptıklan, «Bakanları çekme gerekçesini • 14 Mayıs 1972 : Cumhurbâş ı açıklaması (öyle devam etmekgayelerinin tahakkuku için lüokumadan herhangi bir beyankanı Cevdet Sunay, Urgüplü'yü j tedir: da bulunmak doğru degildir. Gezumlu araç ve gereçleri temine görevinden affetti. «Halk Kurtuluş Ordusu, Halk • 15 Mayıs 1972: Kabineyi çalıştıkları öğrenilmiş ve bu şa rekçeyi gördükten sonra görüşKurtulus Cephesi, Devrimci lerimizi açıklayabiliriz.» Ferit Melen'in kurması kararhıslar da yakalanarak Askerî Kültür Ocaklan, Türkiye IhtiMGP Genel Başkanı Feyzioğlu: laştınldı ve bu göreve atandı. lâlci lşçi Köylü Partisi gibi illeSavcüığa teslim edilmişlerdir.» i tGerekçeyi inceliyoruz. încele• 22 Mayıs 1972: Melen hügal örgütlerin ele geçirilemiyen memiz bittikten sonra konuşacakümeti, Sunay tarafından onaySıkıyönetim Komutanlığı Anmilitanlannın ya aralannda yeğız.» landı ve açıklandı. niden birleşip bir örgüt kurakarahlann, okullarda çocuklan CP Genel Başkanı Satır: «Öyle' • 16 Ekim 1972: Ticaret Barak veyahut da üçbes kisi bir bulunan çocuk velileri ile kamu anlaşılıyor ki, buhranlar birbirikanı Naim Talu hakkında genaraya gelerek yer yer anarşik ni kovaladıkça CHP idarecileri, soru açılması istendi. CHP'nin kuruluşlarmdm görevll personefaaliyetleri devam ettirebilme arzu ettikleri düzen ve idareye verdiği gensoru önergesi, AP11lin güvenlik kuvvetlerine daima çabalarında olduklan görülmekkavuşacaklan batıl inancı içindelerin oylarıyla gündeme alınmatedir. yardımcı olmalannı istemiştir. dirler.» ' dan reddedildi. Başbakan (Baştarafı 1. Sayfada) Fiyat artışı ,Daha sonra söz alan Başbskan Ferit Melen, fiyat artışlarmıt) 1972'de yüzde 10'a yaklaştığını, bunu daha da yükseltmernek için ücretleri kısma yoluna gittiklerini, işçilere daha fazla ücret v»rilmesi halinde fiyat artışnaın yük selebileceğini ifade ederek, «Biz işçilere çok fazla haklar verilmesini istiyopuz. Ama dikkatli olun, tedbir almazsak fiyat artışma sebetiyet verebiüriz. Bu da memleketi enflâsyona sürükler» demiştir. Daha sonra Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğlu, Tunç'un toplu sözleşmelerden alınan zamlann vergi yoluyla işçilerin ellerinden alınması ile ilgili görüşjerini cevaplandırmıstır. Toplantı, saat 16.45'de sona ermiştir. Hükümet üyeleri, bugün de işveren temsilcileriyle görüşeceklerdir. Mektup yollandı Eoridor (Baştarafı 6. sayfada) dan, kalkınmadan, yozlaştırma dan. planın kuşa cevrümesinden? Aralanndaki anlaşmazlıktan? Onlar parti büyükleridir İstedikleri zaman iyi, ıstedikleri zaman kötü geçinirler. birbirlerine en agır lâflan ederler, ardından vatan millet aşkına banşıverirler? Bize ne bunlardan? Onlar ülke İçin ül ke bütünlüğü için. sırasına BÖre hareket ederler. biz orüardan iyi mi bileeeğiz ne yapacak lannı, ne yaptıklannı? Yok Melen böyle dememiş de şöyle Memleketi onlar mı yönetecek, demişmiş, yanlıs yazmışlarmış, asü şöyle imiş.. Ne derse desin, bize sadece susmak düşer! biz mi? Her işin iyisini onlar mı bilecek. bizler mi?.» Örgütten ilk kutlama CHP'li Bakanlar "~ " • . ••••*•• ( B a ş t a r a f ı 1 tod s a y f a d a ) «Dişimizi sıkarak» Kırıkoğlu'nun, CHP Basın Sözcüsü Ankara Milletvekili lbrahim Cüceoğlu tarafmdan açıklanan konuşması öretle şöyıedir: «Hükümet fcurulurfcen pam programiarmın üzennae Kalacağını, asayışl sağlayacak tedbirlere gideceğini söylemiştir Buna parü olarak «peki» dedik. Dişimizi sıkarak hükümete CHP'den beş bakan aünmasına izin verdik. Şimdi öyle bir noktaya geldi* ki Melen hükümetine, hele Plan müzakerelerinden sonra partileriistü demek imkâm kahnamıştır. Hükümet gide gide sadece Dizim programımızı eleştiren, AP'ye yatkm ve özellikle MGP'nin programmı uygulayan bir parti hükümeti haline geldi. Bizim durumumuz bu fiill durumla tutarlık halindedir. Hiikümet bugünkü durumu ile memlekete değil. ancak MGP ve AP ye yararlı olabUir. Hükümet bu haliyle bunalımı btinyesinde taşıyor. Kendisini bundan kurtarmak, serbest bırakmâk huzur içinde çalışmasmı elbirliğiyle sağlamak gerekir. Bunalım var demek, hatta yaratmak, hükUmettn işine gelmektedir. Bu hükümet bu haliyle devam etükçe bunahm tedirginlik sona ermeyecektir. Yeni bir örgütte Asıl mesele Sanki mesele CHP' nin hükümetteki Bakanlannın çekip çekmemesi, Başbakanın Mecüsteki sözlerinden dolayı Genel Başkanımızdan bzür dileyip dilememesi meselesi imiş gibi ortaya konmak isteniyör. Mesele bu değüdir. Biz açıkça Başbakanın tutumu, düşünceleri, davramşlan karşısında bu düşünce ve davranışlann karşısmdayız diyecek miyiz, demiyeoek miyiz? Mesele, budur. Onlar ise bizi muhalefet etmek, munalefet olmak hakkından da mahnım etmek Istiyorlar. Hükümetteki Bakanlann durumu şöyle, ya da böyle ana kararımız karşısmda kendiliğinden Jıallolacaktır. Biz buhran yaratmak istemiyoruz. Bugünkü şartlar içinde dahi aükümetin saglam zemin üzerine oturmasım istiyoruz. Meclisln kompozisyonu bakımından bu mürnkündür. Biz esasen hükümette değillz ki, çekilme ya da çekHmemiz bahls konusu olsun. Dün sadece belli şartlar İçinde hükümette CHP'den Bakanlar vardı, şimdi Partl Meclisinin temel poliUkası içinde Bakanlann durumu belli olacaktır. Teıerruatla uğraşacak değiliz. Bu hükümetin politikası ile, bu hükümetle' beraber olmadığımızı açıklamak bugün artık bir zanıret haline gelmiştir. Böylecsaym Başbakan memlekete yarar getirecek düsüncelere sahip olmayan parti ve kişilerie çalışmak, hükümet etmek sıkınüsından da kurtulsun lstiyoruz. Artık bundan sonrasını kendileri düsünsünler.» Parti liderleri I