Katalog

SAYFA ALTTs CUMHÜRIYET: :18 Temmuz 1071 lİaşilsımz? •. iyi H 40 YIL ONCE Cumhuriyet İhracat ve ithalâtımız 18 Temmuz 1932 tarihli ARtCI Ticaret ( leketimizin 1931Ofisl, memve 1932 sesmdakl fark geçen sene dört mü yon, bu sene on müyon ise de sonuç bu seneki ihracatııruzın artmas suretiyle elde edilmiş değildir. Kontenjan usulünün tatbiki ile ithalâtımızın azaltılmasından ileri gelmişür. Bu duruma göre geçen sene ile bu ss nenin ük dört aylanna ait itha lâtımıza nazaran ihracatımız 10^39,000 Ura fazladır. nelerine alt haricî ticaretin ülc dört ayhk bir cetveUnı yayınlamıştır. Başka başka memlekete olan ihracatamızm dört ayuk bilânçosu şudur: 1931 de ithalât 45 milyon, 1932 de 22 mil yon, ihracatımız 1931 de 41 milyon, 1932 de 32 milyon olarak kaydedilmiştir. Bu iki sene araMeteorolop kayrtlanna göre dün senenin en sıcak günü olmnştur. Sıra kimde ise buyursun... Ana gibi yar olmaz Yazan Çizen : ÜM GÖZLEMCİLER, bir çocuğun annesine karşı olan davraruşlarında Tan> nya karşa olan davranışa, beozeyen özellikier gönnüşler. Çocuğun annesi hakkındaki fikrtni açıklamaya kalkuğimız zaman onda tannsal özellikler buluruz. Anne «kadirimutlak»tır çocıık için. GRATRY «Hatıralar» adiı yapıtında «Annem benim gözümde tanrıyı temsil ediyor ve ben tanrıyı onun kişiliginde seviyorum» demiş. PtYER LOTİ ise bakın ne yazıyon «Bir gün ölumön bile benden Büimsel çevreler Anayasanın değişmesine karşı 1 2 3 4 5 * 6 ' ^ 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Dr. İhsan ÜNLÜER ayıramayacağım sandıimı tek varlık annemdi.» lnsanlar bir agn duyduklann da; bir aa çektıklerinde «Anneeee» diye bağırıyorlar. Vurulunca iiMn bir «AHH» çekeriz, sonra da «Ahh anam» diye haykınnz. Mitolojide toprak, dogurganlığı verimliliğı yüzünden «Ana Tann» olarak gösterilmiş hep. Anne çocuğa yalnız yaşama istegi değil aynı zamanda hayat sevgisi de aşılıyor. Din kltaplarında Mev*ud toprak (vadedilmiş toprak) anavı temsil etmistir. Süt ve bai'ın aktığı yerdi orası. Süt, anadan emdjğimız sevginın sembolüydü, bal ise ha yatın tatlılığırun. Bazen büyük bir zorlukla karşılaştıgırnız zaman onun için «Anamdan enıdifim süt bnrmnadaa reldi» deriz. «Cemıetin anahtan anaJann ayafı altmdadır» demiş Hazretl Muhammet de. Narmk Kemal: Vataaın bafnna dflşman dayamış hançerini Soğimla kurtaracak bahtı kara maderini derken vataıu ana olarak deyimlemiş. Vatan hep ana olarak edebiyatta gösterilmişür. Onun için değil midir ki insanlar analarını ağlatanlara hep «Yassa baluuıuz» diye toağırmıslar. Dakikalık tebessüm Haftadan Haftaya Adnan TAHİR Î H Alışkanhk ERKESİN kendine göre blrtakım alışkanlıkları var. Kimimız sıgaraya ahşmışız, kimimiz ıçkıye, kimımız d'e anafora. Uzmanlar bu konuda ıstediklcri kadar alarm versin, yetkililer de Tekel maddelerine istediklcrı kadar zara yapsınlar... Kımm umurunda?.. Anafora karşı da sıkı tedbırler ahnadursun .. Buyük vurgunlar düzeyinde yeni tedbırlerin tümünu geçersiz hale getıren karşı tedbırlerin bulunduğunu da unutma. mak lâzım. Çunkü netıce itibarlyle vurgun da bır alışkanhk... Sigaradan, içkiden öteye... Eroin glbi, esrar gıbi, morfin gibı... Vazgeçumesi çok guç. İR TARtHTE, Fransız Ginesi'ndeki mahkumlardan cezası 15 yıh aşmayanlann Fransa'ya naklı uygun görülmüştü. Gine malum... Korkunç bir yer. Cehennemden farksız... Yakan değıl, kavuran bir güneş. Timsahlann kol gezdiği bir nehir. Açlık, pislik, sefalet. Bulaşıeı hastalıkların bini bir para. Mahkumlar bıtkin, mahkumlar perişan. Uyumak imkânsız, hep uyanık kalmanın da mümkünü yok. Buna rağmen nakli gerekenlerden biri şiddetle itiraz ediyor : «Gitmem de gitmem.» Alışrruş bir kere... Fakat emir emirdir gerekçesiyle yakapaça sürüklemeğe kalkışıyorlar. Herifçioğlu, yerd'en kaptığı kocaman taşı gardiyanlardan birinin kafasına indinyor. Bu yüzden cezasına beş yıl daha eklenecek, sanık Gine'de kalacaktır... Oh, dünyaivanoış... San sağ ben selâmet. ri , ,, ,. . * * * HEP AYNI LÂF SKİ BtR Grek efsanesinde anne pelikan kuşu yu vadaki yavnılanna götürecek yem bulamayınca onlara kalbini gagaiatarak vedirmişti. En çok sevdigimiz en aziz ve kutsal saydığımız sözcüklerin hasına :ıep bu yüzden «ANA» lâfını eklemiyor muyuzî «ANA . VATAN, ANA • DAMAR, ANA • IASA» gibi.. «An* gibi yaaar olmaz»~ deriz. Bir yerimiz ağndı mı anamıza çağınnzÖlürken de ağzunızdan son Çi* kan söz «ANA» lâlıdır. Bir de likten bir fare çıktı mı komşu hanım derhal «Annneeeee» diye feryadı basıyor. Sokakta yanımızdan ş6yle bil mini etekli güzel geçmiyegörsün: «üyyy »naaam» diye ona da anne gözüyle lâf atıyonıa. Birisinden borç para mı isteyeceğizî Yine ana lâfı imdada yetişiveriyor hemen : « Anamın Slüsflnü Speytm kl Necmieitim henflı ayın 13' inde tı$teber kaldıtn vallahi. ANANIN BASI tÇÎN bana bir onlnkj Peki ama bu kadar kutsal, bu kadar aziz saydığımıı bu varlığı çoğu zaman niçin ayaklar altına alırcasına kötüye kullanıyoruz? Birisınin canına okuyacağımız tuttu diyelim: «Anam avradım olsnn ki..» diye yemini basanz. Küfürlerimizde d'e hep o kutsal varlığı alet ettiğimiz oluyor. E B D B AGLIK bölgelerden birinde küçük bir ilçe .. îlçede bir postacı. Tanrının günü kayalara tırmanaraktan görev yapıyor. Günün birinde âmirleri, bu fedakâr memurun yıllar yıh Izine çıkmadığını farkediyorlar... Bir ayhk tatil veriyorlar... Yerine başka bır dağıtıcı gönd'eriliyor. Iznin bitıminde de bu süreyi nasıl geçirdiğini soruyorlar kendisine. «tlk gün, öğlene kadar yattım...» dıyor. «öğleden sonra gazete okadnm, bshçede oyalandım. Ikinci gün merdivenin kırık basamaklannı tarair ettim. Üçüncfl gün canım sıkılmaga başlsdı. Dördüncü gün yeni gelen arkadaşın yolları bilmediğini, adresleri bulmakta güçlük çekebüecefini taatırladım birdenbire. Gittim, buldum. Da. ğıtımı beraberce yaptık. Geri kalan 27 giin de böyle geçti.» #** tR BATI ülkesl vaktiyle yem pullar çıkarmış : Kristof Kolomb, elinde dürbün ufuklan gözlüyor. Bir profesör posta idaresini ikaz etmiş: «Galile, dürbönü Kristof Kolomb'dan yüz yıl sonra icat etmişti.» Eakrnışlar Prof. haklı, pullan derhal tedavülden kaldırmağa karar vermişler. Halk, müthiş tepki göstermiş: «Biı alıştık bu pnllara... Kaldınlmssını istemiyoruz.» VLt BARKL1 bir adam, her gece yemekten sonra evinden çıkıyor, başka bir kadının evine gidiyor. Birbirlerine bayılıyorlar. Başbaşa verip saatlerce konuşmak ikisi için de zevklerin en büyüğü. Hiç eskımeyen bir sevgi, bitmek bilmeyen bir ilgı. Fakat uşk hayır... Seks gösterisine benzer bir şey de yok aralannda. Yıllar yılı süriiyor yakın dostluğun bu en mutlusu. Derken, günün birinde adamın kansı ölüyor. «Dnl kaldın nasıl olsa .. öteki ile niçin evlenmiyorsun?» diye soruyor arkadaşlan Başını şiddetle Iki tarafa sallıyor adam: «Evlenirsem, taer aksara yemekten sonra gidecek yer bulamam... Sıkıntıdan patlarım.» *** VET, BÜTÜN bunlar değişik turde birer alışkanlık belirtisi. Sigara, içkl; dostluklar, düşmanlıklar; sevgiler, nefretler... Emirlerin kesinliğine rağmen şoförlerin saat açmağa hâlâ yanaşmaması, kasaplann inadı, rüşvet, piston, lltimas, iyi n'yetlerin kötii yorumu ve daha bilmem neyin bümem nesi... Fakat emin olun, alışkanhklann en dayanılmazı koltuk alış. kanlığı... Bunu sız bilemezsiniz tabii... Çünkü ne koltukta gözünuz var, ne de düştüğünüz koltuğa tekrardan tırmanma çabası içintfesiniz. Sizin gibi ben de bilemiyorum maalesef... En iyisi gelin bîr bilene soralım... Hem boşuna dememişler: «Alış. mış kndurmnştan beterdir» diye. FREUD NE DİYOR? ^TEN BÜTÜN bu işler hep ODtPUS denilen o lâneU lenmiş tarihsel hertfin başından çıkmış Odipus doğar doğmaz kendi öz anasına tasallüta yeltenmişti. Hem de kendisine engel olan babasını 61» dürerek Kral Odipus'un Sofokles tarafmdan yazılan efsa. nesini tüm insanlıfın ruhsal yapısına uygularken, FREUD, Odipus'un kendi öz annesine âşık oluşunu bir kehanet, bir ahnyazısı olarak değil d'e bir içgüdü olarak almıştı. Babasını öldürüp kendi 5z anası ile evlenen Odipus'uTi beserî ayıbını açığa vnrurken Freud, blrt kendi ruhsal âlemimize yönel. meye, kendi içgüdülerimize eÜlmeye zortuyor. ÖZ ANA'ya tasallüttan ahnacak lbretler çoook... ŞSyle bir çevremize bakahm. Çevremizdeki Kral Odipusiara. Vaktiyle mflletin anayasasını bellemişlerdi, şimdi de kalkrmş «Vay anasını» diye yaygaravı basıyorlar... • AZtM ROMÜZ E | | J I E SOLDAN SAĞAî 1 Dört padişah devri yaşanuş ve Şeyhülislâmlık görevıni 28 yıl u*a ederken hıçbır kuvvete boyun eğmemis, doğruluğu Ue ilmî kişiliğini her şeyden üstün tutmuş bügili bir devlet adamı. 2 Geür İS. asurda yaşamrç hem Şeyhülislâmlık yapmış hem de güçlü gazelleriyle ün kazanmış şair bir devlet adamı ön adı Gentile olup Venedik'te Dodge Sarayını süsleyen eserlerinde ve tarihl dinl tablolannda portrelerinde başan göstermiş, Fatih'in de portresini yapmak için tstanbul'a dâvet edilmiş bir Italyan ressamı. 3 Namluda bulunur • Kamml komutasındaid Osmanlı ordusunun 1526'da Sarl. ken'in Avrupaya hâkim olmak politikasında kışkırttığı ve şımarttığı Macarların sesini keamek, Macaristanı Almanlara kap tırmamak ve esir olan Birinci Fransuva'yı esaretten kurtarmak için giriştiği savaşın, yerin, İki saatte Macarlann uğradığı felâketin adı . Gudde Safra. 4 Kapalı elin iç tarafı . TERSİ bazı bitkilerdeki buruşturucu madde TERSİ isim Tokmaklarla dövülerek yapüan kaba bir ku•naş. 5 Umumu kaplayan mü^ terek korku Bir çeşit hafif ayakkabı Artistin işL 6 Tropikal meyvalardan TERSÎ stra tejik nükleer silahlan snnrlandırma konuşmalan rümuzu • TERSİ Batı müziğinde ana motifin tekrarından ibaret canlı hareketii ve birçok bestecinin eserlerinde yer alan (Bach. Hay. dn, Mozart, konçerto finallerinde Beethoven) besteler. 7 TERSİ bugdaylar başakken tanelere musallat bir paraöt • Bir hayvan Kimyada krom • Kimyada adı sodyum füorür olan yemeklere tat verici madde. 8 Bir iç deniz TERSİ şeref, iübarmı kaybefr me düşkürlük TERSt eskiden etrau surla çevrili şehir mânâsına Su (Eski dil). 9 Sıtma yapan sivrisinek TERSİ uzun yüksek sesle bağırma. 10 Edebî eser sahıbı Çogu Hindistan'da geçen hayatı ve oraya dair bilgüerl, Ingilizceyi kul lanmaktaki ustalığı Ue güçlü eserler vermiş <Kim Kurt Çocuk, Aradaki yuiar, Cangıl, Sö nen ışıic gibi) Rudyard ön adu Ingiliz şaır romancı ve M kâyecisi Aşağılıklar, fidıler. leriyle ve îtalyan sahnesuıe getırdiği yenılikler ile büyük yazar TERSİ Opera hariç olmak üzere başta oda müziği ile pek çok eser vermıs Schumann'a göre dahi sayılıp tarafmdan korunmuş büyük bır Alman bestecisi. 15 TERSt SfvgıU • Kimyada molibdenm sungesi İsim. 16 TERSİ atle tizmde aynı dereceyi yapma • TERSİ yersiz korkular, vehimler olmayacak şeylerden mânâ çıkar mak şekUnde bır sinir hastaüğı • Bir nota. TARTIŞMA f zampara geçinen iki genç adam başbaşa vermişler konuşuyorlardı. Biri şöyle dedi : «Kadın konnsnnda boş yere vakit kaybetmek hiç işime gelmez . Baktım, gördiim ve beğendim degil mi? Her şey dakikasında olnp bitmelidir... Meselâ geçen aksam kokteyle gitmiştim... Misafirler arasında nefis bir parça .. Tanıştırdılar... Bir köşeye kıstırdım ve sor. dnm: (Evet mi, hayır mı?~) Kalkıp bana (Nerede ve ne za. man?..) demez mi?~» «Peki sen ne dedin7...» «Ne mi dedim? Daha ilk anda (Nerede ve ne zaman?) diye tartışmağa baslarsanız ben bu işde yokum dedim, çekip gittim.» GAYET KOLAY ÜNLÜ bir yıldız özel doktoruna gitmiş dert yanıyordu : «Bir arkadaşım var... Bana kıyasla en azından on yas büyük... Her gece gayet geç yatar, sabahlan erken kalkar, sigar» içer, içki içer. canının is. tedigi her şeyi de yer... Buna rağmen benden daha sükseli, hayranlannın sayısı da benden çok... Onnn gibi olmayi ne Kadar isterdim .. Ne yapsam a. caba? Bir tavsiyede bnlnna. bilir misiniz?~» «Gayet basit... Siz de onun gibi yaşınızı göstermeyin...» «Nasıl yani?..» ^ «Yalan soyleyerek.» îAZ1S1Z Hay Allah.» Tıknrb dajmnta ben de gelt'i EGERLİ HOCA tsanım. Psikolojiye merak etmek iyi şey. tnsan kendi ruhu nun bıyolojisıni ögrenirse bazı müşküllerini de kolaylıkla giderebılir. Amma diyeceksirua ki FREUD'a geiirceye feadar ruhsaJ hastdlıklann bizzat nıh hastası tarafmdan büinebileceği sanüırd] amma Freud. ruh bas talıklannm şuur altında cereyan ettiğini ve hasta tarafmdan teşhis edilemeyecegini apklamıştı psikanaü3 teorisiyle. Fakat biliyor musunuz ki bir insan niçin psikiyatr olurT Ben size anlatayım: Ya thsan Şükrü bocanm, Fahreddin Kerim hocanm ya da dJ ğer bir ilim adammm sevdiğı, kayırdığı bir tnsan olur da biraz destek bulduğu ldn o bran şa girer. Bazen bir bekim lstediği branşm müsabaka iTn*^rinrrt nı kaz&uaznannştır da mecburen psikiyatriye girmlştir. Bu her iki giriş dışında bazen bir hekim hiç farkmda olmadan kendi bendisindekl Ifade ederne rtiği belirsia bir ruh teklemesini tedati etmek için ruh tıastalıklan mütehassısı ohır. Sizin ve benim de fazla psikoloji tle uğraşmamız] biraz hayıra alâmet saymamamız gereklr sanı rrnı. Neyse lâtifeyi bırakalnn. Sevdiginiz seyleri ben de severim b&sânlı olmariizı diliyo* rum. O TUKARDAN AŞAGlYA: 1 Edebiyatımızın yenileşme sinde (Tanzimat edeblyatı) emeği geçmiş M. Reşit PaşaTan himayesinde yetişmiş, N. Kemal ile Osmanhlar Cemiyetinln Avrupa'dan istibdata kafa tutan kuvvetleri ohnuş bir şair yazanmıa • TERSÎ üstü kapalı dokunaklı sözler. 2 Ermenistan' m başkenti • Soylular sınıfı. 3 Denizcilikte gemilere ve yakın kıyüara yük taşıyan güvertesiz bir tekne • Batı müziğinde bır eserin canlı taze çalınacağı deytmi. 4 Zabfın sonu Lüfenn küçügü • TERSÎ Güney Amerika'da sıradağ. 5 Hayatî bır sıvı • TERSÎ yuvarlak yassı pek simet. 6 Fransa'da şehir Yabanî hayvan sürusü Bir der giye peşin para üe müşteri olmak. 7 Diğer adı Haag olan ve dUnya banş konferanslan'nuı merkezi sayüan bir Holanda şeh rl • Kanuni devnnde ve Turgut Relsie Akdeniz InyılannJ vurmuş, Tunus'u zaptetmiş, Cezai yir Beylerbeyi olmuş bir Pasa REtS Bey, Elendi. 8 Emanet sayüan fcutsal bilinen şeye kötulük etme Baltacı Mehmet Pasa'nın Ruslara karşı feazanıp kaçırdığı büyük tırsatın, zaîerin, yerin adı Kimyada kalsiyum. 9 TERSİ Yugoslavya'nın Adriya sahilindeki bölgesi Bir ırk. 10 TERSİ bir renk • Alıp verme . TERSİ Tokatlı n a m ı b ü yük bir divan şairimiz TERSİ elektrikte dırenç birimi 11 TERSİ kimyada kalay • Kimyada çinko Nihayet 12 Somı olmayan zamanla ilgili Kimyada seryum Dolaşıp topladıklan parçalarla, masallarla ün vapmış kardeş iki Alman profesörün soy ve edebî ismi. 13 Gök cisimleri arasındaki boşluk • Yenıçerilikte bir teskilât idi 11 ~ Hayvan yiyeceği TERSİ ABD'nde bir eyalet. 14 Yaban bazı gıda maddelerine Belediye cı . Ateş TERSt yürürlükte oce konulan fiyat TERSİ Türk lan TERSİ kimyada altin. 13 • Mogol soyundan gelme olup TERSİ Almanyada şehir . Siraz«ekâsı ve cesareti ile yüksel b nam olup doğu âleminin (13. miş Çagatay HanUgmm valile Asır) en büyük filozofu «Gülisrinden bırine damat olmuş ora tan, Bostan> yaratıcısı Iranb şadan kan dökücü bir cihangirüse ir Bir hastahk 16 Yirmi yıl ulaşmış büyük komutan ve Han çalışıp, J.J Rousseau. D'Alem12 Denizcilikte hamle hamie bert, Voltaire gibi dostlannın bırakılmakta veya çekılmekte o yardımı ile hazırladığı 2» ciltlik; lan halatı bir stire elde tut. ansiklopedisiyle ünlü Fransız fimak deyımı Bir gezegen A lozofu ve yazan (Denis) . TERkjl. 13 TERSİ sabahın ilk Sİ Asya'da Himalayalarda bir ışıma zamanı • TERSt bir ha kralhk. 17 Ayı evi Bir ilimiz TERSİ bir kürk hayvanı tırayı uzun r "c bir yere kazılan yazı • «Hayatın Kimyada alüminyum 18 ~ Meresiriyiz, Seytanın kurbanlan, kez ilçesi Mersin olan üimiz Renkli Peçe, Aya yaklaşırken..> Eskiden dinin vasaklanndan şaşgibi eserlerin yaratıcısı ve dok mayan çok sofu kimse Göze torluğunu yazarlık için ihmal et earpmak isteyen ve giyim kumiş bir îngiliz roman piyes ya samda geri kalmamak isteyenlezan, (W. Somerset). 14 TER rin takip ettiği her çeşit yeniliksl 18. asırda Carlo ön adı ile ler. yasamış, «Yalancı, tki eîendinin Bulmaeanm cözfiroü bir uşağı.«» gibi piyes7. sayfamızdadtr Sekreter Aranıyor PFİZER tlAÇLARI A. Ş. daire müdürluklerinden biri için; İngilizceye bihakkın vâkıf; ofis ve i$ idaresinde tecrübeli bir Sekreter aranmaktadır. Tâliplerin; fotograf ve teferruatlı bilgiji haiz; Ingilizce kendi el yazılan ve posta ile; «PFtZER ÎLÂÇLARI A. Ş.» ORTAKÖY; adresine veya aynı adrese şahsen müracaatlan rica olunur. İstanbui Reklâm: Öİ0/603O