Katalog

SAYFA DÖRT nn araamdadır. Konulannı g«rçefc hayattan alan, devrimcı bir açıdan inceleyen Mailer, Ameri kalıya tSOL» münakaşasını yap tırmiî, savaş aleyhtarı bir ya «ardır. örneğin, Udnd romanı «Barbary Shore» da 1936 larda Balkan Ulkelerinden birlnde yer altı faaliyetleri dUzenleyen bir solcunun, gUnümüz Amerikasın dakl dengeslz kişiler arasında yaptıgı flklr mücadelesinl anla tıyor. Eldrife Cle*T«r: Cleaver de Mailer gibi toplumlu bir kavga İçinde. Bu zend yazar, siyah adamın h^Hrm^ ösgürlügünU anyor. Gerektrse kanjıklıklar çıkarttınyor, robotlagmıs, endüstrileçml? toplumda düzen degışikliği istiyor. Bans ve özgürlük Partisi'nden. başkanUk seçimlerlnde aday gösterilen Cleaver hairinnıia Arnerika'da tutuklama kararı çıkartılmif. Bu nedenle memleketinden aynlan Cleaver, bir süre Cezayir' de daha sonra da KUba'da saklanmış. Halen Moskora'da yaşayan Eldrige Cleaver'in Kalıfornıya Folsom Derlet Hapishanesındeyken yazdıgı ve «Soul On Ice» (Donuk Can) adını verdıji mektuplann birini oku^•alım• «Irza freçrnek suçundan dolayı tutuklandığınu, yüksek tahsil yapamadığımı biliTorom. BUdifinı başka birşer de zenci olduğmn. Ne var M, gene de topluma çok şev borçlusun diyenlerin karşısındayım. Çunku Wietnamlı köylulerin dokulen kanları benira borçlarımı çoktan odrdi.» kfiı kampına) atılmıs. GunUmuz yazarlarına ve şarkıcılaruıa en çok etkı etmış bır halk sairidır. Jack Kerouac gıbi Batılı gençlerin uahlaştırdıgı bu ıazarı ve Bob Dylan gıbı ünlu bır ozanı yetıştirmls, tanınmalanna büyuk olçude yardımı olmustur. Verılen dıger baa isimler arasmda, Stephen Spender, Murıyel Rukeyser, Delmore Shw artz ve Karl Shapıro var. Bunlar toplumun yerleşmış, burokratık NORIkLAN MAtLER ınançlanna karşı çıkanlar ola(47 ya?ında blr hippy llderi) rak tanınıyorlar. Aynı paralelı Marksıst açıdan alanlar da beçok politik gösterllerin dttsenlirtilen İsimler arasında. Louls leyicısl olmustur. Aragon, Jacquea Prevert, Wystan Hugh Auden, Kenneth FeaWALT WHİTMAN ring. r W mtman ın »Çimen YaprakÜzerinde önemle durulan bir lan» adlı Mtabını hazırlayan $aır de Marianne Moore. «Ya»lı Memet Fuat, şairin klşiliği Teyre» dediklerl Moore aşırı hakıunda baa bllgiler veriyor. savas alejhtarı. Marianne MoWhıtman şıirlerinde sık «ık ore'un «Erdem'ln füvensizliği lşçılerı anardı. ıçind* adlı şımnden bır boDevnmleri alkışladıgı lçin olum veriyoruz nu SOSYAIİST sananlar vardır. Sosyalıst degıldi. Su katümamış blr demokrat olarak yaçadı. Whıtman, savaşı da sevmezdl, bansa candan bağlıydı. Yeryüzunde akan her damla kamn acısını duyan, bütün yüreklere dostluk tohuralan ekmek isteyen bir insandı. Bır lnsan yaratabilmek, bir çocugun doğtnasına yol açacak işleri yapmak, Whitman'a göre yeryuzunde bundan daha kutsal bır şey olamazdı, sevlşmenln avıp olduğunu sbylemek düpeduz saçmalıktı. Kadın vücudunu da, erkek vücudtınu da SEX kaygısuıdan uzak bır bayranhkla anlatır. Bır bakarsınız materyalizm övuyor «Yasasın Bilim» dlye haykınyor, bır bakıyorsunuz bütün dınleri arkasuıa takmış gelıyor Geçmlşin, ştmdiki zamanuı, gelecegın şaıridır Whitman.» Walt UTııtman'dan sonra sozü edılen ozan Woodrow W. Gnthrie. 2 Dunya Savaşı sırasında askerlığın ve savaşm aleyhinde gosterıler düzenleyen, siJACK KEROUAC lâh altma girmeyi reddtden (BeatZen KnraenUnndan ) Guthhrie, C C. Camps'a (temer«SavafiyorUr Henfiı hastalifin {eçmifken (II. Diinya Savaşı) Bunca ölenler bizlere nasıl yaşanacağuu öğretebiliyorlarsa Bosuna ölmemişler demektir. Oysa bir savaş obualı Ama lçinıız sıra tçimizde, savaşı varstanı bnlmak içın» Savaşı, askerllgl, çevreyi, politıka ve poliükacıyı yeren jakm yeni (1945 55) şairlerı do oldukça tutuyorlar. Verilen 1sımler. Randall Jarrell, Roy Puller, Robert Lowell, Loulse Adean«, Ruth Herschberger, Adam Drlnan, Richard Eberhart. Şimdl bu «yakm yen*» salrlerinden bazılarmın silrlerinden bDİümler verelim. «Klmdir, zol&mler ve acılar İçinde, ya da, Askerleri saran *u hastalık ölflmle yaayana, Ahmakea Tasamayı 8|reten!» Randell Jarrell «Tarihte, Mçbtr genif oda yoktur ld Insanoğlunon bflyfiklflğünu banndırabilsin> Robert LowelL Jack Keroaac: 1969 Ekimtnde ölen Jack Kerouac, Baah gençligın adeta llâhlastırdıgı bir yazardır. «On The Road» (Yolda) isimli romanı hippılerin Ingilis Profeaör, J. R. R. Tolkıen'ın «Lord of Ringe» (YU yanlanndan ayırmadıklan bir el kltabı olmuştur. Kerouac'ın zUklerin Tannsı) adlı romanınsavas sonrası bunalunlı gençlidan bir bölüm okudunuz. 59 ya ğine, Uzakdoğu'nun mistisizm' çındaki Prof. Tolklen'in Ud cilt inden esinlenerek getirdigi yenl halınde yazdığı bu kltap ıkibin sayfayı bnluyor. Iinguistic pro düşünce formu olağanüstü taraftar bulmuştur. Bu duşünce fesörü olan Tolklen'ın kitabınformunu benimseyen gençler, da bu hayâll ülkenın bir de habunaldıklan açmazlardan çıkış rıtası var. Profesör aynca blr noktalan bulmuşlardır. Hıppy de özel Mordor aMabesi yaratfelsefestnin temelinl lste bu esmış. Sansfcritceyi andıren blr kl Hlnt dini ZEN lle, günümUslfabe bu J. R. R. ToUdea, en ztin gençliğinl sembolize eden çok okunan yasarlardan blrl. BEAT'in birleşiml olan BEATKitaplannın konusu, blzlm ünİU «Binblr Gece Maaallan» nı ZEN teşkıl etmektedir. (Beat • ya da «Dede Korknt» hikiyeleZen'l Uerde etraflıca anlatacarlnl hatırlatıyor. öte yandan, gız). Şimdl Kerouac*ın ünlü toaşanlı bır gozlemci Tollden. «On The Road» adlı romanınTopluma dıştan bakarak; yaratdan bir böltlm okuvalım: En çok okunan yasarlar kimlerdlrt Snaaıyla bunlan inoeleyelim : J. R. E. TeUetı: .Hardawıthlilerin harbl llan etmeleri üzerine, Mordorlulann mutlu gılnlerl sona erdl. Gerçi sflıirli ytlzük ellerindeydi ama gene de ülkenin erkeklerini belirsiz bır korku sarmıstı. Kadınlar ve çocuklar daha sakindiler. Göcebe hayatı yaşayan Mordorlula • rm mutluluk Uaerine kurduklan devletçüiklert sihirli yüzüğün ellerlne geçmesiyle daha da gellşmls, Ulkenln topraklannda iyiden ve güzelden baska bir şey konuşulmaa olmustu. Oysa kuser komşulan Hardawtthlller hlç <te öyle degildller Kuvvetle her şeye sahip olabfleceklerinl sanan, katı yürekli sava* • çılardı . * Aytunc ALTINOAL İSTflNBÜL lerin ilk durağı: Genç kuşağı büyüleyen yazar ve şairler tığı etıanelerde lophımu elestl rlyor. ÜÇ BÜYÜKLER.. «Leylak rengi bir aksamüstS, Denver'de 27. caddenin renk11 ışıklan altınd» rücudumun her kan agnyarak dolastım. tçlmde fitesiz bir zenci olabflme arznsıı vardı. Beyaz dünyam bana yeterll hevecanı, yasantıyı, eğlenceyi, karanlığı, hattâ bir Isten kovulmanın üzüntüsünıi, hattâ gerçek bir peceyl bile verememişti. Den'itr'e Vfrleşmi; bir Meksıkalı, yorçunlnkUn harab olmu? bir îapon olabilmeyi istiTOrdura. Taşantım boraDca beyac ihtiraslanm olmuştu.. Zend ve Mekstkalılann kv ranlık mahaUelerinden geçiyorum. Tnmuşacık bir ses ya da esrarlı çüzeUiffi içinde karanlık bır dilberin diz çökuşü, erkek lerin pencereleri gftzleyen sirosiyah yfizleri. Sonra çocuklar Hanl, tarih öncesinln galtanatlı sandalyalarında birer bilgia ağırba$ulığı lle otnran .» Genç kuşaklan en çok etkileyen, dâha doğrusu gençleri yenl yöntemlere iten şartlaj"an, adetâ büyıüejen tlk üç yazardan bındır Kerouac. N onnan Mailer: Amerikalı modern kalemlerın en iyisi denilen, 47 yaşmdaki hippy liderl Maüer, 2. DUnya Savaşına katılmış bir yazar. Uzakdogu'da Japonlara karşı savaşmış. İlk romanı «Çıplak ve Ölü» iki mılyon satarak rekor kırmıs. Haruard Unıversıtesı mezunu olan Norman Mailer, gunumuz gençlığıni en çok etküeyen yazarla VE DİĞERLERİ CİNSEL DEVRİMCİ... VVUhelm Reich : Cinsel devrimci Reıch, toplumun geçerli cınsel değerlerıni cinsel teknoloJı içinde incelıyor. The Sexual Revolution, Character Aralysis ve Function of The Org&sm, A Personel Blography yayınlanmış kitaplanndan bazılan. Cinselin gızlerinl araştıran Wilhelm Reıch, gerek basın, gerekse hükumet yetkllllerince yaln:ı Amerika'da degü. Norveç, Danimarka, tsveç, Avusturya ve Almanya'da yerleşik ahlâkı bozuyor gerekçesiyle guçlandırmalara hedef olmustur. Wilhelm Reich'in tleri sürdUgU tezr lerden bırl, «Politik Devrimleri, Cinsel Devrimlerin haarladığıdır.» | erbert Marcose: GUnUmiV zün en çok okunan düsü' nürlerden biridir Marcuse. «Tek Boyutlu tnsan» ile «Aşk ve Uygarlık» adlı kitaplan dilımlze çevrilmiştir. Bir yönde eylemcl olarak gellşen Marcuse, diğer yönde gençleri masabası metafizigine sUrUklemekle suçlandırılmıştır. Norman O'Braun: Batılı genç kuşaklann tuttuğu düşünürlerden biri Norman O'Braun. Çokluk hayat ve ölilm Uzerine düşüncelerinl yazıyor. Bilimsel maddecıliğin geUrdigl ve geUrecegi sorunlan tartısıyor. «Iife Against Death« (OlümUn Karşısmdakl Hayat) Onemli kltaplanndan biri. WOİkOCO61U I konu ve resim: AYHAN BAŞOÖLU | | Q£fl SULTAN Ve lsimlerl verilen dlğer şalrlsr. Willlam Everson, Edvln Mulr, Robert Horan, Keıth Douglas, Adrian Mıtchell, ee. Cummuıgs, Wıllıam Blake, Byron Vazakes, Kenneth Rerroth, Richard WUbur, David Gascoyne. Dylan Thomas. Peter Viereck, Ferlin Getti, Buffy st. Mary Peter Brown. Laurence Durrell, Bob Dylan, Leonard Cohen Bu gruptakller de, aynı, çerre bunalımını lşleyip, uygarlıgın ve getireceği bir takım Prapnatist sonuçlann. kişiyl Uşisizleştireceeinl savunuyorlar. Yarırt. «BEATZEN* Hi Bir olayın başlangıcı 63 MUZAFFER BUYRUKÇU Üç gfln Bnce bir arkadası bahasına eigar» içtigini sövleyince babssı demiri kaptıfı gibi.M «Gebertseler, gene Içecefim» dedl tzzet, bardaŞı kaldırdı. «Babara da annem de bllivor benım eıgara lçtigimi» dedi Hnlld, «Birira önümüıde içme 4e ne yaparsan yap divorlar.» «Kendilerl Içmeslnler, blz de içnjeyellm» dedl Ahmet. «Yasja lan boşnak!» dedl tnet, «Dogrs t o y ltdln.» «övle ya?» dedl HnlM, f»Mık çabuk açtıjı blr Bafra paketlnl hepsine tottn. oigaraUn yakiılar. . . . „ Köfteler bitmls, sıra svevta gelmi«tl. Ahmet'ın önünde yanm dilim kadar blr ekmek vsrdı. Dofan'ın ekme|inin yarısı dnroyordn. Sabahattin klmsenin ekmek vermiyecefcini blldiği lcin azar azar isınyordn ekmetini. «Kötteler de çok lezıetliymlf. Helâl elran* dedi Tasar. «Tabi oglnn» dedl tııet. «Esek etlnden, nal[ı knzn.» «Yok lan» dedl Hulkt. «Arif yspmu, kendısl de vivor* «\rif babamızın ogln miı? Nlye yapmasın? Yedifine gelınce o köfteler esek etinden yapılmayan kSftelerdir» dedi tzset, Dofcan'ın vürü bnrnstu, mıdesi kalkar ?lbl oldo, «Konnşmayın, knsaeağım ha?» dedl. Bir süre sustular ve baslannı çevirip eeTreye baktılar. «Hava şerbet Eibi» dedi Hnlki. gSılerlnl ds11 eıhı eorüncn rökvüzünde dolaştırdı. Bir dflsünde yıldızlara doğrn nçmaş, sonra bir çamasır ipivle aşagıva inmişti. Bası hafif haftt dönüyordu ve gbzlerinln içinde Kadriya ^rılçıplaktı. tzzet, eUnl, dnydn^n yakınlıgı ve sevgiyi belirtmek istercesine Dogsn'ın dizıne koydu, «Eeee, annat bakalım arkadas?» dedl. «Ne anlatavım?» dedl Dotan, fnet'e baktı, Hnlki'nin nzsttıgi eigarayı baçını eğerek ve gfllümseyerek aldı. «Dnydninma göre bvgünlerde iyimlsıin» dedi Izzet. «NasılT» dedi Dogan ve tzzet'in Btekllere anlattıfı hikâyeyi isaret ettljini anladıgı h»lde lyimissin söznnden bir ser çikarsmamıs eibl saran gözlerle bsktı îzıet'e. ?rcmr» dedi tzzet, «Sen bfHrsin.» «Sahi?» dedl Dojtma, «Ne demek ısti\orsnnî Açık töyle!» «Dfimen yapma lan slmdi!» dedi tzzet, saksdan stsin! kalmlaştırdı, vnrmak ısti>ormnscasına haçını başına yaklastırdı. «Bize anlattın ya..» dedl Hnlkl. «Ha, o mu?» ded] Dofan, şaraptan bir yadnm aldı, bir parç» «ncnk attı ağzına, «Sen mi ıByledin?» «Ben söyledlm ama senln gibl anlataraadım» dedi Hnlkl. Yasarta Sabahattin toknldnlar. Ahmet, cigara içiyor ve onlarla lllskisi yokmus gibi dunıyordn. tçine dönük biriydı. Aklından seçenlerl kinıse sezemezdi ve ancak sorn soruldufn tsman bir • iki söz süyler. sonra o arkadaslannı çatlatan sessizlitine dönerdi. Dofan, hikâveyt sSıcüğü sözcüğüne nnIatmanın «or oldngunn düşunüyordn. Tanıklar olmasa diline nasıl gelirse seçraeden ama Hnlki vardı, Yasar vardı, Sabahattin vardı. Va dunku gibi anlatamazsa. dün anlattıklannın hepsini skülannda tntnp «Dun bnrası yoktn» derlerse? Belki caydınr diye, «Oldn bir «ey» dedi. •Oldn blr sev ama ne oldn?» dedi tzzet. «Ba kerizlere aniatıvorsun da bize niye anlatmıyorsnn? Bizim kafamız kel mi?» «Peki» dedl Dogan ve bellegini torlamava basladı. Hata yapacağından korktuğn ıcın ısteksizdi. önce çok ciddi bir sesle baslamavı denedl «ma Izzet, (lorla) anlattıfını sezer ve kırılırdı. Hikâyeye heyecanla başlamak çereknnrdn ams o heyecanının damlası yoktu hu^ün içinde ve bası d5n6p dnravor, çakıllara uranmak istiyordn. Czanıp haval knrmak. bnndan sonra yazaea^ı hikayeleri düsünmek, biraz u\umak, sonra da Hümeyra ile olan iliskısını seçmek tstetini dnynvorda. Ama anlatacaktı ı<ter istemez. Izzet beklivordn ve dnrmadan çözlerıvle atıına bakıvordn. Dotan. tzzet'ın yuzune bakarak konnsmaya basladı; ötekilere anlattıjı için onlann gözlerlne bakmak gereksızdi Zaten bir şey anlatırken baskalarının yaptıgı gibi eozlerinl o gözden o göze Keçirraez, bir yuzde dort bes dakika dnrmaz, dedıklerinin benimsenmesinl İMercntne bakmazdı Sadece kendine en jakın oU nın jiizüne bakarak anlatırdu (ârkasn rar) SOLOMONDAN BECKEH'E Darid Solomon: «Marihuana Mektuplan» adı romaıu lle hıppilerin arasında büyıik taraftar kıtlesi bulan David Solomon ve kıtabı lçin hıpoiler şoyle diyorlar. «Pek şaşırtıcı değil. Ama hepimizın bıldıği ve sevdıği bir konuda yazılmıy olumlu bir kitap. Aradığınıs ban sonuçlan bnlabilirsiniı Solomon'da..» Samuel Beckett: Bu yıl Nobel Armağanını kazanan Beckett, bireyln derlnlıgine inmış blr düşunürdür. Yarattıgı kahramanlar bir zamanlar kendilerlne göre basanlar kazanmış fakat sonunda yenik düşmüş kişUerdlr. Beckett bireyl nıhılist açıdan gorüp yorumlar. Wai ting for Godot (Godot'yu Bek lerken) en tanınmış eseridir. DtŞİ BON» İÖÖ0E /A/Iİ.77" OUYUUMZ •• SİBERNETİK Jones: tnsanlığm gelecek gUnlerini anlatan bir yazar. tnsanlan makinalann yönetmeye başlayacagı tezinl savunan DJP. Jones, ömeğin, COLOSSTJS sdlı romanında, «lnaanlığm Ozgürlfiğünfl garantl altında tutan» bir maktnadan soz edıyor. «SlbemeUk lle süpheciUgi birleştiren t«knolojık korku yazan.» înglliı Amerikalı elestirmenlerin Jones'a yakıstmhklan tanıtma yazısı bu. AJan W. Hatts: En az Kerouac kadar ünlü bir yazar da Watts'dır. O da aynı orisnt rcis tısizmini konu edinmlş, gençlere çıkış yollan hazırlamıştır. Susuki: Çıkışı, Batı Eındıstanda olan fakat çokluk Japonyada taraftar bulan Zen Dıninın, yeniden popüler olmasına çalışan Japon yazar Susuki de gençlere lıunalımdan kurtuluşun Zem'de olduğunu anlatıyor: «Introduction to Zen • Budism» (Zen'e Glriş) ve «Zen Doctnne of No Mind» Susuki'nln başvu rulan kitaplan. Engere Merrigel: Bu genç Al raan yazan da kendine konu olarak Zen'l seçmiş. Zen'in saTattald verinl araştıran Merri çel'ın en tanınnıış eserl «Zen uı The Art of Archery». Yazaı üu kitabuıda sembolik olarak Zen'in tanıtnnını yapıyor. Zen'ın asırlar önce oluştugu toplu ma getirdiği yeniliklerle. gıtaümüzdeöler arasında sanat yönünden büyük benzerlık bulunduğunu anlatıyor. DS. TtFFANY J O N U 94 GARTH AYLAK MUSA ŞAİRLER ve DEDİKLERİ «Nlçln savas meydanlannda ölenlert yüceltraeye absmısızdır, oysa, kendl ahlStd ve zihnl derinlikleıine inebilenler de en az harplerde ölenler kadar aynı korkusuz cesareti fösterebilmiş kisilerdir...» Willlam Butler Yeats. Evet, 1939 da ölen W.B. Yeats, II. Dünya Savaşı sonrası genç kuşaklarını en çok etklleven şairlerden birt. 20. Yüzyılın başında ünltl Ezra Pound"urj «önce şark felsefestal Bgrenmelisin» tavs'.yesini tutan Yeats şlırlerınde hem Doğu mlstlaizmlnı yasauus, hem d* blr « Lledenskl'den canım... Kimden olacak?» Koca Sam bir kere daha başını iki tarafa salladı. Dalgın ve düşüncell göninüyordu. « Bemm yenme nöbet tutmak senın lçin cansıkıcı bir şey olmasın?...» dıye Harry sordu. « Ne yolumu gözleyen biri var ne de evde bekleyen bir kimse... özel bir randevuya da eıdecet değlllm. » « Fakat ben seru evli samyordum... Biraı önce de çocuklanndan bahsettln...» Leıbnıtz, kasketlnln sıperini tekrardan gBzlerinin üstüne indlnnişU: « Kanm öldü . » dlye üomurdandı. Ctlmlestni tamamlamaksızın bir süre sustu. Sonrs ilâvc etti: «Çocuklar da çekıp gıttiler . Başlan na buyruk hepsi de . Şimdl nerede olduklarını btle bilmlyonım » « özür dilerlm » dlye Harry fcekeledi. «Ben gevezenln blriyimdır saten... Oıür dllerım » Tam o aralık telefon çalmıçtı. Harry kulaklığı kaldırdı.. Söylenenleri dlnlsdl, sonra Sam'a uzattı: « Basgardlyan... Senlnle konusmak lstlyor.» Koca Sam telefonu aldı: c Buyurun efendlm... Leibnltz konusuyortyl akşamlar Frank... Blr kadın mı dedln?... Pekalâ. . Ne l&zonsa yaparım... Meşgul olurum.. Hev Frank, aklıma gelmişken saylıyeyim... Bu gecc Harrv Smellen'ln yerine nöbeti ben tuta cagım » Karşı taraftan klmbillr ne söylemişlerdi?. Sam Leibnitz «orakl bır kahkahayla güldü .. « Evet~ tşte böyle.. Tarnam...» Konuşma bitmlştl Buna rağmen emek*aı şrardiyan kulaklıgı blr süre ellnde tutarak Cyle ce durdu Harry ise sabırsızlıktan ne yapacagını bilemlyor olduğu yerde kaynıyordu adetft t Ne dedi başgardiyan .. îhraz etrred va nöbet değiştokuşuna* . » Bwr.VI kulakhtı verine Sovdu sonra Harrv ve baktı: H. L. DUGAL YARINSİZ ADAM Türkçesi: Adnan TAHİR « Ne dlyecek.. üygun karşıladı. Hemen gidebilirsın arkadasım.. Bir kadın gelmlş.. LiedensJdM tormek için.. » Harry*nln etn dudaklan aralanmış, küçacUlt aŞzı a^ık kalmıştı Havretler içindeydi besbelll « Bır kadın mı? » « Evet bir kariın tsml de Mary Wea"er...» tKÎNCl BOtÜM Harry blr numarslı fcoridorun son çılaa fspısından geçerken söz Ronusu kadınla karşıisştı. Ceeaevinin eskl Eardlyanlanndarj biri re> rw»