Katalog

PAUL A. BARAN PAUL M. SWEEZY TEKELCİ KAPİTALİZM Türkçesi: FİLİZ ONAKAN 20. TL. Charles P. Kindleberger Uluslararası İktisat Türkçesi: Doç. Dr. Necdet Serin Cilt: 1 20. Cilt: 2 35. TL. Butün kitapçılarda DOĞAN YAYINEVt PK. 120 Oebecı ANKARA Tel: 19 27 72 umhuri Kunıcusu:CTJNTJSNADİ 47 yıl sayı: 16468 Tflgraf 7e mektup adresi: Cumhuriyet tstanbul Posta Kutusu: îstanbuJ No 240 Telefonlar: 22 42 0 0 2 2 42 98 22 42 97 22 42 98 22 42 99 2 Haziran Salı 1970 DOSTOIEVSKl'nın ROMANLAR1: Ezılenler ölüler Evinden Anılar Cmler, (2 cilt) tnsancıklar ... Kumarbaz ... . Ebedî Koca ... Netoçka Nezvanı Ev Sah Beyaz ||ki 10 TL 10 » YokusuâB jf ™ VARLIK %p i ^ T A N B O L (tlâncıhk: 8143/5494) flnayasa Yürüvüsü nnıhteşem oldu Bir Yüzsüz azılarımda kişiliğimi soz nusu ctmeklcn genellikle hoşlanmam. Yurt sorunları üstıine kamu oyu Karsısında düşündüklcrini açıkiayan içtenli her yazarın tutumudur bu. Okurlar yazarın ne mene bir kimse olduğunu değil. önlerine serilen düşüncelcrin doğruyu mu. yanlışı mı savunduğnnu ölçıip bicerler. Doğru bir görüşü çürutmek için o görüsü bir yana bıTakarak yazann kişiliğine saldırmak modası eeçmiş, ilkcl, akılsızc» bir davranıştır. Ne var ki geçimini yiirürlükteki bozuk duzenin sürıip gitmesine borçlu bir kısım esnaf politikacılar, kendilerini rahatsız eden dütünceleri aynı silâhla, düşiince sllâhivle yenemiyeceklerini bildiklerinden şahsiyat» yapma huyunu bir türlu bırakamıyor, böylece akıllan sıra dolaylı yoldan basan sağlayacaklarını umuyorlar. İste bunforian biri. eecenlerde bir parti koıutresinde beni diline dnlamış. Konpre. iktidar patiisinin kongresi samlmasııı. Muhalefetin hem de ana muhalefet pariisinin bir ilçe kongresi. Gerçi biz de muhalefet yapıyoruz ama. muhalefetl onun kafasına uygun biçimde anlamadığımız için adam bize kızgin. «Bir Nadir N'adi vardı» diye tutturmui re beni kiiçiik duşürmek smarhle bir şeyler döktiirmüş. Bir zamanlnr Nazi hayranı imişim. Sonra Demokrat Parti hayranı olmuşum. Simdi de devrimci geciniyormusum. Benim fikirlerhn mi dpvrimcilikmiş yâni?. Esnaf poiitikacının kullandığı maııtık temeline dikkat ediniz lutfen: Hiç bir yazımı, hiç bir diişuncemi ele almıyor, sadece bir zamanlar Nazi. sonra da DP. hayranı olduğumu iddia ederek bugünkü düşuncelerimi çürütebileceğini umuyjr. Sanki bir zamanlar sahiden Nazi, arkasından DP. hayranj olsam. bueün savunduğum düşunreler kendiliğinden çüriırmüş gibi. Esnaf politikacı. kendisini dinleyen pariilileri benden sojrurmak için böylesine mantık dışı bir zahmete katlandığına göre demek oluyor ki partisi saflarmda bana hak verenlerin de bulunduğuna hükmetmek gerekecektir. Maksadı. temsil ettiği erup hesabına taraftar kazanmaklır. O mantıksız sözlerden çikarılabilecek biricik mantıkî soni'C da ancak bu olabilir. lyi ama bunu başkalarına saldırtnadan, başkalarını kiiçiik düşürmeye. oıılann kisiliğini zedelemeye calışmadan \aoEmaz mıydı? Hayır vapamazdı. çünkü onun çabası yurdumuzu daha ileri bir diizene kavjştarmaktan çok. ileri bir diiren ister görünüp yürürlükteki bozuk diizeni siirebildiğtnce siirdürmekten ibarcttir. Bu da clbette diişünceye karşı dtisünce ile olnıaz. Olsa olsa böyle adam çekMirme oyunları ile olur. Benim Nazi hayranlığım yalandır. Hiç bir zaman ırkçılıjn. sermaye diktaforlüğiinü. büyiik devletlerin kürükleri somiirme«i ilkesini «•avunmus değilim. İkinci Cihan Savaşının en tehlikeli anlarında savasa kahlmamızi. bizimle hiç bir ilişiği balunmavan emperyalistler arasındaki çatışmada yurdumuzun boju boşuna harcanmasinı önlemeye çalı;an o zamanki hükumete karınca kaderince yardım etmek istedim. Nazi hayranlığım masalı, o devir çıkarcı ve şakşakçdannın uydurmasıdır. Ne tuhaftır ki bu masalı ııyduranlann şefi kısa bir süre sonra Nazi \lmanvası ile dostluk paktı imzalamış ve masal u\durucusu şsksakcılar bu olayı da elleri Datlayuıcaya kadar alkışlamıslardir. DP. havranlığım da yalandıt. Eger hayran olsaydım ilçe kon?resinde bana tsş atan kişive u»aı, ben de partiye girerdim. Ama girseydiiı. oarti n^rti dnla;tıktan sonra nihayet DP.'den onca eefa gören ana muhalefet nar'i'inp knpılanmsz. kendi kişilifimle çelişkiye diismezdim. Bir «üre DP'ye umut bağlamak. bu umutla np. li^tc'inden baeım"iiz nlarak sdav eö«terilmpvi kabul etmpk OP've lıavran olmak anlamma selmez. tki davranış arasmria bııvıık fark vardır. Bunları rMmf politikarı da her halde bilir Bilir ama ne yapsın zavallı, bile hile yalan sövlevecektir. Çıkan onu bn yola itmekte, yüzsüz olmaja zorlamaktadır. On binlerce öğrenci ve öğretim üyesi, Anayasa'ya bağlılıklarını tekrarladılar Sunay ile görüşen CHP Jideri, milli koalisyon için "Düşünmeye lâyıktır,, dedi înönü, bir rejim buhranı görmüyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay Ue CHP Genel Baskanı lsmet Inönü. dün sabah Çankaya köjkünde, saat 10 30'da başlayıp 11^5'e kadar devam eden bir göruşme yapmışlardır. Köşkten çıkışında gazetecilerle konuşan ve sonılannı cevaplandıran înönü, rejim buhranı bulunup bulunmadjğı yolundaki bir soruya: «Ben memlekette bir rejim buhranı görmuyorum» demiftir. Cujnhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın dâvetl uzerine yapılan göruşmeden çıkarken, Inonü gazetecilere îtmları söylemiştir: «Sarm Cnmhurbajkaaı divet bnyurdular. Biı müddet memleket meselelerint göriıstük. Tabi] k«nuşulan mevzular hakkında bir şey söylemem dogru olmaz.» înönü, gazetccilerin sorulanna cevap vermek (Arkası Sa. 7. Sü. 3 de) Inşaat ve sondaj faaliyeti yapılamadı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Hukuk Fakultesj tarafından düzenlenen «Anayasa ya Saygı Yuruyuşü». yurdun dört kösesmden gelen binlerce oğrenci. oğretim üyesi ve vatandaşm katılmasıyla. dun yapıîmıştır. ÇeşiUi sloganlarla ıktidann tutumu yerilen muhteşem yüriiyn 5 te, halkın gençlere çiçek attıjı ve sürekli alkısladıiı goriılmüîtur. Yiiriiyuş. saat 14J«'da. Hukuk Fakültesinin onunde bajtamıştır. Düzgün saflar lıalinde yurüyüje geçen topluiuk, Kurtulu; Alanı. Kızılay. Maltepe ve Tandoğan yoluııu izliyerek, AnıtKabire varmijtır. Teknik personel 2 günlük boykota başladı Teknikerli bin ögrencinin topluca vapura binmesi, heyecan uyandırdı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Mühendis ve Mimar Odaları Personel Kanun Tasansıra protesto için aldıklan 2 günluk boykot kararını dün sabahtan itibaren uygulamaya başlarmşlflrdjr. Boykot Merkez Komitesinden verilen bilgiye göre, boykota 30 b h » y » kın mühendis, mimar ve teknik eleman katılnuştır. Boykot nedeniyle Keoan Barajında ınşaat durmuş, müteahhit fir ma, Başbakan Demirel'e bir (Arfcası Sa. 7, Su. 4 de) Katılanlar Dünkü yüriiyüşe, binlerce öğrenci ile çok sayıda öğretim üyesi, çeşitlı sendıka temsilcılen ve halk katılmvstır. Başta. Ankara Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Uğur Alacakaptan. tstanbul Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Orhan Aldıkaçtı. Hacettepe Üniversitesi Rektör Vekili Prof. Nusrct Fişek. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektdr Vekili Prof. Erdal Inonü ve Sıyasal Bilgiler Deka.ı Prof. îlhan Unat olmak üzere, tstanbul'dan gelen Prof. Tank Zafer Tunaya, Aytskin Atm. ..(Arkasi Sa. 7. Sü. 2 de) Cumhuriyet Ekmeğe yeni zam geldi! | 30 gram daha azaltılan somun bu sabahtan itibaren eski fivatla satılacak İstanbul'da bir 5nmun ekmek, bueünden itibaren 30 pram daha azaJarak. aynı fiyata (80 Inırnş) satılacaktır. Börlece. ekmeğin kilosuna 6 kuruşluk zam yapılmıj olmaktadır. Bufdaj alım tım fîvatlannın arttınlmasıası1 nm etkisivlo bir ay içinde ekme|e gelen bu ikinci zamnun nın somtırı hasına diişeır payıı, 4 1 kuruş yöresindedir. Belediye Encümeni. dünkü toplantısında, 620 gramlık somunun 80 kuruştan satılmasına karar vermiştir. Düne kadar 650 gramlık somun, 80 kuruştan satılmaktaydı. Yeni zamla, bir kilo ekmeğin fıyarı, 129 kuruşa yukselmistir. Son 5 yıl içinde ekmek fiyatına vapılan zam, jiizde 17'ye ulaşmaktadır. 19(î5'de 620 gramlık somun. 70 kuruşa satılıyordu. PROTESTO İÇİN Huknmetin ve yoneöcilerin Anayasa Ukeleri ile bağdasmayaıı tutumlann, ve rŞI n en baJtataa a y ? , L° ^"i » Ç»">alannı protesto etmek gayesiyle düzenlenen vüriiogretım uyeleri akademlk kıyafetleri ile katüdUar ve onbinlerm öniuıde yüriidüler. tANKARA Telefoto THA) Saglık personeli açlık grevi yapacak ANKARA, (Cnmhnriyet Bürosu) Personel Kanunu Tasarısının öngordüğü hukümlere karşı çeşıtli meslekî kuruluşların gösterdıği tepkıler dün de yurdun çeşitlı yerlerinde sürmüştür. EDEBIYAT ERI 4 Haziran Perşembe günö gazetenizle birlikte isteyiüiz v£ yuşe MİLYON LİRALAR1 VAR Açhk grevi Personel Kanun Tasarısını protesto amacı ile Sağlık Personel Sendikası 5 Hazıran cuma gunu başhyacak bir açlık grevi ve 7 Haziran pazar gunü de açlık mitingi düzenlemiştir. Cuma günü saat 12'de Hürriyet meycîanır.da açlık grevi başladığı andan itibaren. hastahanelerde çalışan personel de açlık grevinı desteklemek ıçın (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) Öğrenciler, okudukları özel yüksek okulu satın almak için he/et kurdu Şükran KETENCİ ANKARA, (Cumhnrivet Bürosu) Gazete kâğıtlanna dün sabahtan itibaren yüzde 24,5 oranında zam yapılmıştır. Daha önce tonu 2250 lıra olan gazete kâğıdı bundan böyle 2800 Uraya sacılacaitır. Dün bu konuda bir basın toplantısı düzenleyen Sanayi Bakanı Selâhatün Küıç dünyadaki selüloz ve kâğıt fiyatlarmda yüzde yüz oranırida artış oldugunu, bu durumun yılda ortalama 25 milyorj lıra zarar etmekte olan Seka'yı guçlük ıçme attıgım, bu yüzden zam yoluna başvurduiclannı açıklaınıştır. Bakan. bu yıl sonundan itibaren Aksu Kâgıt Fabrikasının gazete kâğıdı üretımine başlayacagını. önümüzdekj yıl bir emnıyet tedbın o^rak az bir miktar kâgıt ımâ) edileceğını, Aksu'nun üretıme başlamasından sonra gazetf kâğıdı ithalâtının durduruiaca ğını sözlerine eklemıştlr. Ba arada Bakan tarafından ven len rakamlarda gazete Itâgıdınm tonumrn Türkiyeye teslim, ithal fiyatının 165 dolar civa rında olmasma rağmen Aksu'nun tireteceğı bir ton gazete ttâgıdımn imalât fiyatı 300 dolar civannda olacaktır Vetki liler bunu Türkiyede odun fiyatının vüksek olmasına bağlamışlardır Kesilmiş ebat kâğıda da 200 liralık bir zam yapılmıştır Ebat kâgıdı daha önce gazete fcSgıdıyla aynı fi yata satılmaktayd'. Bakan bu arada. «Dünyada demir fivîtlarının artma<n, mnh(Arkası Sa. 1. Sü. « de) Hava Kuvvetlerinin 59* yılı kutlandı ORG. BATUR'UN ÇAĞRISINA UYAN BİR SİNEMACI. HAFTALIK GELİRİNİ VERÎYOR ANKARA. (Cumhuriyet Burosu) Türk Hava Knvvetlerimızın knrulnşunnn 59. yıldönümü dün bütün ynrtta, törenlerie kutlanmıstır. Başkentte; Hava Knvvetleri Komntanı Orgeneral Muhsin Batur ve Kuvvete bağlı General ve subaylar, AnıtKabir'de saveı dnruşunda bulunarak, çelenk koymuslard^. Daha sonra, Zafer ve Llus alanlanndaki Anıtlara çelenkler konulmnstnr. Bu arada, Türk Hava Kuvvetlerıne baglı çeşitü tiptela uçaklar şehır üzerinde uçarak gösteriler yspmışlardır. 'Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) Yurtta.. Ankara'da. 80 kuruşa satılan R20 gramlık somun. 585 ırram olarak satılmava baslanmıştır. tzmir'de Beledive yetkilileri. una vaDilan zammın, ekmek fiyatmı ptkilemiveceğıni belırtmişlerdir. Nevşehir Belediyesi ise. ekmek basına fırıncılara 4.95 kunas kâr tanmdığmdan, zammı kabul etmemiştir. Afşin'de bir ööretmenle 4 kişi, lınç edüiyordu Afşin ilcesinde. ilkokul öğretmenı Tacim Özcan'ın uzun saçlarına sinırlenen bir grup halk. adı geçen öğretmenle birlik te. Komünizm propagandası yap tıklarını ılerı surdükleri 4 kişıyi dün linç etmek istemıştir. Olaylar sırasında kalabalık. Hükumet hmasına yürümüş öğretmen yaratanm.ştır Gergm bir hava esen lçeye. poüs ve jandarma birlikleri gdnderılmiştır. Afşme hareket çden Vali Necmettın Kaıaduman. «Olay. Belediyeye ait bir nera>ı ekenlerle (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) NADİR NADİ Kadıköy Mühendislüc ve Mimarlık Özel Yüksek Okulu öğrencileri, öğrenım yapnkları okulu, sahibinden satın almak için teşebbüse geçmişlerdır. Öğrenciler, okulun sahibmi satışa zorlamak için çeşitlı toplantı ve göstenler düzenlemektedirler. Okulda öğrenime devam eden 3200 öğrencinin bir yıllık taksitinin 10,5 railyon lırajT bulduğunu, okulun ıse 500 bin lira ile açıldığmı söyleyen öğrenciler, «Biz bir yıl içinde yatırdıfumz taksitlerle bu okulu satın alabüecek giiçtejiz» demışlerdır. öğrenciler bu nedenle Du yiJ okul taksitlerini yatırrnadıklannı ee hâlen yatınlmamış olan okui taksitleri mıktannın 7^ milyon lırayı bulduğunu belirtereK. «500 bin lira ile açılan okuhın satm abnması icin 7.5 milyon TRT kuramn şimdiye kadar lira veterlidir. Okulun öğretim bitmeyen ve bundan sonra deüvesi avlıklanndan haska ciddi vam edeceğe benzeyen tartış(Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) maJann konusudur. Anayasa 12] inci maddeye göre «özerknliği sağlanan ve «tarafs,zlığı» açıklanan radyo ve televizyon vönetiminin iç ve dıs catışmalara yol açmasını bir dereceye kad.ir olağan karşılamak eerekir. Cün kü bağunsız radyo ve televir yon yayınlannın gelenek ve eö reneklerine alışmış deçiliz. Ne var ki temel sorun, bu MOSKOVA Sovyetler, dün pünkfi siyasi iktidar cevTeleriyle Turkiye saatiyle 21.17'de, içinde Anayasa fcnrumlan arasındaki 2 kozmonot bulunan «Soyuz . 9» çeüsldden dotduğu için, elestir uzay aracını fırlatmıştır. Habenıe sdı altmda TRT*ve vapıri veren Moskova Televizyonu. lan hücumlann ana hedefini förmekten de kacımlamaz. aracm fırlatıhşırun bir filmıni de gostermıştır. 27 Ma.nsm 10'uncıı nldiinu münde televizvon vannlannıp Dünyaya yakın bir yörüngeye varattıfı tepkivi bu bakımdan girdigi bıldırilen «Soyuz 9» deperlendirmek çeırkir. 27 Ma Ay'a ılk ayak basan Amenkalı n * Anavasa'sına karçı olan astronot Neıl Armstrong, Sovyet cevrelerin bu vavınlardan alakozmonotlarının misafıri olarak bildiğine rahatoız olduklannı Moskova'da bulunduğu sırada ve btı bövük rahatsızlıfi TRT uzaya fırlatılmışfır. (Arkası Sa. 7, S i 5 de) BAZI HİZMET SINIFLARI DA TESBİT EDİLDf ANKAB.A, (Cumhuriyet Bürosu) Butçe Komisyonunda, dün Perso nel Kanununun sağlık hızmetlen ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı ile ılgili bölümü bazı değişikliklerle kabul edilmiştır. (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) TRrnin tarafsızlığı Kummn Genel Müdürüne de eeçirebildikleri anlaşılmaktadrr. Oysa Anayasa'mız kaynağın] «hukuk dışı tutum ve davranışiarıyla meşruluğunu kaybetmış bir iktidara karşı direnme haktanı kullanan» milletinıizden almaktadır. Bo direnme hakkımn kullanılmasını hazmedememiş cevrelerin 10"uncn yıldald rahatsızlıklan anlaîüır: ama onavlanamaz. TRT gerçi 121'inci maddeye çöre «her türlü radyo ve teİevizyon yayınlannı tarafsızlık esaslanna göre» yapacaktır. Ancak buradaki «tarafsızlık» tan kastedilen şey, siyasi partilere karsı tarafsızlıktır. TRT Anavasava ve Atarürk devrimlerine karsı tarafsız kalamaz: Yi Mavısa karsı da tarafsız olamaz. Devrim ilkelerine sonuna kadar baplı ve 27 May» Anava«asına ovnmln bir vayın vapmak zarunJağn. TRT vi tar>Hı re bagimlı kılmaktadır. Siyasi iktidar ve anamohaİF OLAYLARIN ARDINDAKİ GERÇEK Demirel'in erielenen Meclis Soruşlurması konusunn Anayasa Mahkemesi, kısa sürede inceleyecek AVKARA, (THA) Başbakan Demirel hakkında ertelenen «Meclis Soruşturması» konusunun Anayasa Mahkemesinde kısa süre içinde görüşüleceği öğrenilmıştır. Anayasa Mahkemesi, Meclis karannın iptal edilip edilmemesi konusunu gdrüşmüş ve meseleyi görüşebıleceğini karara bağlayarak, gündemine almıştır. Konu, bununla ilgili raporu hazırlamak üzere, raportör Orhan Onar'a havale edilmiştir. Onar, •Raporu henüz hazıriamadığını» söylemiştir. Sovyeller, içinde 2 kozmonol bulunan bir uzay aracı fırlattı ret partısı Kar>iMnu<tki durnmu «özerk» ve «tarafsız» olan TRT'nin tt Mayıs devriminuı fereklerine uypun olarak yapacağı vaymlann bazı çevrelerde rarattıği tepkivi bu bakundan haklı förmek mümkün değildir. Dâva. bnjrân sivasi iktidarda rıulunan Adalet Partisinin, Demokrat Parti mirasını benimsemis olroasindan doğmaktadır. Böyle bir siyasi fktidarla Anavasa'ya bağlı kalan TRT arasında sürekli bir çatısmanın varlıği da reiim hunalımınm bir vanını yansıtnıaktadır. Bnnun içindir ki hükümet eevrfleri eerekH «saçduyuyu e5stermeü. TRT ile mücadeleden «akınmalıdırlar. Bu mücadelenin rürültüsü. her vanında patlamalar duvnlmakta olan toplumdald karsasava bir katkı olmaktan Stede ysrar «ağlamamaktıdır. Demirel'in istifası söylentileri Dün Başkenfte, Demirel'in Başbakanlıktan istifa edeceği israrla soylemiş, bunun Anayasa Mahkemesinin karariyle ilgili oL duğu iddia edilmiştir. Ancak, Anayasa Mahkemesinin henüz karar vernaediği de ortaya çıimıs tır.