Katalog

16 Hariran 1970 CUMHTJRtYET AZETELERDE Mallye Bakanlıgı Teşküâtı Memurları Sendikasının bir bildlrid yayınlandı. Buradan öfrendiğimiıe göre Personel Kanununa göre memtrlann eline fazladan geçeceği söylenen J.S mlly»r Hranın devlet memnrlanna hiç bir refah getinneyece|l anlasılıyor. Gerçekten bn ek M milyar Itradan; • 400 milyonu zaten avans olarak menanrlara ödenecek avanslar karsılığıdır, • 1 milyar 40 milyonu askerî personele gitmektedir. 0 72 milyotra mebns ve senatör maaslarına lamdır kal» kala askerî personel ve parlâmenterler dısında memnrlann eline fazladan geçecek para olarak 988 rallyon lira. Bn 9W mil yon liranın da, • 180 milyon llrası Gelir Verglsl, • 72 milyon liran emekl! kesenefi, • 25 milyonu Tasarruf Bonosnna, 0 300 milvonu Tardımlasma Kurumnna, • 3J} mllyonu Damga Fnluna, kesilince geriye tapn memurnndan hastabftkıcıya, vergi memurnndan gümrük kolcara* na kadar biitün slvil personele, kala kala 308 milyon lira kalmaktadır. Takandaki hesap tanı, matematik olarak doğrndur. Knrolacak Tardımlasma Kurumuna kesilecek 300 milyon lira da memnrlar yaranna bir yatınmdır. Bu da bir kayıp olarak kabul olunmasa bile, 600 bin civannda personele yapılan 608 milyon liralık ıam memnrlarımızın altüst olraus ücret rejimine bir iyilik getlrmeyecektir. Amma, ynkarıdaki rakkamlar biraz tuhaf görünüyor. Çünkü memnr başına vılda 1.000 lira net zam ayda 83 lira olarak dağılmaktadır. OyM gerek Maliye Bakanının ve gerekse diğer ilgililerln beyanlanna göre ise başlayan her üniversite mezununun eline ayda şimdlkinden 550 lira daha fazla para (brüt olarak) geçecektir. Bu açık fark ltoeyi bitiren ve ilk kez işe başlayan memnrlar için de varittir. G PERSONEL KANUNU Arslan Başer KAFAOĞLU olanagi yoktnr. Ama asagıda yapacagımı» açıklamalar bn dnrnmu anlasılır bale getlreeektir. ÜRKİYE'DE Cnmhnriyet'ten »onra me mnrlann statüleri ve maaslan dfiıenlenirken tek bir ücret tlstemi kabnl olnnmnjtnr. Cnlversite öğTetim görevllsinden maliye memnrnna, doktor ve mühendisten 8g retmene kadar yaygın bütün devlet Jıel idare ve Belediye memorlan bir tek esata göre maas alırlardı. O kadar ki, tktisadt Dev let Knruluslan da ufak tefek farklarla bn düıene nydurulmns bnlundngu gibi, o ıamanlar memar maaşları yeterli oldngnndan ne mühendis yargıcın aldığı paranın haksıılıgından yakınırdı. ne de doktor tapn memnrnyla arannda bir karsüastırm» yapıp adaletsisllkten dert yanardı. Ama, 1939da lkinei Dünya Savası geldl, bayat pahalılanıp gelir dajhlımı memnrlar uranna boznlmata başladı. teret Rİstemlmlz ilk olarak savaş yıllarında bozulmaya basladı. Büyük sehirierin beslenmeai ve ordnnun ylyeceginin saglanması gibi çok Snemli Ikl görevl üstüne alan Toprak Mahsnlleri Ofisi Ucretli personeli geçiei Imiş gibi gösterip devamlı çalıstırdı ve maaslann Ustünde para ödeme olanagını bnldn. Amma asıl tek esaıa dayanan Bdeme dfiıenlnden Snemli sapmalar 1945 yılından «onra bafladı. Targıçlar, Universlte öfTftim ayelerinden başlavarak, valiler, kaymakamlar ek tazminatlar aldılar. Mfibendisler de barem sınırlanna girmeyinee onlara farklı ve ttstün bir yevmive düzeni çıkanlan bir kararname esas alınarak tıygrulandı. Devlet tstatistik Enstitüsünden Devlet Plftnlama Tefkilâtına kadar ö'zel ücret nygnlamalan yapıldı. Doktorlar «ibl seçkin bir meslek iinıfı barem içi kalmı?tı. Amma bn me»lek gınıfı da «mnayenehane» açarak bn ekıiŞi glderiyorlardı. Bötün zamanlannı hastahaneye ya da sosyalizasvon işlerine bağlayan doktorlara da özel bir ödeme düzeni getirildi Kasa tazminatlan arttınldı. Bunlar sadece kannn ve kararnamelerle elde edilen >eni haklardı. Fakat yOnetimde de kannn sınırları içinde her tdare kendi personelini daha cok hoşnut tutma yollannı aradı. Ek çörevler arttınldı, flft derece nyrulaması yayçınlastı. T vamlı otnrdngn yerde bile yolluk Sdemek, aenede bir kez gitmedigi yerleri bile bu mak aatla «lf merkezi» gSstermek gerekleri ortaya çıktı. Elden kafinlmasından korkulan memnrlara aynca dif gezi olanaklan sağlamak, lki ya da flç flıt dereee vermek ola|an islerden oldn. Bazı yüksek memnriyetlere bazı tdare Meclist âzalıklan va da denetçilikler «tahıl» olnndu. Bakanlıklar elemanlannı dı» göreve yollama olanaklarım genişlettiler. Tenlden dış örgütler kurdular, ya da aslında var olan dıs örçütlerini çenisîettiler. Eskiden sadece Maliye Bakanlıgı MSfettiflerine Bzgfl olan bir yıl dısarda kslma olanagı önce heaap uzraanlan lonra da difer bakanlık mnfettislcrine yayıldı. Bn dfiten İçinde tadece maas almakla kalanlar ya ezilip gittiler. ya da dışanda yardımcı l^ler bnldnlar, (9fretmen ise özel dersalma, hesap kitaptan anlıyorsa dısarıda defter tntma gibi), bazılan yakınlanna is yeri aciırarak oralarda emeklerini ek olarak drlerlendirdiler, ya da başka yekillerde doyn ı yoln aradılar. BagünkO personel düzeninin otnrdnjhi Devlet Memurları Kanunn iştf bttvle bir dnzeni detiştirmek maksadıyla getirildi. ttsi dereee rerflerek elde tntnlan deviet memnrları, bn duruma bazı nedenierle getlrilmişlerdi. Sözün kısası ayrı maaş düzeni lçindeki personelin eline geçen parayı degil aynı tntmak, hattâ maaş üstünlüklerinin oranlanm bozmak o kadar kolay değildir. Bn nokta kannn» henüz komisyonda Iken mrydana çıkmıstır. Çok Bncmli bir nokta da üst derecelerde hükumet daha ilk günlerde bmtgnna ntradı. İkl ya da üç flst derece alan lar bn üstünlüklerini yenı düzende de kornyacaklardır. Bnnun gibi yargıçlann devlet memnrlan içindekl yeri de oran olarak aynı kalacaktır. Malive Bakanımn bütün direnislerini dinlemeven komisyon bn gmba da ayrıealık tanımaya karar vermistir. Teknik personel, üniversite öjfretim üyeleri, 5>retmenler konusunda ne gibi kararlara varılacağını bilmiyornz. Ama her halde bn grnplarda da bü^ük tavizler verilecek ve malî yükü azaltma yolnndaki davranıslann en önemlisi kontroidan çıkmış olacaktır. • Maliye ve hükumet llçilileri memnr kütleslnln yeni personel dflzenine ne olçflde nmnt bat'^uıîını her halde kentirememiftir. Ortalama memur vasantmnda Personel Kannnu adıyla deyimlediğ) yeni düzen onnn tek ümidi idi. Ama memurlar arasmda bazılanna en üst dereceye kadar yükselme hakkı verilmeyisinden başlayıp Personel Kanunnnnn çeşitli ilkeleri üzerinde adaletsizlik iddiaları vaygın bir şekll aldı . Bu iddia ve istekler karşısında da blrtakım sozler u rildi. hatti kannnda detisiklikler vapıldı. Maşallah! Sandalye arkahklı iskemledlr. Hcrkesin evlnde bnlnnut. Kahvehanelerde. çajhanelerde. pasUhanelerde de bulunur. Ama böyle yerierde rastlannman sandalyeler de vardır ki o biçim sandalye <mevki> anlamını taşıt Sosyal ya da siyasl hayatta: Muteber bey sandalyesini kaybetmekten korkar.. dediniz mı bir makamı kasdermiş olursunuz. Sandalye oturmak içindir. Ama baska islere de yarar. Baıan ustünde sallanır insan.. bazan eskl sandalyeleri kırıp yakarak ısınmak mümkündür. Bazan sandalye lyi blr dövtıs aracı oiur. Gazetelerde okudağumuza gore CHP'nin tstanbul H Kongresinde delegeler. sandalye uğruna sandalye tle ka^a etmlsler. Hem de kıyasıya. Allah yarattı demeden, birbirinin kafasına, gozune, burnuna ağzına: Clan zibidL. Kuuut. Ben şlmdi senin lesini.. Paaaat.. Niçüı dovTismüşler CHP delegeleri? Hangi fikir İçin girmişler birbirlerineT Bozuk düzeni değiştirmek için mi? Hayır. Somürüye karsı durmak için ml? Hayır. Lekeli lktidan yıkmak için mi? Hayır. EmperyaJlıme karsı çıkmak için mi? Hayır. Toplum polisinden konınraak için mi? Hayır. Bağımsız Turkiye için mi? Hayır. Bulent Ece\it'e bakarsanız. Turkiyede herkes koklasıp öpüfmelidir: kaba ku\\ete karşı olmalıyız. birbirimizi incitmekten kaçınmalıyız. şiddet hareketlerini lânetlemeliy iz. Buıılarm hepsi doğrudur. C=telik Ecevit'in barışçıl politikası nedeniyle, bağunsız Türki.ve ülküsu yolunda gençler birer birer bldüriilürken Halk Partisi sesslz kalmıs. hattâ ögrencilere karsı Demlrel'ln yanında göninmüs, polisin uni\ersiteye girmesi için yeşil ışık yakmıs, kavga eden gençliğe İsmct Paşa: Haytalar, serserller.. demistir. Ayıp değil ya CHP'nln dünkü kongresinl gazetelerde okurken ister istemez aklımua takıldl: Toplum pollsiyle catısan gençler. haytalar. serserüerdir, ama dün birbirini hasUhanelik eden delegeler kimlerdir? Haytalar raıdır? Estağfurullah.. Serseriler mldlr? Ne münasebet? Ecevitçller midlr? Elbette.. lnönlstler mldir? Hiç kuskusuz.. Şlmdl ne İsmel Pasa. sandalye kavgasına girisenlere «hayta» de. meye yanaşacaktır, ne de banşçıl Ecevit bir basın toplantın y«parak gözünun önünde cereyan eden olayları kınayacaktu, Çünkü politikadır bu! Ellndekl sandalyeyl Ecevltln göılert önünde: Hart.. diye geçtrirsln zavallı adamm kafasuuu. Ecevitçl lsen ne gerekir? tsmet Pasacı isen ne »oylenir? Biz Haik Partisinuı ensesi kalınlafmaya baslamıs çevrelertnde nnulmaz blr hastalık görtlyoruz. Bir türlu aklımtz ermlyor bu h»stalığa DUn birbirinin gırtUiuıı kopaııp hastahaneye kalkan kijllere sorunuz: İsmct Pasacı mısm? ElhamdUIUlah.. Ecevite karşı mısın? Neuzibillâh.. Ortanın solnnda mısın? tlâmasallah.. Klme sorarsanız sorun aynı cevabi alırmnıt, Peki. nedlr bu kavga? Göriinüşe bakılırsa hem aynı adamlarda, hem aynı fikirlerde bürün parti yekvücut.. tsmet Paşa kendisinde va Keevifde kararlı.. EceJ " tsmet Paşada ve kendisinde kararlı.» Sonra da herkes birbirini yemeye karariı.. Halk Partisine bel ve gönül bağlıyan ki|iler, manurayı hayreü< seyKdiyorlar. Şu sandalye hastalığı ve iktidar hırsı müthif bir seyKanına girdi mi, klsl, babasmı, anastriı tanunıyor vallahl; aynalaıdakl suretine bile maske takıyor. Somıç . mlnifri her halde fazlasıvla asılmıs olmalıdır. Ama atıl problem bu kanunu çıkarmaktan çok, ilkelerini koruyabilmektedir. Çünkü. daha İlk çünlerden baslavarak. hattâ daha tasan Meclisler Genel Kurulunda iken eskiden beri ayncalıkla maas alacak memurlar yeni düzeni lorlavacak. eski nlsbî üstünlüklerini kornma gayretine girecekleTdir. Zaten devlet ve genel olarak ksmu personeli konnnu genel istihdam probleminden avrı sekilde düsünülemez Asıl sorun kövden şehre nüfus akısının saglam bir istihdam politikası ile endüstri sektöriine verlestirilrmeyi»l, hlımetler kesimlnde çalısanların anormal »ekllde kabarmatıdır. özel keslmde bn aracılık, reklfim, komis^onenluk. bankacılık hiımetlerinin anormal sekilde sismesi sekllnde kendisini gSstermektedir. Kamn kesiminde İM. blzmetli naTin vapılan resmî beyanlara, hattâ çenelgelere rağmen kabanp gitmektedir. Bu anormal şişme Raglam bir endüstrilesme ile giderilmeden personel düzeninde sağlam bir çötüme varmanın olanagı yoktur. TTÇE ve Plân Komisyonondan bu iki B taraflıbakkında sonncn verilen vük tahbastnç tavizlerle kannn vapılan akçalı Düzenin esası masıdır. Yani yerlesmiş idare deyimi ile herkes «müktesep hakkı» üzerinden değerlendirilen bir düzende kendine ayrılan yerini alacaktı. Yani normalden aynlıslar kaldırılıvordu. Teknik elemanlann yevmiye ile düzenlenen duramianna. çeşitli ödeneklere. ayncalık lı nygnlamalara ton veriliyordn. Bn saretle simdi dnrnmlan çcfltli şekillerde kollanmıs bulunan kisilerin yeni düzende nvaşları va hiç artmıyor, ya da aynı kalıyordu Hattâ bazı dnrnmlarda eskiginden de az para alan personele de rastlanabillrdi. Maliye yetkilileri bn volla kannnnn Genel ve Katma Bütçelere getireee|i ek yükil azaltacaklarını hesaplıyorlardı. Ancak her halde gSzden şn y»n kaçmıı olmalıydı kl, gOstergelerin \e kannnnn ilânıyla birlikte tepkller basladı: 0 Bngünku maas düzeninde normal nvgnlamanın dısında ücret alan memurlara bn baklar ban zornnlnklarl» tanınnuıtı. Bn ayncalıklar yerlesip bir tür olağan nygnlama •eklini almıştı. Bunun gibi ek görev, ya da ENİ herketln Y aynı personel dfizeninde esaf ücret albaz üterinden maaş ve Örneğin maasa hak kazanacaktır. Aynı memnrun simdikl brüt maası ise bn rakanun yansından daha azdır. Avnı sey diğer maaş dereeeleri için de sövlenebilir. Görüldüğü gibi, aradakl farklar oldnkça fazladır. 608 milyon liralık farklarla. bn farklar net farklar da olsa açıklanamaz. O halde yukandaki hesaplardan blrisi gerçeklere esaslı bir sekilde aykın olmak gereklr. Her şeyi bir ta* rafa bırakıak bile, sivil personele bütçelerden ödenen personel haklarının toplamı 5 milyar liradır. Oysa aynı personele yapılan zammın toplamı brüt olarak 1,5 milyar civarındadır. TUzde otuz civarındaki bu artışı ynkarıda intibak hesaplarıyla açıklama UNfN şimdi M lira Mİ1 B Personelfibi Srneğin göre 3325 lira brüt maas ttzerinden maaş alan bir memnr yeni Kanununa Bu aygulamalarla öyle bir düzen kuruldu ki, maas çoğa zaman sadece memur olmanın karşıhğı haline geldi. Memura iş fördnrmek için aynea bir ödeme daha yapma gelenek haline ?eldi. Tarçıç ya da profesör İse tazminat ya da ö'denek, mOfettlye i»e de UNE Şike kurbanları Futbol maçlarındaki heyecanı, dögüsfi, fSğficü, küfttrlestneyl gördükçe bu iki ayaklı mahluklann kala taslanmn içinde ne blçlm bir akıl tasıdıklanna hayret etmemek mümkün olmuyor. Oyuncu gol atınca veya kale önünde ıska geçince, tribünlerde Wr1>irterİni dSvenleri görüyorsnmn? O «iHe tokatlarla, o »kalar •rasında akla uygun bir münasebet kurmak mümkün müdür? Ama bir toplum aklını kaybetmeye görsün; işte bSyle gol atamıvan fntbolcu u|rrna dSgüşür .. Kendisinin bile inanmıyacağı, hırsızlıktan kötü bir şampiyonluk elde etmek İçin ortaya para döker, gacetelerin yazdıkları dogru ise, Bolnspor İle Targusspor arasmda olduğu jibi yüzbinlerce lirayı cebinden çıkaran veya çıkaranlara: Bunu neve yaptuuz? diye lornnuz . AUcagınu cevap: Kümede sampiyon olalım, birinci Uge geçeUm!.. den lbarettlr, Sonra? Sonrası hiç Eloğlu heyecanlanmak İçin yflz binlerle Vumar oynuyor, paralan gözünden çıkararak gizli işler çevirene «Şu paranın onda birinl Darülâcezeye versen, mademki yüz bin lirayı bir gol atma uğruna scrfedebillyorsun, Hava Kuvvetleri Komntamnın dâvetine cevap verip bunu Hava Knvvetlerine veya Donanma Cemiyetine aktarsanl. Fena mı olnr» deseniz, bu kumarbaz, banknotUn üstüste kıvırıp cebine yerleştirir, ve aize cevap vermeden yanınızdan uzaklaşır. Ta parayı alan sö'zde genç, sözde sporcular . Bedenî kabiMyetlerini er meydanında değil de, pa\yonda rütrete âlet edenler; gonradan nedamet du>muşlar da işi açıklamışlar? Asbnda bunlar nedamet de duymuş değiller. Sporu kan dâvası baJir.e getiren gözü ksra kumarbazlardan bir kere parayı alarak, sonra bir kere daha ahlfika sığmıyan bir tutumla, bu sefer de mutlaka birincilerin rakiplerinden zlftlenerek futbolu terketme ve k»r»ıIıgında bir şeyler koparma pahasına İki defa üstüste suç Islernektedirler. Bu gibilerden igrencrek, bu yonımu burada bırakalım ve yine bu işlerle ilgill bir başka yorum yapalım: Tarsusspor oyuncu ve idarecileri bu ccrahat kokulu iddlayı ortaya atınca, Boluda, Bahkesirde vatandaşlar yürüyüşler yaptılar!.. Demeçler, protestoUr birbirini takip etti. Telgraflar çekildi, milletvekilleri söze karıştı . Tribünlerde birbirlerine kiifür edenler, birbirleri ile kavga edenler, birbirlerine ynmruk savuranlar, nasıl aldatıldıffınuı, duygularınızuı nasıl bezirginca ve ahlâksızca sömürüldüçünü gorüyorsunuz? Ali Velhi dolandıracak, Ahmet Mehmetten para ulacak, Tarsus, Boluya ma'ısus yenilecek diye ıaha kenannda çırpınmak, döğüşmek zavallı Vefalı Mehmet gibi ölmek gerekJr mj? Sayın tsmet Sezgin Gençlik ve Spor Bakanıdır. Acaba, malmmesi şike olan bir Bakanlıgı idare etmektense, futbol sahalanm kapatarak Millî Eğitim Bakanlıgı ve anneler. bir çtin para İle satılıp alınmıyan gençleri ye> tiştlrinceye kadar beklemek sabnnj gösteretnez mi? AVRUPA G E Z t L E R t Lüks şahane çıft şoforlü 3 lısan büen rehberli, otobüslerimizle mukemmel program. 10 TEMMUZ 10 AĞU8TO8 10 BTLÜL 10 EKtM 1« KASIM Her ayın 10 unda 20 gürüülc yaz faşmuntazaman mükemmel ring gezıleri Filibe Sofya Belgrad Zagrep Graz Viyana Sakburg Münih Stutgart Frankfurt Amsterdam Roterdam Bruksel Paris Cenevre Lozan Bern Zurüı Mılano Venedik TriesteParıs ve Amsterdartı'da, Viyana"da ücretsiz aehır turlan ve ÜÇER GÜN İKAMKT Prospektüs isteyıniz Yerlerinizi alınız. ASYA TURtZM: Karakoy PerçemH 8ok No: 2123 (Karaköy Geçit Halk Bankası arkası) Tel: 49 01 44 (Reltiamcılık: 1698) 6107 kün olabilecek midirî Bır kere, bu tedbirler dizisi, bütun mal ve hizmetlerin fıyatını az veya çok etkileyecek ve genel fıyat seviyesini yükselteEkonominin gorunüıü, her te cektır. Fiyat artışlarl ise, özel kesimdeki para darlığını, hem li ayrı hava çalan bir orkestraya benzemektedir. Yani, çı artan fıyatlar, hem de liyat artıflannı izleyen ıpekülâsyon dokan sesler, tam bir •kakafoni» ye donuşmüştür. Böyle bir or layısıyla, •id'detlendirici nitellktedir. Bu olgu, para «rzının getarada, tutarlı ve başanlı bif nisletilmesi için büyük bir baslktisat politikası uygulamak da kl yaratacaktır. Eğer, bütçe açı çok guçtür. Yöneticilerimiz, son ğı yeni vergilerla kapatıhp, günlerde, bu bozuk sesli orkestrayı «akord*» etmek için bir «eri Merkez Bankasımn yeni yaratacağı kaynaklann bir kısmı özel tedbir Bnermektedir: Bunlar, ökeslme aktarılırsa, bu önJcneblzetle, bir seri vergi tedbirlen için tasarı; iktisad! devlet te lir. sekküllerinin ürettiği mallann 1GER taraftan, dış tictret en onemlilerine (gazete kAğıdı, darbogazına çare bulunmapamuklu dokuma, demir, çelik) dıkça, imalât sanayiinin ham ve bazı hizmetlere (Şehir hatmadde azalısı ve fiyat artışına ları) »amlar; ve personel reforbağlı durgunluğunu da önlemek mu tasansıdır.Bu tedbirlenn, emümkün değildir. Getirilen verkonomi uzerinde bir taraftan giler ve ramlar, ihraç malları genel nitelikte etkileri, bir taraf da dahil bütün fiyatları yUkseltan da her bir alt kesim için tınce, lhracat ne olacaktır? Ithal smaçladıklan özel etkileri olamalları tslebi, devalüasyon ihtıcaktır. Aşağıda, bu tedbirler dimali de kuvvetleneceğıne gore, zisi. bu ayırıma uygun biçımd'e ne olacaktır? KaçLnılmaz sonuç, incelenecektlr. ıhracatı devam ettirmek ıçın butıin ihraç mallarınd'a vergi ıadesı oranlanm yükseltmek; ıthal talebinı de kısmak için yeni tedbirler getirmektlr. Veya, resmî bır devalüasyona gıtmekASARLANAN vergiler ve tır. Şunu da belırtelim kı, biruygulamaya konan iktisadi kaçı hariç, tanm ürünleri de devlet tesekkülleri zamlarınm genel nıtelikteki amacı, ö 1969'da vergi iadesi ile ihraç edılebiür hale geldıkten sonra, zellikle personel reformu uyguPara Fonu, Konsorsiyum gibi landığı takdlrde dörtbes milkuruluşların birkaç yıldır deyarın altına düsmeyecek olan valüasyon yapmamız için artan bütçe açıgını kapgtmak, veya baskılarına karşı koymak pek hiç olmazsa azaltmaktır. Eğer kolay olamıyacaktır. (Bazı yetbu başarılabilirse, enflâsyonun kililerin önerdiği gibi, devalüasyavaflatılması ve «pekulaıyonun yon, solcu öğretim üyelerinin azalması gibi olumlu «onuçlar bozgunculuk için ortaya attıkbeklenebilir. Ancak, taearlansn ları palavra değil, bağlı bulunvergilenn ve uygulanan zamların niteliği dolayısıyla, bu müm tfuğumug ve her yıl borç istediğimiî bu kuruluslann istedikleri bir politikadır. Bak: 6 Mayıs 1970 tarihli, «II Giorino» baçh'kh ttalyan lktisat Gazeteıi.) Ünkü yazumzda, 1968 sonundan bu yana olan dönemde Türk ekonomisinin gittikçe yoğunlagan bir durgunlııkla bir arada artan bir enflâsyonist baskının etkileri altına firdiffini beUrtmlîtik. Tarundan ve dış ticaret dar boğazından imalât sanayiine yayılan duraklama, İ969 daki a çık finansmanla bir arada üretici ve temel gelir yaratıcı kesimle rin durgunluğuyla beraber, spekülâtif faaliyetlerin cenneti olmuştur. D Verailer. zamların aenel ve özel etkileri Prof. Dr. Gülten KÂZGAN para anını arttırmadan imalât sanayiındekl durgunluğa ıınai mamul ihracım arttırmak; artan ihracat galirinl d« hammadde darlığını gidermek yoluyla çare bulabillrse, bu, olumlu bir «onuç sayılmalıdır. Aneak, per•onel reformunun öngörduğü zamlar d'aha gelmeden, fiyat artışlannın bunları »imdiden alıp götürmeğe basladıjım da belırtelim. a a s L . • • 8 • • » • » » • • •• ••• HER SALI HADtsE OLAN Y AZAN özel Elkller ENt vergi ve zam tasarıları, ekonomiyi fiyat «rtıslarıyla beraber üretici kesimlerde durgunluğun hüküm iürdüğü bır donemde yakaladığı İçin, mesele sadece asırı bir nakdl talep fazlasının vergiler yoluyla mas(•edılmesi; ve bazı kamu mallarının fiyatlarını yükselterek arztalep dengesinin saglanmasından lbaret rfeğildir. Bu bakımdan, yenı tedbirler dizisının her bir alt kesim için ozel etkileri de buyük önem tasımaktadır. • Teni vergllerin bir özelligi, hemen her kesimde vergi yükünü arttırıcı tedbirler getirirken, tanraı bunun dısında bırakmasıdır. (Bu arada, hububat fıyatlanna da yeni bir zam yapılmııtır). Mnhalefet partisi C.H.P. ve baaı iktisatçılarca eleştirilen bu özelligi, biz, yerinde bulmaktayız. Tarım kesimi, 1970 yıhnda lMS'dan daha da kö tü bir duruma düşeceğe benzemektedir. Dördüncü durgunluk yıhnda, tarımda vergi yükünü agırla$tırmak, kanımızca, büyük bir tedbirsızlik olurdu. Ancak, su ikl noktayı hemen belirtelım: Bir kere, belllbaslı tarım ihraç urünlerinde de yüksek vergı iadesi oranları uygulanır veya dış baskılara dayanatnâyıp o>valuasyon yapılırsa. Snürnüzdekı yıllarda tarımdaki vergi rezejvlerine de ulaşılmalıdır; ikın ci olarak, tarımda üretimin kök lu biçimde teşvıki vergi ve fiyat politikası tedbirlerinin çok öte«inde politika tedbırlerini gerek tirmektedir. Hazırlandığı belırtılen Tarım Reformu Tasarısı bir an önce »çıklanmalı ve tanmda, insantoprak; in«aninsan ilişkilerinı tfe amaçlıyacak biçimde gerçekleştirilmelidir. D Y Genel Etkiler: otomobil montaj fabrikasınm kurulmasına izin verip, Boğaz Koprusünü yaparak montaj sanayıine talep yaratırken, bir taraftan talebi kısmaya kalkmak çok çelişik ve maliyetl çok yük sek bır polıtıkamr. Talep kısılırsa, müyonlarca liralık d8viz gideriylt kurulan bu tesısler atıl mı kalacaktır? 0>leyse, kurulmasına nlçin i*in venlmistirî lkinei olarak, ithalâta çok bağlı olan sanıldığı gibi, sadece montaj sanayıı de de ğildir. Boya, deterjan, plastlk iş leme sanayüeri isimleri monta] deyimml taşımaıa da, montaj •anayııne çok benzemektedlr Bununla beraber, Petkım bunların kullanacağı hammaddelerl ürettiginde durum degişebılir. Eğer uretmıyecekse, benzer tedbirlerin bu alanlara da uygulanması gereklıdır. üçüncü olarak, gazoz. içki v.s, gibi tüketim mallarımn fıyat arttırıcı vergılerle tuketimı kısılmağa kalkılırken, yenileri her gün turemektedir Bu ne denli tutarsız blr politıkadır Bunları üretmek için mllyonlarca lirahk makına ithal edip, arkasından atıl kalmalarını sağlamak çıkar yol değildir. Eğer bu alanlarda tüketim kısılmak isteniyorsa, bunun en iktisadî yolu, bu tür kuruluşların bir sur» yenllerice makina ithal olanagı vermemektır. # Spekülâsyonu Snlemek için toprak deger artısları ve insaat m2'sine getirilmesi tasarlanan vergileri de, yeni bir anlayış olarak desteklemek gerekir. Ancak, bnrada da lki mesele vardır: Birinclsi. toprak spekülâsyonnnn önlemek için Mlmarlar bdasının hazırlattıgı raporda belirtilen çok köklü tedbirleri nygnlamak ve spekülftıyonn finanse eden banka aisteminl mutlaka kontrol altına almak gereğidir. tklneisi de, spekül&syonnn sanayii baltaladıgı ithal malları spekülâsyonn için biç blr tedbir yoktur. Ya Türk parasının dı; değeri, bütün ithal&tçı rantlarını massedecck denge seviyesine (U «• 18 20 TL. gibi) yükseltilir; ya da, ithal lisanslan mtizayede ile gat:larak, bu rantlar kamuya aktarıhr. Çankaya konuşmalanrun bilinmeyen bütün gizli yönleri: SUNAY, "DEVRİM GAZETESİNlf SUSTURULMASINI,, İSTEDİ Devrlmci Ordu Gücü Nedir? YazanrDOĞAN AVCIOĞLU Merkez Takımının yeni marifeti: «GÜNEŞ TEORİSİ» CHP'YE 568 BİN LtRAYA PATLADI! • OÎZLİ RAPOR: «THY, TUNAGÜR ŞERİATÇILIĞININ HÎZMETtNDE» DBVRÎM Adakal* 8ok. 28'4 Yeni»«hir Ankara »•»• »»» CumhurlTtt Afttfl MEVLİT Merhum Celâl Sahir Erozan ve Halet Uysal kızı T Nuveyre Erozan ın ölüm yıldönümü olan 17/6/1970 Çarçamba günü ikindiden sonra Sultanahmet Yerebatan Camiinde Kur'an ve Mevüt okutulacaktır Sevenlerin tearlflerl rlca olunurAtLBgt TEŞEKKÜR ÖlömO ile blzlerl derin acı içinde bjrtkan kıymetü •arhjıniız buyuk hamiyetperrer insan AkçayTatil köyünde Telefon : 47 00 31 48 36 88 Cumhuriyet 6086 EĞLENCE K ISACASI, vergiler ve zamlann genel etkisi, genel iıyat sevlyesinin yükselmesı, para arzı artışı için baskılann doğmtu ve herhalde devalüasyon olacaktır. Eğer hükumet, KİUBÜS Gerek toprak, gerek ithal malları spekülâsyonu hem ciddi sanayiciyi baltalayarak sanayileşmeyi önlemekte; hem de, çok yüksek kâr hadlerinin sanaylln altematlfi olmasın* yolaçarak, yüksek kfir hadlerinin dış piyasalarda rekabetl önlemesine sebep olmaktadır Ciddi bir sanayileşme, «pekülasyonun çok d'aha koklu tedbirlerle önlenmesi9 MontaJ sanayilndckl gider nı gerektirmektedir. vergiti muafiyetinin kaldınlıp, vergi yüktinün atırlaştırılması, • tktisadi Devlet Teşekkülbir taraftan Iç tüketimin kısılerine yapılan zamlara gelince; larak ithal giderinin atalması; bn tesekküllerin kamnya yük bir taraftan da. antalep dengeolmayıp, kendikendilerine yesini daha yüksek bir fiyatta ter olmalan, bir temel Uke olasaglayarak, aracılann havadan rak doğrudnr. Ancak, bnnların kaıanclannı önlemeyi amaçlabaıılarının blr siyaset yatagi maktadır. Bn anlayıı, nihayet haline getirildigi, çabRmayan gerçeklerin yetkililertmiıce de birçok kisilerin bunlardan, lianlatıldıgını göstermek bakımınyasi nedenierle, maaşa baglandıjh; bn olgnnnn da bnnlann dan önemli olmakla beraber, bir politfka tedbiri olarak çok ta giderlerlnl şişlrlp. rarar nedenlerlnden blri cldnga aynı ölçüde . Bit Uraitaa lki yeni İDRİS ARGUN'un cenaze törenine İ3tirak eden, çelenk gönderen, telefon, telgraf ve mektupla taziyette bulunan doat ve akrabalanrmza candan tefekkür ederizAlleal adına AZİZ OÜMÜŞ (Cumhuriyet 611 dofrndnr. Bn konnda, olnmln politika, herhalde bir iki ySnü bir arada çSzfime bağlamayı gerektirir. ıçinden ekonomiyi çekip çıl mak pak kolay olacaga be memektedir SON Sonuç ÜRK ekonomisı, gıttikçe zoı lasacak pünlerin arefesinde bulunmaktadır. Yeni tedbirler dizisi. hersey bir tarafa, hiç olmaısa tasanda yeni bir anlavıı getirmektedir. B'i bakımdan desteklenmek gereKİr Ancak enilftsyon ve durgunluk ikilisi T Akçay Tatil köyünd Telefon : 41 00 31 48 36 ! Cumhuriyet DENİZ