Katalog

SAHtFE tRÎ 2 Şubat 1970 CUMHTJRtYET tJTÇE, yasama orgammn yttrStme w ganını kontrol etmesinl saglayan btr maH araç oldufu gibl, devletin kamu harcamalan ve kamu gelirleriyle iktlsadl hayata yön verme şekline de tesir eden bir vasıtadır. Devlet bütçelerinin hazırianması fle, ka» mu makamlannm yaptıfı çalışmalar hakkında, hslk ve parlamento mü?tereken bilgi edinebilirler. Zira bütçe Ile, gelecekte belirll bir derre için muhtemel harcama ve gelirlerin tahminl yapılrr ve bn devTede Iktisadî faaliyetler hakkındakl flgill tahmlnlere göre devletin iktisadî faaliyetlerinin esaslan tespit edflir. Bahis koıram edilen bn gayeye ulasabtlmek. ifa edilen fonksiyonlann bütçe ile daha anlasılabilir hale gelmesini saglamak İçin bütçe slstemlnde yapılacak bir değişikllğe ihtiyaç vardır. Bu reformlann yapılmasında Oml »evk ve idare flkrmin ysyılması. 1? ve ticaret erbabmın verjrl yüfcünün indirilmesi, devlet harcamalannda tasarruf sağlama gayretleri, rol oynamıjtır (1). tşte bn lhtiyaci karsılamak fizere Maliye Bakantafı, Türk Bütce sisteminde köklü bir reform yapmak hpdefinl püden yoğiın bir çaIışmamn içindedir. B BÜTÇE SİSTEMİKDE REFORM İ M H Dr. Gülay COŞKUN B H H İ Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mall Kontrol Genel Müdürlüğü Kurumlar Müşaviri ve Bütçe Reform Grupu Koordinatörü Prodüktivite Komisyonu devlet bütçesinden verilecek ödeneklerin, devletin ifa edecegi fonksiyonlanna göre tespit edllmesini tavslye etmistir (2). Çalışmalar 1949 yılına kadar duraklamış; ancak tkinci Dünya Harbinden sonra yine hızlanmıstır. 1949 yılında Baskan Hoover'in baskanlıgında tekrar çalışmalar ba»lamıştır. Bu çahşmalarda devlet harcamalarınır nelerden meydana geldigi degil, harcamalann hangi amaçla yamldıjh flıerinde dnrnbnnstur. 1955 yılmda «II. Hoover Komisyonu» malivet muhasebesi esasına dayanan «ProçTam Bütçe» sisteminin nyfnlanmasnn tavsiye etmistir. A.B.D.'inde balen bn çalıjmalar devam etmektedir. TE* ONKStTONEL hizmet tasnifinin esaa •• alındıgı profram bütçe vasıtasiyle 8de* r.ekler ile bizmetler arasında daha sarih bir ilisld knrularak bütçenin etkenligi saflamr. Profram bütçelerde kanın harcamalannın hixmete fiire sınıflandınlması esastndan hareket edilir. OdeneUlere <>sas alınan. sınıflandjrma sistemidir. Bilindlği ıdbi, bugfînki) bütçe sis> t'minde Sdenekler, harcama kalemlert dedifimiz, Hükumetin görevlerini ifa edebilmesi için aatın aldıih mal ve hizmetlere ffire verflmektedir. HaltrakJ procram bütçe sistemi bn smıflandırmayı terkedip. Odenekleri hi«met esasına göre vspilan ren: bir sımflandırma sistemine göre tahsis etmektedir. Program Bütçe Sisteminin sn öıelHkJeri fizerinde durulabütr. A Prorram bütçe İle Hükflmetin başlıca rörevleri beürtilir. Bunlarla Ujçili faaliyetler gösterilir. A Gelecek yülann projeksiyonjan temin edilir. A BüJün harcamalann tahminl, hattâ vaklaşık olarak kati yekunn. maliyetlerin hesapianmasiyle bulunabilir. A En önemli özelli^i Ise altematir yollann üistematik analizlerinin yapıbnasidır. T > ROGRAM bötçe sistemi. Hülrömetin te* Mr pit ettijH ıtayeleri ferçekleştirmek için, mercnt kaynaklan çesitli alternatif yoUar arasında dafcıtırken isabetn' kararlar alınmasına yardımcı olan blr sistem olduçuna röre. Hükumetin earelerinin açıklanması: caveleri K»rçekleşecek olan çesitli alternatiflerin belirli. dstemli tanımmm yapıloıası: her alternatif in toplam malivetinin ve beklenen neticesin ' tahmin;nin yapılması: yanılan tahminler re belirsiz kalan hususlardan dolayı altematiflfr arasında ortaya çıkan bürük malivet ve fayda defismelerinin belirtilmcsine vasıta olur. Profram bütçe t*kniJHne göre hazırlanacak Mr bütçede yapılacak ilk Is. hizmetleri smıflandırmak olacaktır. Hpr Bakanlık veya baRimsıı kurnlusnn yflrüttüjHÎ htonetler Snce «Prograaı* adı verilen ana bölttmlere aynlacak; sonra bnnlar, belirli hizmet frrnplannı kapsayan «alt pro|rram»lara ve hizmetin temel un ALİYE BAKAVLIĞI M ÇE ÇALIŞMALARI: PROGRAM BtTTürk bütçe slstemlnde yapıhnakta olan çalışmalar progranı bütçe sistemfaıfaı teşkill ve geHstirilmesi esagma daTanmaktadır. tkinci Bes Tillık Plaaın 1969 yilı programına ait lcra plânrmn 174. maddesi Ue Hükflmet, program bütçe çalısmal&nnın genel ve katma bfitçeli idarelerin tamamını kapsayacak şekilde Renişletilmesinl Ongörtir. Profram bütçe çalışmalanna Maliye Bakanlığı tarafından önceki yülarda baslanmıs ve 1969 mali yilı için dört Bakanlıkt» model mahiyette program bütceler hanrlanmıştır. 1970 malî yılı bötçesi mevetrt sisteme gBre hazırlanırken, bötiin idareler için program bütçe tekniklerine uygun model bütçeler de hazırlanmı? olarak T.B.M.M. Bntçe Karma Komisyonuna takdim edilmiitir. Ksmu temin ve maliyeti tespit edebilmek için harcamaJann fonksiyonel tasnifinin yapüması gerelrir. Bn konndaki çalışmalar ba asnn baslarma kadar gider. 1912 yılında A.B.D.'inde Baskan Taft'ın baskanlığında toplanan Tasarruf ve ROGRAM BtTÇE VEDİR? P harcamalannda prodüktiviteyi : nriarnn t*?M eden «faaltyetlere» bSHbMecktlr. rTOgramlann tespitinde esaslı noktalar sunlardrr. Knrulnsun faaliyetlerinin yöneldiği amaçlann tespiti; faaUyetlcrin bir nihaî hâsılasının olması td. bunnn muhakkak rakamlarla hesabedüen nihaî hâsıla olması eerekmez. sosyal mahiyette nihai hâsıla da olabilir: program yapisına ait is semasmın tespiti: proçramlann, hizmetlerin tümünü kapsaması ve bir hizmetin sadece bîr propraro içinde ver almandır. • J ROGRAM ve ait prosramlann tespitin* den sonra, progTamlann mahiyet ve 5nemir* rtsteren, programlardan sorumltı flnite veya iinlteleri tespit eden. hizmetin feçmis yıl. lara fâre «tlişimini belirten. prosranun bedeflerini, felecek yılların (ortalama bea yıl) tahminlerinl aynntılı olarak isab eden. ferekçeler hazırlanır. Bundaı sonraki aşamada bütnn proçramramlann maliyetlerinin hesabı yapılarak, bütçe rakamlannın gerçek harcamalan en iyi aküettirmesi temin edilir. Bötün bu safbalsr sırasında muhakkak ki prneram analizinin. bir analistin tenkitçi cözüyle yapılması jcereHr. Program analizi modern bütçenin avnlmas bir parçasıdır Her devlet hizmetl ekonomldeki kavnaklann bir kısmını sarfettirir. Ekonomik kavnaklar kıt ve ihtivaçlar da sonsuz oldnğuna ıcfire. hizmet proframlan tespit edilirken bnnlann arasmdan ferribler yapmak zaruridir. Proıçraın ve bütçe analizleri HP bu terclhlerin yerinde yapılması temin edilir. Turçkanat'ın kitabını okuduktan sonra.••• • Ha.vdar Tnnçkanat, nznn borln. e f e n « h«ni, mfitevan davranışb bir kişidir. Kimi insan gnrültüctt, abartmacı olnr; kimi insan değerlerini sabırlı bir «essizlikte saklar. Bn ikincisidir Tunçkanat'a karskter olan .. Nitekim nznn snredir, Tnnçkanat, «îkıli Anlaçmalar» üstünde çalısıyordn sessiz .. Geçenlerde çıkan «îkili Anlaşmaların Içyüru» adlı kitabı büynk sürültüler kopardı. Reklfim gayretinden defil, eserin deferinden doğan yankılardı bnnlar . Zira Hava Knrmay Albayı Tnnçkanat. •gelıyorum» diyen devrimin kitaplanndan" birini ortaya koymnstn. Geleceğin Türkiyesinde devrim iktidannın neler yapması gerektiğini programlastınnak için böyle çabalara ihtivaç vardır. Ve sanıyornz ki bn bakımdan Türkiye. ilti çekiei bir gelısme içindedir : Bir yandan parlamentoda ikili anlaşmaUr üstüne gizli toplantılar yapılırken. bir yandan tkill «nlasmalann içviizünü koskoca bir kitap halinde yayınlamak mümkiin olmaktadır. Devrimci bilinç, ısıgını ynrt sorartlınnın çeşitii kesimlerine projektör çibi çevirmektedir. Tazı y a n ürtfine, kitap kitap üstüne. derei dergi ttstüne yayınlanmakta: toplmnun ilerl kesimlrri kımıl kımıl kımıtdanmaktadır. Tnnçkanat. n Mavı» Millî Birllk Komltetinde bir Hava knrmav snbavı idi. 1960ta Tnrkiye aydınlannın çitgisi neredeyse. Tnnçkanat da or«d»ydı : Ne gereek blr derrim Jçin veterlıydı: ne de vnrt ve dünya «ornnlarımn temellerini kavramak vetenekleri vardı. Bn nedenle Millî BirlikçıVr. Demokrat Partlm dıktidannı devirir devirmez b«»ln6a düstüler. Zaten t J » P ' T l * k ' devrimei eficieri santftyarak düzevdr olsalar bile. o fflcleri harekete fetirecek bir ortamı varatacak sraçlan yektn ellerinde Karsıdevrimcl gttder ba dnrnmn knllanmasmı biierek mdım adım iktidara geçmi» ve 19W19W arasında bflyük mesafe almıslardır. Ama karsıdevrimeiler mesafe alırken devrlmcilerın de bos dnrmadikları. blHnclenme volnnda azımsanmıvaeak bir çetln ral« astıklan tBrflifivor. tste Tnnçkanafın kitabı bn yolda Jnemli bir kılometr* ta. „ . „ . . . bnrfln .lkU«dl rfraM M h A «Mll Mtanıalarla kıskıvrak baflanmıs htr toplnmdnr. Emperyalızmın plânı artık bilinmlyen bir sey de defil : Memlekette dısanya bağlı bir komprador «ımfı varatmak. örgutlemek ve iktisadî gucu elıncfe tutan komprador sınıfı egemenliğirıi bevnl yikannnî bir orduyla perçinlemek .. Bu eylem. antikemalist propagandavla antikomünist propaganda bafcdastınlarak vflriitülüvordn. Tab»n« »enn«ye. askerı a«ler. isbirlikçi knmpanyalar. kültflr ö'leri. bafımlı ordn ideolojisi. devlet vasıta edilerek yavrlıyordn. tkili aniasmalar bn protramın önemli bir parçMidır. Tnnçkanat bn konnda diyor ki : • Uzun vıllar önce venerek yurdumuzdan kovrauş oldugumuz kapitülâsyonlann ve emperyalizmin yıllar tonra A.B.D ile yapılmı? olan' ikili anlasmalar yoluyla yurdumuza nasıl gen gelmis olduklarını yakm tarihimizin akışı içind» belgeler ve olaylara dayansrak açıklamaya çahştık.» Tnnçksnafin kitabı «Ekim Yavınlan» arasında çıkmıştır 3«7 sayfa ve 15 llradır. Cmn süredfn beri tstanbnl'dan Anadoln'y» kadar. ve sosyete galonlarından k8y kahvelerine kadar her vand» gece ve gfindüz sflregelen tartısmalara gerçek bir »ydınlık «tirmistir. Simdi Amerika'nın TOrkive flstündeki siıltasını sa|dan>lda tartısacak kişiler bir kolaylıga kav««mnslardır. Biri cıkıp derse M : TflrMre Amerika'nın Hert karakoln. acık paıandır.. Tok eafflia !. tkill anls»raalar blri nvdnlasmaya baglamıstır.. înanmam !. B«yle tartısmalan Wr ınnnea baflamak Içiıı hemen soraeaksm : Haydsr Tonçkanafın kitabını okndvn mnT Okvmadnn ! O ısman hemen diyecekrin ki ı Okn da gei ! Sttleyman Demlrel basın toplsntısı vapmı*. Ahmet Topaîogln knnusmnş, filânca «nnn demis. falanc» bnnn demis Bnnlar gflnlük çıkar politlkasının ıvın zivın, sapı »amanıdır. İkili anlasmalar konusnnda gerçekler kltap olmns kitapcı vitrinlerini süslerken poiitikacının tâfı güıâfının artık hiçbir degeri kalmamıştır. T«B«tıanafın kitabını oknmadan ikili tnlasmalar tartısmasında Amerika'nın tarafını tntenlar belki iyi niyetll olabilirler; ama Tunçksnat'u.kitsbını okudnktan sonra hilS ikili anlasmalan lavnnanlar, aneak ntılmif olabilirler. Sonuc (TKARICA mahiye» ve Szeniği bellrtilmefe çalısıian profram bütçe vasıtasiyle devlet malivesi rasvonelllie kavusur. devletin .vmptıjı Mzmetler fonksiyonlanna ıröre smıflandınlır ve prorramlastınlır. fidemeler hizmet proeramlanna tnre vapılacaihndan devlet harcamalannın prodüktiritesi artar. Bu eavelere erişebilmek için «PrORTam Bütçe» üzerinde ealısılarak 1910 mali yılı bütçesi bazırlan mıstır. fn Prof. Dr. Ismail Türk: Maliye Politlk&sı ve Çağdas BUtçe Teorüeri. B.2, Ankara. 1969, sh., 338. (2) Arthur Smlthies: Conceptual Premerork for the Program Bugdet, Frogram Budgeting. ah^ 7. UNDEN UNE Teorlk bakımdar ölüm cezasonn kalkmasına tarmftanm. Sen mi verdin adamın havatını? Adalet terazisi cezalan tartarken hiç mi hitâ yapmaz?.. Adam öldurmek, yani Allahm verdiği canı almak, bir cinayet olduguna göre, bu dnayet adalet adına tekrar islenebiür mi?.. Şeksprin dediği glbi, kan kanla temislenmez, onun İçin mahkemeler olıını rezasına hükr»~!n •.•mclidir. Selâhattin Hakkı Esadofln. Bfllent Ecevit, Necdet ügur ve difer baa milletvekilleri. 61üm cozasını kaldırmak Üzere posKiviste teorilerden ilham alarak bir kanun teklifi hanrlamıslar. Gerekçelerinde diyorlar ki. insf.nı suçlu yapan toplumdır. ölüm cezasına süHiklenen insanlar cognnlukla toplnmun nimetlerinden voksun kalmıs Hmselerdir. Bo itibarla onlan idam cezasiyle cezalandırnuvk dognı değildir. Posltivist* ekolün. valnız 51fim cezasma uÇramıs suçlulan riegil. bütün suçlulann günahuıı topluma yüklediğini bilirsiniz. Hırsiz da, jrasrp da toplnmun kadershr kisisldir. Bn toplum. adam olsa ortada ne gasıp kalır. ne hıraız. Toplum vatandaslan iyi vetistirse. iyi beslese. ihtilâstan. rimmetten insan girer mr?.. Toplum insandaki cinsî itasktlan heMgtea, trsrarmıs imanlann cinavet isl«nete™»e »ebep kalwtntî.. halde bu nazariyeye pöre, suçln vok, toplnmun hasta ettijH insanlar var. JJirumlu suçtı isleyen degil. ona tnıçu işleten toplumdur. Binaenaleyh suç işleyene ceıa vermek değil. *nu tedavi etmek gereldr. * * * Bu teorinin cezada önemli yeri olmakla beraber. onun kadar Snemli hir haşka teori daha vardır. Sosyal fayda ve etken ibret yani (müessir ibret) insanlar suç islemenin kötfl bir sey oldııgnnu görecekleri ceza ile idrak etmelldirler. Verilen bir ceza aym suçu islemege hanr h?skalannı da Orkiitmelidir. Bu nazariyenin de »eri Ceza Ffukuhınds birincisi kadar önemli oldugu için tatbikatU her iki nazsri\e biribirine kanstınlarak bugun kitaplarda •azılı fakat tatbikatta işlemeyen ceza infaz sistemi ortaya çıkanimıştır. * * * Kiralık kaatillerin kol gezdiği bir memlekette Blüm craun kalkarsa. acaba cezanın etken ibret olma vasfı kaybolmaz nu?.. Türkiye'de biribîrini kovalavan genel aHann politik yatınm halinde memleketin canına okut"u&u inkâr edilebilir mi?.. 1950'den bn yana suçluya o kanaati verdik ki. ne yanarsa yapsm, hangi yoldan bir iktidat değişimi olursa olsun. bnnun arkasmdan genel af mutlaka gelecektir. Şaka mı?.. Altmış bin mahkum ve mevkufun beser kişiden hesaplanacak ailesiyle üçyfiz bin oy... Bn ihmal edilir mi? . Mer af karan. yeni tetiklerin'çeldunesine yani canlarm yakılmasına sebep olmuvor mu? . Türkiye'nin birkaç geniş bölgesinde kan dâvası hâlâ bütun siddetiyle giıdülmektedir. Babanın kanlı elbisesini sandıfında senelerce saklavarak onüç yaşma gelmiş oğluna vasiyetle kan dâvası telkin eden analann memleketinde olduîhımuzu unutmamahvız. Biı yankesiciye hor bakanz da, kaatili kahraman sörü ile görürüz. KaatiIIere benzemenin alevi ile yanan nice gençler, Tophanede. Beyoglunun arka sokaklannda. Rizede, Adanada. intepte. Ankarada esrarlı sigara sarmakla mesguldürler. Kanunu hazırlayan sayın milletvekilleri belli ki, çok sefkatli, rikkatli arkadaşlanmızdır. Toplumun kötüve ittiği insanlar karsısında pözleri vasarmıştır. Bir an durup düsfinseler. acaba? cânilerin söndürdüpü ocaklpnn. dnl kalan masum kadmlann, senelerini vererei. vetistirdiği evlâdmı eömen analann. dağ gibi babalannı kaybeden evlâtlsnn sefkate. rikkate hiç mi ihtiyaçlan voktur? Evet nazari olarak ölüm cezasma karsıyun Ama İçinde yaşadıfımır ortamda ölüm ceıasmın kalkmasına gönliim dp aklrm da nza göstermiyor. benim eski gazetem UtUS'nn giriftiği geniş kampanyaya ragmen... idam cezası kalksın mı? Ocak 1970, Misakı Millî'nin ellinci yüdönümü idi. Mustafa Kemal'in Türkiye'nin bağımsızlığı için yapüan Kıırtuluş Savaşında oynadığı büyük rol herkesçe bilinmektedir, fakat Meclisi Meb'usanın toplanması için verilen karardaki etkisi pek bilinmemektedir. M Mustafa Kem&l, 19 Mayıs 1919 da Samsun'da Kurtulus Savasınm yönetlminl ellne aldıgı zaman milli hareketin belirli bir hedefe ulastırılması zorunlugunu gayet iyi kavramıstı. Bu amaçla, Erzurum kongreslnin kararlarını açıkJayan 7 Ağustos 1919 tarihll bildlrl Ue Türk Ordusunun 3(tTEkiııı 19IS tprftrinıfr»" tuttuğu cephe hattmın sınırlan içinde kalan yeni Turkiye'nin tam bağımsızlığı istenmekte ıdi. Mustafa Kemal, bildlrlnin blr örneğini Tifhs'e îngiUz kontrol subayı üsttegmen Rawlinson'a gonderdı. o da bunu Ingilizceye teroüme ettirerek. 30 Ağustosta, Londra'da bulunan amcası Lord Curzon'a verdi. Lord Curzon, bu «andlaşrna» nm kabul edilemeyecegını söylerek ondan, «Mustafa Kemali bir daha görerek partisudn bangi bans şartlannı elde etmeyi beklediğini ve neleri kabule hazır oldoklarnu imkan ölçüsttnde doiru olarak anlamaya gayret etraesini» ist«di (1) Lord Curzon, bu hayret uyandıncı kararı ile, Mustafa Kemal'in eline, Malta'da enterne edihnis bütün Türklerin ilerde serbest bırakılmasım saglayabileceğl çok kıymetU bir rehine vermis oluyordu. Misakı Millî ve Mustafa KEMAL M gimize gore, kenulsl. Meclısl Meb'usanın 21 Ocak 1920 günü yaptıgı bir gizli oturumda şu şe kilde başlayan bir konuşma yap mıştır: «Mustafa Kemal Pasa Hazretlerinin bize gönderdikleri Misakı Milli metninl Hüsrev Bejefendi okudular» JS). etntn tnzzat Mostala Kemftl tarafından bazırlandıfı gerçeğinı, Hüsrev G«rede'ye mü racat etmek suretıyle. Tevfik Bıyıküoğlu aydmlatmaya çalışti28 Ağustos 1958 tarihinde Hüsrev Gerede'den aldıgı cevapta şöyle yazüıdır: «Mostafa Kemal Pasa, Siva» Kongresi bevannaraesine uyçnn ve basta Mustata Kemal Pasa olmak üzere bütün Temsil Heyeti üyelerinin imzalannı tasiyan bir metni 1920 yılı başlannda Misakı MUlî'yi hazırlamakla (rörevli komisvona verdi. Hatırladıfuna göre komisvon, Mastafa Kemal Paşa'nın metnini pek az bir değişîklikle kabul etmistir Bu metin, Istanbul Meclisinin basılacafinın haber alınması üzerine, Hüseyin Rauf Beyin karanyla Ankara'ya* Rönderilmiştir.» Tevfik Bıyıklıoğlu buna ilâveten şöyle yazmaktadır: «Büyiik Millet Meclisi evrakı arasında bulunması muhtemel olan bu vesika bütün arastırmalanma racmen henüz bulunaraamıştır» (6). Nutkun belgelerı arasında butunan. Hüseyin Rauf Bey'in Mustafa Kemal'e 27 Ocak 1920 de yazdığı şifreli telgrafta su cümleler %'ardır: «... Geldifimiz günden beri bir ahti millî içtünaı karşısında bulunduk. Bizim esasata süIfike akalli kalil olsun bir kısmın muhalif cıkacaklannı nissettiklen için Meclisi Millînin heyeti umumiyesinin kabul edebileccpi esasatı kaleme almi'slar ve bann imza altına alarak bir mukavele pakt) şekluıe sokmuşlardır» YA2AN Prof. Golthard JASCHKE yet var Idiyıe de eksetiyeüe ba hk ri yendik.. (9). Mustafa Kemal'in kendi metninin muhtemelen kaybolmuş olma si fok esef vericidir. Gerçi kendisi Nutuk'ds şöyle demektedir: «İs tanbnl Meclisinde bu esaslar (yâni Ankara'da kaleme alınan müs reddeler) hakikaten toplu bir surette tahrir ve tesbit olunmuştur.» Ancak, Meclisi Meb'usanın metnınde. Erzurum ve Sıvas Kong releri bUdirilerinden, Mustafa Kemal'in tasvip edemiyeceği önemli bir ayrılma mevcuttur: «„ hattı mütareke dahil ve haricinde...» Rı za Nur'un kitabında verdiği izahat tatmin edici değildir. Bu ıfade ile, 1939 yılmda Anavatanla birleştirilen tskenderun Sancağı ^Hatay> kastedilmiş olunamaz. Mustafa Kemal in 28 Aralık 1919 tanhli söylevinde belirttiği sınır hattma göre burası Türkiye'ye dahil olmahydı. Zira 30 Ekim 1918 de Türk kuvvet'.erinin isgali altında bulunuyordu. Mustafa Kemal, 1ÎO1923 tarih leri arasındaki konuşmalannda sık sık kullandığı Misaki Milli metnindeki «ve haricinde» kelime lerini athyordu. 18 Temmuz 1920'de Büyük Millet Meclisinin gizli bir oturumunda bütün milletvekil lerini Misaki Millî için yemin ettirdi (10) ve onun tarafdarîannı 10 Mayıs 1921'de «Anadolu ve Rumeli Mudafaai Hukuk Grupu» adı altında topladi rjl) ttimrekettekl rolii, hrle haricl nr» •aaebctler ve muahedeler afcdl mUzakerelerindeki faydalan o l t a dar çoktur ki sayüamaz, tasvit edi lemez.» Fakat ne o, ne de Misakı Milli'yi imzalayan diğer tahıslar, 28 Ocak 1920'de verdikleri kararın nasıl bir sonuca varacağmı tahmin etmemijlerdi: «Hâklmlyetl Mllllye ye müstenit bilâkaydüsart müsta kil yeni bir Türk DevletU (12) 1) Alfred Bawllnson. Adveatures in the Near East a. 250 ve dvm. 2) Nutuk. Cllt m , Belge 13*. .1) Aynı yerde, belge 220. 4) Aynı yerde, Cilt I, s. 258 5) Hamdallah Snphi (Tannöver) Dağ Yolu. s. 221223. 8) Tevfik Bıyıklıoiln. Atatürk Anadolu'da. s. 77 (Ba eserin tablill için Hasan All Tücelin yazısı. Cumhuriyet: 2* Kasım 195J.) 7) Nutuk. Cilt m , Belge 232. 8) Yeni Gün 29 Ocak 1S2I. Meclisi Meb'usan Zabıt Ceıidest s. 114. Resat Hikrnet'ln yabancı parlâmento başkanlanna mektnbu için: Ahmed Rıza. Echos de Turqnie. s. 27 9) Rıza Nur. Türk Tarih!. Cilt I s, 196. II) Ayiık Ansfklopedi, IS44, «. $2. 11) Nutuk. Cilt II. «. 116 12) Aynı yerde, CiU L s. $ TtNCAî BÖCEKLİ Bayan rÜSLN EVHEN nijanlındılır. Ksen diskotek Aydıo 211970 S S I ! S S KENAN SOMER 1917 Rus IhtJiaiinin ve Bolşevik Partisinin tarihi, Burjuva demokratik devrimde ve sosyalist devrimde strateji ve taktik. Laninist" devrim "," millî mesele "," parti" görüşleri. Bolşevik Menşevik çatışmaları. Troçki'nin tasfiyesi. Lenin'in vasiyeti. ve en önemli eserlerinin özetlari. 400 sayfa. 15 lira GERCFK VAYINEVı. P.K 655. ISTANBUL (Cumburtyet: 1058) Türkive^nin kesin sınırlan ürklye smırlannın Kesin şefc 1 11 Eylul 1919 tarihinde Si1 vas Kongresı bildirlsinde şöyle belirtildi: €De\leti Âliyei Osmaniye ile Düveli Itüâfiye arasında münaldt mfitarekenamenin imza olnnduğu 30 Tesrinievvel 1334 (Kkim 1918) tarihindeki hududnmuz..ji (!). Mus'afa Kemal 28 Aralık 1919 da, Ankara'da verdiğı ilk soylevinde veni sınırlann kesin şekUm söyle belirtmi$ti: «Mütareke aktolunduçu gün ordulanmız fiilen bu hatta hSkim bnlnnnyoTdn. Bu hudut Iskenderun körfe7İ cenubnndan. Antakya'dan, Halep ile Katma istasyona arasında Cerablns köprusn cenubnnda Fırat nehrine mfilSU olur» (3). Unm görüşmelerden sonra Ocak 1920 tarihinde Meclîsi Mebtı san îstanbulda son toplanülanna başladığı zaman Mustafa Kemal Erzurum ve Sivas Kongreleri bildirilerinde belirölen programa mebuslann bağlı kalmasma özel bir önem verdi 1927 tarihü BUyük Nutkunda bunun için şöyle demektedir «Milletin amâl ve maksadının tasa bir programa esas olacak surette topln bir tarzda ifadesi Ankara'da göröşüldü. Misakı Mülî ünvanı verilen bn programınm ilk müsveddeleri de, bn fikri vermek maksadüe kaleme alındı» (4). Hamdullab Suphi'den öğrecdj •••••••••••••••••••»•#•••••••••••••••••••4 TÜRK SOLÜ Bütün devrimcilere sesleniyor: f 7 •• 7 X UYfö C 1 tjOlU Bazı tefenık • T Misakı Millînin onemı bnyokhır n« Ahdi millf K SEKA GENEL MÜOURLÜGÜ Dalaman MüessesesiMüdürlüğünden MUĞLA K Tabipler Ahnacaktır Müessesemız Sağlık Isleri Teşkü&trnda çalıştınlmak üzere Dahiliye Mütehassısı ve Praüsien tabipler alınacalrtır. llgılüere 7244 sajılı Kanunun 5. madde«l gereğince 3 Ust derece ücret, 800 1000 TX. arasında tazminat verilecek ve ikametleri İçin lojman tahsis edilecektir. Taliplerin çok ecele olarak SEKA • Dalaman MUesseseet Personel Şefligine şahsen v*>va ysun İle mürscaaüan rica olunur. CBssm: 10688/1085) abul edilen metin Meclisi Meb'usanın 28 Ocak tarihli gizli orurumunda hakikaten «Ahdi Milli» olarak bütün mebuslara imzalatüdı ve 17 Şubat t» rihli açık oturumda basında yayınlanması ve bütün yabancı Pariâmentolara bildirilmesi kararlas Unldı (8). Bu metin Cevdet Kerim Incedayı'nın <Türk Istiklâl Harbi» adlı kitabmda fsayfa 28) «Fi 28.1.1336 Sinop Mebusu Rıza Nur» ünzası ile bulunmaktadır. Buna pöre, metnin haarlanışında Rıza Nur'un da önemli bir rol oynadığı kabul edilebilir. Kendisi bu konuda şöyle demektedir: •Meclisi Meb'usan. Misakı Milli (Milli And) nâmile eayet mühim bir tarihî vesika ya pıp âleme neşretmiştir.. Ancak Snriye'yi de Misakı Millî hndndu icme sokmak isteyen bir ekalii urtulus Savaşı için Misaki Milli'nin önemi çok büyüktür. Rız8 Nur haklı olarak soyle yazmaktadır: «Ba andın mil nedenlerden ötOrü nedenlerden ötOrü çen hafta yayınlanması gcreker 115 sayısını zamanında çıkara «r mamıştır. Okurlanmız geçen hatta vayınlanması gere ken 115, sayıyı pazartesi günö, 118 sayıyı ise Salı günf bayilerde bulacaklardır. 115. sanda bfltun devrimcilerin ılpvle izipdikler proleter devrimci saflardaki son tartışmalaı üzerınTÜRK SOLU kurucu vc yazı lcurulu öyplprının ço^unlu gunun gorüslennı bulacaksınız. 116 savıda Kört sorurn ve Akhısar tutun mitingi yer almaktadır Bavilerder 115. ve 116 ^avılannı rmıtlaica i«tpvıni7 'Cumhurnet: 1097 ı •»•••••••••»••••»•••• Cumhuriyet 1093 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • NİMBÜS Şirketimizin hlssedarlar umuml üeyetl yıllık adi toplantısı 13/Mart/1970 cuma gUnü saat 15^0'da Harbiye, Cumhuriyet Caddesi No. 361'deki Şirket Merkeri'nde yapılacaktır. Sayın hissedarlanmızın toplantıdan 3 glin öncesine kadar yukanda yazıh adreslmlze müracaatla girl; belgelertni almalan rica olunur. Bilanço. Kftr v« Zarar Hesaplan 21 Şubat 1970 tsrthlnden i«oaren Şirket Merkezi'nda hissedarlanmizuı tetkaktne âmadedir. G 0 NOBM: 1) Başkanlık Dıvanı seçimi, 2) 1969 yılı muarnelâtı ve hesaplan haklondaH tdare Mecllsl ve Murakıp raporlan ile Bilânço Kâr ve Zarar Hesaplannın okunması. mü2ekeresl ve karar Ittlhaa, 3) İdare MeclisJ âzası ve muralnplann Ibrası, 4) Yeni murakıplann seçimj ve öcretlerinin tespîtl, 5) idare Meclisl Reis ve Azalanna TUrk Ticaret Kanununun 334 ve 335. maddelerinde yazılı muameleler} ifaya mesuniyst vef llmest^ "itı vs> AYGAZ A. Ş. İDARE HECIISJ REISİİĞIHDEN Hayati büyük bir ehemmıyet ve tehlılte gösteren goz ame liyatımı en hâzik ve bsşanlı bir surette yapan memieketım;zin yüksek ve kıymetl] gö? ooeratörlerirden Açık TeşekNür Prof. Dr. Sayın ve bu ımelıyatta kendüerıne yarüım «aeıı bayırı Uoçent Dr Mnhsin KAIAtDlL ve Asistan Dr. Tanjn AKALAN's ve ya kın «lâkalannı gördüğüm Doçent Dr Ünal BE.NGİSL ve Çapa Göz Kliniji hemşire v« hastabakıcıların* sonsuz sukranlarım sunanm. Neyytre ERGtN (Cumhunyet 1091) Demir BAŞAR'a Şehremini AS. Ş den. Sehreminl Afkerllk Şubesına untihanla bir alınaeaktır. Iıtek1il»w« ^.w *. «... • livil memuı