Katalog

KITABfeV • SUNAR AVDINLIK Henri Barbusse (Roraan) • tZDÜŞÜMt] Balaban • KÖTÜ I O L Orhan Keraal (Roman) • BL NE BİÇIM CLKE? Maiimut Makal • GAKtBl.N HOROZU Rıfat Ilgaz (Mizah Hikâyeleri) • KARAKILÇIK Rıfat Ilgaz (Şiirler) • PITRAKU MEMLEKET Başaran (Şiirler) ÖNCÜ KİTABEVl Babıâli Cad. No.8 Ca£aloğlu Î S T A N B Ü L . u m h ur i y e KURUCÜSU:CTJNUSNAD1 46. yıl, jayı: 16165 Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet îstanbuJ Posta Kutusu: ÎstanbuJ No 249 TeleîonJar: 22 42 80 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Salı 29 Teramuz 1969 JULES VERNE A7£ SCYAHAT AT ETRAflNDA 70 75 yıl evvej yazılıp bugün hakikat olan olayların romanı Fiyatı: 500 + 400 Kuruştur • İNKILÂP ve AKA Kitabevleri (İlâncıhk: 3309'9121 ı Samsun cezaevini isyancılar tahrip etti Mabkumlar ayaklandı 1ölü 9 yaralı var Olayı bastirmak için jandarma ASKERLER CEZAEYİ ÇEVRESINDE TEDBİR ALIYOR. Azizoğlu: «Demirel ekarte edüecek» ANKARA, (HA) YTP Genel Başkanı Dr. Yusuf Azizoğlu, seçim karapanvasında eski DP ileri ge. lenlerinden birkaçımn açıkça YTP'ye yardım vaad ettiğini, seçimden sonra eski DP'lilerin, Demirerin karşısında bi~ safta bulunacaklannı açıklamış, «Seçimler AP bakımından ne netic* verirse versin, şunu ra hathkla tahmin etmck mümkündür ki Demirel ekar. te edilecektir» demiştir. Seçim sonunda Haber Aiansı muhabirinin esld D.P. lilerle ilgili sorulannı cevaplandıran Y.TJ1 Genel Başkanı Dr. Yusuf Azizoğlu, «Bilinen sııdnr H. başta esld D.P. lil«r ve onların yakmlan olmak üıere, A.P. Meclis kadromnun ekseriyeti, Süleyman Demirel'in iziediği politikarun kar;ısmdadırlar» demiş, sözlerirıe şunları eklemiştir: « Hele siyasî haJclar konusonda Dfmirel ve etrafmdakilerin takmdıklan tavırlar ve ordnyn rngel olarak gösetrmeleri umumi nefret ayandırmı$tır. Bu durum karsısında son (rün(Arkası Sa. 7. Sü. 1 de) Boşbakon, "istonbul'un trafiği feci,, dedi Başbakan Süleyman Demirel dün, Yıldız Parkında Vilâyete kadar olan yolu istanbul trafik polisinin aldığı bütün tedbirlere ragmen 45 dakikadan fazla zamanda alınca, gazetecilerin sorusu üzerine «tstanbul'un trafigi» ni felâket» olarak belirtmis ve «Biz lstanbul'da trafiğin zaten fecî olduğunu biliyorduk. Bunun için köprü rapraak istiyoruz. Bir kısım kimseler buna ragmen köprü olmasın diyor» demiştir. Kayseri olayları konusunHaki bır soruya, «Bunnn aktüalitesi çok gtride kaldı. l ş Adliyeye intikal etmiştir» demış. Üniversite ımtihanları konusunda şöyle konuşmuştur: «Bu bir hükümet işi değildir. Imtihanları Eylül veya Ekim'e erieleyen üniversitedirj» Demirel. seçim dolaj'isiyle degiştirılecek 3 Bakan hakkında «Bu Bakanlann kimler oldnklarını Anayasanın 130. msddesi uyannca 31 Temmuz sabahı öfrenilir» cevabını vermiştir. Vılâyette Bakanlarla bir toplantı yapan Demirel, bugün bazı açıhşlar yapacak ve temeller atacaktır. Salıh GÜVENLI SAMSUN Samsun Cezaevindeki 800'e yakın mahkum ve tutuklu, dün sabaha karşı ayaklanmış, bütün kapı ve pencereleri kırmışlar, iki gardiyanı tutuklıyan hükiimlülerden biri öldürülmüş. 9 mahkum da jandarma kuvvetlerinin ateşiyle yaralanmıştır. Cezaevi'ndekı isyan hareketi 12 saatten fazla surmüş ve istek üzerine Ankara'dan gelen müfettişle yapılan görüşmelerden sonra mahkumiar saat 15'e doğru koğuşlarma çekilmışlerdir. silâh kullanmak zorunda kaldı Bayar'ın geziye çıkması isteniyor tZMÎR (Cumhnriyet Ege Hürosu» A.P. nin siyasi affı sürüncemeyle bırakması nedeniyle, A.P. ye oy vermiyeceklf ini açıklayan eski Demokratlar. Bayar'm lcıa A.P. Bursa milletvelcili NilüfeT Gürsoy'un partiden istila edeceği haberinin çıkması üzerine. he(Arkası Sa. 7. Sü. 7 de) Ziyaret Hem.. ropaganda tekniğinin biD J rinci maddesi, propaganda yaparken sanki yapmıyormuş inancım halka asılıyabilmektir. Seçim yasaklannın baslamasına az bir zaman kala, devlet imkânlarından yararlanarak yurt içinde arka arkaya sıkı re yoğun propaganda gerileri plânlıyan Sayın Başbakan da propaganda tekniğmin bu basit kurahnı unutmadı, heıtıen her uğradıgı yerde bir temel atmak ya da bir tesisi hizmete açmak bahanesi ile yaptığı konuşmaların propaganda harası taşıyor hissini rermemesine dikkat etti, hattâ çok kez *• cemilik ederek bunu açıkça söylemekten de kendini alamadı. Yurt düzeyinde sabahtan akşama günlerce süren bu yorucu gezilerin sportif bakımdan Sayın Demirel hesabına bir başan olduğuna şüphe yoktur. Bu yaz sıcağında Tannnın günü erkenden yola koyulup akşama kadar o köy senin, bu kasaba benim. oradan oraya dolasmak, çoğu sembolik de olsa habire kordelâ kesip temel atmak, sonra da «mamür ve müreffeh Türkiye» tcması üzerine her yerde değişik nutuklar çekmek, doğrusu, her parti liderinin kolay kolay göze alabilecegi bir iş olmasa gerektir. öyledir ama, bize kalırsa Sayın Başbakan bu çabayı biraz boş yere harcamışa benzemektedir. Gezilerin büyük kısmı Ay seferine çıkan astrn"tlann serüveni ile ajni jriinlerc rastladlğı için Türk kamu oyu, Sayın Derairel'in konuşmalanna yeterince Ugi gösterememiştir. Muhalif • muvafık bütün gazeteler ister istemez Armstrong. Aldrin ve Collins üçlüsünü günlerce tam sahife halinde ön plâna almışlar. Başbakana ancak arka sıralarda sekiz on satırlık bir yer ayırmakla vetinmişler, sözIerini ise yorumlamaya bile vakit bulamamışlardır. Bu durumda Sayın Demirel, devlet imkânlannı kullanarak göze aldığı propaganda gezisinden umulan sonucu her halde sağlıyamamış, Başbakan nerelerde konuşmuşsa. söyledikleri ile sadece o çevreleri etkileyebilmiştir. Ne dereceye kadar re nasıl bir etki? Bu da ayrıca incelenmesi gereken bir konn sayıls» yeridir «Mamur re nrilreffeh Türkiyeyi biz yapacağız», «Estdden iyi idiniz de biz mi sizi bu hale soktuk?», «Düzeni değiştirmck istiyenler vatan hainidir» gibi basma kalıp sloganlarla A. P. ye yeni yeni taraftarlar toplamak, hattâ geçen seçimlerde A.P. yi desteklemiş olanlan ay «Kötü muamele» Modern Cezaevindeki ilk isyan hareketi önceki gece saat 02 sıralaıında başlamış, mahkum ve tutuklular, cezaevi personelinin kendi lerine kötü muamele yaptıkların dan şikâyet ederek pencerelere «Adalet isteriz», «Biz 35 milyona dahil değil miyiz?» dövizlerini asmışlardır. AraJannda idam mahkümu gibi ağır cezalıların bulunduğu 13 ve 14 üncü koğuşlardaki mahkumiar, önce kapıları kırarak salona hücum etmişler, sonra diğer koguşlarda da aynı hareketi tekrarlamışlardır. Isyana birinci koğuştaki sübyanlar kattlmamıs tır. Cezaevinin cümle kapısmın demir parmaklıkları zorlandığı sırada duruma jandarma kuvvetleri müdahaie etmiştir. Bu arada Vali Ertuğrul Ünlüer, Jandarma Komutanı ve Savcılar eezaevine gele rek isyancıları yatıştırmaya çalışmışlardır. Vali Ünlüer, Cezaevi Müdürlüğünden dikiafonla mahkumlara isteklerini sormuş, onlar da: «Bize kötü muamele yapıyorlar. İçişleri Bakanlığından müfettiş istiyoruz» demişlerdir. Vali, bu isteklerin derhal yerine getirileceğini ve koğujlara çekilinmesini istemijtir. Güney Doğu sınırmdaki mayın tarlaları temizleniyor ANKARA (Cumhuriyrt Bürosu) tçişleri Bakanlığı. Güney Dogu illerindeki kaçakçılığm. 750 kilometrelilt hudut bölgesinin 500 metre genişliginde mayınlanmasına ragmen önlenememesi karşısında bazı önemli tedbirler almaya başlamıştır. Apolk»ll .TtıJmlujşunıtn anrsi olarak yspıian rümü^ ve bronz madaİTalar öntimazdeki ETİÜI a.n içinde satıra çıkanlacakt;r. Madalyaların ressamı Ralph Monconidir. tzerinde ApolIo astronotlarının başlmrı ve uzay aracının Ay'a inmesi temsili olarak belirtilmektedir. (Fotograf: BBA UPI) Astronotlar 6 saat süre ile sorguya çekildiler (DIŞ HABERLER SERVtSİ) CZAY MERKEZt (HOUSTON) Buradaki Ay laboratuannın karantina bölümüne yerieşen ApoUo 11 astronotlan, dün, tarihi Ay yolculugu ile ilgili izlemmlerini NASA yetkililerine anlatmaya başlamışlardır. Bu arada Apollo 11 yolculuğu kadar önem verilen Merih projesinin öncüleri Mariner uzay gemileri 241 milyon mil ötedeki Merih gezegenine iyice yaklaşmışlardır. Silâh sesleri İki saat süren bir çahşmadan sonra, mahkumlar yatışır gibi olmuşsa da sabah saat 07 sıralannda başlattakları ikinci isyan hareketi daha şiddetli olmuştur. 650 kişilik olmasına rağfen 800'e yakın mahkÛBi ve tutuklunun bulunduğu cezaevi, tam bir anaba ba gününe dönmüş, silâh sesleri duyulmuştur. Durumun gelişmesi üzerine, Cezaevinin çevresini sarmış olan jan darmalar havaya ateş açmaJc zorunda kalmıştır. Bu arada Vali, 56. Piyade AJayından askerî yardım istemiş, itfaiye de cezaevi önüne getirilmiştir. (Arkası Sa. 7, Sü. 5 te) Eski Genel Müdürün odasına kapı kilidi kırılarak girildi ANKARA, (Cumhuriyet Bfirosu) Bir süre önce Tanm Bakanı Bahri Dağdaş'la araiarmdaki anlaşmazlık yüzünden görevinden alınan Ormarj Genel Mıidürü HakJa Şüha Karamızrak'ın Bakanlıktaki odasına dün sabah ilgüiler kilidini tarmak suretiyle girmişlerdir. Bu konuda verilen bilgiye gö re, Orman Genel Müdürü Kakta Süha Karamızralc, Tarun Bakanı tarafmdan usulsüz bir :şlemle, kararnamesiz olarak sadece, Bakanın imzasını taşıyan bir mektupla görevinden alınmıştır. İşlemln usulsüzlüğünü Ueri süren Karamızrak, görevinden almdığıru bildlren mektubu tebeUüğ etmemiş tstirahatli oldu gu için çalışma masasını ve bürosunun kapılannı kiUtleycrek evinde lstiranata çekilmiştir. Dün kendisi ile konustuğumuz yeni Genel Müdür Hüsametün Peker, Onnan Genel Müdürlüğüne tâyin edüdiğini, söylenenle rin biraz da «tzam edildiğini» bildirrrjiştir. İsrail Savunma Bakanı Moşe Dayan, Ürdün'ün Israil işgali ailındaki kesiminde bulunan Hebron şehrini teftiş ediyor. İsrail askerleri bundan bir süre önce kendi kuvvctlerine y*pılan sabotajları öne süre rek Hebron şehrinde sıkı bir Arap gerillası araması yapmıştır. (Fotoğraf: BBA L'PI) \iayınlar toplanacak Bu konuda verilen bilgiye gö1 re, İçişleri Bakanlığı. Genelkur | may Başkanlığı yetkilileriyle yap tıkları çalışmalar sonunda 1956 1957 yılında D.P. Hükumeti tarafmdan alman bir kararla maymlanan bölgenin temizlenmesüıe karar vermiştir. Hatırlanacağı üzere, 1956 1957 yıllarında Demokrat Parti hükümetleri. Güney Dogu illerimizdeki kaçakçılığın artması üzerine bu bölgenin mayınlanmasmı kararlaştırmış ve bu islem kısa sürede tatbike konulmustu. U gunlerde, Uoğu, Güney Doğu illeri halkının en fazla yararlandığı verimli topraklar âni bir karaıla milyonlarca lira ödenmek suretile istimlâk edilmiş ve buraları, hiç bir p!â(Arkası Sa. 1. Sfl. 4 te) A.B.D. ve Rusya bir savas olmayacağına eminler; fakat... 6 saat sorgu Tarihi Ay yolculugundan döndükten sonra Houston Uzay Merkezindeki Ay laboratuanna ulaşan Apollo 11 astronotlan, ilk defa maceralannı ayrıntılı olarak, NASA yetkililerine anlatmaya başlamışlardır. Karantina kısmındaki cam böime ardından izlenimlerini anlatan astronotlann ilk günkü sorgulan altı saat sürmüştür. Bu sorgu sırasında, astronotlar genel likle Apollo 11 uzay gemisi ile KarUl'dak: araçların nasıl çal!Stıklannı, ortaya çıkan belli başlı ârızalan en ince aynntılarına kadar bildirmişlerdir. Ortadoğu'da çatışma aralıksız devam ediyor (DIŞ HABERLER SERVlSt) hava üslerıne son günler içinde cok sayıda uçak sevkeftiğini sövlemistir. İsrail ve Mısır uçaJdan arasıncıa dün de Süveyş kanalı iizerindeki El Kantara bölgesinde çarpışma olmuştur. Ancak tars^lar kayıp vermemişlerdirMısır ve tsrail uçaklan, geçen hafta boyunca, sık sık Süveyş Kanalını aşarak biribirlerinin hedeflerıne saldırmışlardır. Son olarak önceki sabah, Mısır uçaklan Sina'daki îsraii üslerini yeniden botnbaJamıştır. Mısır sörcüsüne bakılırsa, Sina'daki top mevzileri, (Arkası Sa, 7. Sü. 6 da) KAHtRE İki yılı aşKin bır , süredir mevzii çatışmalarla devam eden 7 günlük Arap tsrail savaşının en şiddetli muharebeieri, aralıksız süregitmek tedir. Bütün silâhlı kuvvetlerin alârm halinde bulunduğu Mısır'ın bir askerî sözcüsü, Israil'in Sina Yarım Adası'ndaki Polisle halk çatışlı: Polisten 3, halktan 3 kîîi yaralandı 1ÎIRKLARELİ Polis teşkilâtınra iki ay önce kurulduğu Pehlivanköy üçesinde önceki gecc, askere gitmek için şenlik yapan 30 kadar genç ile polisler çatısmış, 3 kişi polis kurşunlanyla, 3 polis de tekme ynmruk ve sopalarla yaralanmıştır. Olaya. uğurlama tö reninde davul zurna çalınmasınj polisin önlemeye kalkışması sebep olmuştur. Bugün kıtalanna gidecek olan gençlerin, çaldırttıklan davulun Seyfettin Konuk adlı polis tarafmdan patlatılması havayı gerginleştirmiştir. Gençler tarafmdan dö vülen polis, havaya 7 el ateş ede rek karakola sığınmış ve Şenol Barutçu ile Şahmendar Turanlı adlı meslekdaşlarıyla tekrar olay yerine gelerek gençleri dağıtmak istemişlerdir. Bu arada gençlerle (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) Millî Güvenlik Kurulu toplandı Milli Güvenlik Kurulu dün sabah Cumhurbaşkanı Sunayın başkanhğında Şâle Köşkunde toplanmıştır. Toplantı güvenlik tedbirleri altında yapılmış ve Köşkün bulunduğu Yıldız Parkına kimse sokulmamıştır. Beş saat süren toplantıdan sonra Başbakan Demirel, «Kurulun gündemindeki maddelerinin görüşüldüğünü» bildirmiştir. Güvenlik Kurulu 2fl Ağustosta toplanacaktır. İnceleme devam ediyor Öte yandan, astronotlann Ay* dan getirdikleri taşlann ıncelenmesine devam edilmektedir. Havssı emilmiş bir odada toplanan bilginler, taşların iist kısımlarınm cam gibi bir madde ile kaplı olduğunu müşahade etmı;lerdir. Toprağın bir kısmı tiün. mikroplardan annmış beyaz fareler ile bir odaya kapatılmıştır. Bu IArkası Sa. 7, Sü. 6 da) İstanbul Ticarel Odası Hükümetten, Odalar Birliği seçimlerinin yenilenmesini isleyecek CHalar Birliğinde meydana gelen anlaşmazlıkla ilgili olaralt, dün bir basın toplantısı düzenliyen istanbul Ticaret Odası Yönetim kurulu Başkam Behçet Osmanağaoğlu, «Hükümetle temas edilerek, ertelenmis olan seçimin yapılabilmesi için gerekli imkânların sağlanması rica <nliiecektir» demiştir. Anlaşmazlığın halli konusunda, Hükümet, Odalar ve taraflarla yapılan toplantılardan sonra düzeni enen dünfcü basın toplantısında, Behçet Osmanağaoğlu, hükümetin, istekJerini kabul edeceğine inandıklannı söyİKnis, Emlasmazhkla ilgili olarak göriişlerini şöyie özetlemiştir: «Mesleki tesekkül oUrak, hukuk ve nizamın tatbik edilraesi ve bunlara muhakkak riayet edilmesine taraftarız. Bu sebcple hükümetin erteleme karannı kabul ediyoruz. Mevzuattaki ba7ı hususlan değiştirmek istrrsek, bunun da huhuki vnldan (Arkası Sa. 7, Sü. 4 te) CHP Genel Sekreter Vardımcısı Prof. Besim Üstünel dün verdiği demeçte, «AP'nin çağ dışı bir yönetime özendiğini» ileri sürerek, «Baska ulkeler devlet desteğini ve en üstün piânlama teknikJerini Ay'ın fethi için kullanırlarken, AP vöneticileri, erdemlerine inanmadıkları devletçiliği ve plânlamayı besleme özel sektör yaratcuak için kuiianmaktadır» demiştir. Gelibolu'da bır konuşma yapan CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevıt de, «Kırgınlıklann uırurulmasını» isterniştir Üstünel, İstanbul'da verdiği demeite özetle sunlan söylemistir: «Türkiye'nin bugünkü düzeni birçok bakımlardan çağ dışı ka]mıs, adaletsiz bir düzendir. lnplum yapısı yer yer ortaçağın feodal düzenini andırmakta büyük toprak ağalan. güçlü tefeciler tıpkı eski derebeylerı sribi bölgelerinin ekonomik ve politik güç kaynaklannı kontroUeri altında bulundurabiimektedirler. Türk ekonomisinin yapısı çarpık ve çeşitli hastalıklarla malul bulunmaktadır. Bu dunımda Türkiye'yi gerçek anlamda kalkındırmak ve Türk (Arkası Sa. 7. Sü. 2 de) Prof. üstünel: AP, çağ dışı bir yönetime özeniyor,, II NADİR NADİ (Arkasj Sa. 7, Sü. 8 de) Bir Cevap Bir sabah gazetesinde anılarını yayınlayan eski Cumnurbaşkanı Celâl Bayar 1954 yıhnda basın özgürlüğünü kısıtlayıcı o zamanki iktidarın çahalannı sarunurken benden de söz etmekte re Mecliste yaptığım bir konuşmariaıı hir kaç satıra dpğinerek beni. müzakerf edilen kuuundan yana imişim gibi göstermektedir. Arapgir'de yangın MALATYA Arapgir ilçesinde dün akşam çıkan yangın sonunda, 33 dükkân kül haline gelmiştir. Bir marangoz dükkâmndan başla}»!! alevler rüzgârın tesiriyle kısa zamanda büyumüş v«. yanan dükkânlardan hiç bir eşya kurtanlamamışnr. Üç saat süren ve gece yarısına doğru kontrol altına almabilen yangmın büyümesini başta Keban olmak üzere Malatya ve Elâzığ itfaiyeleri önlemişlerdir. Kaymakam Vekiline Eöre. yanpnda 1 milyondan fazla hasar meydana gelmiştir. Müze soyguncuları hâlâ bulunamadı İZMİR, (Cumhuriyet Ege Bürosn) İzmir Arkeoloji Müzesindeki kanlı sogun olayı faillerinin bulunması için, polisin eline yeni bir delil geçmemiş ve bir bekleme devresine girilmiştir. Polis yetkilileri, bugüne kadar Bölge Trafik Müdürlüğünce 1500 vasıtamn kontrol edildiğini biidirmişler ve devamlı olarak yapılan ihbarların değerlendirildigini de söyîiyerek. «Zaman polis lehine işlemektedir. Soyjfuncuların en kısa zamanda vakslanmasını temin amacunızdır» demişlerdir. r DAKIKA: Yokki Devlet tstatistik Enstitüsö Türkiyede 150 çeşit olüm sebfhi nldulunıı teshit etmis. Biz d?ha fazla zannediyorduk. Bu kadan vinr iyi. Ama, mademki bir defa tse koyulmuşlar. oldj olacak. hari, bir tane de yasama spbebi tev bit etseydiler. Onu bulamamış olacaklar her halde! D. N. atıldı. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Nixon baıı Asy» ülkelerini kapsıyan Asya gezisine devam etmektedir. Dün Tavland'a gelen Sixon havaalanında törenle karşılanmı» ve daha »onra korte.j şehrin ana caddelerinden geçerken, kalabalıktan »vrılan biri. Nison'nn arabasına. «Araerikalı evine» diye ba|ırarak bir ?ise fırlatmıştır. Ancak bos şişe arabaya isabet etmeraistir. Fotoğrafta, Nixon, daha İnce liyaret ettiçt Filipinierden ayrılırken, er Mhibi Cumharb«»k»nı Marcos, baysn Mrrcos ve çocukları ile görülüyor' (AP; N. N. (Arkası Sa. 7, Sü. 8 de)