Katalog

1«M TEMEL ESERİN tLK KİTAPLARI SATIŞA ÇIKT1 5 Yıllık Kalkmma Plânı gereğince Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayraılanacak olan Bin Temel Eser'in ilk dokuzu nefis bir baskı ve 5 lira fiatla satışa çıkarılmıştır. Dede Korkut kitabı CEdebiyat) Cemiyet (Sosyolojik) 20. nci Asnn Mânâsı (G«nel Kültür) Bes Şehir (Edebiyat) îhtilâl, İnkilâp ve İktisadi Nizam (Siyasi, İktisadi) Han Duvarları (Edebiyat) Koçyiğit Köroğlu (Edebiyatl Antidemokratik Düşünce Şekilleri Karagöz (Edebiyat) umhuri KURUCIJSü: YÜNUS NADt öiüler Evinden Anılar Dostoyevskı'nin eserleri içinde «Ölüier Evinden Anıların büyük ve üstün bır yeri vardır. Hiç kimae Çarlık Rusyasımn Sıbiryadaki zindarilarım Dostoyevskı kadar kudret ve başarı ile anlatamamıştır. Ölüm cezasının kürege çevrilmesinden sonra içinde yaşamış olduğu cehennem hayatını Dostoyevski bu kitabında dıle getirmiştir. Nihal Önol'un çevirisiyle Varl:k Yayınlarmda 10 lira fiyatla çıktı. (îlâncüık: 2510) 5177 45. yıl. sayı: 16077 Teigraî ve mektup adresi: Cumhuriyet İstanbuJ Posta Kutusu: tstanbııl No 246 Telufonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Cuma 2 Başbakana cevap veren Inönü, seçim emniyetini zedeleyecek ikjnci bir buhranı önlemek için çaba gösterdiğini söyledi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Buhranların yaratıcısı iktidardır,. AP GENEL ÎDARE KURULU TOPLAND1 SiyasîHaklar'a cr/f teklifler benimsendi ANKARA Grevcüer, Amerikon şilebinin kopfonını koçırdı İZMİR, (Cumhuriyet f.ge Bürosu I Sabaha karşı limanımıza gelen ve Izmir'e Amerikan ve NATO malzemesi getiren Amerikan bandrah «Obrien» isimli şilepin kaptanı, grev halindeki NATOİ| Sendikası işçileri tarafından kaçı rılmışsa da kendisinden yük boşaltmamak için söz alındıktan son ra gemisine götürülmüştür. Silâhlı Kuvvetlerimiz için içinde 26 adet araç bulundugu bildirilen geminin süvarisi, daha sonra hiçbir Amerikan maK8mıyla temas etmemiş ve açıkta olan gemiyi rıhtıma yanastırmadan. limanımızdan aynlmıştır. Liman Komutanhğı, send;'<a yöneticilerine. gemide milU gJvenliğimizle ilgili malzeme bulunduğundan «Obrien» ın boşalması gerektigini bildirmiştjr. Sendika yetkilileri ise. milll guvenlikle ilgili durumlarda ancale Bakanlar Kurulu kararıyla grevin durdurulabileceğini hatırla^ mışlardir. Diğer taraftan, NATOtş Sendikası ilgilileri, Amerikalı'lann Atina'dan uçakla her gün yiyecek ve giyecek maddeleri getirdiğini. ÇiğU Komutanhgının grev kırıcılığına mâni olmadığını. bu nedenle üzücü olaylann çıkabileceğine işaretle, Amerikalıların düriist hareket etmesıni isterruşlerdir. (Cumhuriyet Bürosu) AP Genel Başkanı ve Başbakan Süleyman Demirel'in baskanlıgmda dün bir toplantı yapan Adalet Partisi Genel Yönetim Kurulu, eski Demokrat Partililere siyasi haklarının iadssinin Parti'nin genel politikasına aykırı düşmediğine karar vermiştir. Toplantıdan sonra bu,, konuda açıklama yapan AP Genel Başkan Yardımcısı Talât Asal, özetle şunları söylemiştir: «AP Millet Meclisi Gnıp İdare Heyetince Genel İdare Kurulumuza tevdi edilmiş bulunan siyasi haklarla ilfrili kanun teklifleri nin parti genel potitikasına ıvkırı bir tarafı bulunmadıgı hususu ittifakla karara baflanmıstır.» Asal, bu arada Merkez Temstlciler Meclisinin de 2İ mayıs'ta toplantıya çağınldığmı açıklamıştır. Anlaşıldığına göre. siyasi hak lann iadesi konusunda, yapılmış çeşitli kanun teklifleri arasında bağlantılar kurulması ve aynı konu üîrtünde izlenecek bir temel politika tesbiti, Temsilciler Meclisinde kararlaştırılacaktır. TRT Genel Müdürü,dostluk çağrısında bulundu Başkanı Ismet Inönü, Başbakan Demirel'in «Mnhalefeti buhran yaratmakla» suçlayan sözlerine cevap Olarak dün verdi|i demeçte, «Türkiye'de son svlarda çıkan buhranlara nebep, sayın Başbakanın sorumlulugunu taşıdıgı iktidardır. tktidar. bngün, safc ve sol aşırı uçların, (demokratik rejim bizde vaşamaz) iddialarına, bütün gerçek dışı teşebbüsleri ile ve yarattıfı buhranlarla yardımcı olmaktadır» demiştir. Inönü'nün drmeci, şöyledir: • Sayın Başbakan, 31) nisanda gazetecilerle yaptığı göriişmede memleketimizde, biri «Gerçek Türkiye», biri «Buhranlar yaratmak isteyen muhalefet» olarak, iki varlık olduğunu iddia etmiş, Anayasa teminatı içinde ve 5 ay sonra seçim yapılacağını söylemiştir. Türkiye'de son aylarda çıkan buhranlar, doğrudan doğruya, «Anayasa nizamını koruma» adındaki tasandan ve Anayasa teminatı içinde göriinerek seçim kazanma teşebbüsünden doğmuşrur. Bu buhranın çıkmasına keANKARA (Cumhuriyet Bürosu) THTnin kuruluşunun beşinci yıl sin karar ile sebep olan, Sayın dönümü münasebetiyle TRT Ge Başbakanın sorumluluğunu taşıdığı iktidardır. Bu teşebbüsün nel MMürü Adnan Öztrak, dün karşısmda Anayasayı korumaya radyoda yapüğı bir konuşmada çabalayan da muhalefet olmuşsiyasi organlara bir «dostluk çağtur. İlk önce, «Anayasa nizamırı*ı»nda bulunarak. B B.C.den aldığı bir örnekle «İngiUere'de Ba m koruma» denilen, memleketi azaba sokma ve Anayasa temikanlar ve öteki yerkiltter kiile ha natından yoksun kılma teşebbjberlesme araçlannı elinde bulun sü ve tasansı ile karşılastık.» duran kurumlarla iyi geçinmenin hem kendileri Te hem de halk Hukuk ve basın âleminin uyar İçin yararlı olduğu düsüncesine malanyla iktidarın yarattığı biunın ve zorlu yıllar sonra varabil rinci buhrandan, yani Anayasa mislerdir» demiştir. nizarm tasansından Meclisin kurtuldugunu, ikinci buhran saySonunculuk dıklan TRT tasansını önlemek için çaba gösterdiklerini memleTRT'nin beş yıllık çalışmalan ketin uzun tecrübelerden sonra hakkmda geniş bilgi veren Genel kavuştuğu doğru haber veren Müdür Öztrak, «Türkiye'nin. rad özerk müesseseden mahrum ediyo friicü bakımındaki dünya so lerek, iktidarın seçim kazanmanuncnİHğnndan kurtanldığını» ayı gerekli gördüğünü belirten çıklamıs ve TRT nin yatınmları İnönü, özetle şöyle demiştir: için talep edilen paranm verilme «Sonunda Anayasa Mahkemedigini sövlemistir sine gidecefiz. Anayasa Mahke(Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) mesinin ne vakit, nasıl karar vereceğini bilemeyiz. Ancak, kanun Anayasa Mahkemesinde bozulmuş olsa da Başbakan, seçimin kazanılmış olarak elinde kalacağına güveniyor. Böyle bir seçimin memleketi nasıl bir ağır buhrana sürüklemiş olacaWASHİNGTON, (a.a.) Ame ğı düşünülmüyor.» rik»n Senatosu. d'ünku genel CHP Genel Başkanı, seçim kurul toplantısında, William kusurlarırun görülerek düzeltilHandley'nin Ankara Büyükelmesi vaad edildiği halde, bu yolçiliğine atanmasını onaylamışda bir harekete geçilmediğini, tır. (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) Bahar Bayramı eğlencelerle geçli Bahar Bayramı dün neşe içinde jreçmiştir. ve sogruk kıs günlerlni (ceride bırakmamn rahatlığı içinde İstanbullıılar sabahın erken saatlerinden Itibaren gruplar lıalinde mesire yerlerine akın etmişlerdir. Bu yüzden gidiş; ve dönüşte taşıt sikıntısı, ek seferiere ragmen açık şekilde hisscdiluıiş, iskele, durak ve istasyonlarda uzun kuyruklar KÖrülmüştür. Şoförler dc firsattan faydalanarak. dolmuj yerine taksl olarak çalışmayı tercih etmişlerdir. İstanbıılIııUrın büyük bir çoğnnluğu. her yıl olduçn jfibi Beljşrad ve Atatürk ormanlarının çevresi ile Adalan seçmişler. kırları doldurmuşlardır. Salınraklar kıırulmuş. ateşler yakılmı; ve eglenceler geç saatlere ka (Fotoiraf: Ibrahim KÖSEOĞLC) Ilâç Komisyonu Raporu: 5 • FRANSA CunıhurbaşkanliRı soçlmlerinin sonııcundan çok ümitli olan George Pompidou... (Fotoğraf: BBA/UFİ) Fransa'da "SOL,5 un Başkan adayları 3'e çıktı Tağmaç ve Kuvvet Komutanları Brüksere gidıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Genel Kurmay Başkanı, K % u vet Komutanları ve bazı kolordu komutanları ile tümen komutanları bu gün özel askeri uçakla shapex (harb oyunları) nda bulunmak üzere Brüksel'e gideceklerdir. 25 mayıs tarihleri arasında düzenlenen oyunlar süresince Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Memduh Tağmaç'a 3. Ordu Komutanı Orgeneral Refet Ülgenalp vekâlet edecektir. Shapex tatbikatına katılacak olan diğer generaller şunlardır : Kara Kuvvetleri Komutanı Fikret Esen, Deniz Kuvvetleri Komutanı Celâl Eyiceoğlu, Hava Kuvvetleri Komutanı Reşat Mater, 2. Ordu Komutanı Nazmi Karakoç ile bazı kolordu ve tümen komutanları. KÖÜTÜbl YOK» Orhan DURÜ Ilâç Komisyonunnn uzaa »raştırmalara dayanan r»porunun son bölümünde, nenellikle denetim z«yıflı|ından sözedilmekte, ithal izninde adı geçen maddeler y«line başka maddelerin ynr> . da sokuldugu yolundaki »öylentilere değinilmektedir. Yurt içinde yapılan hazır ılâçların denetimi için Sağlık Bakanlığı bütçesinde ayrılan miktarın 10 bin lira olusunun da garipliğine d*ikkat çekilmektedir. 4t Komisyon59 taksimi yüzünden 3 kışı olduruldu Senato, Handley'in iayinini onayladı Pompidou güçleniyor (DIŞ HABERLER SERVİSİ) PARİS Fransa'da tüm siyasî kuruluşlar. General De Gaulle'den boşalan, Başkanük koltuğuna aday arayıp. çeşitli isimler ortaya atarlarken, bağımsız cumhurıyetçi Giscard D'Estaing'in desteğini de sağlayan eski Başbakan Pompidou, durumunu bir kat daha güçlendinniştir. '. • Sol kanatta ise, tralannda çok derin göriiş farklan olduğu bilinen, Marsilya Belediye Başkam sosyalist Gaston Deferre ile yine sosyalist partinin önemli kişilerinden eski Bakan Alain Savary'nin isimleri ortaya atılmıştır. Bu arada. adaylardan, Sosyalist Partisinin Ulusai Sekreteri 38 yaşmdaki Michel Rocar. kendisinden «Demokrat Sol'un Adayı» d'iye bahsedilmesini istemiştir. Deferre de, dün Marsilya'da yaptığı konuşmada, Fransız Sol'unu seçimlerden önce birleşmeye çağırmış, Pompidou'nun seçimi kazanması halinde. «Fransa'nın bir polis devleti, hattâ gerçek bir diktatörlük haline gelebilecegini» ileri sürmüştür. Ancak, sol kanatta, kolay kolay bir anlaşmaya varılamıyacağı gerçegi, ilgilıler tarafından belirtilmektedir. Sol kanattaki anlaşmazlık, gün geçtikçe belirlenmektedir. Sol partilerin, pazar günü ortaklaşa yapacakları kongreye, Mitterand'm partisi şimdiden katılmama karan almıştır. Siyasî yorumcular, Pompidou' yu desteklemeye karar veren D'Estaing'in, bu karara, kendi adayüğınm, buhranlı bir dev rede olunüu sonuç vermiyecegi.u anlamıs olmasından vardığıru öne stirmüşlerdir. I DtTARBAKIR Dağkapı mevkiinde önceki akşam bir «Komisyon paylaşması» sonucunda çıkan arbede sıraşında 3 kişinin öldürülmesiyle ilgili olarak polis ekıbi, kaatil zanlılarından Adnan Kaplan'ın evine baskın yapmıç, bu sırada taş yağmuruna tutulan polislerden Tahir Atabey ile Kemal Kır yaralanmıştır. Sanık Adnan Kaplan ise evde bulunaraamıştır. Arbede sırasında Mustafa Burak olay yerintîe, Mahfuz Güzelses ile Çerkes Kalabahk da hastanede ölmüştür. İlâç fiatlan Raporda daha sonra belirtildigine göre, ilâç fiyatlarını tesbitle görevli Komisyon, meslek teşekküllerinin temsilcilerinden kurulmuş bulunmaktadır. Bu durumda ilâçları için fiat Jsteyenlerle ilâçların fiatlarını tes» bit edenler aynı kişiler olnjuslardır. Ilâç fiyatlarının yuksekhji karşısında, Bakanlığın son olarak fialları düşürmek için gıriftiği çaba da büyük bir fayrU sağlamamış, ancak ortalama yüzde 3'lük bir ındirim sağlanmıştır. Belirtildiğine göre Bakanlığın son kararından sonra )384 ılaç(Arkası Sa. 7, Sü. 6 da) unün .EJ Cfffliffl Gidiş nereye ? I(,erde kol sezen şeriatvılık akımının dışardan, propaşanda yoluyla, hattâ mali desteklemelerle nasıl geliştirilmesine çalışıldıjı, önceki siin Ankara Büromuzun verdiği haberle, bir kere daha gözler önüne serilmiştir. Bnndan bir süre önce şeriatçı akımın ve örjçütlerin devleti ele geçirnıe çabalanndan ve gelecek günlerin tefalikesinden sözederken, faaliyetin yalnız ıçten yürütülmedijrini, dısa baRİılıjın bütün çabalarda açık açık sırıttısını belirtmeye çalışmıştık. Aslında biz bir istihbarata dayanıvor değildik. Sadece şeriatçı vayınların, örgütlerdeki or^anize çalısmalarm, ve basında vapılan tartısmaların, suçlamaların, bildirilerin incelenip değerlendirilmesi, durumu açık ve seçik ortaya koynyordu. Şimdi anlasılmıstır ki, merkezi Suudi Arabistan'da bulunan «Rabitatül Âlemül Islâm» adında bir teşekkül, şeriatçılık akımının destekçisidir ve bu teşekkül, para babası şirketlerden Aramco'ya davanmaktadır. Müşlümanlar ve Müslüman ülkeler arasındaki iliskileri geliştirmek amacıvla kurulduğu söyleneıı «Birlik» bir yandan tsrail'e karşı Arap Müslüman tesanüdünü din yoluyla sağlamağa çalışırken, öte yandan sosyal çekişmelerde gerici örgütlenmeleri beslemekte, türlü oyunlara girmektedir. Bu teşekkül, haberde bitdirildiğine göre, hac döneminde toplantılar yaparmış. Bu yıl vapılan toplantıva da Türkive'den birkaç kişi katılmıs. Katılanların arasında resmi görevi bnlnnmayan kişiler için bir diyeceğimiz yok. Fakat Diyanet Işleri Başkanlığının resmi sörevüsi nasıl oluyor da amacı herkes tarafından ve özellikle Diyanet tşlerince de bilinmesi gereken bu tesekkülün toplantılarına katılabiliyor? Ve nasıl oluyor da lâikliği, devietin din karsısında bağımsızlıçı ilkesini Anayasasına temel almış bir ülkenin memuru orada devleti ele geçirmek için vapılan konuşmaları isyan etmeden dinliyebiliyor? Bu konıı üzerinde iktidar olarak, muhalefet olarak ve tüm mitlft olarak önemle durmak gerekir. Zira artık görülmektedir ki 2 ı nci asır başlarında su va da bu ülke elçisinin kıpırdattığı < serlatçı akımın arkasına bugün dev kasalar geçmiştir ve bir «amanlar pv toplamak için piyon gibi kullanılanlar bugün takunyalı kardesler nur taifesi adiyle kilit noktalarını kapma volundadırlar. niyanet İşlerine sızmış bir takim adamlar türlü marifetter çevırmekte, hattâ cihad telkinlerine kadar gitmektedirler Mesele yüzeyde kalmaktan. iç politika, seçim entrik*«ıı sınırından çoktan çıkmış, Türkiyenin bütünlüfünu ve güvenliğîni tehdit eder hale gelmiştir. Küyük Atatürk bir nutkunda: «Efendiler ve ey millet. iyi bilinız ki Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler mürşitler memleketi olamaz. En doğru. en hakikl tar'Vat. tarikat ı medeniyedir» demişti. Onun ölümünden 31 yıl soıv ra Tii'kije süphesiz Ata'nın düşündüğü tekke bekliyen dervişlerin, çe,hlerin memleketi olamıyacaktır. Ne var ki onlar yerine kafaları 13 »sır öncesine bağlı. beyinleri dışanda yıkanan kravath şeriatvılaı bJTgün memleketi ele jteçirmenin peşindedirler ve tehlikenir bü\ ükiüğii de dıs göriinüsÜTİe tarikat • ı medeniyeci sanılanUrdan gelmektedir. 19 yaşında Niksarlı bir mobilya cilâcısı, Mecidiyeköyü'nde kendisini baştan çıkardıği ileri sürülen yengesini, kravatla boğazını sıkarak öldürmüştür. Dün sabaha karşı işlenen cinayetten sonra, llyas Yurdaer, ağabeysme yazdığı mektupta, ilişki kurduğu yengesi Safiye'yi, namusunu temizleme uğruna öldürdüğünü iddia etmiştir. İstanbul. Polisi, cinayette kadmın kocasının da rolü bulunabileceği ihtimaliyle soruştur I mayı derinleştirmektedir. * YENGESINI ÖLDÜRDÜ Üniversilelere aday kaydı Pazartesi günü Üniversitelerarası giriş sınavları için müracaatlar 5 Mayıs Pazartesi günü başhyacak, 31 Mayıs Cumartesi günü saat 13' de sona erecektir. Üniversitelerarası Giriş Sınan Komisyonu Başkanı Prof. Haydar Furgaç, zihin kabiliyeti testi ou yıl kaldırıldığından giriş sınavlann/ı bir günde ve 7 Tem muz sabahı yapılacağını açıklamıştır. (Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) ECVF.T GÜ»ESİN ANK.\RA. (Cumhuriyet Bürosu) Yargıtay Başkanı İmran Öktem, şeker hastalığı nedeniyle tedavi edildiği Gülhane Askeri Hastanesinde dün saat 14te hayata gozlerini yummuştur. Başbakan Demirel. bu vefat dolayısiyle Bayan öktem"e, bir telgrafla, başsağhğ dilemiştir. Merhumun cenazesi, yarın törenle kaldırılacaktır. Özellikle şeriat devleti kurmayı amaç edinenlere karşı zaman zaman yaptığı çıkışlarla tamnan Öktem, 1904 yılında İstanbul'fia doğmuş, 1927'de İstanbul Hukuk Fakültesini bitirmiştir. Çeşitli illerde yargıçlık ve mahkeme üyeliği yapan Öktem, 1941 yılı Ağustos ayında Yargıtay üyeliğine. 1952'de Yargıtay 2. Başkanlığına atanmış, 1966 yılı Mart ayında da Başkan seçilmiştir. Birçok hukuki makale ve eseri bulunan Öktem'in, «Hukuk Yarplama Usc"?ri> hakkındaki kitabı bunlann en ünlüsudUr. Merhumun, 2 kızı vardır. İMRAN ÖKTEM VEFAT ETTİ İşçi emekli yaşı Komisyon'da.. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) İşçi emeklilik yaş hadlerini 55 e indirmeyi ve emeklilik aylığını yüzde 70'e çıkarmayı öngören kanun tasansını görüşecek olan Meclis Geçici Komisyonu çalışmalarma başlamıştır. Komisyon Başkanı Kaya özâ«mir, «Tısannın bu devre çıkm»m İçin garret »ırfetmekt«yiz» demiştir. BETRüT «L'Orient» gazetesinin bildirdiğine göre, Suriye ordusunun eski subaylannı da içine alan ve Şam' da iktidarda bulunan Baas Partisirden ayrılma fedailerden kurulu «EsŞahika» adındaki teskilât mensuplan, Lüb nan'ın güneyindeki Kevkebe (Arkan Sa. 7, Sü. 5 de) Arop Komandoları LUbnan'da toplamyor • ISRAIL LE Araplar arasında sık sık meydana gelen topçu düelloları sırasında Israil'li siviller sı^ınaklarda korunmaktadır. Fotografta, çocuklanna sarılnıış anneler, Suriye topçu ateşinin sona ermesini bekJiyor... ORTADOĞU SAVAŞININ ENÇOK ETKİLEDÎGİ İNSÂNLAR İSE FİLİSTİN MÜLTEClLERt. ONLAR1N DEĞtL SIGINACAK SIĞ1NAKLARI, BAŞLARINI SOKACAK ÇADIRLAR1 DAHİ YOK İSTE OGLUNA SARILMIŞ BtR BABA, ELt KOLU SAĞLI KADERİN SETİRECEKLERİNİ BEKLtYOB