Katalog

MAKSİM GORKİ EKMEGİMİ KAZANIRKEN Fiyatı 10 TL. BENİM ÜNİYERSİTELERİM Fiyatı: 5 TL. Çeviren: Hasan Ali EDtZ REVIZİ KİTABEVÎ umhuriyet K U R U C U S U : Y U N U S NADI Ünlü romsncım ın bır d Türk Dil Kurumu lunü kazanan CEMO'n ME Pek yakında çıkıyAnadolu insanlannın ağalı içindekı çılesini bu romanda^ib izleyecek ve unutamıyacaksı Genel Dağıtınv TEKİN Yayı 1 Ankara Cad. No: 51 İstanbul Feza Reklâm: 262/1666 İlâncılık: 1184/1654 45. yıl, sayı: 16004 Telgrai ve mektup adresi: Cumhuriyet istanbul Posta Kutusu: îstanbul No. 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Cumartesi 15 Şubat 1969 MENDEBES'in DBAMI Yazan: ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR r Ankara Meclis'te bir Konya Ereğlisi'nde Polis halka rüşvet ateş açtı, K iddiası Demirel: 2 kişi öldü BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NDE TARTIŞMA Soiu HJĞRUL bildiriyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Miliet Meclisinde AP'lı Senatör Safa Yalçuk'un, telekominikasyon lhaıesine tâlip sırkeüen 5 müyon lira rüşvet aldığı ıddıa edilmiştır. Bu iddia Uzerine, Sd.vc.ilik. derhal takibata geçmiştir. Ayrıca, Savcıhk; Senatoda. b*uı parlâmenterlerin nüfuz suiistimal) yaptıkUıtı yolundaki konuşmaları da ihbar telakki etmif ve hatırlıK soruşcuımasına başlamıştır. Mıllet MeclUı'nde dun. TBMM bütçesi müzakere edılmiş. bütçenin tümü üzerindeki görüşmeler sırasında AP'lilerle MP'liler arasındaki kavga sebebi hakkında MP'li Hüseyin Ataman, «Bir asker olarak burada ifade edeyim ki. Basbakanın burada söyledikleri tamamen yalandır» demiştir. Ata ıııııııııııııııııııııiiiıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııın Savcılığı, Senato'daki nüfuz suiistimali Bir şoiörün dövülmesi üzerine Kaymakam ve Hükumet ile ilgili konusmayı ihbar telâkki etti binası taşlandı, karakol ve 3 taşıt yakıldı BİR YALNIZ ADAMIN HİKAYESİ.. YARIN CUMHURİYET'te Sanyüce suçluyor man. Meclis Başkanını da taraf tutmakla suçlarnış, TİP Grupu adına konuşan Âdil Kurtel, Parlâmentonun. «Anayasanın kendisine verdiği yasaına ve denetim gorevini gereği gibi yapamadığını» ileri sürmüştür. Hasan Lâtıf Sanyüce ise, AP'lı senator Safa Yalçuk'un telekominikasyon ihalesi(Arkası Sa. 7, Sö. 3 de) tarafıdır,, ONYA Bâzı olaylar yüzünden, bir süredir mahallî emniyet teşkilâtıyl» arası açık bulunan Konya Ereglisi halkı, dün bir şoförün dövülmesi üzerine galeyana gclmis, Polislerin, 5 bin kişiden fazla bir kalabalığa ates açması sonucu 2 kisi ölmüş, 3 kişi de ağır yaralanmıstır. Ayrıca, çok sayıda hafif yaralı olduğu bildirilmektedir. Olaylar sırasında halk, hnknraet konağının camlannı kırmıs, kaymakamı taşlamış, karakol binası ile 2 polis jipini yakmıstır. Ayrıca; Emnlye t Âmiri tertaklanmıs, ottomobili de ateşe verilmiştir. Dövülen şofor MTTB'NİN DüNKÜ MİTİNGİNDEN BtR GÖRÜNÜŞ (Fotoğraf: Tulay DİVİTÇtOĞLU) Olay, önceki gece, bazı polislerle sivillerin, çalgılı bir gazinodaki tartışmasiyle başlamış, çıkan kavgada 2 sivil ve bir polis yaralanmıstır. Daha sonra S sivil, yaralı arkadaşlanru, Ömer adındaki bir şoförün arabasına bindirerek, uzaklaşmışlardır. Dün, saat 11 sıralarında şofbr Ömer'i yakalayan polısler, kendisini karakola götürmüş; komiser İbrahim Karyağdı. geceki sivilleri nereye götürdüğünü, kendisinden sormuştur. Ömer'üı cevabmdan memnun kalmadıklan anlaşılan polisler ve âmirleri Karyagdı, bir söylentiye göre karakolda, bir söylentiye göre de kaymakamlık makamında, taksi şoförünü kulaklarından ve ağzından kan gelinceye kadar dövmüşlerdir. Şehrin sevilen ve tanınan bir kimsesi olan Ömer koma halinde hemen Fabrika Hasranesine götürülmüştür. (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) t j U n u n Parlamentonun durumu Mıllet Meclisinde önceki gece kavgadan evvel G.P. grupu adına Genel Başkan Turhan Feyzioğlu, M.P. Genel Başkanı Osman Bölükbaşı. Y.TJ. li Ekrem Alican, T.İ.P. Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar 15 er dakikalık konuşmalar yapmışlar ve Başbakan Demirel uzun bir konuşmayla bunlara ve daha örceki eleştirilere cevap vermistir. Feyzioğlu G P. Genel Başkanı Turhan Fey zioğlu konuşmasında hükumetin aşırı sol cereyanlar karşısında zamanmda tedbir almadığım öne sürmüş. «Türkiyede komünizmin ezilmesini istiyoruz. Bunu kanun yoluyla sağlıyacak tedbirleri taükümet almalıdır» demiştir. Daha sonra M.P. Genel Başkanı Bölükbaşı söz almış, kendisinin komünizmle yaptığı mücadeleji hatırlatmış. Türk . Rus kültür anlasmasma koalisyon hü (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) Çok partili rejimlerde önemlı hastalık belirtisi parlâmentonnn yabancılaşmasıdır. l'abancılasma çeşitli şekillerde görülür. Ama hepsinin birleşik noktası siyaset oyununnn parlâmento elinden kaçması, Meclis'in ys da Meclislerin göstermeiik olarak kalmasıdır. Türkiye'de bugün böyle bir durumnn varlığı ve hastalıgın hızlandığı örnekleriyle ortaya çıkıyor. Basına baktığımız zaman örneklerden biri açık açık görülmektcdir : Parlâmento haberleri üçüncü, dördüncü plâna itilmiş, onun yerini parlâmento dışında cereyan eden olaylar almıstır. Yasama meclislerinde görüsülen kanunlar >erine, Meclislerdeki baska davranıslar, tutnmlar oknyucular için, gazetelerimiz için çok daha geçerli, çok dahs ilgi çekicidir. Yasama faaliyetine dışardan verilen değer yanında içerden. bizatihi milletin vekilleri tarafından verilen değer de gittikce zayıflıyor. Meselâ bir kooperatif kanun tasarısı 1015 kişilik azınlıkla şeçmis, kanunlasmıstır. Senato'daki Bütçe görüşmeleriııde 1520 senatörün bulunduğu günlerin sayısı çoktur. Miliet Meclisinde ise ilk gün ağır topların konuşacağı radyolarla ilân edildifi halde çoğunluk sağlanamamış, Baskanlık, oturnmu bir saat ileriye alarak. milletvekillerini evlerinden toplattırmıştır. Halktan gelen parlâmento önemsemezliğinin çeşitli sebepleri var : Başlıca sebep süphesiz yasama organı ile yürütme organı arasındaki dengedir. Anayasamıza göre yasama «devredileıtıez bir yetki olarak» parlâmentoya verilraiştir. yürütme ise kınvetini parlâmentodan alan ve görev vapan bir organdır. Ne var ki, uygulamada yürütme organının kuvvetı yasamanın önüne geçiyor ve yukarıda sözünü rttiğimiz dengenin bozulması parlâmentoyu seklî bir organ haline getiriyor. Meselâ yasama organı geçen yıl Hükumete birtakım pesin yetkiler vermistir. tslerin yürümesi için bu yetkilerin verilmesi de gerekmektedir. Yine yasama organı genellikle Hükumetten gelen tasarıları, Hükumetin isteğine göre çok defa ivedilikle kanunlaştırdığı halde teklifler geriye bırakılmakta. bunlardan ancak Hükumetin programına paralel olanlar kanunlasma sansını kazanmaktadır. Bu gerçekler kamu oyunda biliniyor. Dolayısiyle vatandaşm kafasındaki parlâmento imajı, daha doğrusu yasama meclislerinin egemenliği temsil ettiği imajı, her isin yürütme organına bağlı olduğu imajiyle yer değistiriyor. Meselenin bir baska yanı da sudur : Çok partili düzenlerde diyalog genellikle partiler arasında geçer. Partilerin dısındaki baskı kuvvetleri onları davranışlariyle. sözleriyle desteklerler. Partilerin tartısacağı forum ise seçim dönemleri dışında parlâmentodur. 1961 seçimlerinden sonra bir süre parlâmento bu görevi yapabildi. Su var ki, bir yandan parti disiplinlerinin sıkılığı. öte yandan diyalog yerine monolog istekleri, baskıları kaba kuvvet gösterilerini artırdı ve tez antitez cekismesi, hattâ denetleme fonksiyonu yasama organından koparak basına ve sokağa geçti. Denilebilir ki, aynı hastalık Batı'da da yok değil. Oralarda da anayasacılar, politikacılar narlâmentolara eski kuvvet ve itibarlarını kazandırabilmek için çeşitli tedbirler ileri sürüyorlar. Doğrudur; hemen her yerde çareler ve tedavi sekilleri üzerinde tartısmalar sürüp gidiyor. Ancak Batı ülkelerindeki yatama saafiyeti ile Türkiye'deki vabancılasmanın sonucu arasında önemli fark var : Problemleri halledilmis bir Batı ülkesinin derdi, teknik gelismeve ayak uydurmağa çalısan hükumetler üzerinde daha etkili denetim kurabilmektir. Türkiye'ninki ise çeşitli problemlere kısa zamanda hal sekli bulunabilmesidir. Bu bakımdan Türkiye' de parlamentonun zayıflaması, fonksiyonunu yitirmesi, hal çarelerini normal olarak parlâmento dışında aratacak ve sokağa dökülen diyaloğun genel çatışma halini alması, çok partili demokratik düzeni mevlâsına kavuşturacaktır. Partiler çereksiz ve önemsiz şeyler yüzünden birbirlerini yiyeceklerine ve bnluttan nem kapan yöneticiler lâfla demokra*i savunuculuğu vapacaklarına asıl bu tehlikeyi görmeli ve parlâmentoya karsı gelişen yabancılaşmayı nniemenin çarelerini düşünmelidirler. MTTB'nin dünkU milinginde Anoyoso değişikliği islendi ürkiye Milli Talebe Birlifi, Komünizmle Mücadele Dernegi ve diğer bâzı kuruluşların düzenledigi dünkü «Bayrağa Saygı Mitingi>nde Anayasa'nın değiştirilmesi istenmistir. Çoğunluğu yaşlı, 36 bin kişinin katıldıgı mitingde, 6. Filo'nun ziyaretiyle ilgili olarak Beyazıt Kulesine çekilen bayrağın Komünistlerin bir hareket işareti olduğu da ileri sürülmüstür. Beyazıt Kulesine Turk Bayra^^^^^^^^^^^^^^ ğı çeken ve yine kulede bır kırmızı bayrak yakan mitingçiler uzun sure Universite içınde «Komünistlere ölüm» dıye bağırarak tezahurat yapmış, 6. Fılo aleyhındekı afışlerı yırtmış, camları kırmışlardır. Tekbirli şiirlerın de okunduğu toplantıda; ayrıca, Komünistlere karsı savaş açıldığı ilân edılmiş ve halk, yarın yapılacak 6. Filo aleyhindeki mıtinge, «Komünistlere gereken ders veriimek üzere», dâvet edılmiştır. Üniversıtenın ıçinde oğretim uyelerı ve oğrenciler aleyhıne surtîıirulen gosterilerden sonra, Suleymanıye kapısından çıkan çoğu sakaliı ve berelı mitingçiler, Adllye'ye kadar yurumuş, burada yaptıkları gosterilerde, «Imran öktem, Moskova'ya» dıye bağırarak, zorla bayrak (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) T <<Anaya8a Nizamını Koruma Tasarısı» Miliet Meçlisi'ne sevkedildi Bölükbaşı, kavgaya sebep olan olayın içyüziinü anlattı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) MiUet Partısı Genel Başkanı Osman Bölükbaşı, dün düzenlediği basın toplantısında bir gün önce Başbakan Süleyman Demırel'in, 1965 yıhnda koalisyondaki MiUet Partisi Bakanlannın, Türk • Sovyet kültür anlaşmasıru ımzaladıklan yolundaki iddialannı belgeler göstererek yalanlamış ve Basbakanın «Ispatlayamadığı takdirde iffetsizdir» sözünü hatırlatarak «İffetsizlik Bölükbaşı gibi şerefli bir lidere değil, Bölükbaşma iffetsiz diyenlere »akışan bir sıfattır» demiştir. Bölükbaşı, basın toplantısma elinde birçok belgeler olduğu halde gelmiştir. Bölükbaşı ilk olarak, 1965 te MP'den koalisyonun Baymdırlık Bakanlığım ya(Arkası Sa: 7. Sü. 6 da) Basın ve aşırı akımlar için ağır cezalargetiriliyor AMCARA (Cumhuriyet Bürosu) Anayasa m'zamına karşı işlenen fiillerin önlenmesi hakkındakl kanun tasansı, dün öğleden sonra Miliet Meclisine sevkedilmiştir. Tasarı, teokratik devlet kurmak istiyenlerle, faşizme, komünizme ve anarşiye kar^i sert tedbirleri öngörmektedir. Onüç maddelik tasarı, TCK' nun 141 142 ve 163. madd'elerine paralel olarak, bu maddelere göre işlenen suçlarda cezalan ağır şekilde arttırmaktadır. Ayrıca, işgal olaylannda da ağır cezalar getirmektedir. Tasanda, basın için de sert ve ağır cezayı gerektirecek hükümler yer almaktadır. Tasarı, özetle şu hükümleri kapsamaktadır: (T) Türk miUetinin bütünlüANKARA (Cumhuriyet Bürosu) ğünü zedelemeye veya tehlikeöğretmenlerin çeşitli dert ye düşürmeye matuf olarak, söz, j leriyle, eğitim sisteminin çe yazı, haber, havadis, resim sitli «orunlannı dile getir karikatür veya sair vasıta va mek amacıyla düzenlenen suretlerle: «Büyuk Eğitim Yürüyüşü» a) Toplumun muhtellf sınıf bogön saat I2'de Ankara'nın veya zümrelerini birbrri aleyTandoğan Alanında başlaya hine tahrik ve tesvik edenler, caktır. b> Vatandaşlar arasmda din, llgıliler, yıiruyuşe 25 bıne ya mezhep, ırk veya dil aynmın» kın ögretmenin katılacağmı be yahut bölge esasına dayanan lırtmişler, yurdun dört bir kö her türlü bölücü faaliyette buşesinden çeşitli taşıtlarla, öğret lunanlar ile. bu maksadın istihmenlerin başkente geldiklerini saüne matuf olarak propaganbildirmişlerdir. da yapanlar "eya telkinde bulunanlar. Destekleyenler Kendini yakmak isteyen gencin, Polisle ilişkisi olduğu iddia edîldi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Bazı öğrenci kuruluşlan tarafından dün yayınlanan bir bildiride kendisini yakacagını öne süren Muzatfer Köklü'nün bır ajan olduğu iddia edilmekte ve «Bu ajanın böyle bir harekete girmesinin nedeni. devrimcilerin kamu oyundaki presti.jini sarsmaktır» denilmektedir. Sekiz öğrenci kuruluşunun lmzalarmı taşıyan bildiride Muzaffer Köklü'nün polisle ilişkisi olduğu iddia edilmektedir. Öte yandan önceki gün Ankara'da meydana gelen olaylar sırasında «İzinsiz gösterl ve yürüyuş» yaptıklan gerekçesi ile 13 öğrenci Adliyeye sevksdilmiştir. FILO KĞLENİYOB 6. Filo'nun subay ve erleri. önceki gece Tarabya Otelinde eğlendiler. Fotoğrafta, Filo Komutanı Amiral Char. bonatt. sivll kıyafetiyle, rengârenk etekliğini beline doladığı dansözle oynarkeı. görülüyor... BUGÜNKÜ YÜRÜYOŞİ. 25 BİN ÖGRETMEN KATILIYOR Son Zamlar Inceleyenler: % Prof. Cahit TALAS 0 Prof. İsmail TÜRK % Prof. Gülten KAZGAN Pazartesi günii CUMHURİYET'tc 6. Filo'ya mensup 400 Amerikalı çılgınca eğlendi Yüruyuşlernı ardı arkası kesılmez, çeşitli protesto hareketleri olurken, Amerıkan Altıncı Filo mensupları da sessiz sadasız eğlenmelerıne devara etmişlerdîr Tarabya otelinin üst katını ve denize bakan odalarını kapatan Amerıkalılar, önceki gece sabaha kadar devam eden bir parti düzeniemi$ler, coşmuşJar. cılgmca eğlenrnislerdir. (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) ECVET GÜRKSİN Dün topluca kamu oyuna bir ac) Toplumun muhtelif sınıf çıklama yapan onbeş öğrenci ku veya ztimrelerinden birini tes< ruluju, yayımladıkları bildiride 6 yifkir Mfatlarla alenen ve topletlt jövie demi'lerdir: <U1usal j yekun kötüleyen?r. (Arkaaı Sa. 7, SU 2 de) I (Arkası Sa: 7, SU. 6 da)