Katalog

SARİFE DÖRT 16 Kasım 1969 CUMHURİYET Türkçesi:,Hilmi S ÜPHECt yabancılar Ve bazı Türkler bu siyasal değişiklikleri Batıüları ve özelükle Amerikalıları memnun etrae isteğine bağlıyorlardı. Ikinci Dünya Savaşımn sonunda Türkiye'nin tecrit edilmış ve bir saldırıya açık durumuna dikkati çekiyorlar ve Türkiye'de daha cince yapılmış olan reformlann, daima, büyük kuzey komşusuna karşı Batının desteğine ihtiyacı o)duğu sıralarda rastladığını hatırlatıyorlardı. öyleyse demokrasi deneyi, gerçekten, Türkiye'nin Batılı müttefiklerinin ho.şuna gitmek için girişilmiş bir göz boyama oyunundan başka bir şey değü miydi? Amerikan niifuıu, eşraf ve bazı yeni denemeler Türkiye'ye yardım etmesi, ya da etmemesi üzerinde çok sınırlı bir etkisi olacagını e^er başmdan bilmiyor idiyseler, hemen sonra öfrenmiş olmalıydılar. Amerikan niifuzu konusunda öne sürülen başka ve daha aşırı bir görüş de, değişikîigin, Amerika taraiından yapılan doğrudan doğruya bir rr.udahaleye bağlanmasıdır. Amerikanın özel teşebbüs tehine, ve devletçilik aleyhine olarak Tür kiye'ye oldukça ağır baskılarda buiunduğuna şüphe yoktur. Cumhuriyet Halk Partisi i!:tidarının da bu doğru'.tuda giriştigi teşebbüs!sr, Amerikan kredismin şarüarı ve Amerikalı müşavirlerin tavsiyelarine büyük ölçüde bağlı olmuştur. Bununla birlikte Amerika'ırn, Türkiyede siyasal "oir aeğişiklik yapıîması koausunda Türkiye'ye doğrudan doğruya müdahalede bulunduğuna dair bir belirti yoktur. Olsa olsa, Amerikanın Türkiye'de böyle Hr değişikliği hazırlayacak uygun bir ortam. yaratılmasına katkıda bulunduğu söylenebilir. EMOKRAT Partinin lfloO' deki zaieri, sadece Vir iktidar defişikliği mteliğinde değıl, fakat bir plebisit niteliğinde olmuştur. 27 yıldan beri Cumhuriyet Halk Partisine, şu ya da bu sebepten kin besleyenler, bu fırsattan yararlanmışlar ve bu şikâyetlerini dile getirmişlerdir. 27 Yıllık bir iktidardan sonra, iktidarda gökten inme melekler t ile olsa, aym değişikliğin yer alacak olduğunu söyleyenler, pek de haksız değıllerdir. Bununla biriikte, 1950 seçimlerinde Demokrat Parti'yi dtstekleyen büyük halk yığınları arasından, partinin kuruluşunda rol oynayan ve politik doğrultusuna büyük ölçüde katkıda bulunan bazı önemli eçıkar gruplan» m ayu'mak gtrekir. Bu çıkar gruplarmdan biri, özellıkle Anadoludaki büyük ve orta büyüklüktpki toprak sahipleri. yâni taşrah eşraftır. Kemalıst Cumhuriyetten önce bu toprak ağaları ve zengin eşraf, köy Anadolu'sunda egemen bir dururoda bulunuyorlar; özellikle Doğu Anadolu'da Os D Tıpkı büyük Osmanlı reformlanrun Kırıra savaşı sırasında yapılması ve Berlin Kongresi' rıin, Osmanlı Imparatoriuğunun Rusyaya karşı Batı Avrupanın yardımını saglamak ihtiyacı ile ilgili bulunması gibi, Batılıları etkılemek ve kazanmak isteginin İsmet lnönü'jü de, otoriter rejimini gevşetmeye zorlayan sebepierden biri olduğuna hiç şüphe yoktur. Ama bundan Türk demokrasi reformunun, bir diplomatik sığmaktan ötecie bir anlam taşımadığl sonucurm çıkartmak son derece yanlıştır. Türk önderleri, saaece bir yabancı devleti memnun etmek amacıyîa hükurr.et biçimlerini degiştirecek ve ikticiarı muhalefete devredecek ki şilikte insanlar değildi. t v rte!ik, Türkiye'de demokratik hcrriyetlenn kışıtlanması, ya da genişletilmesirjn \YashinEjton'un M a l k O Ç O ğ l U I KonuveresimAYHAN BAŞOGLU manlı reformlarmdan ytkayı sıyırmasını bilmiş bu toprak ağaları, babadan oğula geçen bir düzeni sürdürüyorlardı. Bunlar, geniş topraklar üzerinde yarı feodal imtiyazlardan yararlanıyorlardı. Kemalist dev rim, köklü değişiklikler getirmişti. Tıpkı Ikinci Mahmud Atatürk'iin yaptığı yurt gezilerınucn Dirı sırasnıua çekiltniş bir fotoğrafı. Ortadaki Mareşal Fevzi Çakmak'tır. gibi Atatürk de kararlı bir mer talizmine yakm bir sistem valçinde tarafsız kalmanın sağlamakta ve şimdi de, demokrasi den çıkaran Çiftçbi Topraklankeziyetçiydi ve Tanzimat ıslâad eden partiye. yani DP y» dırma Kanunu CHP ye, toprakdığı fırsatlarla birlikte, devletve özel teşebbüs adına CHP hatçılarmı izleyerek, bu bölgedört elle sanlacaktı. sız köylü çoğunlugunu kaz&ndıye baş kaldırmaktaydı. Bir ba çi atıhmiar olmuştu. Bu nnıf 5erdeki derebey ailelerinin imramamıştı. CHP H rjemurlann için CHP nin komyucu me'ıek kıma devletçıüğe karşı gbrülen tiyaz ve özerkliklerini tasfiyeYARIN şerrinden yıllardır yaka silken durumundaki paternalizmi, güye girişmişti. bu başkaldırma, devletçiliğin ve bu yeni kanundan gözle gönün gerçeklerine pykırı bir pobaşansımn bir ölçüsüydü. ÇUnTaşra eşraiırun CHP ye kar rünür bir çıkar sağlamayacağıTürk de^minin litika demekti. Nitekim bu sıkü Türkiye'de 5eni yeni belirşı duydukları Kin, ?.Ieclisîe unı anlayan köylü, toprak ağası kökleri nıf da, teşebbüste özgüriük ve meye başlayan bu orta sınıfı zun ve ateşli tartışmalardan eşraîın tutumunu bentmsiyor Batı'nm büyümekte clan ktpihazırlayan, ikinci dünya savaşı sonra kabul edı'erek ü Hazive Cumhuriyet Halk Partisi'ne ran 1945 de yüriirlüğe gıren bir başka!dırmakta onlara katıhtoprak reformu Eanunu ile apayordu. Köylüler, CHP ıktidarıçık bir korkuya döndü. Garip na karşı oy kullanmaya çokbir ras'Jantıyla, sonradan DP yi tan hazırdılar. nma bunu, >ine kurack olan «clörl» ler, CHP de, kendi bölgelerindoki köy ye çekidüzen verilniesi konuEgalarmın önderliğiyle gerçeksundaki ortak önergelerinı de o leştiriyorlardı. gün CHP grupuna sunuyorlarDİNCİ ÇEVRELER dı.. Feodal olsun olmasın, bu yeÖYLÜLERİN CHP ye karni kanundan en fazla çekinenleşı yıllardır oesledik!«ri kirin toprak ağa'an ılması doni «kuvveden fiile» çıkaryordu üemek. Buna şaştı ve crüşmeğı bıı tür» 14 galdı. Ama taşra pşrafır.ı çilemakta payı olan, sadece toplü kendine yediremediğini ya da birden in» rak ağası taşra eşrafı değildi. Geneleve mi yazılmak istiyorsunuz? diye mektense, yavaş yavaş alçalmak gibi aptalca Müslümanhğın jeniden caniansordu, saşkın şaşkın. bir yola razı olduğunu düşünüp kendine kızdı. dırılnıasından yana olan dirci Evet. Elbette, dedi direktör. Ancak gizlı evçevıeler de, yıUardır yavaş yaDirektör hızla ayağa kalktı. Saçlan döküllerde. vaş güçlenip büyümekte ve bu müş, kumral bir adamdı. Kadın «Galiba yüzünO sırada dışarcfan makineli tüfek se'lerl doğruMuda bir değişikliği istede sivilceler var> diye düşündü. geldi. Sonra bir şangırtı koptu, ayak sesleri ıiıekteydiler. 1948 1930 yılları Yazılmak... diye mırıldandı direktör. Eiilân derken direktör cevap vermeye îırsat buarasında CHP, Türkiye'de bevet... Gerçi bu deyim pek kuilanrlmaz. ama zalamadı. Canı sıkılmış gibi bir süre başı yanda, Hrmekte olan gerici akımlara rar yok... Doğrusu «<;alışmak»tır, genelevde bekledi, sonra, kadının şorusuna gülümsediğini karşı gitgide artan bir hcşgö«çalışmak». Tahsiliniz var mı? belli ederek: rü göstermişti. Ama, 1M0 ve Evet. Anlıyorum, beni sıkıya koyuyorsunuz, lâ30'larda Atetürk'ün partisi Nerede okudunuz? dedi. Madem giz'.i çalışacaklannı bi'.iyorduk, tarafından kökleştirilen »lâik Üniversitede. öyleyse genelevleri neden kapattık? Herkesin leştirme» çabalarını asla r.l'fetakhna gelen soru bu. Ancak şunu unutmayın Brava! Bitirdiniz mi? memiş olan .iinc: çevreler, ki, genelevleri kapatmakla hiç bir dâva çözülKadm evini düşünüyordu. CHP ye başkaidırma fırsatı çımez. Herşeyd'en önce bu kadar kadının geçım Evet. kınca buna dört elle sarılmışsoTunu var ortada. Siz istediğiniz kadar kapaSokaktan tank gürültü=üne benzer bir gülardı. Dinci önderlerin köylerdım deyin, ne yapar bu kadar kadm? Başka rültü geldi. Bir hava fiseginin parlak ışığı camde ve kasabalarda ve büyük işleri yoktur ki... lara vurdu. Yapur düdügüne benzer bir düdük şehirlerdeki esnaf ve tüccar sıhazin hazin öttü. r.ıf: arasmda, hiia, büyük r.üAsayişi Yerleştirme Oîağanüstü TeşkilâU fuzları vardı. Garip bir çelişKadın kıpırdandı, artık isi bitmişti orada. direktörü. sanki kadının Çikış yolunu kapa» me gibi görünmosine rağmen, Genelevlerin VaDatılmış olctuğunu bilmiyordu. mak istermişcesine oda kapısma doğru yürümodern ulaştırma araç'.annm Işte bilgisizlik, küçük bir bilçisizlik yüzünden dü, orada dönüp durdu ve kadına baktı. kar.ıu hizmetine konulması, tasansı daha iik adimda çökmüştü. Siz, cfedi. siz okumuş bir kadın olarak dir.ci muhafazakârlı^ın nüfuzu« ç B;ana her yerde... nun daha da genişiemesine yol 4 J i . «Çalı?abairsiniz, îş bulabilirsinizi 3iyecekti. açmıştı. Eskiöen köylü kadınîtelâça kapıtdı"6 "i^tnâTf." Geneleve ya1 'TîadmT sanki o söz «îıör evde» anlamma kullar, sadece kasabaya ind'kleri zılmak istiyen güzel ve okumuş genç bir hanılanılmış gibi: zaman peçe takarlardı. Yollamın durumunu tam olarak öğrenmeden konuş O gizli evlerden birinde çalışamaz mırın yapılması ve otobüslerin işmayı bırakmak ve sıradan bir i? sahibini savyım? diye sordu. lemeye başlaması L^erine, Türmanın rahatlıâı ile kendi i?lerine dönmek olaO zaman direktSr, hızlı hızlı kadının yanakiye'nin birçok bölgelerüıdeki cak şey degildi. AyaSına kadaT eelmiş bir muna geldi ve o sırada ayağa kalkmış olan kadıköyler, şehirlerin nüfuz alanı ammav! tj»oPrnp7cri eöz göre göre. na: içine giriyordu. KöyVülerin bü Rica ederiın, dedi. acelc etmeyelim... Oturun da öyle konuşalım, rica ederim, yük bir keşirni için cazip olan Ama V n Ç 7 kendi de anlamsız bulduğu > ÖÜ dedi. Beni şaşırtıyorsunuz. şehirler ise tstannul, Ankara İçin ekledi: Fakat şaşırtmak sözünü ağzmtfan kaçırdıve îzmir gibi büyük şehirler Bir ?ıkıntınız mı var? ğma pişman olarak: degil; îakat geleneksel olarak Evet, sıkıntısı vardı. bir an Srce kalkıp git Sizin sözünüze uyacak kadar tecrübesiz dini ve sosyal muhafazak:'ırhmek istiyordu oradan. Ama tuhaftır, yerinden değilim, diye ekledi. ğın ağır bastığı daha küçük kalkacak eücü voktu sanki, çok yorgundu. Sataşra şehirleriydi. Bu teknik Kadın, isieksiz ve birden bütün vücudunu kin sakin: ilerlemenin sonucu olarak, bazı saran bir ke=ilme ile oturdu. Sönmüştü sanki, köy'.erde peçe'nin iîk defa gi Sİ7P riüp^irrıf çövVrîîr. Hiyp opvap vpriçi bomboştu, zihni dsgınıktı, konuşmak isteyilmeye başiandıgı çok görüldi. Madem genelevler kapatılmış, öyleyse bana miyordu. Bundan sonrası onunla ilgili değildi müştür. kalkıp eitm°k'fn bnsVa vnnaosk is kalmıyor artık. her sey öylp^ine uzaklasmıştı ki. kadın rf""n''okt!r. kendisini bir boslukta ve tarn bir valnızlık: YENİ ORTA SIMF içinde duvuyordu. Asayişi Yerle?tirme Olağanüstü Teşkilâtı direktörü, ne olursa olsun bir söz bulup söy Niçin bu kadar istiyorsunuz btr genelev» EMOKRAT Partinin yanınlemek Eerektigini düşünd"0, bu niyetle: de çalışmayı? da olanlar arasında, değişik Genelevler kapatıldı ama... Makineli tüfek takırtılan sıklasmaSa başbir başka grup daha vardı lamıstı. Karimın bu vüzden soruyu duymarlıSıdedi, durdu, sözünün arkasını getiremedi. ki, bu da. gidersk pır.işlemeknı sanan direktör. canı sıkıimış bir halde teO zaman kadın, isteksiz isteksiz sordu: te olan yeni ticoret ve sansyi lefona gitti: çarcabuk açtı, karşısma çıkara, Genelevler kapatıldı ise o kadar kadm orta smıîıydı. Bu S'mf. CHP ıBıktım artık» der gibi. ne yapıyor şimdi? nin devletçi politikasından bü Gene ne olııyor? diye bağırdı. Oysa hiç de merak etmiyordu bunu, ko5aik öîçüde huzursuzluk duyKarşısındakir.in cevabını dinlerken. ötekl nuşmakla tutunacak bir dal bulacağını sam••••••••••••••••••••• yordu. elini vukan doŞru acmış. kadma bakıyoro*u. Sonunda: Direktör. «Işte bir fırsat'» diye sevindi. ^ OOH1OR X Peki peki. ried:. fazla gürültü eTmesinO kadar kadın... dedi. O kadar kadın • 4 gizli çalısıyor şimdi. !er, kafam şiştl bütün eün. olur olmaz ateş ediyorlsr Keyfin sırs=ı rteğil. Bir hava fişeei daha. OEKI SA(, ve ZÜIIKKVİ ^ Telefnnu sertçe karjavıo kariıra dönfiü. Kadın, çanta<=mı bir kolundan <5bür koluna Hastahklan Mütehassıs) • Ne kariar cnk ste^ edpflerşe sanki o kageçirdi. dar çalısmts grirünecekler, dedi. Istikl.îl Cad ParmakUapi X Evlerde elbet... dedi. J No: S6 1*1: M 10 73 • (Arkasi var) Sokaklarda çalışmayı pek aşağılık bulu K Melih Cevdet Anday CASUSU D X Tarık Z. Kırbakan X ••••»•••••••••••••••• II!!]!;;!::::!, riffonv 3u»m*%^m^SBBBeSgBeBaam •• • • • • • • « • • • • • • • « • • • • • • •• • • • • • • ı YURT İÇİ DOKTORA BURSLARI Tiirkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu. müşbet bilîmlerin temel ve uygulamah dallannda öğretim yapan fakülte ve yüksek okul bölümlerinden mezun olup; yurt içinde matematik, tizikî ve biyolojik ilimler, mühendislik, veterinerlik ve hayvancılık, tanm ve ormancıiık ile ilgili konularda doktora ve tıbbın temel bi!im dallannda akademik bir konuda ihtisas çslışması yapmak istevenlere ayda briit 1.000. T.L. barşıhksız destekleme burslan verecektir. Burslann dağıtımı için aşağıda şartlar konulmuştur. A. Türk vatandasi ve 30 yaşını geçmemiş olmak, B. Bir üniversite ve yüksek okıılu bitirmiş olmak ve doktora çalısmasına fiilen başlamı; bnlnnmafe ve hunları resmî belgeler ile tevsik etmek. C. Yeri ve tarihi ilerde bildirilecek seçrnt sınavında başar eöstermek. D. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştımıa Kuruma Doktora müracaat tormunu (TÜBtTAK • BAY. • Fonn D • 1 • 68; doldurulup gerekli belgeler Ue berabet » • •ğıdaki adrese en geç 7 ARALIK 1969 giinüne kadar (töndermiş olmak, Fonnlar Karnm adresinden şahsî müracaat ile değil, valnıı yanlı müracaat ile en geç 29 RASIM 1969 saat 13.00'e kadar istenebiür). tlgilenenlerin gerekli form İçin, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu Bilim Adamı Yîtiştirme Grubu Sekreterliği, Bayındır Sokak No. 33/6 • Yenişehir/ANKARA adresine müracaatlan ilân olunur. (Postadaki gecikrreleT dikkate alınmaz.i (KKlM 19«9) TURKIYE BILIMSEL VE TEKNİK ftP.AŞTIRMA KURUMU Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir ve Hidrografi Dairesi Başkanlığından bildirümiştir. DENİZCtTERE VE HAVAOILARA 128 SAYTL1 BİLPİR1 17 Uâ 20 Kasım 1969 tarihlerinde 09.00 ile 1700 saatleri arasmda aşagıdaki noktalan bırleştiren sahalar tçinde seyretme. dernirleme. avianma ve bu sahalann 32Oo"metreye kadar olan yükseklikleri can ve roal emniyeti bafeınundan tehlıkelidir. KARAPENİZ EREflLİ VE RARTIN ÖNLERİ K 5 ve K 6 SAHALAR1 BtRÎNCt SAHA: K 6 SAHASI Enlemı 41 derece 19 dakika Kuzey 1 inci nokta Boylarru 31 derece 27 daiiika Dogu olan E 5826 No. lu Öluce Fenerl 2 nci nokta Enlemi 41 derece 19 dakika Kuzey Boylarru 31 derece 06 dakika Doğu 3 üncü nokta : Enlemı 41 derece 32 dakika Kuzey Boylarru 31 derece 09 dakika Doğu 4 üncü nokta : Enİemi 41 derece 36 dakika Kuzey Boylamı 31 derece 25 dakîka Doğu 5 inci nokta : Enlemi 41 derece 26 dakika Kuzey Boylarru 31 derece 45 dakika Doğu İKtNCt SAHA: K 5 SAHASI 1 inci nokta : E. 5819 No. lu Filyos fenerinden 247 derece ve 2.5 mil mesafede, enlemi 41 derece 33 dakika Kuzey, Boylamı 32 derece 00 dakika Doğu. Enlemi 41 derece 50 dakika Kuzey 2 nci nokta Boylarru 32 derece 00 dakika Dogu Enlemi 42 derece 05 dakika Kuzey 3 üncu nokta Boylarru 32 derece 32 dakika Dogu 4 üncü nokta Enlemi 41 derece 51 dakika Kuzey Boylamı 32 derece 45 dakika Dcfcu DENİZCİLERE VE HAVACILARA ÖNEMLE DUÎUKU! l B (Basın: 24572/13775) (Basın: 25297/13770)