Katalog

9 EKİM 1969 CUMHTJRÎYET • BATRAM İLÂVESİ SAHtFE ÜÇ "Az zamanda büyük işleryaptık,, Fakat yaptıklanmm asla kâfl göremeyfc. Çünkü daha çok ve daha bü\uk işler yapmak mecburiyetindeyiz... Bunun için bizce zaman ölçüsü, geçmiş asırların gevşetici zihniyetine göre değü, asnnuzın sur'at ve hareket mefhumuna göre düşünülmelidir... Ne mutlu Türküm diyene.~ Onuncu yılı böyle kutlamıştık Bibliyogrgtya fnergence •of Modern Turkev B FRNAt 1 > r w i urki>eyi. bugunkfl yapısı ıçtnde çağdaş uygarlık duze>me ulaşma çabasma »okan Cumhurı\et, ılânının her yüdonumunde yurekten kutlanmışnr. Fakat 10 yıldonumunu kutlama torenlerı, Cumhunyet kuşağmın şahıt oldugu ea buyuk oia'lardan birı olarak t»rıhe geçecektır. Bayran, butun eskı kırgmlıkların gerıde Kalması ıçın bır vesıle de teşk;l etmıştı Turkıye Buvbk M.llet Meclıu, 27 Ekıro 1933te Af Kanununu kabu! edıyor ve «Terakkiperver Fırk»» ü» «tzmir Suıkasti» mahkumlan da affolunuyordu Aftan ya'arlananlar, Cumhuriyetın 10 jtldonumu funü tahlıje edılmışlerdı Aradan 36 yıl ffeçtiği halde Cumhuriyetin onuncu kuruhi!| yıldonumu için yapılan kutlama toreni efsanevi bır o!ay glbi hâlâ hâtıralardadır ve nesillerden nesillere intikal etmektedir. O yıl, Ankara'da çekilen bu fotograf, Hıpodromda geçit resml başlamadan önee Ataturku, tarihî konuşmasını yaparken gostermektedir. Soldan saea dosru Karahan, Vorosilof, blr hatum dâvetli, Ataturk, Kâzım Ozalp. Ruşen E%ref Tnaydın, bir vaver ve I*=met Inonu. yıl marşı T Çizen: İhsan Ünlüer HEYETLER a>rama katılrnak ıçın en buvuk heyet, Sovyetler Bır l'ğınden gelmıştı Heyett», Savunma Komıserı Voroşılof, Kızılordu Suvarılerı Genel Mufet'i'i Budıjennı ve Egıtım Komıser Yardımcısı Krıjanovskı vardı. Moskova'nın Ankara'ya bayram armağanı da, üç tane uçaktı . Bavrama bırkaç gun kala prog ram kesınleşıvor ve bazı rakamlar aç.kîan:\ordu Meselâ «B»y ramda taNjareler 50 mılyon kâğıt atacıklar.'. • B Çıktık açık alınla 10 yılda her sa\astan Henuz tngiltere Kraliyet tahtına oturmadan onceki bır devrede sekııinci Edward da Ataturk'un misafiri olarak Turklye'yl zıyaret etmişti. Bu fotografta, Ataturk ve Er!ward Dolmabahçe Saravının merdivenlerinden çıkarken fjoruluvorlar BÜYÜK BAYRAM TOrkiye ve Ataturk için yazılmış G bazı yabancı kifaplar erek Türk devrımi, gerekse O r.un mımarı Ataturk, dün \a yazarlannın i l p lle efUdıklerı konulardır. Türkiyenın modernleşmesi ve Atatürk üzerıne kalem oynatmış kalemler, sayılamıyacak kadar çoktur. Mesela, 1920 lerde «Toronio Star» gazetesımn muhabırı olarak Istanbula gelen Ernest He•rungway de vardır lıstede îemıngway gerçı yazılannda ienne ınemerruş eksık bılgısı ızerınde bına ettığı makalelemde yorum hatâlanna duşrnuş ur Fakat, «Hasta Adam» dıye jılınen Osmanlı împaratorlugu ıun Türkıye Curahuriyetıne doıuşmesırun, Batı âlemmı nasıl •ndışelendırdıgı, Amerıkalı Henıngway'den bıle anlaşılır. Hemıngway'ın Türkiye hakkın iakı yazılan, 30 Eylül 1922 10 5ubat 1923 arasında yayınlanan Toronto Star» gazetesı sayıların lan bulunabüır. Turk olmıyan bır yazar, eğer "ürkıye ve Atatürk hakkında )ir tez hazırlamak ısttyorsa dıı ne olursa olsun, başvuracak .aynak bulacaktır. developmer.t, Şıkago 1935. • ARMSTRONG, H. C Grey Wolf, Londra, 1932. • BAHR\MPOUR, FİRL'Z Turkey, New York, 1967. İNGİLİZCELER • ALLEV, Henry E. Tıe Turkısh Transformaüon A tudy ln Socıal and Relıgıous • BAİLEY, Frank Edgar Brıtısh Polıcy and Turkısh Reform Movement, Cambridge, Mass, 1942. • BIRGE, John K. A Guide to Turkısh Area Study, Washıngton, 1949 % GRAVES, P. Briton and Turk, Londra, 1941. • Kt\ROSS Atatürk, Londra, 1964 • LERNER, D. The passmg of Tradıtıonal Socıety, Glencoe 1958. • LEWIS, Bernard The Emergence of modern Turkey, Lonara, 1961. 9 LE\V IS, üeoffrey L. Turke\, Londra 1965 • MEARS, E. G. Modern Turıte\ New York 1954. • MILLER, H. The Ottoman Empıre and ıts Succesors, Cambrıdge, 192^ 9 OSTROROG. Count Leon The Angora Reform, Londra, 1927. • P\RKER, J llodem Turkey, Londra 1940. • ROBtNSON, K.D. Tha Fjrst Turklsh Republic, Cambridge, Mass 1963. • RUSTOVV, D. A. Polıtica and Istam ın Turkey 1957. • RLSTOtt, D. A. Tha Modeınıty oî Traditıon, Princeton 196b 0 SMİTH, E. C Orıgıns of Kenulıst Movement, Washıng ton 1959 • STIRLtN, Paul Rehgous Change ın Republlcan Turkey Londra 1958 • THORNBUBG, M. W. Turkev, an Economıc Appraısal, New York, 1949. VE DİĞERLERİ Yukanaa sıraladığımız Ingilızce kTaplar, :am lısterun >uçuk bır kısmını meydana getınr Ayrıca çeşıtlı îngılız \e Amenkan bü'rrsel kurullarının 5a\ınladıgı dergıler, TurK.\e \e Atatürk nakkında hazırlarmış pek çok ;nceleme ile doludur Turk'ye ve Ataturk bıalıjograf yasmm Fransızca yazılmış kitaplarından bazılannı da gorelım 0 ALP Telan (Moız Cohen) Le Komalısme Parıs 1937. • DE.VY, Jean Peüt Manuel de la Turquıe nouvelle, Pa ris, 1933 0 DIHA'VIEL, Georees La Turquıe Nouvelle, Parıs 1954. 0 MARY Rousselıere, A. La Turqdie Constıtutıonelle, Rennes 1935 Bır kaç tane de Almanca eser verelım • DLD4, H. W. Vom Kalifat Zur Repubhk, Vıvana 1948 • Jaschke, G. Dıe Turkei ln den Jahren 1935 1941, LeIpzıg, 1943 • NORD, E Dıe Reîorm das Turkıschen Leıgenschaftsrecht, Leıpzıg Turkıye ve Ataturk biblıyoğraf yasmda, ner dılden eser bulunur îtalyanca, Busça, Yunanca, Flamanca Bır kaç ornek daha• Ostrup, J. Det Nye Tyrkı, Kopenhag 1931. • Bıbliyoğrafıya Turtsil (191758j Moskova, 1959. • ROSSt, E. La riıorma linguısUca in Turohıa, Roma, 1942. Soz konusu eserlerde dınkati çeken şey, Ataturk Turkıjesmden soz edılırten kullanılan «yenı» ve «ıeform» keiımelerının çokluğudur Evet, Atatuık T t ı k n e dışmdan daha belırli sekılde gorulebılen bır s yapmıştı Bır reformdu onun araacı Yenl bır Turkıye ıdı . E o 29 Ekım 1933 gunu gelmıj, üç gun surecek olaı» bijiyuk JpttyjBia başlamışü. O gua yaymlanan butun gazete.er, 10 yıllık bır başarının bılânçosunu verı\ordu •Osmanlı tmparatorluğu SJi aıırda 94 kopru japmiştı Curahun^et, on spııede 41 kopru yaptı. > •Cumhurıvet ıdaresi, \atan icinde \S^15 kılonıetre sol buldu. On senede bu miktan 27 380 kilometroe oıkardı » 3C Ekım 1933 tarıhlı Cumhuriyet gazetesının bırıncı sayfasmdan "Vnkara eşsiz bir şrun jaşadı» ba'.l klı haberı verelım ANKARA, 29 (Surrti Mahsusada giden arkadaşmıızdan) Anknra. buvuk baıramın ilk trıınunu hudutsuz bır sevınç ıçınde \p gur.csli bir ha\ada kutladı. Ankara hir gelın pıbı suslu Her tarafta kurulu takların ustunde ba>raklarımız dalsjalannor. bujuk ınkılabın şıarlarını gosteren levhalar parlnordu .• «Aııkara Radvosu, butun ova?ı, mcrasim me.vdanını kaplıyan vatandaşlara. Turkive'nın her \anına ve uzak dı>arlarda bizımle bırlıkte bajram >apan vatandaşlara Uk mujdevı ^erdi Garl Alustafa Kemal Hane<Ieri Meclı«i teşrıf etmışlerdır. Scfirlerın tebrıkini kabul ettıkten sonra gecıt ıcsmı metdanına doğnı yoIa cıkaraklardır. Bu ilk mujde, muazzam kalabalıjı he\ecanla sarstı Biraz sonra Reisicumhur hazretleri lle refakaünde bulunan ze\atın otomobıllerı sorunuııce, me^dan >erıııden o^ ııadı. Bu sırada Ankara Radvosu butun cihana en buyuk Turk'ım merasim me\danına geldı^ıni \e ı°itılcn seslerın de mc\danı kapla>an vuzbmler ce Iıalkm solanıı \e tezahuratı olduğunu ilân edıvordu» vet, Turk u utu 10 buyuk La>ramı. «En bujuk Türk» le bırlıkte kutlamış \e O'nu V 10 yılda 15 miljon genç yarattık her ya^tan Ataturk sık «ık yaptıfı yurt gezileri sıra.sında halkın arasına gırer, dılek ve sikayetleri dinler, vatandaş arzularının cn kısa bir \oldan yerine getirümesi için ilgililere emir \erirdi. Gurur, kıbır, azanıet gibi şeylere Ataturk'un ha>atında bir kerecık olsun ra&tlanmamıştı. FotoğTafta Ata, kalabalık arasında. yaşh bir kadının derdini dinlerken goruluyor. Yanındaki o devrın İçişleri Bakanı Şukru Kayadır. dinlemjştı •Turk Mılletı! .. Kurtuluj savaşına başiadığımızııı 15 ıncı jılındayız Bujfun Cum hurıvetımizin 10 uncu > ılıııı doldurduğu en bu^uk ba>ramdır. Kutlu olsun» 1933'un 29 Ekım'ıni yaşa^anlar duyulan heyecanın adeta 29 Ekım 1923 u hatırlatan bır sevıyeje \ardığını unutmamışlardır. Bayramın uçuneu ve son gununde, Cumhurıjet Gazetesmde Yunus Xadı Bey, sutununu etkı Yunan Başbakanı Vemzelos'a bırakrnıştır Eskı duşman, »ımdı Cumhurij e j n alkıslayıcısıdu*. Şojle ^azar: • . Bır mılletfaı hayahnda hu kadar az zamanda, bu derece esaslı değıjıklık nadıren vukua gelmijtır. Bu hajıete şsyan işleri japanlar, hıç şuphesu kelıraenin tam anlamı lle buyuk adam vasfuıa hak kazaıumılardır. Ve bundan dola>ı Turkiye iftihar edebllır» I§»e boyle bır 10 uncu yıl geçır mıştık Tfirkuı Cumhurıvetin gogsumuz tunç sıperi Demir aplarla ordıık anayurdu dort baştan Tebrikler... Kutlu olsun.,. Yaşasın Cumhuriyet... ı kankatıır Prnf N'imbus'un jaratıeısı tarafından. is teki «Upcra Mundi» studyolaıında gazetenıiz için ozel hurctlc CunıJıuri>et Ba\ramı yıldonumu kutlama toreni vc«ulesi>Ie verılen balolardan blrindc, Ataturk da\etlıler arasında. l l u onderııı sagındakı genç kadın o devirdeki Yugoslav Ba>jbakanmın e$ı Madanı Stoyadinoriç tır. Kocası ile bırlıkte Cumhuriyet Balosuna Ataturk'un ^cref misafiri olarak hazır bulunnıuşlardı. Bi7e durnıak jaraşnıaz lıcp onde hcp ilerü.