Katalog

Hafız Divanı Çeviren: Abdiilbâki Gölpmarh Millî Eğitim Bakanlığınca yayımlanan «Dünya Edebiyatından Tercümeler» s e risinde yeniden basılmiştır Bakanlık yayınevleriyîe bütün kitapçılarda 2250 kuruş Cyatla satılmaktadır. (Basuı: 19539/4004) u m h ur i y e KURUCUSU: YUNDS NADÎ 44. yıl soyı 1S704 Telgraf v e mektup adresi: Cumhuriyet İstanbul Posta Kutusu: tstaabul No. 246 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 2 2 4 2 9 7 2 2 4 2 9 8 2 2 4 2 99 Maksrnı Gorki imi Kazanırken basılış 10 TL. ersitelerim anlata Çeviren: Cumo 19 Nisan 1968 Reînz cılık: 5893/4010 iyle eseri. Ediz a bev i Anayasa Mahkemesi 3 Mayısta toplanacak Demirel: "Seçim Kanunu iptal edilirse, Meclis loplanır, yeni başfan kanun çıkarır,, ANKARA (Cıunlıuriyet Bürosu) nayasa Mahkemesi Genel Kurulu. diin toplanarak, Raportörlükçe «usul yonunden Anayasaya aykın» olduğu belirtilen Seçim Kanıınunun gündeme alınmasını kabul ederken; Başbakan Demirel, (Seçim Kanunu ıptal edilirse, Meclis toplanır, yenı baştan kanun çıkarır» demiştir. Bu arada, Anayasa Mahkemesi; kısmi Senato % e milletvekilleri seçiminin Haziran 1968 de yapılacağını gözönünde bulundurarak «Anayasaya aykırılığı» ileri sürülen Seçim Kanununun, 3 Mayıs'ta müzakere edilmek iizere gündeme alınmasını kararlastırmıstır. Mahkeme üyeleri, 3 Mayıs'a kadar, raportörün verdigi rapor v e raporla ilgili görüslerini tespit ederek, baska hiçbir işle mesgul olmayacaklardır. \ M . SEÇİM. SEÇİM. SEÇİM. SEÇİM. SEÇİM. SEÇİM. SEÇİM. SEÇİM. Rum Temsilcller Meclisi Bafkanı K/er/des'in «Cumhwriyet»e demecf On seçimlet Pazac Kıbrıs'ta beraber günü yapılıpor yaşamaformülünü i A Antakyalı gençler, Feyzioğlu'na müdahale etti. Azizoğlu, Doğu Bölgesini YTP'nin kurtaracağını söyledi Milletvekill ara seçJmind© partiler Merkezden aday umhuriyet Senatosu üyelcrinin üçte birinin yenilrnmesi, boşalan Senatörlüklerin doldurulması ve beş ildeki milleUekili ara seçimleriyle ilgili olarak önseçimlcr. Pazar günü yapılacaktır. Onseçünler, seçim kurullarını ı denetımi altında cereyan edeceıî, onseçıme katılan adaylar için, açık hava ve sohbet toplantılau harıç, kapalı yer toplantılan tertıplenmiyecek, duvar ılânı, el ilâ nı ve diğer matbualarla propagan da yapılamıyacaktır. cemaatlerbulmalı, K1BRISTAN BİLDİRİYOR EFKOŞE Rum Temsilciler Meclisi Başkanı ve dnümüzdeki günlerde Rauf Denktas ile ön göriismeler yapacak olan Glafkos Klerides, dün gazetemııe verdigi demeçte, «Kıbrıs Turklerının Rumlarla beraber yasamalan ıçın zorunlu formulu kendılerınm bulmaları, Yunanistan ile Turkıye'nin bu konutîa yardımcı olmaları ve nufuzlarını itidal yolunda kullanmaları gerektığını» söylemiştir. it Ariff Terzioğlu Kızma, Dinle! k gösteremiyecek l ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) C Sorular Cevaplar Klerides'e yonelttiğimiz ve aldığımız cevaplar, özetle şoyledir: SORU: «Ön gorüşmelerden ümjv li misınız?» CEVAP «Görüşmelerin baslamasından önce ban noktalann halledilmesi gerekiyor. Onümüzdtki birkaç gün, bu güçlüklerin aşılıp aşılmajacağını gösterecektir. O zamana kadar bu konuda herhangi bir kehanette bulunmaya. rak, sâdece bu güçltiklerin aşüabileceği ümidi â belirtmekle yetineceğim.» (Arkası Sa. T. Sü. 2 de) ugünlcrde Anayasa Mah' kemesi yine giınıın konu| su olacağa benzer. 27 Ma.••ıstan sonra devletimizin partiler üstü temel organlanndan biri olarak kurulan bu saygıdeğer muessese ne zaman politikacıları ilgilcndirir bir sorunu çoziıme bağlasa. helc aldığı karar iktidar takımının hoşuna gitmedi mi, derhal ortahğı bir vaveyladır kaplamakta \e Yüksek Mahkemenin damına saldırı okları yağdırılmaktadır. Çetin Altan'ın dokunulmazhğuıı kaldıran karar iptâl olunduğu zaman boyle olmuştu. İktidarın haksızlığını belirtecek yeni bir iptâl olayı ile karşılaştığımız taktirde, hiç şuphemiz olmasın, aynı giırultüler, belki daha buyük bir şidiletle, kulaklarımııı tırmalayacaktır. İktidar savunucularının tutumuna bakarsanız Anayasa Mahkemesi sanki de\let yonetimini ellerinde bulunduranlar ne dilerlerse ona cyvallah demek için kurulmuş bir niüessesedir. Bu zihniyete göre. çoğuniuk partisinin sırf kendi çoğunluğuna dayanarak Meclisten çıkardıgı her karar doğrudur, iyidir, meşrudur. Bunun yanlışhğını, sakathğını, şu ya da bu hakımdan Anayasaya aykırılığını iddia etmek dupeduz muhalefetten yana olmak demektir. Anayasadan aldığı yetki ile de olsa Anajasa Mahkemesinin iktidarı haksız bulan bir jargısı bu itibarla iktidar savunucuiarını fena halde kızdırmakta, kuplere bindirraektedir. Nasıl olur, baylar sandıktan çıkmışlardır. Milletin yegâne teınsilcisi onlardır. Onların hcr dediği kanundur. Kanunlara boyun eğmek ise hukuk devletinin temel şartıdır. Bu zihniyeti taşıyanlar, 27 Mayısm getirdiği bütun denge müesseselerine düşmandırlar. Ellerinden gelse hepsini dile getirecekler, o arada Anayasa Mahkemesini de kuşa benzeteceklerdir. Seçim Kanunu değiştirmeleriniıı çeşitli nedenleri arasında yürurlukteki Anayasamızın keyfiliği onlcyici hükümlerini kaldırabilmek için gerekli Parlâmento çoğunluğunu her ne bahasına olursa olsun kazanmak he\esi de yatmaktadır. Baylara sorarsanız 27 Mayıs bir de\rim değil, sadece bir hükumet darbesidir. Zira, yurüttüğü baskı politikası ve muhalefeti yok etmek üzere kurduğu meşhur Tahkikat Komisyonu ile duşük iktidar mesruluğunu yitirmemiş, tam tersine sandıktan çıkmış olmanm kendine tanıdığı egemenlik hakkını kullanmıştır. Türkiye'de hiç bir ilerleme, hiç bir kımıldanış olmadığını varsayan hu ilkel gorüşün tehlikelerine dokunarak iktidarı uyarmaya çalışnıakla kaçınılmaz bir görev yaptığımız inancındayız. Demokrasilerde egemenlik sadece iktidarda bulunanlann değil tüm milletin hakkıdır. Sandıktan çıkmış olmak bir partiye dilediğini yapmak jeteneğini hiç bir zaman vermez. Demokrasi. bir ölçüde çoğunluğun iradesi anlamma gelirse aynı blçüde azınlığın bzgürlüğu anlamını da içinde taşır. Bu iki kavram arasuıdaki olcu dengesini bozdunuz mu, ortada demokrasi diye bir şey kalnıaz. Sandıktan çıkanlar ne denli kalabalık olsalar da azınlığın, birc>e \anncaya kadar tum vatandaşların hakkına saygılı olmak zorundadırlar. Bu da muhalefetin serbestçe orgutlenip, çahşmasına ve gücü oranında Parlâmentoda temsil edilmesine irakân sağlamayı gerektirir. Demokratik sistemin doğru işleîebilmesi için muhalefetin gücü oranında Parlâmentoya girmesi de yeterli değildir. Aynca iktidar çoğunluğunun onaylayacağı kanunların da hukuk devleti kurallaruia uygun olması şarttır. İktidar savunucuları bu basit gerçekleri AP henüz iktidarda iken bir an önce kabulleıımeli, davranışlannı da ona göre ayarlamalıdırlar. Yoksa, hem partilerine, hem kendilerine, hem de demokrasi} e jazık edeceklerdir. «Haberiniz doğnıdur» Bır yetkılı, raportorun, raporunun sâdece gerekh dehllen topladığmı; kesın karann, uyeler tarafından venleceğını, durumun gerek lehte, gerek aleyhte oltnasının su an ıçın onemlı bulunmadığını soylemıs ve, «Gazetenizin haberi, doğnıdur. Fakat, böyle olması, üyeler üzerinde etki yapar demek değildir. Kesin karar; 3 Mayıs'ta, ya da bu tarihi izleyen birkaç çün için de belli olacaktır» demiştir Milletvekili Merkez adaylan için karar Yüksek Seçim Kurulunun kararına gore, 2 Haziran günü beş ılde yapılacak milletvekili ara seçımlerınde, partiler, merkezden aday gosteremıyeceklerdir. Başka karara gore ise, partiler mahalli idareler seçimlerinde en çok yüzde 10 merkez adayı gösterebileoeklerctlr. (Arkası Sa. 7. Sü. 1 de) «Neredeyse bayram cdeceksiniz» Ba^bakan Suleyman Demirel de, AP Genel Idare Kurulu toplantısmdan çıkarken basın mensuplarının. Anayasa Mahkemesi (Arkası Sa. 7. Sü. 4 de) King'in öldürülmesi Kaatil zanhsı için tevkif müzekkeresi kesı/df (Dıs Haberler Servisi) \VASHİNGTON Federal Sorusturma Bürosu (FBİ), Dr. Martin Luther Kinç Jr." un suikastıyla ilgili olarak, doğrudan doğmva Eric Star\o Galt'ı suçlamıs \e hakkında, bir tevkif müzekkeresi kesmistir. Ancak King'e ateş açılan otelin karşısmda bulunan otelin müşterilerinden Charles Stevens'in belirtti ğıne göre, Federal Sorusturma Bürosunun elınde bulunan ve Galt'a aıt olduğu soylenen fotoğraf, John Wıllard adı ile otelde bir oda kiralayan adama hiç benzememekte dir. Kaatili görmüş olan Stevens, yap tığı târıflerle kaatilin bir resminın çizilmesine yardımoı olmuştu. Bu arada FBİ, Galt'ın kardeşinin de araştırılmakta olduğunu belirtmiştir. Federal poüse göre Galt. Harvey Lowmyer ve John Willard adlarını da kullanmaktadır. Polis Galfın 30 martta Birmingham şehrinde bir tüfek sattnaldığmı tesbit etmiştir. King 4 nisanda Memphıs'de öldürülmüştü. (Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) Aday adaylannın vaadleri ŞUKRAN SONER öeçım propagandası >asagının he nuz devam ettiği şu günlerde, Istanbulda parti içi kulisleri aday adaylarınuı ilçeleri dolaşarak delegelere sempatik görünme çabalan bütün hızıyla devam ediyor. Aday lar arasındaki rekabetin en fazla alevlendiği parti ise Adalet Partisi. 3 milletvekıli. 4 Belediye Başkanı, 300'e yakın Belediye Meclisi, bir o kadar da İl Genel Meclisi için aday adayı çıkaran AP'de adaylar arasındaki rekabet parti yöneticilerıni ürkütüyor. Bir yönetici hemen her yü seçim yapılmasından şıkâyetle endışesini şö>le özetliyor.. «Adaylar kazanabihnek için birbirlerine akla hayale gelmiyecek iftiralar atıyorlar. O kadar kl aday olmuş bir kimse seçimden yaralı bereli olarak çıkıyor. Hele kazanamamışsa kırgınlık büsbütün artıyor.« Işte seçimlerin partiyi yıpratmasmdan korkan AP'li yönetici ler aday adayları arasındaki rekabetin zararlarmı asgariye indirmek için, aday adayı sayısmın az olmasına çahşmışlar. Aday adayı müracaatlannın diğer partilerden çok Önce 12 nisanda sona ermesi, parti îl Merkezinin, müracaatların büyük bir kısmını geri çevirmesine yaramış. Aynı parti yöneticisinin belirttiğine göre eğer aday adaylığı için yapılan bütun müracaatlar kabul edilmiş olsaydı, sadece Meclis üyeliği için aday adayı sayısı 800'ü aşacakmıs. KAATİL ARIF KORKMAZ Takma böbreği çıkarılan Yusuf'un dün gece tansiyonu 4'e kadar düstü Milyoner filimciyi öldüren hizmetkârı yakalandı Milyoner fılmcı Halıl Kâmıl'ı başına balta ile .Tirup oldüren hl«metkârı 28 yaşındakı Arıf Korkmaz, dun sabah Kapalıçarşıda, cınayetten sonra çaldığı 1200 lıra degerındekı Meksıka altınını 750 Uraya sa^ mak isterken, Hırsızlık Masası ekıplen tarafından yakalanmıştır. Tahkıkat suresınce tebessüm eden ve yuzunde hiçbir uzüntu eseri gorulmeyen kaatil, cinayetın nedenı ıçvn şunlan sdylemıstır: «Halil bey devamlı olarak bana hakaret ediyordu. önceleri karısı ile ilgim olduğunu zannediyor, gizli gizli beni konuşturmak istiyordu. Fakat böyle bir sey yoktu. Hanım benim annem yerinde idi. Sonra insan ekmek kapısına ihanet etmez. Kâmil bey benden devamlı şüpheleniyordu. Evden ayrılmak istedim. Bırakmadı. 300 lira borcum vardı. Bunu bahane etti ve aramızdaki geçimsizlik böylece olay gününe kadar sürüp gitti.jt Cınayetın ıslendiği Baltahmanı caddesindeki milyoner filımcinin (Arkası Sa. 7. Sü. 5 de) ALMAN GEHÇIİĞİ Dutschke'nin vurulmasından sonra Iıaşlayan öğrenci gbsterilerinde oğullarından birisi tevkif edilen Batı AJman Dışişleri Bakanı Brandt, Berlin Belediye Başkanına «daha sert tedbirler alınmasını» tavsiye etmiştir. Resimde. hafiflediği bildirilen gösferilerden bir gbrünüş. Başkasına ait böbrekle 20 gün yaşayan Yusuf özer'in takılan bobreği çıkarıldıktan sonra, sağlık durumu normale dönmeye baslarken, dun gece tansiyonu, bırdenbıre 4'e kadar düşmüştür. Ancak, kan verilerek hastanın tansiyonu, 8 9'a çıkartümıştır. Hastane Nöbetçi doktoru Halit Birgen, tansıyonun düşmesi halinde ıdrann böbrekten süzulemeyeceğini, bu yüzden düşen tansiyonu yükselttiklerini belırtmiş ve, «Şimdi eski böbrek idrarı süzmekte devam ediyor. Tabü bu, biraz vetersiz ama, yine de insanı yaşatabiliyor» demiştir. Yusuf özer'den dün, 600 santimetreküp idrar alınmıştır. (Arkası Sa. 7. Sü. 3 de) Bingöl'e kelebek yağarken ölümiin derecesf tesbit ediliyor (DIŞ HABERLER SERVtSl) MÜNİH Avrupa, Aınerika ve Sovyetler Birliğinden 2000 den fazla belli başlı operatör, bir hastanın kalbi veya bir başka organı çıkanlmadan önce ne derece «ölü» olması gerektiğini tesbit için bugün Münih'te toplanmıştır. Yapılacak müzakerelerde kalb, bobrek. karaciğer ve diğer organların nakii ameliyatlannda tıbbî teknik meseleler yanında bu ameliyatların hukuki, ahlâkî j ğ dinî cepheleri de incelenecektirv Fırat, Aras ve Çoruh taştı; zarar büyük (YURT IIABERLERİ SERVİSİ) Doğu Anadolu'da Fırat, Çoruh ve Aras nehirleriyle bazı kolları taşmış, büyük hasar meydana gelmiştir. Binlerce dönüm arazi su altında kalmış, yüzlerce ev yiılmıştır. Bayburt şehri, Çoruh nehrinin sulannın istilâsına uğramış, Bingöl'e çamur ve kelebek yağmıştır. Yükseklığı 9 metreyi aşan Fırat'' 1 m suları, Bırecik'ın Meydan mahallesi Ue Orman, Belediye lojmanlan ve Akşam Kız Sanat Okulunu istilâ etmiştir. Pırat boyundakı bir çok köy de boşaltılmıştır. Aynca, Fırat'ın kolu «Tohma» Çayı 5 metre yükselmiştir. HALİL KAMİL «Biz gerici değiliz» AP Kayseri milletvekili Mehmet Ateşoğlu, başını açmıyan llâhiyat Fakültesi öğrencisı Hatice Babacan'ın okuldan uzaklaştırılması ola yını, Fakülte Dekanına gönderdiğı ultımatomla «Turkluk ve islâmhk duşmanlannı sevindirdiniz şeklinde protesto ederken AP'nın İstanbul (Arkası Sa. 7. Sü. 1 de) Ordu YardımBaşma Kurumu Ordu Yardıralaşma Kurumu yıllar birbirini kovaladıkça büyuyor. Yedi yıl önce bir kanunla kurulan Ordu Yardımlaşma Kurumu sadece ordu mensuplarına ucuz tükctim maddeleri sağlayacak. mesken kredisi ya da borç verecek, bir teşekkül olarak gönılmüştü. Oysa üst üste gelen milyonlar yavaş yavaş sermayeyl büyüttü. Kurum bir yandan üyelerine tüketim malları sağlayan ordu pazarlannı geliştirir ve islâh etmeğe çalışırken. öte yandan sermaye temerküzünden faydalanarak yatırımlara gitti, ya da kurulmuş olan işletmelere katıldı. Ayrıca parasım yine bazı işletmelere kredi vermek suretiyle de işletti. Montaj sanayiine yaptığı ya tınm kısa sürede büyük gelişme gösterdi. Kamyon montajı büyük kârlar sağladı. Şimdi de ayrı bir şirkete yapılan yatırımla otomobil montajına gidiliyor. Bir anlamda Holding hâlinc gelen Ordu Yardımlaşma Kurumunun 1967 yılmda gelir amaçlı yatırunlardan sağladığı net kâr yüzde 28'i bulmaktadır. ve blânçosunda bir yıllık faaliyetin sonucu olarak kârı yüzde 12,5 tur. Net varhğı yedi yıl içinde 647 milyon liraya ulasan Ordu Yardımlaşma Kurumu şimdi sigortacılığa ve bankacılığa da jonclmis bulunuyor. Böylece Kurum yatay sermaye temerküzünden dikey temerküze doğru gitmektedir ki şüphesiz bu gelişme ileri yıllarda elde ettiği kârı büsbütün arttıracak ve $fandiki hâlde serbest fonlarda ağır hstsan sosyal hizmetier payınm yerini daha yogun yatırımlar alacaktır. Ordu Yardımlaşma Kurumunun gelişme grafiği göstermektedir ki Türkiyede bütün dâva sermayesizlik değil. aslmda dağınık tasarruflarm ya da küçük sermayelerin birleştirilmemesidir. Sermayeler küçük küçük kaldıkça yatırımlar ya yüksek faizli kredilere dayanıyor, ya da dar sınırlı oluyor. Böylece verimlilik kuralı uygulanamıyor, dolayısiyle sanayileşme hızlananuyor. Oysa ister kapitalist, ister sosyallst ülkelerde olsun, yatınmlar alış veriş zihniyetinden gelen ticaret ku rallarına göre değil, tam verimlilik prenslplerine göre yapılmaktadır ve verimlilikteki esas OLAYLARIN ARDINDAKİ Bitlis'te 55 ev yıkıldı Bitlis'te yağış ve toprak kaymaları yüzunden bırçok ev yıkılmış, ytızlercesı de hasar gorrnuştur. înönü mahallesınde dun de 3 ev yıkılmıştır. Aynca, Mutkı ılçesıne bağlı Irak koyurıde toprak kayması, 25 evın yıkılmasma, enkaz altında kalan 110 hayvanın olumüne sebep olmuştur. Mermer bucağında vıkılan ev sayısı da 27 dir. Açık kalan köylüler, komşu köylere sığınmıslardır. Üç günden beri devam eden şiddetli yağmurlardan Bitlis, Hersan, Kumus ve Altunka'.bur de(Arkası Sa. 7. Sü. 6 da) Türklş'in uygun bir partiyi desteklemesi teklif edildi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Turk Is Genel Kurulunda dun, genellıkle partilerustu polıtıka meselesi tartısılmış; G e s l ş Sendıkası Başkanı Osman Soğukpınar, «Büyük seçimler arifesinde siyasi partilerle bir pazarlık yapılmasını ve hangisiyle uyuşulursa onun desteklenmesini» ".; teklif etmıştır. *f. Sabahki oturumda daha önce /i TurkIş'ten ihraç edilen Ahmet ^ Çehreli adındakı sendikacının ye • niden üyelığe alınması meselesi gö * rüşulmuş ve kabul edılmiştir. ^ (Arkası Sa. 7. Sü. 4 de) m NADİR NADİ Şam'ın en kalabalık caddelerinden biri olan "Bairdat Caddesi» nde, katırın biri, inadı tutup sırtındaki ağir yükle süriicüsünun elinden kurtuluverdi. Kalabalık caddenin ortasında bir süre keyfince koşan inatçı katır, bir okul otobüsiinün yanından sıyırtıp geçti v e resımde. gorüldüğu gibl bzel otonun Uzerine «postu serdi • Trafiği bir saat aksatan bu olayda uzun uzun soruştur> ma yapan Şam polisı, özel oto sahibinin bir şikâyeti olmadığını riğreniiKe katırı, inrfdı ve kızgın sahibi ile başbaşa bıraktı Refimde. katır o^el ctıı ve katır tı;hlikesini atlatan jkul otobüsu goruluvoı. (Fotoğrai. AP) KA1IR INADI Bir jet uçoğımız düştü, 4 çocuklu Binbaşı şehif oldu ESKİŞEH1R Eskışehır I. Ha va Üssunden kalkan Malatya 7. Ana Jet ussune mensup Binbaşı Ismail Akgün yönetimındekı bır F 100 jet uçağı, dün Çakıltepe civannda, büınmeyen bır sebep ten düşerek parçalanmıştır. Olayda, 4 ço"uk bataası pilot Binbaşı, şehıt dusmuştur. ise bir işletmenin hangi kapasitede ise en yüksek rantabliteye erisebileceğidir. Ordu Yardımlaşma Kurumu Türkiye için bir ornektir. Gerçi özel sektör, kurumuıı sermaye temerküzünü tehlikeli bulmaktadır. Bugünkü anlayışlar içinde tehlikelidir de. Ne var ki yapılacak şey tehlike karşısmda ekonomik kurallara göre tedbir almak, Nuhu Nebi'den kalma tesebbüs şirketleri yerine. küçük tasarrufları birleştirici halk şirketleri yoluna gitmektir. Çünkü verimliliğı sağlaaıak için başka çâre yoktur. Şunu da ilâve edelim ki Ordu Yardımlaşma Kurumunun sermaye yoğunlaşmasından korkulmamalı, aksine başka meslek mensuplarmın tasarruflarmı da büyük kuraluşlar içinde birleştirip değerlendirme yoluna gidilmelidir. lsrail'in kalkmmasındaki Histradut blzhn için önemli bir ornektir. •••