Katalog

AK KİTABEVİ SUNAR Bütün dünya dülsrin» çeyrüeı v« müyonlarca Mtan ünlü y m r AZNDHAIAa Kırnua Siyahtan »oor« PARMA MANASTIRI Lüks ciltli ku?e ofset baskuı 15 TL. çıktı. \K KİTAP KrRTASİYE DERS ARAÇLARI Ankara Cad. No: 78 İstanbul (îlâncılık: 35) 15420 45. yıl sayı: umhuriYet 15945 KURUCUSU: T1JNUS NADİ Telgraf Te mektup adresi: Cumhuriyet istanbul Posta Kutusu: îstanbul No. 248 Telefonlar: 22 42 90 22 42 96 22 42 97 22 42 98 22 42 99 Pazartesi 16 Arahk Suat Derviş'in iki romajıı ANKARA MAHPUSU FOSFORLU CEVRİYE Uzun süre dışarda yaşamıs. kadın romancımız Suat Derviş'in bu iki romaru da Sovyetlerde, Kanada'da, Bulgarıstanda basılmıştır. Yabancı ülkelerde olaylar yaratan bu iki romanı da MAY YAYINLAR1 yayınladı. (Reklâmcıhk: 5039/15419) 1968 Prof. Üstünel: «AP iktidarı kiilfetleri fakir halkın sırtına yüklüyor» ANKARA, (Cumhuriyet Bürostt) CHP Genel Sekreter Yardımcısı Prof. Besim Üstünel, yenl malî tedbirlerle ilgili olarak dün bir demeç vermiş, «AP iktidan başansızlığın cezasını halka ödetiyor» demiştir. AP iktidannın yönetiminde Türk ekonomisinin ciddi hastalıklar içinde kjvranır duruma duştüğünü belirten Üstünel, şöyle demiştir: «Tıpkı 1967 yılmda AP iktidarı tarafından yapıldığı gibi, bn sefer de yine, fakir halkın sırtına vükleneceji anlasılan yeni külfetlerin Türkiyede sosyal adaletsizliği büsbütün arttıracağı açıktır.» Yeni getirilecek vergl, zamların başlıca nedenlerinin iktidarın başarısız ve israfçı yönetimi, partizanca tutumu, iktisadi devlet tesekkullerinin "beceriksiz ellere bırakılması, besleme ozel sektor yaratma çabaları olduğunu ıddia eden Prof. Üstünel, devamla söyle demistir: «Üç yıllık AP iktidarı sırasında ikinci defa karşılasılan bu afcır \erji yüküraleri ve zamlar, AP iktidarı devam ederse ve düzen boznkluklarını ortadan kaldıncı tedbirler alınmazsa, önümüzdeki yıllard» yeniden ve büyiik ölçüde ortaya çıkaeaktır.» Bütçe Komisyonunda Medis'te mesc/t açılması kabul edildi Türk Rum topluluklarının teklifleri belli oldu T.B.M.M. Karma Büt^e Komisyonunda dün sabah Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisi bütçeleri müzakere edîlirken, üyeler kendilerini şiddetle eleştirmLşIer ve bu ararîa parlâmcnterlerin davranışlannı ele alan basına yüklenmişlerdir. C.H.P. millctvekili Kâmuran Evliyaoğlu'nun bazı milletvekili ve senatörleri suclayan konıışmasında karşüıklı söz düelloları yapıbnış, ga7etemiz yazarı Fikret Otyam'ın parlâmenterler hakkında yazdığı bir yazının konu edilmesi ortalığı kar.ştırmıştır. "M. Vekillerinin maddi durumları bozuktur ANK4RA (Cumhuriyet Bürosu) Kamuran Evliyaoğlu konuşmasmda ayrıca «Milletvekillerinin durumu çok güçtür. Bankalara borçlu olmayan parlâmenterlerin sayısı çok azdır» demiştir. Şadi Pehlivanoğlu da aynı konuya değinerek milletvekili maaşlarmın 6400 liraya çıkanlmasını istemiştir. Görüşmelerin devamı sırasında T.B. MM. bahçesi içinde uygun görülecek bır yere mescit inşa edilmesi kabul edilmiştır. CHP'h Senatör Ali Şakir Ağanoğlu tarafından verilen ve ibadetın ulvıliğıne uygun bir mescidın inşa edilmesi için 100 bin lira ödenek konulmasını öngören önerge bii tün gruplara mensup parlâmenterlerin oyları ile kabul edilmşitir. Sabahki oturumda söz alan milletvekili ve senatörlerin, parlâmenterler hakkmdaki suçlamaları özetle şu noktalarda toplanmaktadır: Ali Rıza Uzuner (CHP) «Arkada* larımız arasında komisyonculuk bi le yapanlar var.» Süreyja Koç (GP): «Ban parlâmenterler de dahil obnak üıer» ve özellikle sol basm tarafından Parlâmentonun seref ve haysiyetlnl küçük diişiirücü yaymlar yapılmak tadır. Hürriyet demek Parlâmento ya hakaret etmek mi demektir? Mec liste sadece kavga edilir. parlâmen terler özel işler tâkip ederler telkiai her fırsatta yayılmak istenmektedir. Basın mensuplan haysiye timizle oynamasınlar. Parlâmentoyu istismar eden, haysiyetunizle oy nayan gazeteciler hakkmda başkan lık divanı tedbir alsın. Bir ay mı, ki ay mı, bir sene mi, bileraem, nasıl uygun görülürse, bu gibi gazeteciler Parlâmentoya soknlmasmlar.Koç bu konuşmasına söyle devam etmiştir: Meclis lâubali bir hava içindedir. Meclis bir kahveye benzemektedir. Meclisin kahve havasından kur tulması için medeni disiplin kurnlmalıdır. Mecliste en önemli kanun görüşülürken, milletvekili arkadaş larımız, seçmenleriyle Meclis kuli sinde sohbet etmeyi tercih etmektedir.» A. Şakir Ağanoğlu (CHP) «Par lâmento içinde çok lâubali, çok üzü cü hareketlerie karşılaşümaktadır. Ayrıca. burada her şey var, fakat bir ibadethane yoktur. Ban parlâmenterler ile personel, Senatoya 1nen merdivenlerde cuma namazı kı Iıyorlardı. Bir ibadethaneye ihtiyaç vardır. İbadethane yapılması için ge (Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) Rumlar lürk Alaymın çekilmesini istiyor KIBRIS'TA JSÜFUS ORAMJSDA HAK tSTİYORUZ ÖZGEN ACAR ANKARA, (Cumbnriyet Bürosn) Kıbns sorununa bır çozüm yolu bulmak amacıyla iki toplu'.uk arasında yapılmakta olan goruşmelerde, Rumlarla Türklerın tekliflerinin ana hatları belh olmuştur. Rumların tekliflerinin anahatlan özetle şu noktalarda top'anmaktadır : Ordusuz Kıbns 1 Ordusuz, sılâhtan ve uslerden arınmış, Türk ve Yunan alaylannın bulunmadığı bir ülke, 2 Türklenn uhrfesınde bulunan Cumhurbaskanlığı Yardımcılığının ve dolayısiyle veto hakkının kaldınlması, 3 Kabinede Türklere tek Bakanlık verilmesı ve bu Bakanın da sadece Türklerle ilgili isleri yurutmesı, 4 Türklerın, temel haklardan sadece bir azınlık halkı olarak yararlanmaları, 5 Seçimlerin tek liste halinde yapılması, 8 Güvenlik islerinin Rum polisi tarafından yürütalmesi ve bu işlerde çalısacak personelin ancak yüzde 20'sinin Türklerden olması, 7 Devlet personel kadrolannda da Türklerden yine yüzde 20 oranında yararlanılmasıdır. Azınlık hakkı BELGİN GtNDEMlR Zevk için aleş eden bir şahsı kaçıran 3 Trafik Polisine işten el çeklirildi Av'ardan beri Kadıköy Bağdat Caddesıni zevk için kurşun yağınuruna tutan hususi otomobilli bır sahıs, dun akşam bekçiler ve halk tarafından yakalanmıştır. 1964 model bordo renkli (Arkası Sa. 7, Sü. 6 da) llhan Sıram (Ogrenci): öğrencl* yim ve aynl zamanda çalışıyorum. Geçimiı. ne demek olduğunu bilen her vatandaş gl bi zamma karşıyım. Halkın as gari % 80 i de benim gibi düşünür. Hüsnü Çakar (Memur): «Yenl zamlar çıktığı takdirde, hayat şartlan daha da gtiçleşecek ve geçim sıkıntıst kendini pelc çok hissettirecektir. Bugünkü şartlarda ve aylıkla kıt kanaat geçinirken, ,eni vergiler ko yarak geçimimizi giıçleştir(Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) 8 yaşındaki bir kız Gulfidan Gundemir isımli blr kadın, dort gunden beri ortalıkta gorunmeyen 8 yaşındaki kızı Betgin'i bulabilmek için tstanbul'un altını üstune getirmiştir. Taksim llkokulu birınci sınıfında okuyan küçük kızının, evden okula gitmek için ayrıldıktan sonra bir daha geri rfonm»diğini görunce çılgına donmüs önce durumu komşulanna anlat mış, fakat onlardan da bir çart görmeyince polise başvurmustur. Küçük kızın teksir edilmİ! fotoğraflan Polis teşkilâtma gör derilmiş, fakat Belgin'den bugü ne kadar hiçbir haber alınama mıştır. Sabahın erken saatlerinden iti baren kapı kapı dolaşan ve geı saatlere kadar da kızından bi haber alamaymca ayakları şiş miş halde eve dönen Gülfidaı Gündemir, çaresizlik içerisind1' kıvranıp durmaktadır. Dolapdere Küçükmumhane st kak 20 sayılı evinden dort gü: önce çıkan ve bir daha geri dör meyen küçük Belgin'in hayatır dan endise edilmeğe başlanmı: tır. Küçuk kızın bir kazaya kuı ban gıdip gitmediği araştınlmal ta, bu arada bilhassa son günle de çocuklara musallat olan bi şebekenin elıne düşmesinden eı dışe edılmektedlr. Türkler, nüfus oranmda hak istiyor KAPIKULE GÜMRÜK DEPOSUNUN YANGINDAN SONRAKİ HALİ... Bu tekliflere karşılık Türk topluluğunun görüşleri şu iki temel noktad'a toplanmaktadır : 1 Bdlgesel özerklik, 2 Nüfus oranında hak. (\rkası Sa. ?. Sfi. 6 da) kayıp unün Çıkmaz'ın sebepleri BİLİRKİSİ RAPORV SAVCIL1GA VERİLDt Belediye memurları işportacılarla döğüştü ANKARA, (Cumhurivet Bürosu) Kızılay meydanında Belediye Zabıtası memurlan ile işportacılar arasında kavga çıkmıştır. Görevli Zabıta memurları yol üzerinde tebrik kartı satmakta olan bir işportacı ile iki ayakkabı boyacısım yakalamışlar ve işportacılardan alınan eşyalar Belediyeye ait kamyonete konulduğu sırada iki taraf arasında kavga çıkmıştır. Kavga sırasında memurlardan biri ve iki işportacı muhtelif yerlerinden yaralanmışlardır. Taraflar daha sonra yetişen Toplum Polisi tarafından karakola götürülmüşlerdir. Maliye Bakanı Sayın Bilgehan, Bütçenin takdim konuşmasım yaparken yeni alınacak tedbirlerden sözetti ve bütün siyasî güçleri bu tedbirler konusunda birleşmeye çağırdı. Ingiltere Başbakanı VVilson'un para krizi sırasındaki çağnsını andıran bu konuşma, ne kadar iyimser görüşle değerlendirilirse değerlendirilsin, ekonominin bir çıkmazda olduğunu ve bn çıkmazdan kurtnlmak için siyasî bakımdan seçmene antipatik gelecek birtakım tedbirlere gitmeğe iktidarın mecbur kaldığını gösterir. Gerçekten Türkiye gibi politika pazarında her şeyin alınıp satildığı bir ülkede Sayın Bilgehan'ın getirmekte oldufu ve bütün siyasî güçler tarafından desteklenmesini istediği tedbirler, hele vasıtalı vergilerin artırılması, herhalde oy kazandırıcı değildir. Içki ve sigara fiatları bir yana, meselâ ithalden alınan damga resmi zammı ve meselâ istihsal vergisinin yükseltilmesi genel ekonomiye etki yapacak, • eğer seçim arifesinde tarım ürünleri fiatları ayarlanmazsa büyiik kitle bn zamları getirenlere eski sıcaklığını göstermiyecektir. Aslına bakıhrsa, yalnız Türkiye'de değil, dünvanın her tarafında vergi yükünü artıran, özellikle bn yükü vasıtalı vergilerle adaletsiz olarak artıran iktidarlar antipatik olurlar. Ama almağa mecbur oldukları zamanda tedbirleri almaktan başka çareleri yoktnr. Türkiye de bugün bn noktaya gelmiştir. Memleket ekonomisinin çıkmazı ne 1969 bütçesindeki açık, ne de ondan öncekilerdeki tutarsızlıklardır. Çıkmaz aslında 1 inci beş yıllık plân dönemindeki sebeplerle baslamakta, zincirleme aksaklıklarla çcnisliyerek günümüze gelmektedir. Sebepleri sunlardır : 1 Türkiye ekonomisinin yatırun gücü yetersizdir. Hem finansman hakımından. hem de yatırım yapma kapasitesi bakımından yetersizdir. Dış finansman, krediler, yabancı özel sermaye bütün gürültülere rağmen devede kulaktır ve zaten getirdiğini, faizle. kâr transferiyle geriye götürmektedir. İç finansmanda ise gönüllü tasarruf ve yatırımları artırıcı hiçbir tedbir bugünedek alınmamış, kamu yatırımları câri masrafları daha çok vasıtalı vergilerden elde edilen gelirlerle karşılanmağa çalışılırken özel sektör yatırımları da yüksek faizli banka kredilerine dayalı kalmıştır. Yatırımların güçsüzlüğü sadece finansman bakımından değildir. Bir yandan bilgi kıtlığı. öteyandan kısa sürede büyük kârlar sağlama eğilimi Türkiye'yi yarım yamalak bir endüstrileşmeye itmiştir. Projelerin iyi yapılmaması \e hesapların tutmaması yüzünden yatırım gibi görünen faaliyetler verimsiz, âtıl kapasiteler haline getirilmiş. göze görünür birkaç montaj sanayii ise dolaylı olarak ithalâtı artırmıştır. 3 Ekonomiyi çıkmaza sürükleyen bir baska önemli sebep doviz yetersizliğidir. İkinci beş yıllık plân, döviz ihtiyatlarının ithalâtm en az yüzde 20'si kadar olmasını öngörüyor. Oysa 1963 ten 1968'e kadar Türkiye'nin döviz ihtiyatlan bu oranı tutamamış, hele son yıllarda büsbütün düşmüştür. Dış yardım ve kredilerin azalması, ihracatın, vergi iadeleri sistemine rağmen, duraklaması, buna karşılık ithalâtın artması dış dengesizliği yaratan unsurlarm şüphesiz başmda geliyor. Bu durumu önlemek için 1 inci beş yıllık plânla birlikte ihracata dönük bir sanayileşme, ihracata dönük bir dış ticaret rejiminin uygulanması gerekirdi. Ovsa ihracat sadece shasî ve iktisadî edebiyat içinde kalmış, ithalâta dönük bir dış ticaret rejimiyle yine ithal imkânlarını zorlayan ve devletin 9 lira>a sattığı bir dolârı 20 25 hattâ 30 liraya getiren bir çarpık sanayi, ödemeler dengesini kemirdikçe keminniştir. Kısacası beş yıllık uygulamanm sonucudur bugünkü çıkmaz. Ve 1969 bütçesinin kimine göre 4 milyar, kimine göre 2 ve Bakana göre de 1.2 milyarı bulan açığı, yine finansman yetersizliği konusundaki tedbirsizliklerin dış ticaretteki beceriksizliklerin, nihayet ithalât ve ithalâta dayalı sanayi sömürücülüğünün sonucudur. Sayın Maliye Bakanı. alınacak tedbirler için siyasî güçler birlesmelidir, diyor. Evet, birlesmelidirler. Eğer yüzde 98'in sırtından kazanılanlar yeniden yatırıma aktarılacaksa ve eğer ithalât yoluyla Türkiyenin ilîğinin kemiğinin knrutulmasına son verilecekse herkesin, i'tidarın tekliflerinde birlesmesi ve hükümete destek olması gereklidir, zorunludur. Yok eğer havadan kazanılıp har vurup harman savrulan milyonların Türk ekonomisinde yarattığı açık eskisi gibi büyük kitlenin cebinden kapatılmak isteniyorsa ne siyasi gücler ho\le tedbirleri destekler. ne de Türk milleti böylesine bir a'icengiz ovununa tahammül eder. ^ 5jc îfc Gümrük'teki yangının kasten çıkarılmış olabileceği bildirildi EDİKNE Bir süre rtnce Kapıkule hudut çümrüğünde mcydana gelen yangın sonucunda yanan altı nıilyon liralık mala ait bilirkişi heyeti raporu SavcıUğa verilmiş, ambarm yanışında kasit olabileceği bildirilmiştir. Raporda deponun elektrik tesisatı bulunmadığı için yangının elektnk kontağından çıkma ihtımalinin ortadan kalktığı, depo civannda içinde az miktarda benzin olan bir tenekenin ele geçirildıği, teneke üzertnde yapılan incelemede ağız tasmın*n yeni açıldığının görüldüğü anlatılmış, «Yan çın depoya giren bir şahıs taraFından çıkarılmış olabilir» denilmiştir. Raporda devamla şu açık iama yapılmıştır: KAATİL ZANLISI Adana'da Enstitn öğretmeni Ismet Öcal'ı öldürdüğü iddiasiyle yakalanan Doğan Bayraktar iddiaları reddetti. Tanıklar da Bayraktar için «Sanık budur» diyemedi. Sanık, asker kaçağı olduğn için polisten kaçtığını söyledi. Fotoğrafta Bayraktar, yeğeni ile görülüvor « Olay yerinde yangının çıkma sebebini tâyine ya<ayan önem 1: bir iz bulunmamıştır. Ancak langınm, deponu.. içersine giren bir şahıs tarafından veya kapı ve pencerelerden yamcı madde a tılmak sureti ile çıkrnlmış oldu sru kanaatine Tarılmıştır..» Yangmda mallarıni' yanıp yan madığı konusunda bilgi sahibi ol mak için hergün yüzlerce insan Gümrük MUdülfi5üne müracaat etmektedir. Bilhassa Almanya'da çalışan Türk işçilerinden çoğunun ambarda eşyalan oldugundan mektupla müracaat ederek eşyalan hakkında bilgi istemektedırler. (H.A.) Yarın. Kadir Gecesi 17 aralık sah gününü 18 arahk çarşamba gününe bağlayan gecenin «Kadir gecesi» oldugu Muftülükce acıklanmıstır. 3 ayrı kazada 3 kişi öldü îstanbu,l'da son 24 saat içinde 2 kişınin olumü ile sonuçlanan 2 tren kazası olmuştur. Pendik'te Cevizli Köprüsü yanında 44 yaşındaki isçi Selim Yaprak, banliyö treninin çarpmasıyla ölmüş, Sirkecı'ye giden elektrikli tren de Cankurtaran t>;tasyonunda Haber Özkesici'yi parçalamıştır. Ayrıca Kumkapı'da mevdana gelen trafik kazasında 34 HH 175 plâkah Kibar Yiğit Kazlıoğlu yonetimindeki kamyon 85 yaşındaki Nevruz Karabeyaz adll kadını çığneyerek ölümüne sebep olmuştur. İki makinist ve şoför hakkında 'orusturma açılmıstır. Maçı stadyum dışından seyreden dört öğrenci setten düştü, biri öldü Besıktaş takımı kazandığı pena'tıyı, Vedat'ın ayağından Fenerbahçe fılelerıne gonderip, beraberlık golunü kazandığı bir sırada, «para» ve «bılet» bulamadıkları için bu maçı, Şeref tribununün yan tarafındakı setten ızlıyen d'ort oğrenci, meydana gelen dalgalanma sonucu 56 metre yukseklıkten beton zemin uzerine duşerek, yaralanmıştır. Trafık tıkanıklıSi yuzundpn guçlukle llkyardım Hastahanesıne YURDA DÖNÜŞ özel bir trenle Almanya'dan ynrda dönen 630'derı fazla isçi, kendilerini karşı mava çelenlerle, Sirkeci garını tam bir «Bayram yerine» döndürdüler .. Bavnllan eşya ile dolu oi isçilerin, Gümrük yoklamalan, saatleree sürdü .. ECVEI GÜRESİN kaldırılan öğrencılerden 14 yaşındaki M. K. Süphandağ olmuştür. ölenin üzerinde bulunan bır kimlikten «Gelenbevi Ortaoknlu* oğrencisi olduğu öğrenilmiştır. Stad dışında cereyan eden bu olay, üzüntü uyandırmıştır. llkyardım Hastahanesinden verilen bilgiye göre, tedavı altma alınan Pırı Bozkır, Cafer Aslan ve Doğan Elginer'ın «tlkokul» çağında ojrencıler oldukları bı'dlnlmıstir. Yarahların durumlarının tehlikeli olmadıgı anlaşılmıştır. Türk Haberler Ajansı çalışmaııa başladı Gazetelere, radyo ve televizyon gibi yaym organlarına haber, fotoğraf ve aktüalite filmlerinl daha süratlı ve dbha sıhhatll bır şekilde sağiamak ıçır başlıca basın müesseselen tarafından orgamze edilen Turk Kaberler Ajansı. bugünden ıtı'îaren faalıyeta germiştir. İzinli gelen isçilerin gümrük muayenesi dört saat sürdü Bayram ve yılbaşı tatıllerini yurtta geçirmek istiyen işçılerimızıh ilk kafüesi olan 623 işçi dun Almanya'dan îstanbul'a gelmıs ve 400 bın mark bozdurmustur. özel trenle gelen ve trende Mç bir temızhk işçisi ile «uyun buiunmayıçmdan yakınan i»çi.!ertn, gumruk muayeneleri. «Mnayene memnrnnnn» azlığı sebebi ile 4 saat surmuştür. Bayram ve yılbaşı dolayısiyle, isçilerin daha ziyade oyuncak ve gıyım eşyası getirdiklerı goze çarpmaktadır. Dün döviz bozdurma rekorunu, Tuncelili Ahmet Ate>, 8 bin İ 200 mark bozdurarak elde etrr tır. Almanyada inşaat işçisi o rak çalışan Ahmet Ateş, ken rınin astarına diktığı markla trenden iner ınmez hemen bı kaya teslim etmiş ve yanına t Turk lirası alarak, memleketi hareket etmi?tır. (Arkası Sa. 7. Sü. 1 <