Katalog

CUMHURÎYET 26 Kasım 1968 SAHİFE ÜÇ Âydınlar Humphrey'in yenilgisine D(INW hafa uzgun 6Ü6ÜN Don Kişot'un çağdaş intikamı ervantes «Don Kişot»n yazdığı zaman, Avnıpa burjuvazinin doğnşnna şahit olmaktaydı. 1700'lerin Szelliği, feodalitenin kjrallıkJa yer degiştirdigi çagın »on yüzyılı olmasıdır... Dıs Haberler Roma üniyersitesinde sağ ve sol eğilimli Komünist zirvesi öğrenciler ' eçen hafta. Yazan: Edward CRANKSHAYVtoplantılan, komünist partilerinin Budapeşte'deki tarihindeki meş'um olaylardan idi. Daha üç ön 6 ninizmdünysdakikarşısında şokeRuslarınvebiriisyan etmişlerdi.ayRuskö tüm komünistler, Çekoçlovakya'daki çatıştı < kuvvet gösterileri olmuş ROMA îtalyan Iider,?eri, altı giindür süren hükumet buhrapını sona erdirmeye çal'şırken, eğitim reformlan konusunda farklı görüşlere sahip olan sağ ve sol eğilimli öğrenciler, Roma Universite.şinde çatışmışlardtr. Karışıklıklar, 200 kadar sağcı öğrencinin, Mao Çe Tung ve Ernesto «CHE» Guevara'nın resjrnlerini yakma'arı i!e başlamıştır. BdSINDA âmerikadan Bildiriyor akibinizi yenmeğe kararlı ve zorlu bir i; adamıysanız ona bir Istanbul Amerika gidiş geliş uçak bileti verin ve ertesi günii imzalatmak istediğiniz ne varsa dayayın önııne; kuzu gibi basacaktır imzasını. Zira ben Atlantiği geçeli iki hafta olduğu halde hâla kendime gelemedim. Belkt Inan mayacaksimz ama bu yolculuk insanı bir hayli sersemlestiriyor. Bunun farkına varan büyük şirketler bn yolu kat'eden lş adamlanna kontratiarı imzalamadan ftnce üç gün otellerinde istirahat etraclcrini jart kojuyorlarmıs. On yıl önce çıktığım Amerika seyahatinde de böyle o!mu§tum. Amerika bu sefer bana ilk göründüğü kadar dehşet verici gelmedi. Belki de Avrupa ve İngiltere'de gökdelenlere shşraaktan ileri geliyor. Seçimden birkaç gün önce buraya vardığım için herkes, her yerde bu mevzu ile iigileniyordu. New York'un her larafında seçime dair afiş!er göze çarpıyordu. Buniarın arasında bir afiş vardı ki her bakan kahkahaJarla gülüyordu. Bir zenci hâmile kadın kamını göîteriyor ve: «Sebebi Nixon'dur» diyordu. Nixoncular bile gülüyorlardı bu afişe. LeylâERDURAN C R Don Kişof, bo seçise karşı koymak isterken giilünç durumlara diişen bir şövalyedir. Hancı kızJan ejderlerden kurtarmak ve yeldefirmenlerine hücnm etmek çabalan. kınlan kabnrga kemikleriyle sonuçlanır. Fakat Don Kişot yeni düzenin de^erleri yanında, eskiyi temiz gibi gö'sterdiği için sevilmiştir. l lasılamıvaeak işlere girişen adamlara buçün bile Don Kişot denilir. Bn Don Kisotluk, ne kadar alay taşısa da, o adamın düzenbaz olduğann Ifade etmez... Sadece degerlerin ve bn deferleri gereekleştirmek için başvurnlan metotların eskiliği vardır Don Kişotlukta... De Ganlle, finlö «Hayır» lanndan bir tanesini daha knllanmıs bulunuyor: «Hayır!.. Frank devalüe edilmiyecek.'» Ekonomi, 20 nci yüzyılın pozitif ilimlerindendir. Bir ülkede issizlik arttığı zaman, devietin bütçe tedbirleri alması geregi vardır. O ülkenin parası deferden düşünce, dış ticaret. dengeyi bozan bir nnsur haline gelir. Mali.ve ile polisi işbirliğine iten bir politika, ckonominin hiçbir derdini çözmez; aksine paraya güvensizligi ve dolayısiyle kaçakçılı§ı lesvik eder. Ekonomik bnhranların yol açtıfcı sosyal düzensizlikler, ancak sosyal güvenlige yönelen konjonktürel bütçelerle giderilir... Ve De Ganlle drvalüasyonn reddederken, biitiin bn dammlan bir kenara itmistir, 1969 yıh için tasarlanan bfltçe açıgı yanya indirilmis bnlnnnyor (11 milvardan 6 milyara). Tani, yeni iş sahaları. ticret ayarlamalan, üniversitede reform ve diger tedbirler raya dfipnüştur. Aksine, ficret ve fiyatlarm dondurulmasına gidilmektedir... De Ganlle konnsnıasında, »on durnmnn soromlnsn olarsk M«vıs ihtilâline katılan işçi ve 5Jrencileri göstermekle, i?l, çıkif noktasından bozmnştar. Mayı» olayları ile sosyal problemler arasında sebep netice yanlışlıgi yapmıstır... Bir milyar dolân aşkın dövizin ger'ı gelmesi için Fransa'nın aldığı tedbir ise, ynrt dışma çıkacak Fransızlara 150 doürdan fazla para reriltnemesi «lmuştur. Maliye ve polisin demir pençesine bakan «pekülâtörlcr. De Gaolle'e göre, kaçırdtklan paralan geri getireceklerdir. Çünkü Frank'a karşı güven doğacaktır '... Ve işin en garip tarafı, Bonn' da toplanıp Frank'ın devalüe edilmesine karar veren ülkelerin, De Gaalle'ün karanna hayranlık duyraalandır... Jobnson'nn telgrafı, Strauss'un sessizliği, v.b.. Anlaşılmaktadır ki, tatnlan yolnn çıkarsızlığını görnıelerine raemen, biitiin yabancı liderler, De Gaalle'ün şövalyeliŞini alkışlamak zorunda kalmıslardır. Bir yaslı seneralin, 20 nci yüzyıl ekonomisine mızrak ve atla saldırmasıdır bn... Ve De Gaulle'ü alkışlarken, yakın ırelecefi düşünmemişlerdir. Yeniden patlak vermesi mutlak olan buhran, bn defa kendilerini de siiriikleyecektir. Şimdi kurtarıcı olan mark ve patrono dolâr, De Gaulle'ün aldıŞı polis maliye tedbirJeriyle knrtolamıyacak kadar derin çıkmazlardadır... De Ganlle, Fransız alışkanlıgından kartalamamış, maliye ve diplomasinin baflı yürüdüğii dış politikasından fedakârlık etmentişfir. Ortak Pazar'daki knvvetiıi. Doeu Batı yakınlaşmasındaki önderlifin ve Amerika'ya karşı ntilliyetçiliçin yükü, Fransız emekçisine bindiriimiştir. Ama, bu yoila bu ilkelerin çerçeklcşmiyeceji biiindifi halde... Eğer De Gaulle, devalüasyondan vazseçtiîi zaman «Şimdi Fransa batacağına, ileride hep birlikte batalım» diye düşündüyse, mesele Don Kişot'un dar nfuklannı çeçer. O zaman, mark'ı revalüe etmeyen Almanya ve dolân dengelemiyen Amerika ile hesaplaşma niyetleri çıkar ortaya.. Son durumun suçlosn sadece Fransa değil, altın dolâr arasındaki suni dengeyi korumaya çalışan bütün Batılı patronlardır da... Buhranın geçen yıl patlak verdigi Ingütere, hem devalüasyona eitmiş, hem de De Ganlle' iin simdi alf''^! tedbirler kadar sert yollara başvnrmuştnr, Sormc, tnşiliz sabit gelirlisinin çektiği eziyetlere ve yeniden gidilen tedbirlere dayanmıstır. De Gaulle ise. aldıijı palyatif tedbirler'e, reformlar arasındaki köprüyü atmıştır. Fransa yeni mayıslara, dünva ise yeni «192^ lara gebedir bueün.. Seçim gecesi eçim gecesi sabaha kadar biz de televizyon başından ayrılamadık. Hakikaten görülmeğe değer bir olaydı bu. Bir kere seçimleri anlatanların sabaha kadar. canlılıklarından hiç bir şey kaybetmeden masalarından kıpırdamamaları bizi şaşjrttı. Fakat daha şaşırtıcı bir şey de en önemli dakikalarda seçim haberlerinin arasına ıvır zıvır reklâm programlannın sokulmasıydı. Yalnız onların değil, Humphrey ve Ni.von'un da konuşmaları lezzet arsızhklarırun reklâmlarıyla kesilip duruyordu. Bulunduğumuz yer Io\va Üniversitesi. Buradaki profesörierin hemen hepsi Humphrey'i desteklediklerinden Xixon'un kazanmasını hâlâ hazmedemiyorlar. Şu sırada Hollywood'da da büyük bir sanatçı grupu Humphrey'nin yenilgisine ahşamıyor. Buniarın başında Paul Newman geliyor. Zira o Humphrey için iki saatlik bir televizyon programı hazırîamıştı. Başta kansı Joan Woodward'un bulunduğıı kırk iki tanınmış sanatçıyj büyük bir salonda toplayan programa Humphrey. eşi ve Muskie eşiyle katıldılar. Bu iki saat zarfmda Amerika'nın her yanından Başksn adayma gelen biitiin telefonlara cevap verildi. Kimisine Humphrey doğrudan doğruya, kimisine de orada bulunan Frank Süıatra veya Burt Lancaster aracıhğı ile cevap veriüyordu. Bu program bizim için çok ilgi çekiciydi. Çünkü Başkan adayına sorulan sualler (bazıiarı çok can sıkıcı ithamlar olsa bile) büyük bir açıkhkla ve sükunetie cevaplandırılıyor, yuvarlak lâflara kaçılmıyordu. Televizyonun başka bir istasyonunda da Nixon a\Tiı şekilde suallerle cebelleşiyor, arada sırada Humphrey'e lâf atıyordu. Bunu duyan Humphrey bir aralık delilleriyle Nixon'u yaianladı. Bu iki saat zarfmda kırk iki sanatçınm önündeki çifte beyaz telefonlar tam iki yüz bin kere çahndı ve herkes büyük bir sabırla suaüeri not etti. Bir ara Paul Ne\vman'm aday eşleriyle yaptığı röportaj, haikın üstünde çok îyi bir tesir bıraktı. Hele Humphrey'nin özel hayatına dair gösteriien fiümde onun insani taraflarınm aksettirilmesi ve geri zekâlı kız torununa gösterdiği şefkat Nixon'a yakın oy toplamasına çok yardım etti jüphesiz. S N Soldaki sağdakine Barıştaki direnmesini sava^ta gösterseydi Işler böyle olmazdı. i dularının, ülkeye komünist ideolojisini korumak için değil, fal Sovyetlerin durumunu sağlamlaştırmak için girrfiklerini tüm korr nistler bi.'iyordu. İki hafta önce ise Breinev, yeni doktrinıni ilân etti. Bu dokt ne göre, Moskova tarafından tanımlanan sosyalizm şeklinden ay lan knmünist ülkelere, diger komünist ülkelerin müdahale hakİa vardır. Kardes partilerin Budapeşte'de ne konuştuklanm hilmiyoru • Bildığimiz tek şey, Rus heyetinin. Çekoslovakya'da »anki hiçbir şe olmamış gibi hareket ettigidir. Budapeşte Kor.feransının toplanm sebehine gelince : Ruslar, Kruçef'tenberi Kızıl Çin psrtı?ini lânetl yecek bir zirve topiantısını arzu etmekteydiler. fşte Budapeşte Koı HÜKÜMET B Ü H R A . M feransı bu sebepten ötürü toplanmıştır. Olay, Hıristiyan Demokratla ' Fakat Îtalyan komünistleri ve Romanyahlar. toplantının şiddef nn, Sosyalistler ve Cumhuriyet ' le aleyhintfe bulunmuşlardır. Bunlar. komünist hareketi zaten bölür çilerle yeni bir koalisyon kabımüş olduğundan ve bu bölünmeyi devam ettirmeyi dilediklerinden nesi kurmaya razı olduklarını toplantı yapılmasının aleyhinde bulunmuşîardır. açıkladıklan bir sıraya rasîlaKruçef, böyle bir zirve topiantısını gerçeklestirmek için çok U Ş Ü mıştır. raşmıstı. Nitekim, 1964 Aralık ayı için bir hazırlık konferansı düzen Parti yetkilileri, bir merkez lemiş, fakat Ekim ayında iktidardan düşmüştü. Breınev. konferans sol hükumeti kurulması için çaMart ayına ertelemis. fakat Mart'ta toplanan konferans başarısız oN lışmalara başlanabüeceğini bılmuçtur. Nıhayet, 1966 yıhnda Ruslar ' zirve konferansının baharda dirmişlerdir. toplanması için baskı yapmıya baslamışlardır. Fakat bu baskı dırenme ile karşılaşmıştır. Brejnev'i dürten şey, yeni doktrinidir. Yukarda da beiirttiğimiî gibi, bu doktrine göre, Kremlin'in yolundan ayrılan herhangi bir komünist ülkeye karşı, Ruslar kendilerinde kuvvet kullanma hakkını görmektedirler. Bu noktada akla şu soru geimektedir : Komünist KAHtRE, (a.a) Blok dısındaki partiler, sosyalizme degişil; yollardan gittne hakkını ısır hükumeti, Mansura oBrejnev'e feda edecekler midir? Îtalyan Komünist Partisi gibi bazı laylarını protcsto eden Ispartilerin, bu haklarından vazgeçeceklerini hiç sanmıyoruz. Bu bakenderiye'li Üniversite ogkımo*an geçen haftaki Konferans, Komünist Blok dışındaki partilerencüerinin sokaklarda güvenrin, sosyalizme değişik yollardan gitme haklarmı muhafaza etmek lik kuvvetieriyle çatışmasından için yapacaklan mücade.lenin başlangıç tarihi sayjlabilir. sonra, bütün Üniversiteler ıle [The OBSERVERJ teknik okulları ikinci bir emre kadar kapatmıştır. Okulların ne vakit açılacağı belirtilmemış Mısır'da öğrenciferin isfekleri inceleniyor Anlayış havası | abaha kadar iki adaym şerefine toplanan tara/tarlan dans edip eğle| nirlerkrn Humphrey ve \ixon'un ne giiç dakikalar geçirdiği basuı »ö'z"cülerinin neseli görünmeğe çalışmasına rağmen her hallerinden belliydi. Nihayet neticeler belli oldu. İşte burada da bizi şa;ırtan seylerden biri Humphrey'nin ve Muskie'nin tutumlan oldu. Neticeyi o kadar olgunlukla karşüayıp öyie demeçler verdiler ki, serimlerden iki gün önce karfi tarata en ağır şekilde hakaret eden Nixon bile Humphrey'i geçtiği bir havaalanında karşılayıp onun desteğine ihtiyacı olduğunu çok nazikâne belirtti. Şimdiiik yardım edip etnıeme konusunda sorulan sualleri cevaplandırmayacağmı söyleyen Humphrey sık sılc karısına bu seçimlerde gösterdiği sabır için te^ekkür ediyor ve Taktinin onemH bir knramı «kuBiak, ümkvııntmia okutmak ve seyahat etmekle geçireceğini soylüyor. Öte yandan son dakikaya kadar Humphrey'i destekleyen Johnson ve eşi, yeni Başkan ve eşini Bejaz Sarayda ağırlamak, onlara yeni evlerini teslim etmek için son hazırlıklarını yapmaktalar. Bu arada reyjni mektupla Yunanistan'dan yoilayan Jaqueline Onasis Amerika'ya döndü ve John Kennedy'nin mezarını ziyaret edeceğini söyledi. Mrs. Onasis'e çok içerleyen çevreler bu ziyaretin yapılacağuıa daha çok içerlediler. Bu seferki yazım hep Başkanlara dair oldu, geiecek sefere buranın halkından bohsedeceğim. Hoşça kahn. Eğitim Bakanh|ı ise, öğrencı ; lerin bütün «Haklı» isteklerinın aşkan Tiyö'nün hükumeti ve onu destekliyen flst sınıf ile orta sıgözden geçirileceğini vaad et ! nıfm vukan kademeleri, ülusal Bağımsızlık Cephesini tanıdıkları mış ve altnan bazı kararlan atakdirde, Vîetnam'n yeniden bölüneceğinden ve ülusal Bağımsızlık çıklamıştır. Bu karariara göre, . ... , „ 'ı Cephesinin (Victkong'ıtn siyasî kola), Günevin büyük bir kısmmda kafen n U n O Orİte SShİW i a C a | l n d 8 n basitleştirilmesi için bütün oi; retim kuruluşlarına direktif veFakat Amerikalılann, ülkenin yeniden bölünmesine razı olmıyarilmi.ştir, Ayrıca, fen ve matecakları B)uJıa}:kak.tır. Çünkü r a a oldu&lan takdirdo tüm çabalan matik sınavlarının süresi 30 daboşa gjdecektir. kika uzatılmıştır. VVashinyon ile Saygon arasındaid gerginliğin en önemli sebebi, ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye ile kanımıza pöre, son zamanlarda, Amerikahlann Vietnam savaşı konuRomanya arasındaki ilişkilerin, özellikle iktisadî alansundaki görüşJerinde büyük değişilcliklerin olmasıdır. da geliştirilmesi konusunda iki ülkenin Dışişleri BaArneriküi:)2nn savaşa karsı tutumlan ne bakımlardan değişmiştir? İlk olarak Domino teorisi, (Güney Asyada bir ülke komünist olkanJarı, bir görüş birliğine varmışlardır. duğu takdirde. diğer ülkelerin onu irJiyeceği teorisi) ortadan kalknuş Konuk Dışişleri Bakanı MaMtAMÎ, (Florida), (a a) olmamakia birlikte, gerçek değeri ciddî olarak tartıçılmaktadır. Özelnescu ile Çağlayangil arasında larının bir uça#ıyle Ankara'dan Hafta sonunda Küba'ya kaçınlikle, kültür ihtilâli, Çinin dıkkatini dıştan içe çevireüberi, bu teoriya yapıian ikili görüşmeler, dün soİstanbul'a gelmiştir. Konuk Balan iki Amerikan yolcu uçagı olan güvon szalmış ve «Tonkin fenişlemesi» tezi, domino teorisinın yona ermiştir. Sızan haberlere gökan. ilgililer tarafmdan karşıyolcuları ve mürettebatJa bir rini almaya fcaşlamıştır. . re taraflar, 1964 yıhnda 3 millanmıştır. likte, Miami'ye dönmüştür. Bu teze göre, Kızlı Çinin artık Güney Doğu Asya için büyük bir yon dolar, 1967'de 12 milyon dotehdit ıfade etmemesine karşı, Kuzey Vietnamlılar, dikkatlerini Laos !ar civarıno*a olan ticaretin önüve Kamboçja gibi zayıf ülkelere çevirebilirler. müzdeki yıilarda daha da arttıİkinci olarak, Washington, Güney Vjetnamda hızlı ve olumiu bir rılması konusunda anlaşmışlarsosyal tekâmül konusunda artık eskisi gibi iyimser değildi ve giziidea dır. Londra Üniversitesinden Master of Science derecesine gizliye Saygcn hiikümetini yeniden değerlendîrmektedir. j sahip olan istatistikçi öğretim, araştırma veya ticarî saİstanbul'da Nihayet, Saygon'un meydan okuması yüzünden, gerek Johnson va T r haJarda çaJışmak isti} or. P. BİNTILDIZ gerekse Nixon'un, üstlerindeki nonnal baskı kaltonış ve Tiyö'yti terketTürkiye'ye resmi bir ziyaret Hilton Evleri l. Blok Daire 5. Mecidiyeköy mek, onlar» pek o kadar büyük bir ihanet gibigelmemeye başlamıştır. yapmakta olan Romanya DıçisThe Tbnes leri Bakanı Corneliu Manescu, Cumhuriyet 144551 dün saat 17.50'de Türk Hava Yol Saygon ile Vietkong ° ^r^^n^r. TürkRomen iktisadî ilişkilerj artfırılıyor B ^ " f L " " " ^ " * L J Kaçırıfan uçaklar dün Miami've döndü ISTATISTIKCI Ay'a gitmeEte engeJ yok! MOSKOVA, (a a) Sovyetler Birliği, dün «Zond 6» uzay aracının tfenemeleri sonucunda, radyosyonun insanlann Ay'a gitmesi için önemli bir engel teşkil etmediğinin anlasıldığmı açıklamıştır. Ruslar, ayrıca Ay'a insan götürecek bir araç inşa edecek durumda olduklannı bildirmişIerdir. «tzvestia»ya göre, Ay etrafında dönen «Zond 6»nın topladığı bügiler, Ay'daki radyasyonun, uzay adamlannın dayanamayacağı seviyeden aşağı yukarı yüz kat az oîduğunu göstermektedir. Hükumetin organı oian gazeteye göre, Güneşte patlamalar olmad ı | ı zaman radyasyon, uzay adamlannın Ay'a gidip dönraegini engellemeyecektir. Gazete, ayrıca Sovyetlerin Güneş'teki patlamaların etkisini bir dereceye kadar azaltacak ve radyasyona karşı uzay adamiarını Jtoruyacak bazı bilgilere sahip olduklannı ileri süjmektedir. Siddetli .UFA ^smutragınızçla, anız 1 ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) AİD. Türkiye'ye 3 milyon dolârhk yeni bir kredi açmıştır. Kredi, narkotik mahsullerin ekim ve dağıtımının kontrolünde, bu gibi mahsullerin kanun dışı ekiminin ortadan kaldırılmasında ve yapılacak araştırma larda kullanılacaktır. : • AİD yeni bir kredi açtı 19 Kasım 19«8 Salı fünü bizl derin üzünrüler içinde bırakarak; cbediyete intikal eden kıymetü büjüğümüz, Ord. Prof • i ; ! S m M. Cavid BAYSUN'nn : cenaze meraslmtoe DJ2zat ijtlrak ! eden, çelenk gönderen, telefon ; ve telgrafla Du büjiik acımı S n paylasan Oniversite camiast ; na, Tiirk Tarih Kunımuna, ta ; lebelerine, bilumum dost ve ak ; rabaların*. gazeteniz aracılığı ; İle tejekkür etmeyi bir borç bl ! llriz. AÎLESİ • fatanbul Keklâm 3S9914454 baş ağrılarına karsı OPOINJ MEVLİT Dlyarbakırh Dlzdaroglu Hacı Abdurrahman Efendi kızı, fedakâr annemix OPON, grip ve nezle başlangıcında birçok ienahklan önler. OPON, baş, diş, adale, sinir, lumbago ve lomalizma ağnlannı teskin edeı. OPON günde 6 tablel glm<fbi1ir. Yenl Ajans: 6133/14420 Hacı Hatice DİZDAR'ın vefatının 40. gününe tesadüı eden 27111968 Çarsamba günü, teravih namazını müteakip Aksaray Valide camilnde, ruhuna Mevlid1 Şerif kıraet olunacağı bütün akraba, dost ve din kardeslerimlze duyurulur. OJlo: Öt. Bnb. «"bhl Martağan Kınt Muımmtt Crdem 144* ustün ..'$ lezzetli margarin ; 34â7/14439 „ Mehmet BARLAS