Katalog

SAHİPE ALTI 10 Eylül 1967 CUMHURİYET Köylüler kabartmalarfa süslü lâhitlerde pekmez hazırlıyor 10 Eylul 1928 tarihli Cumhuriyet'ten Geyre köyünde, köy lüler kabartmalarla süslü lâhitlerde, pek mez olacak üzümle ri ezerler (sağda)... Yüzyülar sonra, hâlâ, bir küçük odeon, ya da konser salonu güneşte olduğu gibi panldamaktadır (solda) tzmir, 8 (özel) Bundan altı sene evvel, düşmanın güzel Izmirimizi harabeye '•evireceği ihtimali endişesi ile kâbuslu bir gece geçiren îzmirliler, 9 eylulde, gün doğduktan sonra aziz ve halâskâr ordusuna kavuşmuş, karanhk ve elim bir geceden nurlu ve feyyaz bir sabaha erişmişti. Güzel Izmir halkı, koca bir tarihi değiştiren bu milli bayramın yıl dönümünü bugün parlak merasimle tes'it ctmişlerdir. izmirin kurtuluşu konuna gelerek bazı parçalar çalmıştır. Bunun üzerine gençler de hep bir ağızdan Cumhuriyet marsını söylemişlerdir. Kastamonuda elektrik Kastamonu şehrinin elektrik. le aydınlatılması hakkındaki teşebbüs sona gelmistir. Belediyece hazırlanan proje eylul sonun da münakasaya çıkanlacaktır. Şimdiye kadar belediyeye bîrkaç müracaat vaki olmuştur. Bergaman elektrik şirketi de müracaat edenler arasındadır. Gençlik ve Gazi Turing kulüp Turing Kulüp İdare Heyeti, memleketimize gelen yabancı turistlere şehrimizin en ziyade görülmeğe değer yerlerini gczdirmek ve buralar hakkında faydalı ve tarihi bilgiler verebilmek içip dün şehirde bir gezinti tertip etmiş ve bu maksatla yabancılara cösterilebilecek tarihî abidelerimiz hakkında tetkikler de yapmıştır. En ziyade göze çarpan noksanlar hemen umumiyetle rolların çok bozuk ve tozlu olması, mahalle çocuklannın seyyahları r?.hatsıı etmesidir. Afrodisyas Hazineleri çıkarılıyor New York Üniversitesl Klâsik öğretim üyelerinden Kenan T. Erim altı yıldanberi Afrodisias'da kazıları yönetmektedir. Afrodisias îzmirin 95 mll güneydoğusunda bir grekoromen şehridir. «Nicc şeyter söy. liyen bir sessizlik içinde beykeller, yıkılıp gitmis bir foüşama tanıkbk edeTİer burada hâlâ.» Şehir ana yolunun dışında, deniz seviyesirtden 1800 rnetre yükseklikte. Dağlarm ve onnanlık bir düzlügün arasmdan kıvnlıp bükülen bozuk bir yoldan gidiliyor. Ticaret ve yönetim merkezi bir agorası, 20 30.000 seyirci alan bir stadyomu var. 200 dönümden fazla fcısrru savunma duvarlariyle çevrili. Bizans devrinde hâlâ ayakta olan Afrodisias, Hıristiyanlık çagında bir piskoposluk oi" muş, ama sonra akıncılarla zelzeleler yüzünden yıkılıp gitmiş. Dr. Erim, 1961 de; Afrodisias'ta ilk kazılara başladığı vakit, bir hendekten bu Afrodit heykelinin bası, ayaklannın dibine ynvarlanmıştı. başlandığını ortaya koyrmıştur. Köylüler, 1957 de, o yakmlardaki Baba Dağından su getirmek içın hendek açmaya kalkışırlar. Kazma kürekleri inc yontulu merrner ve heykel parçalarma çarpar. Hendeğin eski kale duvarlarına ulaştığı yerde güzel kabartmalara rastlanır. Otoriteler haber alır, işe kanşırlar. Bulunan heykel par çaları bir depoya taşınır. Böylece bir hazine de kurtulur. Afrodisias, Prof. Kenan Erimin gelişine kadar uzun bir süre unutulmuştur. tlk kazayı Paulin Gaudin adında bir Fransız mühendlsi yapmış, büyük Roma banyolarını meydana çıkarmış. Mitoloji tannlanmn başlariyle ve mitolojik figürlerle süslü sütun başUk* lannı bulmuş. 1937 de, Giulio Jacepi adında bir ttalyan bilgini, bu rada bir kaç uafta çalışmış. Ama, yer sapa olduğu için, daha sonra, arkeologlar yol üstündeki kazıları daha uygun bulmuşlar, Afrodiosias bir yanda bırakılmış. birden haykırdık: bak, bir mermer baş!» «B»k, Gözcü Lfttif koştu yanımıza. Dikkatle çıkardık mermerl yerinden. Üstünden topraklan silktim. Olağanüstü güzellikte bir kadm başıydt bu. Burnu biraz örselenmişti ama, sanatçmın ustalığı yerli yerindeydi. Heykelin saçlan ensesinde örgü gibi toplanmıştj. Başuıda knle; kale biçimlerinds bir garip taç vardı. Bir şehri can landıran sembolik taç olmalıydı bu. Yüzün tatU bir ifadesi vardı, gülüşü biraz hüzünlüydü. Bir şey geliverdi aklıma. Sımsıkı göğsüme bastırdım başı, doğru depo ya gittim. Lâtif de arkamdan geliyor, boyuna «Tahaf, tuhaR» deyip duruyordu. Loş depo odasmda, kınk dökük heykeller, heykel parçaları romantik hayaletlere benziyorlardı. Başsu bir kadın heykeline yaklastım. Kucağımdaki başı boynuna oturttum. Tastamam oturdu. Ve birden smnki can geldi taşa. Tahmininı doğruydu. Şehrtn sem bolüydü bu Afrodit heykeli. Afrodisias, koruyucusunun heykelleriyle bize hoşgeldin diyordu.» Geçmişin kalıntılan tarlalarda, zâ rif kavak ağaçlarmm aralannda dafılmıs dunıyorlrdı. Altın yaldızlı bir günbatunında. nefis stadynmu gezdim. îiizyıllar 6nce »0J0 bin boğazdan yük »elen heyecan seslerinin tas sıralar boyunca yankılandığı stadyumu.» Alrodisias koni biçimmde. belkı de tamamiyle insan elinden çıkmış bir ktopolisten başlayıp yayılıyor. Şehrin büyük kısmı iki mil uzunlukta son Romaa ilk Bizans kale duvarianyla sanlı. Akropolisin ku . zeybatısında Afrodit Tapınağının hâlâ ayakta kalan ihtişamlı kolonlan sıralanıyor. Tapmağın güneydo ğusunda da Roma banyolan. Kuzeyde stadyum hemen hemen olduğu gibi duruyor. «Eski dünyanm, hiç şüphesiz, en etkileyici örneklerinden biri bu.» Afrodisias ile ilk karşılaşma Profesör Erim daha Princeton Üniversitesinde klâsik sanat ve arkeoloji öğrenimi yaparken bir Italyanın eserind» «Hıristiyanlık çafı» nın ilk yüzyıllarında önemli bir heykel ekolüniin vatanı olarak gösterilen Afrodisias'ın heykelleri ile büyülenir, ve ilk fırsat ta doğdugu ülke Türkiyeye dönmeye karar verir. 1959 da, Afrodisias ile ilk karşılaşma bu heyecanı körükler, 1961 de, bir mimar, bir fotoğrafçı ve üç asistanından kurduğu ekiple, Türkiyeye, Afrodisias'a döner, kazılara başlar. Profesör Erim, National Geographic Society demeği araştırma fonundan gördüğü yardımla, geçen yıl, geniş ölçüde bir kazı prog ramı hazırlamıştır. Bu yıl ikînci bir yardım ile bu planı daha da genişletecektir, ayrıca Amertka Dışişleri Bakanlığı üe Turkiyedeki American Eesearch tnstituta (Amerikan. Araştırma Enstitüsü) tarafından da büyük ölçüde desteklenmektedir. Kendisi kazılara nasıl başladığmı ve alü yılın nikâyesini Amerikan «National Geog raphic» dergisinde, özetle şöyle anlatıyor: «Bir esk! çağ şehri düşün&nüz ki hendeklerinden, dnvarlanndan seçme heykeller yuvarlansın, ve gidip sütun sütun kalıntı yığınlarına katılsın.» «Afrodisias'da bu Inanılmaz şeyle karşılaşıyorsunuz. Eskilerin ustalıkları bu şehre öylesine bir sanat ve yüksek mimari bollufu bağışlamış ki altı yüdır kaza kaza ancak yüzünü sıyırabildik.» «Bir gün orada çalışryordum. Bizans tuğlasından yapılmış bir duvardan, İsa devrine ait bir kadın başı kopnp ayaklanmın dibine ynvarlandı, Uk yüzyıllann kalıntüaruıdaa yapılmış bir duvar şehre adını veren Tanrıça Atrodit'in koskoca bir beykelini 5nümüze seriyordn. Sonra, bir konser salonunda, nğınlarla zarif heykel ve kabartmalar buluverdik. Afrodisias bana, mennerden anılann dadandığı bir yer gibi çö ründü. Şimdi, New York Üniversitesinin himayesinde, asistanlanmla birer birer sütunlan, mozayik dö şcmeleri, tfyatronan büyük taş kemerini, düşmüş kemer taşlarının parçalannı meydana çıkanna ya çahşıyomz. Ama, bngüne kadar tüm çabalanmızla Afrodisias hârikalarnnn ancak kapısmı ara> hyabUdik.» Topraktan çıkan ünlü akrabalar Profesör Erimle ekipi 1961 den beri Afrodisias'a her yaz gelmişlerdir, her seferinde de arkeolojik bir haziae mükâf&tlan olmuştur, Daha ilk günlerde Afrodit Tapınağı çok dikkatlerini çekmiştir. Bir Hıris tiyan bazilikası haline sokulduğu için orijinal durumu değişen tapınak yıldan yıla, onların çalısmalarıyla biraz daha aydınhğa çıkmaktadır. Yine yazann dediğine göre, bol yazıtlardan Afrodisiaslılann uygar düşünceli kijiler oldukları anlasılmaktadır. Çamaşır teknesi yerine lâhitler Afrodisias anayolun dışında kalıyor. Deniz seviyesinden 1.800 metre yüksekte. Ormanlık, bir düzlükten ve dağlar arasından geçen bozuk bir yoldan gidiliyor. tlk gidişini şöy le haürhyor. Prof. Erim: •Baba Dağı diye gösterdi bir tepeyi arabacı. Sonra bir dönemeci büküliince biteviye sarı evler göründii: «Yeni Geyre.» Hükumet, halkı zelzeleden, eski eserleri halkın elinden kurtarmak Içtn eski Geyre yerine kurrouştu barasmı. Yeni Geyre'yi geçmee doğada tON siitunlan bajlıyor. Ve romantik bir dağuııklık içinde uzayıp giden tüm kalıntılar^ îivli sütun parçalan merdivenlere, balkonlara desteklik ediyorlardı. Bir duvar köşesinde yazıt parçalan hâlâ bir şeyler soyliivordu. heykel okulu kurmuşlardır. Bunla rın elinden çıkan şaheserler aristok rat evlerini, Sezar'ların villâlarını süslemiştir. Ünlü heykeltraşlar imzalanmn altına gururla şu sözü eklemişlerdir: AFRODİSİASU. Bu eski Greko Romen şehrinde yazarlar, şâirler, hatipler, filozoflar yetişmiş. Hıristiyanlıkla birlikte burada da bir başpiskoposluk kurul muş. Tapınaklar kiliseye çevrilmiş, şehrin adı «Stavropolis Haç Şehri» olmuş. Sonra. 1113. yüzyıllarda, Selçuk akınlanyla Türkmenler Afrodisias'ı yıkmışlar. 2Jelzeleler de bunu tamamlamışlar. Çok geçmeden. bırakılmı? anıtlar, kiliseler, sü tun dizileri zamanın tozlarma ka rışıp gitmi), «Ama, diyor yazar, bo bin yıllık yükü yava« yavaş onun üstünden kaldırmadayız biz. Geçmişte zevki sürülüp yitirilen bugün de bvülebilecek nihayelHer mevsim başuıd. adamlanmız sık sık bize tarlalarda buldukları heykel parçalarmı, çanak (ömlek kırıklannı, eski paraları getirirler. Geçcn yaz bunlardan biri 100 kadar para bulmuştu. Arkasından, işçilcr 7.200 tane buldular. Dördüncü yüzyılda. Roma Imparatorlarına ait paralardı bunlar. Gözkamaştıran bir keşif.» üniversite ve yüksek okullar öğrencüeri dün gece Boğazda bir vapur gezintisi yapmışlardır. Vapur, Sarayın cnünden geçerken sahile yaklaşmıj ve gençlik tezahürata başlamıştır. Bu esnada Gazi Hazretleri Sarayın pençeresinde göriinmüşler ve bumın üzerine gençlik daha ziyade coşmuş ve «Yaşa, varol!» sesleri ile alkış <esleri ortalığı çınlatmıştır. Reisicumhur Hazretleri mendillerini sallamak su retiyle gençliğe iltifat etmişlerdir. Biraz sonra da Riyaseticumhur Orkestrası Sarayın bal SUMERBANK Keramik Sanayii Müessesesinden: KÜTAHYA 1 thtiyacunız olan 1000 m3 balast kapalı teklif almak suretiyle satın alınacaktır. 2 Şartname Müesseseden bedelsiz olarak temin edilebilir. 3 Teklifler ihalenin japılacağı 25 Eylul 1967 pazartesi günü saat 14 e kadar Müessese Müdürlüğüne verihniş olmahdır. 4 İşin geçici teminaü 2000 TL. dır. 5 Müessese ihaleyi yapıp yapmamakta veya dilediğine yapmakta serbesttir. (Basın: 22569/10687) Geçmişin sanat eserleri modern işlerde «Yaz sonunda. köyün tüm çevresindeki üzümler olgunlaşır, diye an latıyor K. Erim çiftçiler bize tabak lar dolosu getirirler, pekmez yapar lar. Ürumleri pekmez yapmak için, çoğu kabartma mejra, çiçeklerle süslü eski, geniş lâhitlerde ezerler. Artık onlara boşuna bu lâhitlerin vaktiyle neye yaradıklarmı anlatmaktan vazgeçtim. Çünkü hep başlarını sallıyor, gülüyor: «Bak, ağabey, üzüm ezmek için yapılmıa bunlar!» diyorlardı. Ne lüzom var tartışmaya. Eski sa nat eserlerinin modern işlerde knl lanışmda, tıpkı bizim unutulmuj tarihi kesfîmiz gibi Afrodisias yenl den canlanıyor ve kendini, güzellikten anlayanlara, gunün ufkundan ötelere bakmayı bilenlere, esrar içinde açıyor.» Ist. Dz. Tek. Mlz. Sa!. Al. Koms. Başkanlığından: 1 Kapah zarf usulü ile 18 ton muhtelif kalınlıkta galvaniıli saç satın alınacakbr. Muhammen bedeli 91440 lira olup geçici teminaü 5822 liradır. 2 Şartnameler Komisvonumuzda, KKK. Ankara ve Izmir Lv. Âmirliklerinde bedelsir görülebilir. 3 İhalesi 22 eylül 1967 günü saat 11.00 de Kasımpaşa'daki Komisvonumuzda yapılacaktır. 4 İsteklilerin ihale gunü saat 10.00 a kadar tekliflerinl Komisyonumuza vermeleri. (Basın 22103/10676) Afrodisias heykel sanatı yayılıyor Şehre y*kın yamaçlarda, beyaz, mavi gri Carian mermerleri var. Afrodit Tapınağıyla öteki anıtların yapılmasını bu mermer sağlamıs. Sonra gezgin tâcirler lâhitleri yaymışlar. Sanatçılar dışariarda dükkânlar açrnıs, İmparatorluğun en uzak köşelerinde bir Airodisias Tannça Afrodit bulunuyor İlk işimiz, çiftçiler tarafından bırakılan ve otlar bürüyen hende ği incelemek oldu, diye anlatıyor Kenan Erim. Hendeğin içine indik. Birden nerdeyse dengeml yitiriyordum heyecandan. Hendeğin duvannda bir şey gömülüydü. Potoğrafçıya seslendim. Sonra BflNKİCILIK KÜRSÜ Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü larafından düzenlenen 13 Bankacılık Kursu kayıtlan 425 eylül tarihleri arasında yapılacaktır. Kursa lise mezunları veya bankalarda üd yıl çalışmış bulunanlar kaülabüirler. Kursla ügili broşürler bankalara gönderilmiştir. Enstitüden de temin edilebilir. Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Hukuk Pakiiltesi Cebecd Ankara Tel: 17 87 26. Heriş Reklâm: 2571/10711 Turkısh Secretary Wanted Secretary, female, good knowledge of Turkish and English, excellent typist, office experience. Apply: Personnel Office, Gates Hall, Robert College, Bebek, İstanbuL Cumhuriyet 10680 Mermer hazineler ayaklar altrnda Afrodisias mezarlanndan çıkarılanlar, burada, 18. yüzyılda, Geyre adında bir köyün kurulmaya çorbası Duyün İDARECİNAMZEDİ OLACAR ÎMANLAR ARANIYOR Unilever tş Ticaret ve Sanayi Türk Umited Şirketi, ttcar! ve mall mevzularla ilgüi subelerde idared namzedi olarak yetiştirilmek Ü2ere elemanlar arsmaktadır. Adaylarm: 1. 30 yaştm gtçmemî? ve asketlik görevini yapmi} olmalan, 2. Üniversite mezuna olmalan, X Umumî sevk ve idare bulnnmalan, mevrnlarmda bilgili ve yetenekll ORUnDIG TİP 145 WT CEREYANLI SALON RADYOSU Poliester cilâlı, lüks mobilyalı, döner komitatörlü, bas, tiz kontrolludur. Üstün seçicilik ve hassasiyetli bu radyo, lokal ve yakın istasyonları dinleyebilecek dahili anten tertibatı, dört dalga bandı (uzun, orta, kısa I, kısa II,) hususi surette bu radyolar için imâl edilmiş oval oparlörü havidir. Rahat dinleyebilmek için İevkalâde bir fonalife şarttır.« I UFA ile yapıldığı takdirde harika olur UFA, Türk yemeklerine ve tatlılarınfl en uygun margarindır. UFA'nın tadını alanlar bir daha başka margarin kullanmazlar. 4. Çok iyi İngilizce bihn«lerl verm tngilizcelerf yeterli ohnadıği takdirde bu lisanı kısa ramanda eabşarak yeterll hale getirmeyi kabnl etmeleri ««rtttr. Verilecek ücret, tecrübe müddetinl mütaakıp adaylann çalısma gücleri ve diğer vasıflan da gömnünde tutularak kendilerine teklif edilecek işin mahiyetine ?öre tesbit edilecektir. Bütün müracaatlar gizli tutulacaktrr. Taliplerin «îdared namzedi» rümuzu ile PJL 191 ŞişU adresine bir adet vesikabk fotoğralla birUkte en geç 21.9.1967 akşamına kadar mektupla müracaat etmeleri rica olunur. tâncüık: 2055/10694 Devrek Belediye Başkanlığından: Kasabanın muhteili cadde ve sokaklaıma parke ve adı kaldırnn döşeme işi kapah zart usuiö eksUtmeye konmuştur. İşin keşif bedeli (44113.00) lira ve geçid teminaö (3308.50) liradır. Eksiltmesi 19 Eylül 1967 salı günü saat 15.00 de Belediye Encümeninde yapılacaktır. Bu işe ait şartname her gün ig saatlerinde Fen Şubesinde görülelbilir. (Basm 21897/10673) Möb/e/i Kirahk Çankaya, Basın Sitesi A blok 5 numaralı daire, kaloriferü, telefonlu, möbleli kiralıktır. Görmek isteyenler kapıcıya, görüçmek isteyenler Tel: 12 95 44 ve 17 76 76 telefonlara başvurabilirler. tCumhuriyet: 10713) S eif CİHAN KOMANDİT ORTAKUĞI UFAüstün lezzetli margarin 2774/10661 Sızlayan, kanayan, çekilen dij «tlerlne ve di§Ier!n çörüksüz o§nsına karşı faydalıdır, QQnd« 3 defa dl^lertnbl ı«<««««« fırg«layıniz « • 1968/106». Sultanhamam Katırcıoğlu han kat 5 Istanbul Cumhuriyet lü