Katalog

5S2E 30 BGUSTOS daki fişekler ise rahmetli Topçu Kaymakamı Eyüp beyin (AsHüsnü keri Fabrikalar Umum Müdürlüğünden emekli Tümgeneral EHİMMETOĞLU yüp Durukan sâbık Hatay Milletvekili) ambar j ı m ı m dePumlupınar taarruzu ve bu lerek elden geçirdiği fişeklerin aarrnznn temin ettiği zaferi, işe yaramadığı tesbit edilmişti. fürk devletinin kartalma, yeBu üç ambardan, üzerinde en iden kurolma. bugünkü ve yaziyade durduğumuz Zeytinburınki durumu ile olan ilgisi banu Fabrikaları idi: Burada külli ıımından çok önemli saymak yetli miktarda topçu ve piyade e harp tarihimizin değerli saymerraisi mevcuttu. Esasen Anailarından birir>i hn taarruza adolunun da daha ziyade üzerinde durduğu harp vasıtası bunllardı Zeytinburnu Fabrikası Fransız ordusunun isgali altındaydı. Bunu nasıl halledecektik. Boyle geniş ve ağır bir işe muvaffak olabilmek için her şeyden evvel Fransız Işgal Ordusu Baş Kumandanı Jeneral Pelle ile Jeneral Sarpi'nin mutlak rıza göstermeleri zaruri idi. Gerçi bundan evvelki büyük kaçakcılıklarunız bu gıbi vasıtalara ihtiyaç gostermeksızin başa rılmıştı. Fakat kısa bir zamanda yapılacak böyle büyuk bir kaçakcılığın başka türlü temin edilebilmesi çok müşkül olabilirdi. Kaymakam Eyup beyle bırlikte Güzel Sanatlar Akademisi öğretira üyelerinden duşunerek şoyle bir karar verHeykeltraş Kenan Yontuç, Millî Mücadcle ruhu dık: cEmin ve tebiikesiz bir vasıta ile Jeneral Pelle'nin fikrini içinde 30 Ağustos 1922'nin Mustafa Kemal'ini ögrenmek» O sıralarda Galatagösteren bir büst hazırlamıştır. Fotoğrafta büst da Agopyan hanınıda komisyon göriümektedir. culukla meşgul Fransız tabâlı Marsel Savva isminde bir zat ile tanışmıştık. Bu zat Felah dan yapılmış idi ki, Anadolu bu daki evvelce kaçırdığımız harb Grubu naraına Kaymakam Eyup hizmetlerimi Istiklâl Madalyamalzemelerınden geri kalan kısbeyle Fransa'da teslim edilmek Kaymakam Eyüp Bey, Marsel Savva, iki Fransu sabayı, Hüsnü Himmetoğlu, Fabrika Müdiirü Kimyager siyle karşılamıştı. Bu vazifelemını o zamankı mâli masrafları üzere harp malzemesi satabileZiya bey ve iki fabrika mensubu nakliyenin ilk anlannda YÜJIMŞI Kemal beye poz veriyorlar rimi yaparken Ingilizlerin eline karşılamak uzere kurulu olan Alî Satış Komısyonundan hur düsmekliğim de vaki olmuştur. rmak, çok yerinde olur. Bu za rılması, bu hakikatlerin belki yıda malzeme dıye satın almak. r elde edilmemiş olsaydyı, top ne karanlıkta kalmasına sebep Buna muvaffak olduğumuz takklarımızın mühim bir kısmını olabılecektır. Bu maksatla esedirde bizim depolara gırebilme, ;al eden düşmanı, hudutlanrımin yalnız Dumlupınar taargörme ve cephaneleri depolarızdan dışarı atma güçlükleri, ruz ve zaferiyle ilgili olan kısdan alabılme imkânlanmız eide zi Sevr muahadesinin acı ve mını ozetlemeyi lüzumlu bir va edılmıs ve kolaylaşmış olacaktı. Îstanbul'un isgalınde îngiliz ırkunç neticelerinden kolay zıfe telâkkı ediyorum. Bunu tatbika geçtik. Bır dılekBafkumandanlığının muttefık ılay knrtaramıyacak Türk Dev çe ile Ali Satış Komisyonuna baskumandanlardan çok üstun tini, Anadolunnn bir köşesine bır tuccar gıbi 28 mart 338 ta bir mevkie sahıp olduğu bir ha^ınmış, sesi çıkmaz, sözü duyul rıhinde muracaat ettım. 501 lı kıkattir. Ingılizlerin el koyduğu Herseyden evvel şunu belirtaz bir deviet halinde bulundu ra temınat ödedım ve satış mubir meselede Fransa ve Italyamek isterim ki. bu harbin gerek bilecekti, Çünkü, harp vaziyesaadesini aldım. Tekrar Fransıznın ileri söz sahibi olmaları imdevamında ve gerekse elde ediher hangi bir taarrazn yapalarla gorüştuk. Cephaneleri ala kânsız denecek kadar müşküldü. len ara zaferlerın temininde İsk ve devam ettirebilecek ducağımız günlerde ZeytınburnunBu bakımdan kaçakçılık işinde tanbul yardımının büyük bir mdan çok uzak, hattâ müdada bulunan siyah Fransız askerde Îngiliz korkusu ve onun ölhısSesi vardır. Bu yardımlar ola bakiliyetimiz bile engelli idi. leri manevra yapmak uzere dedurucu kararları on sırada dümasaydı, Kurtuluş Harbinin ne imizdeki harp vesaiti hudutpoları terk edecek ve Jeneral şunulecek bir mesele idi. Maadevamına ve ne de Lozan Anlaş rımış, topraklanmız, tüfeklePelle tarafından ıntihap edılen haza Ingilizler içinde de yardımması gıbi muazzam bir sonuca niz, ancak yüksek makamlabir Fransız zabiti depoları r.ça cılar bulmak imkânım elde etulaşılmasına imkân olabilirdi. ı verecekleri emirler ile faalicak, bize gosterecek ve dıledımıstık. Hattâ dıyebilirim ki, ABu hakikatler doğru, mesnetli, te geçebiliyorlardı. Bn vaziyet ğimiz mıktarda cephane almaknadolu para meselesinde cömert ızahlı olarak bu gune kadar Türk i kartulmadıkça da düsmanı lığımıza müsaade edecektı. Zeyhareket etmek imkân ve arzuMıletinin duygusuna ne yazılı praklardan çıkarmağa huduttinburnunda vazifelı Turk 7asunda olsaydı Anadoluya yapaEyüp bey ve Hüsnü Himmetoğlu sandıklana depolardan kamyonlarla ve ne de beyanlarla ulaştınlma rımız içinde tam bir istikale bit ve memurlarından Kaymacağımız yardım çok daha üstün mıstır. Yazdığım eser Erkânı Çikarılışına nezaret ediyorlar. hip bir deviet knrmaga imkân kam Eyup beyin seçtıği kımsevczamanlı olur, belki de harbin harbiyece de tetkik ve tasdik kto. Bütündâva Atatürk'ün ler de yukleme günlerinde yarbu kadar uzun sürmesi önlenmiş edıldiği uzere bu noksanlıfı giedefınız Akdenız) ifadestntn dımda bulunacaktı. Bu yüklebulunurdu. derecek ve yazılacak tarihlere rine gelme ve getiriltnesine mede Kaymakam Eyüp bey, Îngiliz ordusu içinde bize en de mehaz olacak mahiyettedir. ığlı bulunuyordu. Atatfirk Marsel Savva, Jeneral Pelle'nin çok yardtm eden Galata'da IsEn buyuk emelim ilk fırsatta ve ışmanın harpten usandığına, intihap eylediği iki Fransız zatavropolo hanındaki istıhbarat hayata vedâ etmeden evvel b u ttâ düşman saflannda bazı biti şahsım, fabrika müdüru burosunun şefi Edirneli Pandikaynların çıkabileceğine ve bu eseri tabı ve neşretmektır. Yakimyager Nuri bey, Mülâzim yan olmuştur. Bu zat Türklere zımıza devam edelim. Ziya efendi (Millî Emniyet Başkımdan yapılacak bir taarruçok bağlı ve idealist bir zat idi. Taarruz kararı verildikten son kanı merhum Ziya Selışık) ve n basarılı neticeler verecegine Pandikyan ekseriya olduğu gıbi ra Atatürk, Mareşal ve Inönü'fabrikanın diğer iki memuru mutlak bir taarrnznn yapılbu kaçakçılıkta da bize şu vaitnün, yardım hususunda güvenbulunacaktı. ısı lüzumuna kâni ve bunda te bulunmuştu: Ingilizler bu dikleri yer yıne Istanbul'du. arh idi. Ancak harp vesaitinHakikaten ilk yüklem? sırayüklemeden haberdar oldukları Çünkü dış memleketlerden silâh ki noksanlık, gerilik Atasında Zeytinburnu fabrikasmda takdırde kendılerine şu cevabı ve cephane satın almmasının im rk'e de malumdn ve bu nokta bu iki Fransız zabitten başka verecekti: «Yüklemeden malukânsızlığı tecrübelerle sabit olu da haylice düşündürüyordu. kimse bulunmuyordu. Sıyah matım var. Takip ediyorum. Nemustu. Rusların küçük mikyasına rağmen Atatürk yüksek Fransız askerleri manevraya ticeyi bekliyorum> diyecek ve ta edeceği yardım ise elverişsiz ımanda heyetiyle de gbrüşegitmişler ve fabrıkayı tamamen icap eden tedbirleri almak üzeve aynı zamanda kendi silâhlatahliye etmişlerdi. Bız de teşkık taarruza karar vermişti. Tare de bizi haberdar edecekti. Arımız için müsait değildi. Bu ba lâtımız ile ve süratle cephaneruz yapılacaktı. Bu nasıl olamele. mavna, vapur isleri ötekımdan bu mühim ve son taarleri almağa ve vapura yuklemektı? Zaferin temininde en ileri denberi çahştırdığım insan ve ruz ancak Îstanbul'un yapacağı Cephane sandıklan mavnalata ycrleştiriliyor.. ye başlamıştık. lü olan topçu ve piyade mervasıtalarla temin edilmişti. Kont yardımlarla mumkun olabilecek ısi gibi adedi kıt olan harp ve Programımızın muhim ve teh rol meselesini de her zamanki ti. Bunu bilen Erkânıharbiye iti nasıl temin edilecekti. tşte gibi hususi tedbirlerle halledelikeli kısmı şımdı başlamıştı. mahrem yazıları ile Istanbuldaferin iç yüzü bununla ilgili cektik. Binaenaleyh bu büyük Ambarlarda emniyet ve itımatki gizli teşkilâtını Felâh grui. Tani bu harp malzemesinin kaçakçılığın yapılabilmesi çerlı amele çalıştırmak, mavnalara bunu çok miktarda ve mümçevelenmisti. ııtlak ve behmehal tedariki za taşımak, mavnalardan vapurlakün olan süratle topçu ve piyari idi. Aksi halde taarruz yapıra yüklemek emin mavna ve İşe 11/4/338 Salı günü başladık. de mermisi tedarik etme ve mazdı. Maalesef bu konu simmavnacı ve vapur tedarik et16/5/338 günü muvaffakiyetle Anadoluya kaçırma ile vazifelen mek, Ingilız istihbaratının basye kadar esaslı ve mesnetli sona erdirdik. Zeytinburnundan dirdi. Ve bunun lüzum ve ehem yınlarmdan korunmak, kurtulırak bütün vatandaşlann, hat kaçırdığımız harb malzemesinin miyetini muharrer emirler ile te mak, İngılızlerın Kız kulesı cntarihçilerimizin bile meehulü cıns ve miktarı aşağıdaki listede yıt etti. lerınde yaptıkları kontrol teh.lmıştır. Halbuki bn dâvanın gosterilmiştir. Bu listenin aslı lıkesıni atlatabılmek. vapurları linmesi, gelecek nesillere de Millî Mudafaa Vekâleti Harbiye mumkun olduğu kadar korkurenilmesine. bilinmesine lüDairesinde mevcut ve mahfuzsuz, tehlikesız Anadolu ıskelem ve ihtiyaç vardır. Bu nokdur. lenne kadar gonderebilmek. yı belirtmek isterim. Bunların hepsi ayrı ayrı birer Erkâmharbıyeı Umumiyemiz, tehlıke ve olum mevzuları ıdı. urtuluş Harbındeki hızmet, bil Istanbul'da o sıralarda kaçırMarsel Savva yalnız Jeneral ve teorubelerıme dayanarak, dıklarımızdan geri kalma en fazPelle ile goruşme vazıfesini yapartuluş Harbi ile ilgili yardım la topçu ve piyade mermisi ve mıştı ve programımızın herhanhizmetlerın belirtilmesi vazıpiyade tüfeği Zeytinburnu fabgı bir maddesi ile ilgili bulunsini yazılı olarak şahsıma verrıkalariyle Gülhane deposunda Sandıklar mavnalardan vapura yükleniyor muyordu. Bu işin basarılması da yine sahsıma ve teskilâtıma düsüyor11 Nisan 338 (1922) ile 16 Mayıs 338 (1922) a r a s ı n d a yapılan b ü y ü k kaçakçılık sırasında nakledilen harb malzemesinin listesi. Aslı Geneldu. Çünkü harbin bidayetinden 967/488 urmay Baskanlığında b u l u n a n b u m a l z e m e n i n kaçırılmasından s o n r a d ı r ki b ü y ü k t a a r r u z baslamıs ve zafer kazanılmıştır. sonuna kadar Anadolunun isteği üzerine gizli gruplann kaBursada Tüccar Ahmet Mantclli 15. lik Alman 10,5 l u k 10,5 S a h r a Piyade ahra 10,3 l u k çakçılık teskilâtı tarafımdan knMalcıoğlu ve Ferudun MalObüs Ağır O b ü s Sahra mermisi Hareket ermisi Ağır s a h r a Cebel obüs Vanş Teri Vapurun rulmnş ve ihtiyat zabiti olarak cıoğluna 1.1. kanununun 285 Adet Adet Adet Adet Adet Sandık Tarihi Tarihi Adet \det ismi bu teskilâtın idaresi tarafımdan nci ve müteakip maddeleri demhte edilmiş ve bn tarihe ka917 gereğince, iki aylık konkor12/4/338 Ereğli 11/4/338 Mavuna 11516 dar da bu teskilât yardımiyle çedato mühleti verildiği ve 18 > > 19168 19 , Akçaşehir nis mikyasta vapurlarla harb Şukrü Örsen komiser tayin 19215 154 2138 22 » ^ > 23 » malzemesi kaçırılmıstı. Millî Müedildıği ayni kanunun 288 3492 2841 " 29 . > 400 31341 29 » Moryak dafaa ve Erkânıharbiyei Umuminci maddesi gereğince ilân 1010 4893 5/5/338 4096 7614 408 56/5/338 Ereğli Mersin 4416 ye'nin kayıtlarına göre de lsolunur. . 14796 930 16 » 175 1435 17 » Inebolu Moryak 110 tanbul'dan yapılan kaçakçılığın 15204 1940 917 11890 4893 9902 T EKt N 85766 554 ve bilhassa büyük mikyastaki (Basın : B 879 • 21998/10169) kaçakçılığın yüzde 80'i tarafım Istanbuldan Yazan uumıupınar laarruzu nasıl yapıldı? v 30 Ağ\*sto« 1928 tarihli Cumhuriyet'ten miş ve istemiş ve hatta elindeki mahrem vesikalardan dilediğim şekılde faydalanmaklığıma da müsaade buyurmuşlardı. Bu vazıfeyi uzun süre sonra «Kurtulnş Harhinde İstanbnl ve yardımlan) adh ikı ciltlife yazdığım bir eserle yerine getirdim. Eser Erkânıharbiyenin mutalâa ve tetkikinden de geçtikten sonra takdir ve tasvibe mahzar oldu. Maalesef bu güne kadar neşrine imkân bulamadım. • Şahsımm fâni diinyadan ay ve Maçka şilâhhanesinde bulunuyordu. Maşka silâhhanesi Ingilizlerin işgalinde idi. Bu silâhhanede 300 binden fazla muh telif modelde piyade tıifek vardı. Daha evvel bu tüfeklerin ta mamınm kaçınlması için Ingilız ordusunda Yüzbaşı Çavuşyan'ın aracılıj» ıie teşebbuse geçmiştik. tngilızlerin istedikleri paranın çok oluşu ve aynı zamanda tam bir emnıyet taşımaması yüzünden bu teşebbüsü tehır etmiştık. Gülhane ambann Altı sene evvel bugun yalnız bizım Türk milletinin deği), bu tun dünyanın gözü mesaieleri kat ederek, hudutlan aşarak Dumlupınar tepelerine dikılmışti. O gun bu tepelerde Türkıyenin talii ve mukadderatı halledıliyordu. O gün Türk sünguleri galip gelirse Türkıye tarihe yeniden doğacaktı. Zafer, ıstiklâl, hayat, saadet; Cumhuriyet getırecekti. Mağlubiyet ise esaret, ölüm, felâket ve istıbdat... 30 Ağustos akşamı günes batarken duşman ordusunun talii de batmıştı. O gün akşam olurken Yunanistan için karanlık, kap karanlık bir gece başlıyor, Türkiye için ise nurlu bir sabah oluyordu. Milletlerın hayatında bazan böyle karanlık gecelenn, en parlak, daha aydınlık olduğu vakidır. 30 Ağustos Mustafa Kemal'i tecıler ıştırak ettıler. Konferansı dınlemek üzere Riyaseticumhur Muhafız Kıtaatı zabitlennden bazıları da hazır bulunmuşlardır. Saat 4 buçuğa doğru Ga zı Hazretlen, yanlarında ls.met ve Kâzım pasalarla Dahiliy» Vekili Şukru Kaya bey, Kolordu kumandanlarından Şukru Naili ve Emin paşalar da gelmişlerdir. Dünku toplantıda (tir) ve (dir) edatları uzerinde uzun uzun durulmuş ve muhtelıf kimseler soz alarak noktaı nazarlarını ileri sürmuşlerdır. Gazi Hazretlerı, (Attır) mi yoksa (Atdır) mı şeklinde telâffuz ettığıraızı sormuşlar. Bazıları (tir), bazıları (dir) demışlerdır. Nıhayet Ismet pasa, «Gazının gayesi milleti cehaletten kurtarmaktan ıbarettir. Hal Bıze mılletlerarası sanlı zafe kın okuyup yazma öğrenmesi ri kazandıran buyük dehâ ile ıçın evvelâ harf lâzımdır. İste arkadaslarına, muharebe mey ihtiyaç bundan doğmuştur. Haldanlarında peri zaferin âgu kın jeni harflere alâka ve 'eşunda gözlerini saadetle kapa halukü harflerin bır ihtiyaç, yan yüce şehitlere ve miıbec hem de cıddi bır ihtiyaç olducel Gazilere bın şukran ve ğuna delftlet eder. Harfler hakminnet. kındaki munakaşa kesılmelıdır. A. D. Çünkü yeni alfabe ilmîdir ve Turk milletinin alfabesidr. Bu Büyük içtima aifabe Türklerın ihtiyaçlarına Dun yıne Dolmabahçe Sara kâfidir» diyerek alkışlanmıştır. yındakı yeni harflenmız hak Bundan sonra Gazi Hazretleri kında mebuslara verılmesi ka de hazıruna sordular: Buna ıtiraz eden var mı? rarlaştınlan konferans, büyuk bır içtima şeklını aldı ve bazı Hep kabul edıyor musunuz? muhım kararlar verıldı. Bu t o p Hazır bulunanlar hep bir ağız lantıya Istanbulda bulunan bu dan : Kabul ediyoruz, cevabını tun mebuslanmız ile universıte profesörlerinden bazıları, Dıl verdıler. Bundan sonra ıçtımaa Encumeni âzaları, edıpler, gaze nıhayet verıldi. Altıncı yıl dönümü Yardımcılar bulmuştuk İstanbul yardımı Çiftçilerimizln dört gözfe beklediği 68 beygir kuvvetindeki ve dünyaca meşhur TRAKTÖRLERİ PEK YAKINDA GELECEKTİR. Avrupanın en büyük traktör fabrikalanndan biri olan STEYR iraktör fabrikaları 100 senelik tecrübeye sahiptir. STEYR traktörleri tam hidrolikli olup, kışın soğuk veyağmurlu havalardada çalışabilmeleri için kapalı şoför mahalli ile mücehhezdir. 300 bin piyade lüfeği T. C. Bursa îcra Hâkimliğinden YAKUP SOYUGENÇ MÜESSESESİ Kurtulufderasi Cad. 61, Dolapdere İstanbul Telefon : 49 94 OOTelgr: SOYGENÇ İstanbul IlânfıLLk: 1885 /10130 Türkiye Mümesslli: Knrn Fasalye Satmalınacaktır Ereğli Kömürleri Işletmesi Müessesesi Müdürlüğünden 1. Şartnamesıne göre : 270 Ton Kuru Fasulye 20 » Dermason, Selânik veya benzeri cıns K. Fasulye 20 » Barbunya cmsı K. Fasulye kapalı zarf usulü ile satın alınacaktır. 2. Tekhf zarflan 26/9/1967 Salı günü saat 15 te Zonguldak'ta Ereğli Kömürleri Işletmesı (E.KJ.) Tıcaret MateryaJ Müdürlüğünde açıJacaktır. 3. Teklif mektuplan ve geçici teminatlar aynı gün saat 12 ye kadar E.Kİ. özel Büro Şeflığine verilmış olacaktır. 4. Şartnameler Zonguldak'ta E.KJ. Ticaret Materyel Müdürlüğünden, Ankara'da Türkiye Kömür Işletmelerı Kurumu Genel Müdürlüğünden, Istanbul'da Beyoğlu Istıklâl Caddesı Deva Çıkmazı Sümer Han Kat 4 5 te T K İ Satınalma Müdürlüğünden temin edilebilır. 5. Şartnamesine göre kısmî teklifler de nazarı itıbare alınabilir. 6. Müessese ihaleyı yapıp yapmamakta veya dılediğine yapmakta serbesttir. (Basın 21793.10159) ALTIN ŞERİ PİLLERİ ÇELİK GİBİ KUVVETLİ 'ÂLTIN GİBİ klYMETLİ BEREC altın seri pillerini almakla hem e'h iyi pili almış, hemde şansınız yardım e derse, para ikramiyelerinden istifade etmiş olursunuz. ceğini teklif etmış ve bu teklifini bir kaç gün sonra da bana bildırmisti. îlk hatırımıza gelen bu zat ile görüşmek ve onun fikrini öğrenmek oldu. Marsel Savva'yı depoya davet ettim. Geldı. Eyup beyle birlıkte satmak istediği cephane yerine Zeytinburnundaki cephanelenn bize teslim edılmesinın mumkun olup olamıyacağmı. olduğu takdirde de ne ücret isteyeceğıni sorduk. Bızden bır hafta mehıl istedı. Ayrıldık. Bir hafta sonra bıze şu cevabı getirdi: Jeneral Pelle ile goruşmüş. Jeneral Pelle<tngilizler tarafından yapılacak her hangi bir müdahaleden hiç bir mesnliyet ve yardım kabul edilmemek ve emniyet meselesi tamamen bize ait olmak sartiyle cephanelerin srabarlardan müsait usullerle alınmasma Fransa Hükümeti müsamaha gösterecektin demiş Bu cevap bizi çok sevındirmijti. DENİZ KUVVETLERl ROMUTANLIGI Seyir ve Hidrografi Dairesi BaşkarJjğmdan bildirilmiştir. DENİZCİLERE VE HAVACILARA 93 SAYILI BİLDİRİ 12 ilâ 15 Eylül 1967 tarihîerinde 09.00 ile 17.00 saatleri arasında aşağıdaki noktalan birleştiren saha içinde seyretme, demirleme, avlanma ve bu sahanın 200 metreye kadar olan yiıksekliği can ve mal emniycti bakımından tehlikelidir. EGE DENİZİ ÇANAKKALE BOĞAZI GİRİŞİ 1 inci nokta : Enlemi 40 derece 02 dakika Kuzey Boyiamı 26 derece 11 dakika Doğu olan E. 4850 No. lu MEHMETÇİK feneri 2 nci nokta : Enlemi 40 derece 02 dakika Kuzey Boylamı 26 derece 02 dakika Doğu 3üncü nokta : Enlemi 40 derece 08 dakika Kuzey Boylamı 26 derece 01 dakika Doğu 4 üncü nokta : Enlemi 40 derece 08 dakika Kuzey Boylamı 26 derece 13 dakika Doğu DENİZCİLERE VE HAVACILARA ÖNNEMLE DUYURÜLUR. (Basın 21783/101651 BEREC Pıllen memieketimizde imâl edılen YE6ÂNE ÇELİK pillerdi Satın alacaklık Rnnrian snnraki ntânımi7 «ftv BELCO