Katalog

SANAT EflSTtTÜSÜ MEZÜNLARI İÇİN Teknilc Oktıl Giriş imtihanlanna bazırlama kurslan 7 Temmuzda Başhyor Kayıtlara başlanmıştır. Broşür isteyinlz. GÜVEN DERSANEST Beyoğlu, Ağacamj Sakızağacı Cad. No. 2 TELEPON: 49 42 87 İlâncılık: 213/7118 umhuriYet KURÜCUSU: YUNUS NAD1 Posta KapitalİTtr.iı* ö t e s i n e doğru KAPİTALİST TÜRKİYE ve ÜSTÜN TÜRK MİLLETİ Adlı kitab, devrimci kapitalizmi ^nlatmak içindir. Her genç kiz, her delikanlı ve her insan; hayal ettiği hürriyeti, mutluluğu ve yaşama güvenliğini jster. Dertsiz, keyifli ve hazb bir yaşama... Devrimci kapitalizra, bunları kendiliğinden getirir. İstanbul kitapçılannda bulunur. 104 sayfa. 5 Ura. Yazan: Avnkat Kemal ARAN 44. yıl scryı 75400 TelgraJ ve m e k t u p adrest: C u m h u r i y e * IstanbuJ Rurusu: tstanbu) N o 248 TeleJonlar: 2 2 4 2 9 0 2 2 * 2 8 6 2 2 4 2 9 7 2 2 4 2 0 8 2 2 4 2 9 9 15 1967 Moskova, İsrail'in Süveyş ve Akabe statüsünde değişiklik SOVYETLERtN SİNA ÇÖLÜNDE KALAN BİNLERCE MİSIR ASKERİ ULUSLARARASI KONTROLE VEBİLMESİNİ İSTEDtKLERİ BOĞAZLAR, SU YOLLAR1 VE KANALLAR.. istemesine karşı dokuz su geçidini ileri sürdü SUSUZLUKTAN ÖLÜYOR ÖLÜ SaU TERZİOĞLU Bildiriyor Güvenlik Konseyi " îsrail'in geri çekilmesi tekliiini 99 reddetti (DIŞ HABERLER SERVİSt) BİRLEŞMİŞ MtLLETLER B.M. Güvenlik Konseyi dün tsrail'in Konseyce yerilmesini isteyen ve İsrail kuvvetlerinin Arap topraklarından geri çekilmeleri» ni öngören bir Sovyet önergesini reddetmiştir. Önergenin iki esas maddesl ayrı ayrı oylamaya koyulmuş* tur. îsrail'i yeren madde 0'a karşı 4 oyla reddedilmiş 11 devlet çekimser kalmıştır. İsrail kuvvetlerinin geri çekilmelerini öngören diğer madde 0'a karşı 6 oyla bertaraf edilmiş, 9 devlet çekimser kalmıştın, Böylelikle B.M. Genel Kuru» lunun yüksek kademede olağan* üstü bir oturum yapmasma ze« min hazırlanmıştır. Sovyet Başbakanı Alexei Ko« sygin'in bu toplantıda bulunmak üzere New York'a geleceği yolunda haberler dolaşmaktadır. Ruslar, Îsrail'i 1949 mütareka hatlanna çekılmeye zorlamak i» çin Genel Kurulda büyuk bir hamle yapmaya hazırlanmaktadır. (Arkası Sa. 7, Sü. 4 te) Sovyetler, Boğazların da uluslararası kontrolunu talep ettiler Sesimiz Duyulsun DIŞ HABERLER SERVİSİ WASHİNGTON İsrail'in Süveyş ve Akabe körfezi ağzındaki Tiran boğazının beynelmilelleştirilmesini istemesine karşılık, Sovyetler Birliği, İstanbul ve Çanakkale boğazlannın da dahil olduğu 9 geçidin uluslafarası kontrola bırakılmasmı talep etmiştir. Mısırlılar ricat ederlerken, İsrail birliklerinin Süveyş Kanalına doğru ilerlemesini önlemek amacıyla su borulannı kesmişlerdi. Su sıkın tısı İsrail askerleri için de vârittir. Sina Yanmadasında görevli her askere bir şişeden fazla su verilmemektedir. Bir yetkili şunları söylemiştir: «Son Sina savaşından sonra yürlerce mağlup Mısırlı asker güneş, kum ve bedevilerin hançerlerinin kurbanı olmuşlardır. Daha binlerce asker bu şartlar içinde. dünyanın en insan banndırmaz çölünde evlerine dönebilmek için çırptnmakta dırlar. Çölıin İsrail silâhlarından (Arkası Sa. 7. Sü. 1 de) TEL AVİV Sina Çölünde İsrail kuvvetlerinin çemberi içinde kalan binlerce Mısır askeri, açlık ve susuzluktan ecelle 3riizyüze gelmiş, bunlardan bazıları kızgın çöl güneşi altmda daha şimdiden ölmüştür. ^ ii ölü bir şehir gibiydi, GAZZE Dün sabah blr îsrail Excourtunun himayesinde İsrail Arap çarpışmasuıda en fazla tahribe uğrayan ve insan kaybına sebeb olan Gazze şehrine girdim, sabahın erken saatleri idi her taraf yanmış yakılmış, tanklar, kamyonlar ve zırhlı askeri araçlarla dolu idi. Şehrin sokaklan tamamen boştu Gazze bir ölü se hir halinde idi. Sokaklarda başı boş dolaşan köpekler de olmasa bir şehir demek imkânsızdı. Şehrin bütün binaları ağır ve hafif silâh mermileriyle tahrib edılmisti. Ara sokaklarda tahrib edilen tank ve zırhlı araçlar yolları bir baştan bir başa kaplamıştı, şehri ağır bir leş kokusu sarmıştı, Gazze halkı ölüm korkusu ile şehri terkettiği için Arap askerlerinin ölüleri sokak aralarında kalmış ve ağır şekilde kokarak havayı bozmuştu. Her evin saçağında beyaz t«slim bayraklan sallanıyordu. Gazze şehrinin meydanlanna Israi! tank ları yerleştirilmiş âdeta sokaklan geçit vermez hale getirmişti. Bura da göğüs göğüse şavaş olduğu için iki taraf ta ağır zayiat vermiş ancak İsrail ölülerini kaldırmış A(Arkası Sa. 7. Sü. 6 de) AYKIRI YÖNDEN GELEN ÖNERİ Ooç. Dr. Haiuk ÜLMAN Sovyetler Birliğınin içine Türk boğazlarını da soktuğu bazı uluslararası su yollarını veni statüleıe baiSUtnak istemesi. ılk tıakıçta vc hiç değilse bu bogazî#>"*açrerfıdan ifısâna aykın yöndsn gelen bir öneri gıbı ü'irü.ıüyor. Gerçekten, e^er Tüık boğsz larıyle ılgılı cu öneri Sovyetler Bıliğınden değil de Birleşik Amerika'dan gelseydi, Washıngton'un Mont rö sözleşmesinin Karader.ıze kıyısı olmayan devletlerin savaş gemılerınin gegisiyle ilgili hükümlerınden son yıl larda nıç memnun olmadığını bildiğİTiız için, bıınu \adırgamıyacaktik. Fakat uzun hir süre Monîrö sozleşmesinı beğenTiiyen. hattâ 1945 4o yıllarında bu sözleşmenın d^ğisti^ılraesi ıçin Türkıye'nın üzerine .ı^'r baskılar vipan bovyetler Bııliği, şu «ıra'ıardn, Birlesik Amerikanın, Akdeniz'rieki buyük deniz gücünün Karadenize geçmesıne önemli kısıtlamalar getiren durumdnn memnun ^ön'inüyor. Böyle olduğu halde, simdiye kad.ır hıç bır /enı i^tekle ortava çıkmamıştı. Burada Turk bo^aziarının uzun tarihçesı ü^sriode düraıak değiliz. A.ıcak şu kadarına (Arkası Sa. 7. Sü. 1 de) Çağlayangil NATO Konseyinde Ortadoğu ile ilgili bir, konuşma yaptı rtadoğu bunalımının ilk gününden bugüne defin Amerikan Kongresi kaynakları, bu talebin, Amerikan Dışişleri BaTürk Hükumeti genel okanlığında incelendiğini belirtmişlerdir. Ankara Cumhuriyet Bürolarak davranışlannda tusu'nun büdlrdiğine göre, Sovyetler Birliğinın «büyük su yollarına uluslararası denetim uygulanması» yolunda, Birleşik Amerika'ya bir tektarlı olmnştnr. t'Iusal güvenliğilil yaptığı ve teklifin İstanbul ve Çanakkale boğazlarını da kapsadığı mizi yakından ilgilendiren bir yolundaki haber karşısında Dışişleri Bakanhğının ilgili daırelerinde çatışmada serinkanlılığımızı bir durum incelenmeğe başlanmış, ayrıca Washington ve Moskova Büyükan yitirmeksizin olayları dikkatelçilerimize talimat gönderilerek haber konusunda, Amerika ve Rusya le izlememiz ve gerektiği zaman hükumetlerinden bılgi alınması ıstenmiştir. durumumuzu açıkca belirtmekten kaçınmamamız yurt huzurunun korunmasına büyük ölçüde jardım etmiştir. Bu arada muhalefet de olgunluk göstermis, hükümete herhangi bir güçlük çıkarmadıktan başka, genel tutumu ile onu hattâ desteklemiştir. Şu tehlikeli bunalım günleri sırasında mJlletçe gösterdiğimiz ağırbaşlılığı yarınımız hesabına nmut verici bir belirti sayıyor ve bununla övünmekte haklı olduğumaza inanıyoruz. Ortadogu bunahmı ile beraber içine girdiğimiz bu anlayış haÇANAKKALE BOĞAZI vasının bundan böyle de bozulÖte yandan Amerika Dışişleri Bakarüığı sozcüsunün açıkladığına maması yürekten dileğimizdir. Zira unutmayalım ki, beş gün gore. Bakanlık, Sovyetlerin dünj'adaki başlıca su yolları, bu meyanda Süveyş ve Panama kanalları ile bazı boğazların uluslararası kontrol içinde top tüfek seslerinin simaltma almması yolundaki bir teklifinden haberdar değildir. dilik kesilmiş olmasına rağmen Ortadoguda ne bunalım sona erDışişleri Bakarüığı sözcüsü, Sovyetlerin bu yoldakı bir teklifinin miş, ne de bunalımın yarattığı Amerikan hükumeti tarafmdan incelenmekte olduğu hakkında basıntehlike azalmıştır. Tam tersine, da çıkan bazı haberler üzerine yukarıdaki açıklamayı yapmıştır. bölgemizin günden güne daha Boğaz ve kanallar buzursuz durumlara düşebileceAmerikan Kongresi kaynaklarına göre, Sovyetler Bırlıği, Süğini gösteren belirtiler dolasmakveyş Kanalı uluslararası su yolu ilân edildiği takdirde, Panama Katadır havada. nalı dahil, aşağıdaki büyük su yollarımn da uluslararası kontrola tsrail'in bir sirnsek hızı ile Sovyetler Birliğinın istanbul ve tâbı tutulmasını istemiştir: gerçeklesen zaferi kimilerinı Çanakkale boğazları dahil. dünsersemletmiş, kinjilerini de saryanın bellibaşh su yollarımn ulus hoş etmise benzemektedir. Bu lararası kontrole verilmesi yolun bakımdan savas kısa sürdü dıye daki teklifi konusunda görüşüne bunalımın da kısa zamanda şebaşvurduğumuz Montreux Andlaşçistirilebilecegini umanlar, kormasını Türkiye adına ımzalayan knlur ki, düsflneelerinde yanılo zamanki Dışişleri Bakanı Tevmıs olacaklardır. fik Rüştü Aras, gazetemize verdiDaha düne kadar varlıklarını ği demeçte; konunun büyütülmekorumaktan gayrı hiçbir iddiamesi gerektiğini belirterek mesele lan bnlunmadığını söyleyen î a yı, Sovyetler Birliği, Amerikaya, hudi liderleri sımdi, bir hamlede İsrail'in Süveyş ve Tiran boğazınjrövdeye indirdikleri zafer sarada hak istemesine karşılık «gelin bının etkisi altında ileri gen sizin istediğinizi bütün deniz atıp tutmakta, ele gecirdiklerı geçitleri için kullanalını» diyor, toprakların bir kısmma sahıp şeklinde yorumlamak gerektiğini TİRAN BOĞAZI çıkmaktadırlar. Dünvamızın busöylemiştir. O Kiel kanalı. Jutlancl yanmadasını bir baştan öbür başa kesegünkü düzeni ne denli eksik ve (Arkası Sa. 7, Sü. 5 dej rek Elbe nehrinin ağzını Baltık denizine bağlar, Batı Almankusurlu olsa da milletlerarası yanın kontrolu altındadır. iliskilerde «fetih» hakkının artık tarihe karıştığını tsrail liderleri (2) Kattegatt ve Skagerak su jollan Norveç ve İsveçi Danımar her halde zafer sarhosluğu yuProf. Altuğ kadan ayırırlar. Baltık denizıni Kuzey denizine bağlar. zünden hatırlıyamamaktadırlar. g) İstanbul ve Çanakkale Boğazları. ne diyor ? Her yanından Araplarla çevrili (Â) Malakka Boğazı, Malaysia ile Sumatra'yı birbirinden ayırır. bulunan bu devletin, oturdugu Profesör Yılmaz Altuğ da görüverde barınabilmesi, kendinı yalGıiney Çin denizi ile Cava denizini Hint Okyanusuna bağlar. şünü şöyle açıklamıştır: nız silâh gücü ile değil hukuk •Boğazlar hakkında şimdiye kaBu boğaz uzerinde Endonezya hak iddia etmektedir. yönünden de komsulanna kabul dar Milletlerarası anlaşmalar da O Tuna nehri Avrupayı baştanbaşa kateden bu su yolu. Karaettirebilmesi ile mümkündnr. Bu getirilmekle beraber her boğaz için denize açılır. da Birleşmiş Milletler çercevesı ayrı bir statü de tesbit edilmiş(6) Cebelitank, Akdenizi Atlantiğe bağlar. içinde yapılacak konuşmalar ve tir. gönül rızası ile varılacak anlasİstanbul ve Çanakkale boğazları O Panama kanalı Atlantik ve Pasifik Okyanuslarını bağlar. ıun her iki tarafı da Türk topramalar sonunda gerçeklesebılır. Kongreye yakın bazı ka; naklar, Amerıkanın, Panama Kanalının ğı olduğu için böyle bir teklifin Yoksa, sen atik davranıp bugun kontrolünü bırakmaya kolay kolay yanaşmıyacağını söylemektediruygulanmasına imkân yoktur. Arapları gafil avlar, 3 saat ıçuiler. Amerika, halen Panama Cumhuriyetı ile kanahn faaliyetı hakEsasen Bütün boğazlar tek bir de hava güclerini ezersen, yann kında yeni bir antlaşma ımzalamak ıçın muzakerelerde bulunmakrejime tâbi olmahdır» demek de da o atik davranmanın yollarını tadır. Bu müzakerelerin ise Amerikaya kanal bölgesinde daha büyuk devletler hukukuna aykırıdır ka 'tiyazlar tanınmasiyle sonuçlanması beklenmektedir. arayacak ve intikam intikam dinaatindeyim.» (Arkası Sa. 7, Sü. 8 de) ye inleyerek seni denize dökmenin fırsatını kollayacaktır. Böyle güvenlik mi olur? böyle mılletlerarası ilişki mi olur? Kısacası bu asırda böyle hayat mı olur? İsrail, bu gerçekleri bilen devlet adamlarından elbette yoksun değildir. Ne var ki, Ortadoğuda sinirler gerilmis, çerilTasarı, ikinci beş yıllık kalkmma plânında öngöANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Ikinci beş yılmiş ve nihayet kopmustur. lık kalkmma plânının uygulanması esaslarına dair rülen hedeflere varılabilmesi için Bakanlar Kuruluna kanun tasarısı dün Millet Meclisi Bütçe ve Plân Ko geniş yetkiler vermektedir. NADİR NADİ Arkası Sa. 7, Sü. 3 te • misyonunda görüşülmeye başlanmıştır. (Arkası Sa. 7, Sü. 3 de) T. Rüştü Aras ne diyor? ANKARA (Cnmhuriyet Kürosu) Türkiye Kızılay Derneği Ge nel Merkezince, Ortadogu savaşında yaralanan, hastalanan, açıkta ve vardıma muhtaç durumda olanlara ve savaştan za rar görenlere yardım yapı'ması kararlastırılmıştır Öte yandan savaş bölgesinden memleketımiza gelecek kor diplomatik mensuplarıyle. Türk Arap göçmenlennı Türk hududunda karşılayıo gereklı var dımları vapabnmp.k üzere, Türkive Kızılay D^rııeğı taraîmdan Cılvegozü ıle Yayl&'iog çınş kapılannda o " J a yatakh bir mi safirhane, aşoc.ıüı ve gerekli sıh hi araçlarla donatılmış bır sağlık tesisi kurulmuştur Kızılay Urdün'e çeşitli ihtiyaç maddeleri gönderiyor Deniz s'jyu 20 derece Birdenbire bastırau sıcaklar ve deniz suvu ısısınm 20 dereceye yükselmesi, İ&tanbulluların plâjlara akmına sebep olmuş, yaz bütün şiddeti ile başlamıştır. Yeşilköy Meteoroloji İstasyonundan alınan bilgiye göre, bugün de İstanbul'dn hava sıcaklığı 27 dereceye kadar yükselecek. deniz suyunun sıcaklığmdat ise bir artış görülmeyerektir. Bu arada en düşük hava sıcaklığuun da 17 derece olacağı tahmin edilmektedir. Resünde, yazın tadını çıkarınak için denize girenler göriilüyor. (Fotoğraf: Tülây DİVİTÇİOĞLU) ÇANAKKALE Manifaturacı Musevi bir vatandaşm >bnndan sonra Kâbeye giderken elünizi öpeceksiniz» şeklindeki sözleri üzerine musevi mahallesine yürüyen bir grup nümayişçi ile polis çatışmıştır. Olaylar üzerine nezarete almanlardan 10'u dün tevkif edilmiştir. Çanakkale olaylarında 10 kişi tutuklandı Mısır yerine bize verilen unların altından tank çıktı LÜKSEMBURG Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, dün öğleden sonra NATO Konseyinde yaptığı konuşmada, Kıbrıs ve Keşmir meselelerinin yanısıra, Ortadoğudaki olaylara temas ederek, buhramn ortaya çıkmasından sonra Turkiye'nin takındığı tutumu ve barışın korunması konusunda girişmiş olduğu gayret ve teşebbusleri açıklamıştır. Çağlayangil, diplomatik faalıyetler için kâfi zaman bulunmamasını esefle belirttikten sonra, «Ateşin kesilmesi bir ilk adımdan ibarettir. Ihtilâfın önümüze çıkardığı ve halli gereken uznn ve kısa vadeli meselelerin vahamet ve ehemmiyetini küçümsemeye imkân yoktnr. İhtilâflann hallinde ve siyasî avantajlar sağlanmasında kuvvete müracaat etmek .şayani kabul bir yol değildir. Ortadoguda hakkaniyete müstenit bir barışın biran ev vel tesisine büyük önem veren Türkiye, olayları izlerken, Arap ülkeleriyle arasındaki mevcut ve yakın dostane iliskileri de gözönünde bulundnrmuştur» demiştır. m Sovyetle teklifi Asıl savas, şimdi başlamaktadır. Bu savaş ilk bakışta, politika kulislerinde, devlet merkezlerinde sürer gibi görünmekte, fakat arkasında da dünyamızın geleceği bakımından bir takım tehlikeli istidatları beraberinde taşımaktadır. Bunlardan biri Türkiyeyi pck yakından ilgilendirdiği için özellikle önemli. Sovyet Rusya dahs çok Akabe Körfezi, Süveyş Kanalının statüsünü kurtarmak için bir teklif hazırlamıştır. Sovyet Rusyanın teklifinde bütün belli başlı su yollannın uluslararası kontrole verilmesi istenmektedir. Büdirildiğine göre Amerika tarafından hâlen in celenmekte olan teklif, Bizim tstanbul ve Çanakkale Boğazlarıyle birlikte Panama Kanalı. Süveyş Kanalı, Kiel Kanalı, Skajerak Boğazı. Malaka Boğazı ve Tuna nehri gibi deniz geçitlerini kapsamaktadır. Teklif. Amerika ve Dünyajkamu oyu tarafmdan nasıl karşılanır? Şimdiden kesin bir şey söylenemez. Uer halde ilgili ülkeler konu uzerinde duracaklar ve her devlet kendi çıkarları bakımmdan mesele hakkmdaki rutumunu ortaya koyacaktır. İstanbul ve Çanakkale Boğazlannın statüsü bilindiği gibi 1 9 3 6 da Montrö Antlaşmasiyle tesbit edilmiştir. Yâni bir uluslararası antlaşmayla hağlıdır. Taraf ülkeler Türkiye, Romanya, Sovyet Rusya, İngiltere, Fransa, Japonya, Yunanistan, Yugoslavya ve Bulgaristandır. Lozan Andlaşmasının 18 inci maddesinde dikkate alman soyut bölgesel garanti ile takviye edilmiş kollektif güvenliğin 1923 ten sonra yürümediği "tirülmüş ve Balkan ülkeleri ve özellikle Sovyet Rusya ile antant kalınarak Boğazların gayri askeri durumu kaldırılmıştır. Montrö Andlaşması komşularının yardımiyle devam eden Türkiye garantisini getirmiştir ve ö İSKENDERUN Mısır Kızılayına yardım olmak uzere Amerika tarafından gdnderilen 800 ton un'dan Ortadogu harbi dolayısıyle Amerıkan hukümetınce Türk Kızılayına hibe edılmesinden sonra limanımızda bulunan Amerikan bandıralı «Jeen Leyks. temizliği sırasında ambarda görülen 10 tane orta çapta tank önce Amerikanın Mısır'a tank yolladığı şeklinde yorumlanmışsa da bu tankların Türkiye'ye ait olduğu anlaşılmıştır. Amerikan şilebi tayfalarından birinin «Biz unlan Iskenderiye'ye bosalttıktan sonra bu tanklan da eraya indirecektik» şeklindeki sözlennın yanhş olduğu gemi acentasınca açıklanmıştır. Acenta, unlar Iskenderiye İimanına tahliye edildikten sonra bu tanklar da îskenderun limanına getirilecekti. Bütün hata İskenderiye ile Îskenderun adlarının birbirlerine kanşmasından meydana gelmiştir> demiştir. PLAN UYGULAMA TASARISI HÜKÜMETE GENİŞ YETKİ VERİYOR zellikle Sovyet Rusya o zaman böyle bir garantiyi savunmuştur. Nitekim, Sovyet Başdelegesi ve Dışişleri Komiseri M. Litvinof konferans sırasında yaptığı konuşmada Karadenizde menfaattar devlet olarak «Boğazlarm Tür kiyenin güvenlik ve çıkarlariyle ahenkli şekle sokulmasını» açıkça savunmuş, ve Türkiyenin barışseverliğine işaretle hazırlanan teklifin Türkiyenin haklı dileklerini ortaya koyduğunu, aynı za manda Karadeniz'de banşı koruyacağmı söylemiştir. Litvinof'un kapanış konuşmasında özellikle uzerinde durduğn nokta, Karadenizin serbest denizler gibi telâkki edilmemesidir. ve Sovyet delegesi Montrö Andlaşmasının kabu lüyle bu noktanın bir kere daha Arkası Sa. ?. Sü 3 te Şah yann Ankara'ya geliyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) İran Şahı Rıza Pehlevi ile Farah Diba'nın yarm başlıyacak Türkiye resmî gezileri dolayısiyle Ankarada yoğun bir çalışma göze çarpmak ta ve İran Hükümdarlanmn görülmemiş bir tarzda karşılanıp, ağırlanmalan için büyük gayret sarfedildiği dikkati çekmektedir. Dost iran Şahmın Türkiyeye ge zisinin, devlete 1 milyon liraya yakın bir masrafa ma! olacağı anlaşıl maktadır. İran Sahının memleketimize yapacağı ziyaret dolayısiyle. çok sıkı güvenlik tedbirleri alınmaktadır.