Katalog

SAKtFE DÖRT 20 Mayıs 1967 CUMHURİYET îlk isyan, 1862 de Zeytun denilen TSRIH Maraş kazasında başladı JBOYUNCA ERMENILER Yazan: Sadi KOÇAŞ rın da sabrı tükenmiştir) diyor. Ingiliz Konsolosu VVİLLtAMS da (Bütün bunlann sebebi Ermenilerdir. Gazetelerde Ermeni meselesi için yazılanlar yalandır. İsyan eden Ermeni sergerdeleri arasında Amerıkan, Ru» Bulgar tabaası olan da vardı. Rus tüfekleriyle mücehhezdiler. öldürülen Türklere ait vesikalarım var. Türkler Anadoludaki halkın (Müslümanlar dahil) en iyisidir. Rus v e Avrupa gazetelerinin iftiralarına lâyık de#illerdir) demiştir. Meşhur Osmanlı Bankası b a ı kını da 1896 da olmuş, güpe gündüz, îstanbulda bombalarla banka basılmış, memurlar öldü rülmüş, sonunda isyancılar sefirlerin yardımı ile Fransaya ka çınlmışlardır. F. A. BARKER' in Ingiliz sefirine verdiği rapor da bu vahşet ve taarruzun sebepleri açıkça izah edilmiş, bu na rağmen âsilere yardım edile rek kaçırılmışlardır. 1896 da padişahın Ermenl komiteleriyle anlaşma tesebbüsü hi; bir ciddl fayda «ağlamamış tır. Çünkü onların plânı dışarıda yapılıyor ve icra emri komiteciler tarafmdan veriliyordu. Gayeleri uzlaşmak değil, h&di te çıkarmaktı. Aynı yıllarda Ermeni Komiteleri Kürtlerle anlasarak, Türk lere karşı beraber mücadele et meye çalışmışlarsa da hiç bir faydası olmamıstır. Bu teşebbüs de cidden ibret vericidir. Ermeni meselesinin başmdanberi Rusların gayesi, Ermenilerle Kürt denilen Türk asıllı aşiretleri birbirine düşürmek ve her ikisine karşı ZEYTUt ERMENÎ LİDERLERİ da suçlu olarak Türkleri göstermekti. Bu suretle bir taşlar. Hakikaten ibret verici bir 1894 de Hınçakların Istanbul la iki kuş vuracak, hem devlehâdisedir. teşkilâtının başı olan MURAT ti zayıflatacak hem de Ermenl 1895 de HINÇAK^lar îstanbuladıyla meşhur Hamparsum BOleri v e Kürt aşiretlerini birbida meshur BABIÂLt nümayiYACIYAN (1908 de KOZAN rine kırdırarak nüfuzlarının artşini tertiplediler, 5000 Ermeni mületvekili olmuştur), Tasnakmasına v e gelişmelerint manl toplanmış v e Babıâliye yürüye sutyun komitesinin de yardımı olacaklardı. rek dâvâlarını yine Avrupaya ile SASUN da isyan etti. Bir 1904 de ikincl SASUN İsyaduyurmaya çalışmışlardır. çok Türk ö'ldü. Bunun tahkikanı yaptırılmış bundan sonra tına Avrupa devletlerinin kon1895 ZEYTUN isyaıu bu nü1909 yılına kadar Türkiyede bü lolosları da katıldı. New York mayişten hemen sonra tertipyük isyan olmamıstır. Herald gazetesi o zaman yazdılenmiştir. 1905 de Yıldız'da Abdülhağı bir makalede (AvrupalılaHINÇAKLAR bu vahşice faa mide bomba atümış, Padişahın rın tahkikatına göre, isyanın ya liyetlerinden umdukları neticecami kapısında Şeyhülislâm ile bancı devletlerin teşviki ile Eryi alamayınca, 1896 da araların ayakta biraz konusması yüzünde ikiye bölünmüşler ve Tür da uyuşmazhklar çıkmış, 1897 den netice ahnamamış ama bir Müslumanların insafsızca öldude ikiye bölünmüşler ve ' Türrüldüğü, gözlerinin oyulduğu, kiyedeki faaliyetlerine bir sü çok suçsuz insan ölmüştür. Bu suikastı bir sürü yerli v e yakulaklannın kesildiği, Hıristire ara verilmiştir. Uzun süre bancı maceraperest hazırlamış, ya,n olmaları için tazyik edilip, birbirleriyle mücadele etmişler bir kısmı kaçmış, mahkeme yal kabul etmeyenlere işkence yapıl dir. nız Belçika tabaalı JORÎS'i idadığı, buna mukabil isyanı bas1896 da VAN isyanı bütiin ma mahkum etmişse de Padisah tıran Türklerin silâhsız Ermeni cemiyetlerin yardımı i l e başlaonu da affetmiştir. lere çok iyi muamele ettiği) bedı. Zira bu komite v e cemiyetBundan »onra 1909 yılına kalirtilmistir. ler VAN da çok kuvvetli idiler. Van Rus konsolosu MA dar Kafkasyadaki Türklerle ErInsan acı acı düşünüyor. Ameniler arasında çetin. mücadeYEVSKİ (Avrupanın dikkatini nrlarca Ermeniler kime tabi ol leler olmuştur. çekmek için yapılan bu isyanmuşsa dinlerini değiştirmek idan evvel, komiteciler, bazı Er çin tazyike maruz kalmışlar, ilk YARIN : menilere de tecavüz etmis ve defa 500 senedenberi Türklerruhanî reis BOGOS kiliseye gi den bir tazyik, hatta teklif gör Ikinci Meşrutiyetten derken öldürülmüştür. lhtilâlmemişler; şimdi onlar Türklesonra isyanlar cilere şiddet gösterilmediğinden rin dinini değiştirmek için tazbunlar şımarmıs, Müslümanlayik ve iskenceye başvuruyor Yukand» belirtmiştik. Türk Ermeni münasebetleri XI. yüzyılda başlar. Osmanlı Ermeni münasebetleri ise, Osmanlı dev letinin kurulduğu günden başlar. 500 sene, Ermeniler, tarih lerinde hiç görmedikleri bir ra hat v e huzur devri yaşamıslardır. Gerek devlet ile, gerekse devletin hâkim unsuru olan Türklerle Ermeniler arasında hiç bir hadise çıkmamış, karsılıkh itimat, sevgi ve saygı, tam beş asır, bu iki milleti birbirle rine bağlamıştır. Son elli yılda vukubulan çok müessif hâdiselere rağmen, bütiin dünyadaki Ermeni çoğunluğunun halâ Türkleri sevmelerinin »ebebi budur. Bu sevgi v e hasretin başka hiç bir gebebi ve izah tarzı olamaz. Bunun tek istisnası, yani 500 ienelik sükun ve huzur devrindeki yakın işbirliğini bozan tek misâl, ZEYTUN hâdiseleridir. Bu bakımdan ÎSYANLAR konu suna girmeden ZEYTUN hakkmda kısa bilgi vereceğim. Ermeniler Fransadan yardım istiyor dım gSrmemişlerdir. Ama 1865 den itibaren isyanlar yeniden başlamış 18677879 da da tekrarlanmıştır. Fakat bunların en önemlisi 1895 de HINÇAK partisinin teşvik, tah rik ve yardımı ile vuku bulmuş tur. Yüzlerce Türk askeri ve halkı öldürülmüştür. Avrupa ilk defa bu hâdiseye büyük ölçüde ilgi göstermis ve devletin haysiyetini kıracak bir sekilde isyancılan kurtarmıştır. Zeytun jçin, diğer yerlerde yaşayan Ermeniler büyük yardımlarda bulunmuş, bunun bir kısmı Zey tun'lulara gönderilmiş, büyük kısmını HINÇAK liderleri almıslardı. Diğer Zeytun isyanla rı, kronolojik aıra ile aşağıda görülecektir. maması için Îstanbulda yabaneı sefirlerin ve sarayın gözü önün de bir hareket yapmak) şeklinde özetlemek mümkündür. Bir hayli kan dökülmesine lebep ol muştur. 189293 Merzifon, Kayseri ve Yozgad'da HINÇAK ihtilâl plânına uygun olarak yapılmıs hareketlerdir. Bu isyanlar hakkın da 1893 de Clare Ford tarafından Lord Rosebery'ye gönderilen mektupta (Ermeni komitecilerinin korkunç faaliyetleri, bölgedeki Türklere ve kendi ha lindeki Ermeni halkına yaptıkları zulüm, gayelerinin »ırf Avrupanın dikkatini çekmek olduğu, Müslüman ahalinin müskül durumu, hâdiseleri bazı Rus ajanlarının tahrik ettiği, Ermenilerin Türkiye'de Türkler den farksız olduğu, üstelik Türk leri himaye eden baska bir kuvvet de mevcut olmadığı) açıkça belirtilmistir. Bu lsyandan sonra HINÇAK komitesi Îstanbulda kendi gizli ve kirli faaliyetlerine katılmayan Ermenilere karşı bir teh did, şantaj ve sabotaj faaliyetine girişmiş, Avuk»t Haçik, Gedikpaşa kilisesi papazı Dacad VARTABET, Meclisi ruhani üyesi Mampre VARTABET, Mıgırdıç TüTÜNCÜYAN, Polis MARKAR, Hacı DİKRAN, Kandilci ONNİK, Tüccar KARAGÖZYAN ve Apik UNCUYAN sokaklarda öldürülmüs, bir çok Ermeniler de yaralanmıstır. Zeylun hâdiseleri Zeytun, Maraş'a bağlı bir ka la merkezi idi. Dağlık bir böl ge'de kurulmuş dört mahalleden ibaret bu kazanın her mahallesinin başında bir Ermeni derebeyi (Prenslşhan) vardı. Bölgedeki Türkler de bunlara tâbi idi. Bu feodal idare 1898 yılına kadar devam etmiştir. Zeytun Ermenileri, Selçuklular geldiği zaman doğudan Toroslar bölgesine kaçan Ermenilerin çocuklan idi. Memleketin arazisi gibi, Zeytunlular da «ert •a VAN tSTANI lerkes inıanlardı. Zeytunda ilk isyan, daha dog rusu, devlet otoritesine başkaldırma, vergi yüzünden 1545 se nesinde başlamıstı. Ondan son ra da 1780 81 88 1808 18 19 20 29 31 32 . 35 38 40 42 52 53 60 61 yıllarında küçüklü büyüklü pek çok hadise olmuştu. Bunlar bir kısmı devlete karşı, bir kısmı da firf eskiyalık mahiyetlnde h&di •eler olup devletl isgal etmisti. 1861 de Lübnan'a muhtariyct verilmesi üzerine ilk defa bölgede siyasî mahiyette isyanlar tertiplenmiştir. Bu yüzden böl gedeki Türk ahali parça parça memleketlerini terketmek zo runda kalmışlardı. 1862 de Zeytun'a gelen ve ken disinin prens olduğunu söyleyen LEON isimli bir Ermeninin teşviki ile Zeytunlular Lüb nan gibi muhtariyet isteği ile Fransanın yardımım istemis, fakat Katollk olmayı kabul etmediklerl için Fransa'dan yar 1908 den evvelki isyanlar 1890 Erzurum isyanı, ondan sonra muhtelif yerlerde devam eden ve batı devletlerinin dikkatini Türkiye'ye ve Ermeni meselesine çeken hareketlerin başıdır denilebilir. Aynı sene Musa bey hâdisesi denilen basit bir zabıta vak' ası bahane edilerek îstanbulda KUMKAPI nümayişi yapılmlş ve konu Avrupaya aksettirilerek uzun süre bir propaganda mevzuu olmuştur. Kumkapı hâ disesinin gayesini (Ermeni me•elesinin Avrupaya unutturul MOOESTV BlAISE İ S T A 06.25 06.30 06.45 07.00 07.05 07.30 07.45 07.50 08.00 08.20 08.40 0J.00 09 10 0930 09.45 10.00 10.15 10.25 10.40 11.00 11J» 1135: 12.00 12.10 12.15 12.30 13.00 13.30 1500 15.30 15.40 15.55 16.15 17.00 17.05 17.25 17.50 19.00 19.40 19.45 20.00 20.30 21.00 21.15 Î1.55 22.00 22.45 23.00 24.00 N B U L Acııls. Proeram Türküler Kövden RoDOrta) Köve Haberler İstedieiniz Türküler Haberler ve Hava durumu , İstanbul'da BuEÜn Kücük Ilânlar ve H. MUzik Bu Sabah Stzinlt Pasadobleler Sabah Sarkıları . Doktorunuz Divor M Pivano Soloları Türküler Gecidi Carli Rahci Orkestrası MUzik Kutusu Escrler ArmaĞanlar Saz Eserleri Arkası Yarın Kısa Haberler Şab»h Konseri»» % • İ^i Giean Me1o«ist t . Bu Hafta Dinleyeceklerînla Kücük İlânlar Divan Sazı. Bajlama •• Cura'dan Ovun Havaları Beraber v e Solo Sarkıları Haberler v e Hava durumu Reklâm Proeramlan Cumartesi Konseri Genclik Saati Yüksek ÖJretlm ve SorunGüzide Kasacı'dan Sarkılar Mac Nakli Kısa Haberler ve K. İlânlar Anadolu Efsaneleri Yurdun Sesi Reklâm Proeramları Haberler ve Hava durumu Kücük İlânlar » A. Sensov'dan Sarkılar Türk Tivatrosu Lâtin Dünvasından Melodiler N. Tüfkeciden Türkül«r Sizin Sectikleriniz 24 Saatin Olavları v e Kücük İlânlar Reklâm Proramları Haberler ve Hava durumu (Türkive Radvoları) Genclerle Basbasa KaDanıs. Acıhs ve ProBram Sizin İcin Minvatür Müzik Sevilen Sesler Lied Saati Tatil Melodlleri Koncertolar Caz MüziSi Gencler İcin Cumartesi Konseri Cav Saati Kücük Konser İvi Aksamlar Senfonik Müzik Cesitli Melodiler Aksam Konseri Genclerin Sevdiklerl Fıkralar ve Müzik Her Ülkeden Halk Sarkıları Gece Konseri Lâtin Amerika Melodileri Karısık Sololar Hafif Müzik Sevilen Sesler Dünden Butründen Program ve KaDanıs. Gece Yarısı İcin ları i 4 6 •^ ^^ ^^ 7 3'4 5 6 7 8 9^ J | ! ^ ^ ^ ^ konu ve resim: AYHAN BAŞOGLU BEYflZGUL 11.55 12.00 12.30 13.00 13.30 "14.00 14.30 15.00 15.30 16.00 17.00 17.30 18.00 18.30 19.00 19.30 20.15 21.00 21.30 22.00 22.30 22.45 23.00 23.30 00.30 01.00 24.00 tSTANBUL İL RADYOSU SOLDAN SAGA: 1 Mayısın ilk haftasında eski Cumhurbaşkanını yeniden o mevkie getirmek suretiyle seçim yapan Uzak Doğu memleketi (iki söz). 2 Üzerine basıp yamyassı eden, «şan ve şöhret kazan!» mânasına karma bir emir. 3 Bir soru takısı, birine borç para verme işi (eski tertm). 4 Hiç yoktan ortaya yeni bir şey koymak (iki söz). 5 Hız, değerli baston. 6 Belirtl. 7 Bir derdl ortadan kaldırmak için kullanılanlar dan, nehir ve pınarlar gibi hareketler yapan. 8 «Yayla atılan silfthla ekzersiz yapma meydanı» mânasına iki söz. 9 «Tekmesiy le yahut başka herhangi bir suretle insan öldürmüş olan merkep» karşüığı iki söz. YÜKARIDAN AŞAĞIYA: i u İLr 1 Fazla deniz nakliye vasıta de belirtilebllir. 7 «Düzineden sına sahlp armatör için boyle de, iki eksik kör» nilebilir (iki söz). 2 Ortaya tat '\ 2 3 4 5 6 7 8 9 mânasına iki sız bir durum çıkaran lâtife ve ya M 1e]1?Ap|ğ]TMs1 SÖZ, mevsimlerrenlik (iki söz). 3 Bir soru edatı, Dogu bölgemizdeki en yiik «»F»ııni ı • nı ı Çevrilmce eski sek daglarımızdan birinin adı. 4 Romanın en bu «Çok fazla ekonomik» anlamıyük tarihî şahna iki söz. 5 Tersi kadın giyim siyetlerinden bieşyasının belden aşağı gıyilen kıri belirir. 9 sımJarmdandır. bir renk. 6 Bar ifabancı, akar zani'nin mensup olduğu toplulusuyun çıktığı ğun adı, sayı ve adet bu sözle yer. ZJI D / |x B • B BB: Q • a a B •IB BB: B H a IQ 53 g • H D B HQ! a • D B 13 dcce 4 tane anahtar B B D O N K t BULJtlACANlN HALLEDBLMİŞ ŞEKLj NASIL HALLEDİLECEK Yukarıdakl rakamb bnlmacada s a B03 alan 12 ederek goldan olursunuz. (ipucu) ve 8 tane sonuç vardır. dikkat karenin içine 1 den 9 a kadar nygun bireı rakam koyarak ve toplama, çarpma, çıkartma, bölme işaretlerine Biraz valttiniTi alır ama, boş vaktinizi bojça sağa ve yukarıdan aşağiya buimacada gösterilen sonaçlan bulunuz. geçinniş A N KA R A 07.25 06.30 07.00 07.05 07.30 07.45 08.00 08.10 08.40 09.00 09 20 09.35 09.40 10.00 10.2010.35 10.55 11.15 11.30 12.00 12.15 12.25 12.30 Acıhs. Proeram Günavdın Köve Haberler Cesitli Seslerden Sarkılar Haberler ve Hava durumu Sabah Müziei Ankara'da Busün Her Telden BaĞlama T. Ovun havalan Hafif Müzik Sabah Konseri Kısa haberler ve K. İlânlar Arkası Yarın Sarkılar M. AJtkus'tan Sarkılar Melodiden Melodiye Nusret Ersöz'den Sarkılar Cocuk Bahcesi Konser Saati Nimet Oeuz'dan Turkttler Kıbrıs Saati Kücük İlânlar Yüksel KİD v e Kutlu Pavaslı'dan Sarkılar Hnberler ve Hava durumu Plâklar Arasında KaviD MektuDİarı Kadınlar Toçluluihı Cocuk Bahcesi Reklâm Proeramları Kısa haberler ve K. İlânlar Haftanın Proeramları Genclik Saati Haftanın Türküleri Kısa Haberler ve K. fatnlar Cocuk Saati Reklâm Proeranüarı Haberler ve Hava durumu Kücük İlânlar Avnur Gürkan'dan Türküler Hafif Müzik Nesrin Sioahi'den Sarkılar V. Doeudan Ciean MüzlM Uvkudan Önce 24 Saatin Olavları v e Kücük İlânlar Zulme Karsı Türk MüziEİ Öze! oroeramı TBMM Saati Âsık Vevsel'den Türküler Haberler ve Hava durumu Sizin Secüklerlnlz O«ce Yarısma Dotru A.rlsa.da,ş Islıkları 42 « Osman bey'miş, beyba'51 avukatmış, kendi beyba'sı hâkim. Kooperatiften sayın bay1 1 dâvetiyeler gelirmiş. En çok da şu muvakkat hamal kadrosu lâfına tutuluyorum. Düne kadar acıdığımız, alay etmeyelim diye kendi kendimizi yediğimiz insanların cakasına bak. Biz muvakkat hamal kadrosundanmışız da, onlar asil memurmuş!» < Ne çıkar?» « Ne demek ne çıkarT» < Bir yerimiz mi eksilir?» « Tabi eksilir!» Oksuyordum : < Vazgeç kaymağım. Aldırış etmezsen vallahl çaat diye çatlar öfkesinden bir gün..» , Evet çatlar. O çatlamadan ben çatlamazsam.. Hadi hadi, karısma sen. Böylelerinin ağzını tıkamazsan tepene çıkarlar. Onun beybası hakimmis de, benim beybam? Cebi delik beyba'sı gibi yüzlercesini satın ahr benim beybam. î ş öğünmeğe kalırsa, o benim elime su dökemez su!» « Bilmiyor muyum?» « Neyi? Ayol sen nerden tanırsın beyba' mı? O kart horoz bile gereği kadar tanımaz. Benim bir dedem varmış...» Tepem atmıştı : « Bırak şu mezar taşıyla öğünmeyi be!» . Niçin? Niçin bırakacakmışım? Herkes kütüstür babasıyla beyba beyba diye öğünmeyi bırakıyor mu?» € O, bey, beyefendi kızı. bareme tâbi asil memur, biz? Ha? Cevap ver cevap!» « Hamai kadrosunda muvakkat memuges ORHAN KEMAL « Böyle bile olsa, o âdi kadını karşımda ges geyirtmiyeceğim!» < Hoppalaaa..» « Hoppalası cuppalası yok, böyle!» « Peki, niyetin ne?» « Hiiç. Fena halde tersliyeceğim bir gün..» « Sonra?» « Sonrasını bilmem.» « Ben biliyorum..» « Nedir bildiğin?» « Saç saça, baş başa...» « Gerekirse evet, ama, yolarım onu alimallah. Sıkı mı saçlarıma el atsın?» Kısa kestim : « Yâni karıcığım?» • Yahni değil pilâki kocacığım. Dövcceğim'.' Tatlıya bağlıyordum : « Hadi hadi» benim cici karım öyle şey yapar mı hiç?» « Piyazı bırak da bas git bakalım, hadi!» Bir öğle paydosunda kızılca kıyamet üzerine gelmiyeyim mi? Birbirlerine atıp tutuyorlardı Kavganın icine giremezdiır' Aralık sokak kapısı önünde durmuştum çâresiz. Atışmalannı dinliyordum elimde olmıyarak. Şâhinde hanım. çocuklarmı odasına almış, penctreden bağınp duruyordu : « Hadi hadiii.. muvakkat hamal kadrolu kâtip parçasının karısı hadiii...» Benimkı altta kalir mı? « Ooooşt! Benim beybam 517in gibileri altınla tartar altınla! (Arkası var) 21.05 21.25 22.05 22.25 22.45 33.00 23.45 34.00